Vĩnh Cơ (chữ Hán: 永璂; 7 tháng 6 năm 1752 - 17 tháng 3 năm 1776), Ái Tân Giác La, là Hoàng tử thứ 12 cũng là đích tử của Thanh Cao Tông Càn Long Đế.
Là 1 trong 4 vị Hoàng đích tử thời Càn Long, Vĩnh Cơ là người duy nhất sống đến khi trưởng thành. Nhưng sự kiện của mẹ ông Kế Hoàng hậu Na Lạp thị cắt tóc vào năm Càn Long thứ 30 (1765) đã khiến ông trở nên bị lu mờ đối với Càn Long Đế.
Cuộc đời
Hoàng tử Vĩnh Cơ sinh vào giờ Dần, ngày 25 tháng 4 (âm lịch) năm Càn Long thứ 17 (1752), là con trai thứ 12 của Thanh Cao Tông Càn Long Đế và là con đầu lòng của Kế Hoàng hậu Na Lạp thị, Hoàng hậu thứ hai của Càn Long Đế. Ông là anh ruột của Hoàng ngũ nữ và Hoàng thập tam tử Vĩnh Cảnh (永璟).
Càn Long Đế mỗi ngày đều sẽ tự đến thỉnh an Sùng Khánh Hoàng thái hậu, nhưng vào ngày Vĩnh Cơ sinh ra, Càn Long Đế chỉ phái Thái giám đến báo, còn mình thì tự đến cung của Hoàng hậu (Dực Khôn cung) chào đón Hoàng tử ra đời. Do mẹ là Hoàng hậu, Hoàng tử Vĩnh Cơ được xem là ["Hoàng đích tử"] - danh từ dùng để gọi Hoàng tử do Hoàng hậu hạ sinh. Sau cái chết của Đoan Tuệ Hoàng thái tử Vĩnh Liễn cùng Hoàng thất tử Vĩnh Tông, Vĩnh Cơ là Đích tử duy nhất vào lúc đó của Càn Long Đế. Càn Long Đế đối với sự ra đời của Vĩnh Cơ rất vui mừng, không chỉ có viết thơ kỷ niệm, còn báo với các đại thần cùng ông "chung vui".
Tên "Cơ" của Vĩnh Cơ, cũng đọc "Kỳ", là loại ngọc thường dùng để đính trên các đồ dùng bằng da của Thiên tử. Đánh giá về Vĩnh Cơ, nhà sử học và ngôn ngữ học nổi tiếng Tiền Đại Hân (錢大昕), ở năm Càn Long thứ 38, ngày 12 tháng 1 (tức ngày 2 tháng 3 dương lịch), từng yết kiến Dưỡng Tâm điện, dạy bảo Hoàng tử Vĩnh Cơ, ông ghi như sau:「Dẫn đến Dưỡng Tâm điện. Nhận chỉ ở Thượng thư phòng hành tẩu, nhậm làm sư phó của Hoàng thập nhị tử. Mỗi ngày đều đến; 引見養心殿。得旨在上書房行走，派皇十二子師傅。自是每日入直。」. Sau khi làm thầy của Hoàng tử được 2 năm, ông ghi nhận Hoàng tử 「Thiên tư thuần túy, chí tính hơn người; 天資淳粹，至性過人。」.
Năm Càn Long thứ 30 (1765), tháng 2, khi trong chuyến Nam tuần định mệnh, Hoàng hậu Na Lạp thị bị đưa về Bắc Kinh, sau đó thu hồi hết sách bảo, ấn phong, đồng đẳng phế hậu mặc dù không có chỉ dụ phế truất từ Càn Long. Năm Càn Long thứ 31 (1766), ngày 14 tháng 7, Na Lạp Hoàng hậu bạo băng. Càn Long Đế khi biết tin Hoàng hậu tạ thế, thì ông đang đi săn ở Mộc Lan Vi Trường (木蘭圍場). Ông không hề sửng sốt cũng như dừng cuộc đi săn lại, mà chỉ để con trai của bà là Vĩnh Cơ trở về Bắc Kinh chịu tang cho mẹ.
Năm Càn Long thứ 35 (1770), tháng 4, Vĩnh Cơ năm 18 tuổi thành hôn, Đích Phúc tấn là Bát Nhĩ Tế Cát Đặc thị (博尔济吉氏).
Năm Càn Long thứ 36 (1771), phụ trách biên soạn 《Ngự chế Mãn Mông văn giám tổng cương - 御製滿蒙文鑑總綱》, năm đó Vĩnh Cơ mới 19 tuổi. Năm thứ 40 (1775), công việc hoàn thành, chỉ dụ: "Con làm rất tốt, nhưng có một số chỗ không rõ, sửa lại rồi trình duyệt.", lại có dụ: "Con làm được thế này, cũng đã hao tâm tư rồi", Vĩnh Cơ hồi đáp: "Thần nghe được lời dạy này, cảm thấy rất may mắn".
