A Mẫn (, chữ Hán: 阿敏; 29 tháng 10 năm 1586 - 28 tháng 12 năm 1640), Ái Tân Giác La, là một trong Tứ đại Bối lặc, và là Hoàng thân có sức ảnh hưởng thời kỳ đầu nhà Thanh.
Cuộc đời
A Mẫn sinh vào giờ Tí, ngày 15 tháng 10 (âm lịch) năm Minh Vạn Lịch thứ 14 (1586), trong gia tộc Ái Tân Giác La. Ông là con trai thứ hai của Thư Nhĩ Cáp Tề - em trai của Nỗ Nhĩ Cáp Xích, mẹ ông là Tam kế Phúc tấn Phú Sát thị.
Thời Nỗ Nhĩ Cáp Xích
Năm Minh Vạn Lịch thứ 36 (1608), ông cùng Chử Anh chinh phạt Ô Lạp bộ, đánh hạ Nghi Hãn Sơn thành. Sau đó, Nỗ Nhĩ Cáp Xích một lần nữa chinh phạt Ô Lạp, Bố Chiếm Thái suất lĩnh 3 vạn quân chống cự, mọi người đều muốn đánh nhưng Nỗ Nhĩ Cáp Xích ngăn lại. Lúc này, A Mẫn nói: "Bố Chiếm Thái đã ra khỏi thành, chúng ta có thể nào lại bỏ mà không chiến?" Vì vậy, Nỗ Nhĩ Cáp Xích mới quyết tâm quyết chiến, tiêu diệt Ô Lạp.
Năm Thiên Mệnh nguyên niên (1616), khi Nỗ Nhĩ Cáp Xích xưng làm Đại hãn và lập nên nước Đại Kim, A Mẫn được phong làm "Hòa Thạc Bối lặc" (和碩贝勒), trở thành một trong Tứ đại Bối lặc, xưng là "Nhị Bối lặc", ba người còn lại là Đại Thiện (kỳ chủ Lưỡng Hồng kỳ), Mãng Cổ Nhĩ Thái (kỳ chủ Chính Lam kỳ) và Hoàng Thái Cực (kỳ chủ Chính Bạch kỳ). Ông là Kỳ chủ Tương Lam kỳ.
Năm thứ 4 (1619), tháng 3, Kinh lược nhà Minh là Dương Hạo mở cuộc tấn công quy mô lớn, A Mẫn theo Nỗ Nhĩ Cáp Xích đại phá quân Minh trong trận Tát Nhĩ Hử. Ông phụng mệnh chống cự Tổng binh nhà Minh là Lưu Đinh ở Đổng Ngạc lộ, sau đó Đại Thiện dẫn quân đến, đại phá quân Lưu Đinh và chém đầu ông ta ngay trong trận này. Sau đó, ông tiếp tục tấn công quân của Minh tướng Kiều Nhất Kỳ. Kiều Nhất Kỳ chạy đến Cố Lạp Khố nhai, hợp quân với tướng quân Triều Tiên là Khương Hoằng Liệt (姜弘烈, 강홍렬). Quân A Mẫn đuổi đến, Khương Hoằng Liệt đầu hàng, Kiều Nhất Kỳ tự sát. Tháng 8, ông theo Nỗ Nhĩ Cáp Xích diệt Diệp Hách.
Năm thứ 5 (1620), tháng 9, Nỗ Nhĩ Cáp Xích tuyên bố phế truất danh vị Trữ quân của Đại Bối lặc Đại Thiện, đồng thời phong A Mẫn, Mãng Cổ Nhĩ Thái, Hoàng Thái Cực, Đức Cách Loại, Nhạc Thác, Tế Nhĩ Cáp Lãng, A Tế Cách, Đa Nhĩ Cổn và Đa Đạc là "Hòa Thạc Ngạch chân", cùng nhau nghị luận chính sự .
Năm thứ 6 (1621), tháng 3, theo Nỗ Nhĩ Cáp Xích hạ Thẩm Dương và Liêu Dương. Tháng 7, Tướng quân Trấn Giang thành là Trần Lương làm phản, đầu quân cho tướng quân nhà Minh là Mao Văn Long. Ngay trong đêm, A Mẫn vượt Trấn Giang, giết chết tướng thủ thành, Mao Văn Long thua cuộc bỏ chạy.
Năm thứ 11 (1626), chinh phạt Khách Nhĩ Khách Ba Lâm bộ và Trát Lỗ Đặc bộ.
Thời Hoàng Thái Cực
Năm Thiên Thông nguyên niên (1627), Hoàng Thái Cực lo lắng hai mặt thụ địch, đã lệnh cho A Mẫn làm chủ soái, cùng với Bối lặc Nhạc Thác và Tế Nhĩ Cáp Lãng suất quân đánh Triều Tiên. Trước khi lên đường, Hoàng Thái Cực lệnh A Mẫn đồng thời thảo phạt quân Mao Văn Long. Ông chia quân tấn công Thiết Sơn, Mao Văn Long chiến bại liền bỏ trốn.
Quân Hậu Kim vượt qua sông Áp Lục, lần lượt đánh hạ 3 thành Nghĩa Châu (义州), Định Châu (定州) và Hán Sơn (汉山). Sau đó lại vượt sông Gia Sơn, tiếp tục đánh hạ được An Châu, tiếp cận đến Bình Nhưỡng, tướng thủ thành bỏ thành mà chạy trốn. Đại quân tiếp tục vượt sông Đại Đồng, tiến quân đến Trung Hòa, truyền dụ Triều Tiên Quốc vương Lý Tông ra đầu hàng. A Mẫn muốn trực tiếp công hạ vương kinh, nhưng Nhạc Thác và Tế Nhĩ Cáp Lãng mật đàm thỏa thuận trú quân ở Bình Sơn, một lần nữa phái sứ giả truyền dụ Lý Tông.
Triều Tiên Nhân Tổ Lý Tông cho sứ giả đến cầu hòa, Nhạc Thác cùng các Bối lặc đều đã chuẩn bị nghị hòa. Lúc này, A Mẫn lại có dị nghị, muốn trực tiếp tấn công vào Vương kinh. Nhạc Thác liền khuyên nhủ A Mẫn rằng Cấm quân Ngự tiền quá ít, nhà Minh và Mông Cổ đều là địch, nếu biên cương đột phát chiến sự, sẽ không kịp điều quân trở về, vì phòng ngừa chu đáo nên lập tức khải hoàn. Nhưng A Mẫn vẫn cố chấp, muốn cùng Đỗ Độ đóng quân đồn trú ở Triều Tiên, Đỗ Độ cũng không đồng ý. Cuối cùng, Nhạc Thác và Tế Nhĩ Cáp Lãng bắt giữ em trai của Lý Tông là Lý Giác (李觉), buộc Lý Tông đầu hàng, đồng ý cống nạp. Vì vậy, Hậu Kim kết liên minh cùng Triều Tiên, sau đó mới báo cho A Mẫn. A Mẫn lấy lý do mình không tham gia vào việc kết minh, dung túng cho binh sĩ dưới trướng cướp bóc. Nhạc Thác khuyên A Mẫn "Đã kết minh mà còn cướp bóc, không phải hành động nhân nghĩa", lại để cho Lý Giác kết minh cùng với A Mẫn, rồi dẫn quân khải hoàn về triều, kết thúc chiến sự ở Triều Tiên. Hoàng Thái Cực đích thân đến đón đại quân khải hoàn trở về, ban thưởng cho A Mẫn một bộ quần áo ngự dụng. Cùng năm đó, ông theo Hoàng Thái Cực phạt Minh, vây Cẩm Châu, tấn công Ninh Viễn và giết hơn một ngàn bộ binh của quân Minh.
Năm thứ 4 (1630), Hoàng Thái Cực đi đường vòng qua Mông Cổ trực tiếp tấn công kinh sư Bắc Kinh, liên tiếp đánh hạ bốn thành Vĩnh Bình, Loan Châu, Thiên An và Tuân Hóa, và ra lệnh cho A Mẫn cùng với Bối lặc Thạc Thác đóng quân trú thủ với 5.000 người. Ông đóng quân ở Vĩnh Bình, chia người đến đóng giữ ở 3 địa phương còn lại. Minh Kinh lược Tôn Thừa Tông suất quân tấn công đến, quân A Mẫn quá ít không thể địch lại, liền lệnh cho 3 tướng thủ thành ở 3 địa phương khác bỏ thành chạy về phía Đông, lại lệnh giết hết tất cả tướng lĩnh nhà Minh đầu hàng và người dân trong thành.