Năm Càn Long thứ 41 (1776), ngày 28 tháng 1 (âm lịch), giờ Sửu, Hoàng thập nhị tử Vĩnh Cơ bạo bệnh quy thiên, chỉ mới 23 tuổi. Chiếu dùng quy tắc Bất nhập bát phân để lo việc tang ma. Mộ của ông ở Chu Hoa sơn (朱華山) nằm ngoài Hỉ Phong khẩu (喜峰口) của Thanh Đông lăng, tức phía rìa Tây của Đoan Tuệ Hoàng thái tử lăng (端慧皇太子園), nơi chôn cất Hoàng nhị tử Vĩnh Liễn. Như vậy, dù các hoàng tử trưởng thành đều chôn ở Mật Vân nhưng Vĩnh Cơ lại cùng các hoàng tử chết yểu chôn bên cạnh nhau.
Thầy dạy của Vĩnh Cơ là Tiền Đại Hân thậm chí còn vì không kịp về dự tang Vĩnh Cơ mà khổ sở một thời gian, ông ấy nói bản thân chẳng làm được gì cho Vĩnh Cơ, người nhà cũng không nói cho ông chuyện Vĩnh Cơ qua đời, đến kỳ chay có tiền bối Nam hạ mới nói cho ông biết sự thật này, trăm ngày đã qua, không thể dự tang được nữa, nỗi đau này khác chi Giả Nghị khóc Lương Hoài vương năm xưa, từ đây có thể thấy được Tiền Đại Hân đối với cậu học trò này vô cùng yêu mến, vô cùng tiếc hận.
Tương quan
Sinh thời, Hoàng thập nhị tử Vĩnh Cơ có quan hệ tốt với các anh khác mẹ là Vĩnh Dung cùng Vĩnh Tinh, những hoàng tử này có sinh mẫu đều khá thân thiết với mẹ ông là Kế Hoàng hậu Na Lạp thị. Từ đánh giá của nhiều người đương thời, có thể thấy Vĩnh Cơ thực sự là một thiếu niên "thuần túy", biết làm thơ, thường xuyên hầu giá săn bắn, có thể thấy được cưỡi ngựa bắn cung không tồi. Học giả Dương Trân trong Thanh triều hoàng vị kế thừa chế độ (清朝皇位繼承製度) đã bất bình thay Vĩnh Cơ, nói rằng các con trai của Càn Long Đế, trừ những người chết yểu, còn lại đều vì lý do khác nhau mà từng bị Càn Long Đế trách mắng, chỉ có Vĩnh Cơ trước sau luôn không bị Càn Long mắng lấy một chữ, chứng tỏ hành vi xử sự của Vĩnh Cơ không chê vào đâu được, người nghiêm khắc như Càn Long cũng không tìm được điểm xấu. Nhưng cũng có thể giải thích rằng Càn Long Đế đã lờ đứa con trai này, trừ khi cần người mặc tang phục cho người khác mới nghĩ đến ông.
Suốt cuộc đời Vĩnh Cơ không được Càn Long Đế ban phong tước hiệu gì, do không có tước vị nên dường như cũng không được phân phủ, có lẽ vẫn luôn ở trong cung. Chỉ khi qua đời, Hoàng tử Vĩnh Cơ mới được ban làm Bối lặc (貝勒) bởi người em trai của mình là Gia Khánh Đế. Bản thân Gia Khánh Đế từng ngẫu nhiên làm thơ để tưởng nhớ anh trai. Có bài sáng tác vào năm Càn Long thứ 50 (1785), khi Gia Khánh Đế (khi đó vẫn còn là Hoàng tử) đi thăm mộ của Vĩnh Cơ.
Căn cứ 《Học nhân hủy tụy đích Vĩnh Cơ bối lặc phủ - 學人卉萃的永璂貝勒府 》 của Đổng Bảo Quang (董寶光): "Vĩnh Cơ sinh thời chưa hoạch phong hào, phỏng chừng cũng không phân phủ....... Vĩnh Cơ phủ mạt đại phủ chủ Phổ Thắng huynh đệ 3 người, tới tháng 1 năm 1921 lấy 8.000 nguyên tiền Dương đem phủ bán với hoàng tổng thể thị. Bán phủ khế ước, cũ nghiệp chủ thuộc tên là: Kim Phổ Thắng, Kim Phổ Lâm cùng Kim Phổ Đa".
Gia đình
Hoàng thập nhị tử Vĩnh Cơ chỉ có một Đích Phúc tấn là Bát Nhĩ Tế Cát Đặc thị (博爾濟吉氏), được chỉ định vào tháng 6 năm Càn Long thứ 31 (1766), do Hoàng hậu Na Lạp thị mất mà phải đến năm Càn Long thứ 35 mới cử hành lễ. Không con.