Tháng 6, Hoàng Thái Cực phái Đỗ Độ đi viện trợ, nhưng nghe nói A Mẫn và những người khác đã bỏ bốn thành để trở về, Hoàng Thái Cực đại nộ, triệu tập các Bối lặc nghị tội A Mẫn. Ngoài việc bỏ thành phố lần này, A Mẫn còn bị khép tội có lòng riêng, năm đó ở Triều Tiên có âm mưu tự lập và các tội danh khác. Sau khi luận tội, các Bối lặc khép ông vào tội chết, Hoàng Thái Cực khoan dung phạt u cấm, tất cả gia sản, điền sản và đầy tớ đều thuộc về em trai ông là Tế Nhĩ Cáp Lãng.
Năm Sùng Đức thứ 5 (1640), giờ Thân ngày 16 tháng 11 (âm lịch), A Mẫn chết ở nơi giam cầm.
Gia quyến
Thê thiếp
- Nguyên phối: Huy Phát Nạp Lạt thị (纳喇氏), con gái của Bối lặc Thai Thi (台诗).
- Kế thất: Nạp Lạt thị (纳喇氏), con gái của Huy Phát Bối lặc Bái Âm Đạt Lý.
- Tam thú Phúc tấn: Nạp Lạt thị (纳喇氏), con gái của Nhan Chư (颜诸).
- Tứ thú Phúc tấn: Bác Nhĩ Tế Cát Đặc thị (博尔济吉特氏), con gái của Trát Lỗ Đặc Hòa Thạc Tề Bối lặc Lạc Tát (硕齐贝勒洛萨)
- Ngũ thú Phúc tấn: Bác Nhĩ Tế Cát Đặc thị (博尔济吉特氏), con gái của Bối lặc Tắc Đặc Lý (塞特里).
Hậu duệ
Con trai
Hoành Khoa Thái (宏科泰; 30 tháng 8 năm 1604 - 17 tháng 3 năm 1632), mẹ là Đích Phúc tấn Huy Phát Nạp Lạt thị. Cưới con gái của Ân Cách Đức Nhĩ và Hòa Thạc Đoan Thuận Công chúa Tôn Đại. Có ba con trai.
Ái Độ Lễ (愛度禮; 1610 - 1644), mẹ là Đích Phúc tấn Huy Phát Nạp Lạt thị. Sơ phong Trấn quốc công. Năm 1644 phạm tội bị xử tử, con cháu bị truất Tông thất, hàng làm thứ dân. Năm 1713, con cháu được ban "Hồng đái tử", phụ nhập vào cuối ngọc điệp. Cưới con gái của Ô Lạp Bối lặc Bố Chiếm Thái. Có bảy con trai.
Cố Nhĩ Mã Hồn (固爾瑪渾; 1615 - 1681), mẹ là Đích Phúc tấn Nạp Lạt thị. Năm 1639 nhờ quân công mà được phong Phụ quốc công. Năm 1640 vì liên quan đến A Mẫn, ông cũng bị cách tước. Năm 1648 phục phong Phụ quốc công, 1 năm sau tấn Bối tử. Sau khi qua đời được truy thụy "Ôn Giản Bối tử" (温簡貝子). Có bảy con trai.
Cung A (恭阿; 1623 - 1649), mẹ là Tứ thú Phúc tấn Bác Nhĩ Tế Cát Đặc thị. Năm 1649 được phong Trấn quốc công, theo Trịnh Thân vương Tế Nhĩ Cáp Lãng chinh phạt Hồ Quảng, mất trong quân. Cưới Nạp Lạt thị, con gái của Hộ quân Thống lĩnh Nghị chính đại thần Đô Nhĩ Đức Hách Nghi (都尔德赫宜). Có một con trai.
Quả Cái (果蓋; 1629 - 1660), mẹ là Tứ thú Phúc tấn Bác Nhĩ Tế Cát Đặc thị. Năm 1649 được phong Nhị đẳng Trấn quốc Tướng quân, 2 năm sau tấn Trấn quốc công. Sau khi qua đời được truy thụy "Trấn quốc Đoan Thuần công" (鎭國端純公). Có sáu con trai.
Quả Lại (果賴; 1630 - 1651), mẹ là Tứ thú Phúc tấn Bác Nhĩ Tế Cát Đặc thị. Năm 1649 được phong Nhị đẳng Trấn quốc Tướng quân, 2 năm sau tấn Trấn quốc công. Có ba con trai.
Trong văn hoá đại chúng
👁️
1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**A Mẫn** (, chữ Hán: 阿敏; 29 tháng 10 năm 1586 - 28 tháng 12 năm 1640), Ái Tân Giác La, là một trong Tứ đại Bối lặc, và là Hoàng thân có sức ảnh
A Man Called Ove A Novel Read the New York Times bestseller that has taken the world by storm Meet Ove. Hes a curmudgeon--the kind of man who points at people he dislikes as if
"**Is There for Honest Poverty**" hay "**A Man's a Man for A' That**" là một bài hát tiếng Scotland do Robert Burns sáng tác năm 1795. Bài hát nổi tiếng vì chủ nghĩa quân bình
Nước hoa Dunnhill Desire for a Man mùi hương tươi trẻ, thanh lịch và hiện đại, mang một chút cổ điển dành cho phái mạnh!Dunnhill Deesire for a Man mùi hương của sự quyến rũ
"**What a Man**" là một sáng tác của Dave Crawford, bản chính thức được trình bày bởi Linda Lynde, thuộc hãng đĩa Stax Records. Bản thu của Lynde đã giành được No.50 BXH thể loại
"**What Makes a Man**" là đĩa đơn của ban nhạc pop người Ireland Westlife, phát hành từ album phòng thu thứ hai của họ _Coast to Coast_. Đây là đĩa đơn đầu tiên của họ
Edward Thorp, Người Đàn Ông Đánh Bại Mọi Thị Trường từ sòng bạc Las Vegas tới phố Wall, a man for all markets from las vegas to wall street Trong lịch sử chỉ có duy
**Bảo tàng Thánh Maximilian Kolbe _"There was a Man"**_ (tiếng Ba Lan: _Muzeum w._ _Maksymiliana "Był człowiek"_) - là một bảo tàng, nằm trong tu viện Niepokalanów ở Ba Lan. Dành riêng để nói về
"**Shadow of a Man**" là bài hát năm 2025 của Lady Gaga, được thu âm cho album phòng thu thứ bảy của cô, _Mayhem_ (2025). ## Bảng xếp hạng ### Bảng xếp hạng hàng tuần
nhỏ|Mận hoa hồng châu Phi **Mận** là quả của một số loài trong phân chi Mận mơ_._ Mận được phơi sấy khô được gọi là mận khô. Mận là cây ăn quả được loài người
**A Ba Hợi** (chữ Hán: 阿巴亥, tiếng Mãn Châu: Hình:abahai.png, bính âm: _Abahai_; 1590 – 30 tháng 9 năm 1626), Ô Lạp Na Lạp thị, thường gọi là **Thanh Thái Tổ Đại phi** (清太祖大妃) hay
**A Tế Cách** (_,_ _chữ Hán:_ 阿濟格_,_ 28 tháng 8 năm 1605 - 28 tháng 11 năm 1651), là một Hoàng tử, Hoàng thân và nhà quân sự có ảnh hưởng thời kỳ đầu nhà
The Man Who Died Twice THE SECOND NOVEL IN THE RECORD-BREAKING, MILLION-COPY BESTSELLING THURSDAY MURDER CLUB SERIES BY RICHARD OSMAN ---------- A thing of joy KATE ATKINSON I absolutely loved it. Hed not only done
**Mận anh đào** (danh pháp khoa học: **_Prunus cerasifera_**) là loài bản địa tại bán đảo Balkan, Thổ Nhĩ Kỳ và Trung Á. Mận anh đào được trồng trọt có quả, lá và hoa với
A Gentleman In Moscow The mega-bestseller with more than 1.5 million readers that is soon to be a major television series One of five Summer 2019 reading picks by Bill Gates The novel buzzes with
ONE OF THE BEST BOOKS OF THE YEAR The New York Times The Washington Post The Wall Street Journal NPR Vanity Fair Vogue Minneapolis Star Tribune St. Louis Post-Dispatch The Guardian O, The Oprah Magazine
Winner of the Nobel Prize for Physics in 1965, Richard Feynman was one of the worlds greatest theoretical physicists, but he was also a man who fell, often jumped, into adventure. An artist, safecracker, practical
**Chiến dịch Mãn Châu** hay _Chiến dịch tấn công chiến lược Mãn Châu_ (tiếng Nga: _Манчжурская стратегическая наступательная операция_), hay _Cuộc tấn công của Liên Xô vào Mãn Châu_ hay _Chiến tranh chống lại Nhật
**Tiếng Mãn Châu** hay **Tiếng Mãn**, thuộc ngữ hệ Tungus, là tiếng mẹ đẻ của người Mãn Châu ở vùng Đông Bắc Trung Quốc và từng là một trong những ngôn ngữ chính thức của
**Chi Mận mơ** (danh pháp khoa học: **_Prunus_**) là một chi của một số loài (khoảng 200) cây thân gỗ và cây bụi, trong đó có các loài như mận hậu, mơ, đào, anh đào
**Muang Phuan** (Lao: ເມືອງພວນ, ; Country of Phuan) hay **Xieng Khouang** (, ), người Việt gọi là **Bồn Man** (盆蠻), **Mường Bồn**, **Mường Phăng** hay **Trấn Ninh** (鎮寧), là một quốc gia cổ từng tồn
**Who Wants to Be a Millionaire** (_Ai muốn trở thành triệu phú?_, viết tắt là WWTBAM, đôi khi còn được gọi với cái tên **Millionaire**, ở Việt Nam chương trình được biết tới với tên
**Mãn Châu** là một tên gọi ngoại lai cho một số vùng đất lịch sử và địa lý lớn của Trung Quốc và Nga chồng lấn lên nhau ở Đông Bắc Á. Tùy thuộc vào
**Phục bích** (chữ Hán: 復辟), còn được phiên âm là **phục tích** hay **phục tịch**, nghĩa đen là "khôi phục ngôi vua" là trường hợp một quân chủ đã từ nhiệm hoặc đã bị phế
**Tiếng Mân** (; Bình thoại tự: Mìng ngṳ̄) là một nhóm ngôn ngữ Hán với hơn 30 triệu người nói ở các tỉnh miền nam Trung Quốc gồm Phúc Kiến, Quảng Đông (Triều Châu-Sán Đầu,
nhỏ **Phân chi Mận mơ** (danh pháp khoa học: **_Prunus subg. Prunus_**) là các loài cây gỗ có quả dạng quả hạch thuộc về chi Mận mơ (_Prunus_). Phân chi này được phân biệt với
**_Running Man_** () là chương trình tạp kỹ thực tế của Hàn Quốc, là một phần trong chương trình Good Sunday phát trên đài SBS. Chương trình được phát sóng lần đầu tiên vào ngày
**A Ba Thái** (, chữ Hán: 阿巴泰, 27 tháng 7 năm 1589 - 10 tháng 5 năm 1646), Ái Tân Giác La, người Mãn Châu Chính Lam kỳ, là Hoàng tử và nhà quân sự
**Đại hội Thể thao Đông Nam Á 2013** (, ), hay còn gọi chính thức là **Đại hội Thể thao Đông Nam Á lần thứ 27** (**SEA Games** **27**), thường được biết đến với tên
Bộ manga/anime One-Punch Man chứa vô số nhân vật được tạo ra dựa trên webcomic của một người có bút danh tên One và được vẽ lại bởi Yusuke Murata. Bộ phim theo chân sau
**Mãn Châu Quốc** (; ) hay từ năm 1934 trở đi là **Đại Mãn Châu Đế quốc** (; ) là chính phủ bù nhìn do Đế quốc Nhật Bản lập nên ở Mãn Châu, do
**Cá sấu nước mặn** (danh pháp hai phần: _Crocodylus porosus_), còn gọi là **cá sấu cửa sông** hay ở Việt Nam còn được gọi là **cá sấu hoa cà**; là loài cá sấu lớn nhất
**Đại hội Thể thao Đông Nam Á 2003** (), tên chính thức là **Đại hội Thể thao Đông Nam Á lần thứ 22**, hay còn gọi là **SEA Games 22** và **Vietnam 2003**, là một
**A Quế** (, , 7 tháng 9 năm 1717 - 10 tháng 10 năm 1797), tên tự **Quảng Đình** (廣廷), **Vân Nham** (云岩), hiệu **Vân Nhai** (云崖), thất danh **Đức Ấm đường** (德荫堂), Ông xuất
**Kính Mẫn** (, ; 1774 – 1852) là một hoàng thân của nhà Thanh trong lịch sử Trung Quốc, người thừa kế 1 trong 12 tước vị Thiết mạo tử vương. Ông là một trong
thumb|phải|Rừng ngập mặn ở [[Tibar (Đông Timor)]] **Rừng ngập mặn:** Khái niệm về rừng ngập mặn đã được nhiều tác giả đề cập. Một trong những khái niệm về RNM được sử dụng rộng rãi
"**Anytime You Need a Friend**" là bài hát của nữ ca sĩ-nhà soạn nhạc người Mỹ Mariah Carey. Bài hát được viết và sản xuất bởi Carey và Walter Afanasieff cho album phòng thu thứ
**Ả Rập Xê Út** (, "thuộc về Nhà Saud", cũng được viết là **Ả Rập Saudi**, **Arab Saudi**, **Saudi Arabia**), tên gọi chính thức là **Vương quốc Ả Rập Xê Út** , "Vương quốc Ả
**Bảng A của giải vô địch bóng đá thế giới 2018** sẽ diễn ra từ ngày 14 đến ngày 25 tháng 6 năm 2018. Bảng này bao gồm Nga, Ả Rập Xê Út, Ai Cập
**Đại hội Thể thao Đông Nam Á 2005**, tên chính thức là **Đại hội Thể thao Đông Nam Á lần thứ 23**, là một sự kiện thể thao đa môn khu vực Đông Nam Á
Bích chương tuyên truyền cho mối quan hệ hài hòa của người [[Mãn Châu, Nhật Bản và Trung Quốc. Bích chương viết: “Nhật Hoa Mãn hiệp trợ thiên hạ thái bình” (日華滿協助天下太平).]] hay là một
Đã có nhiều **tranh cãi** xung quanh **Đại hội Thể thao Đông Nam Á 2021**, được tổ chức tại Hà Nội, Việt Nam. ## Tiếp thị ### Bộ nhận diện nhiều lỗi chính tả, ngữ
1 - Tên: Chanel Allure Homme Eau De Toilette.2 - Đặc trưng: Một hương thơm tươi mát, nồng nàn và ấm áp của gỗ.Những tầng hương cân bằng hài hòa gợi lên một người đàn
1 - Tên: Chanel Allure Homme Eau De Toilette.2 - Đặc trưng: Một hương thơm tươi mát, nồng nàn và ấm áp của gỗ.Những tầng hương cân bằng hài hòa gợi lên một người đàn
**Chiến tranh Ả Rập – Israel năm 1948**, được người Do Thái gọi là **Chiến tranh giành độc lập** và **Chiến tranh giải phóng**, còn người Palestine gọi là **al Nakba** (tiếng Ả Rập: النكبة,
Thực vật ngập mặn ở các [[đầm lầy ven biển. Đầm lầy này nằm ở Everglades, Florida.]] Thực vật ngập mặn tại Malaysia. **Thực vật ngập mặn** hay còn gọi **cây ngập mặn** là các
**Damson** () hay **Mận Damson** (_Prunus domestica_ subsp. _insititia_, hay _Prunus insititia_), là một loài thực vật có quả hạch, một phân loài của mận. Tên có yếu tố _insititia_ được tìm thấy trên khắp
là một bộ manga Nhật Bản do Hoshino Katsura sáng tác và minh họa. Lấy bối cảnh ở thế kỷ 19, truyện kể về Allen Walker - một thiếu niên tham gia tổ chức của
**_Running Man_** hay **_Running Man Vietnam_** (tên tiếng Việt hiện tại: **_Running Man Vietnam 3 - Chạy ngay đi_**) là phiên bản Việt hóa của chương trình truyền hình thực tế nổi tiếng của Hàn
nhỏ|phải|Biểu tượng chữ Vạn trong Phật giáo ở Nepal **Các biểu tượng may mắn** (_Lucky symbols_) là một số sự vật, hiện tượng, đồ vật, hình dáng hoặc các chỉ dấu, điềm báo mà khi