Do không có con, cũng không có người thừa tự, Càn Long Đế chọn Miên Tư [綿偲; 1776 - 1848], con trai thứ 4 của Thành Triết Thân vương Vĩnh Tinh làm con thừa tự của Vĩnh Cơ. Miên Tư sinh ngày 29 tháng 2 (âm lịch) năm thứ 41, chỉ tầm 1 tháng sau khi Vĩnh Cơ qua đời, nhưng khi vừa tròn 2 tháng tuổi đã được đem đi làm con thừa tự cho Vĩnh Cơ. Một chi hệ Vĩnh Cơ nhập Chính Hồng kỳ, cùng kỳ tịch với Quả vương phủ (hậu duệ Dận Lễ), Thành vương phủ (hậu duệ Vĩnh Tinh) và Chung vương phủ (hậu duệ Dịch Hỗ).
Năm Gia Khánh thứ 4 (1799), tháng giêng, Miên Tư được sơ phong Nhất đẳng Trấn quốc Tướng quân, 3 tháng sau thì Vĩnh Cơ truy phong Bối lặc. Năm thứ 24 (1819), lại phong Bối tử. Thời Đạo Quang, năm thứ 18 (1838), lấy lý do cùng đọc sách với Hoàng đế tại Thượng thư phòng, tấn Bối lặc. Qua đời, con Miên Tư là Dịch Tấn tập tước Bối tử, sau lại có Dịch Thiện tập Trấn quốc công.
👁️
1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
Lăng Vĩnh Cơ (永基陵) tọa lạc tại thôn Hải Cát, phường Long Hồ, quận Phú Xuân, thành phố Huế, là nơi an nghỉ của Gia Dụ Hoàng hậu, vợ chúa tiên Nguyễn Hoàng, mẹ chúa
**Trường Đại học Trà Vinh** (tiếng Anh: _Tra Vinh University - TVU_) là một trường đại học đa ngành tại tỉnh Trà Vinh thuộc nhóm trường có tốc độ phát triển bền vững nhanh nhất
**Vĩnh Cơ** (chữ Hán: 永璂; 7 tháng 6 năm 1752 - 17 tháng 3 năm 1776), Ái Tân Giác La, là Hoàng tử thứ 12 cũng là đích tử của Thanh Cao Tông Càn Long
**Vinh** là thành phố tỉnh lỵ cũ của tỉnh Nghệ An và là Trung tâm Kinh tế - Văn hóa của vùng Bắc Trung Bộ, Việt Nam. Hiện nay, địa danh "Vinh" không còn tồn
**Trà Vinh** là một tỉnh cũ ven biển thuộc vùng Đồng bằng sông Cửu Long, Việt Nam. Ngày 12 tháng 6 năm 2025, Quốc hội thông qua Nghị quyết số 202/2025/QH15 về việc sắp xếp
nhỏ|phải|Một phần của [[Vịnh Hạ Long]] **Vịnh** là vùng nước nằm sâu nhoi vào đất liền, được đất liền bao bọc ở ba phía. Vịnh nằm ở biển ## Địa chất học và địa lý
**Vịnh Xuân quyền** (詠春拳, Wing Chun, ving tsun, Wing Tsun, Wing Chun kuen, Wingchun-kuen) còn được biết đến dưới tên gọi **Vĩnh Xuân quyền** (永春拳) và những biến thể khác về tên như **Vịnh Xuân
**Vịnh Nha Trang** (hay còn có tên gọi khác là **Vịnh Bình Cang**) là một vịnh ven bờ biển nằm ở phía Đông thành phố Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa, có tổng diện tích khoảng
**Trà Vinh** là tỉnh ven biển nằm ở cuối sông Tiền và sông Hậu ở miền nam Việt Nam, phía bắc giáp tỉnh Bến Tre, phía đông giáp Biển Đông, phía nam giáp tỉnh Sóc
**Lịch sử hành chính Vĩnh Long** được xem là bắt đầu từ cuộc cải cách hành chính của Minh Mạng năm 1832, khi thành lập 12 tỉnh từ các dinh trấn ở miền Nam. Vào
**Vịnh Thái Lan** (; ) (tên gọi cũ: **Vịnh Chân Lạp**, **Vịnh Xiêm La**) là một vịnh nằm ở biển Đông (thuộc Thái Bình Dương), được bao bọc bởi các quốc gia: Malaysia, Thái Lan,
**Vịnh Hạ Long** là một vịnh nhỏ thuộc phần bờ tây vịnh Bắc Bộ tại khu vực biển Đông Bắc Việt Nam, bao gồm vùng biển đảo của thành phố Hạ Long thuộc tỉnh Quảng
**Cảng hàng không quốc tế Vinh** là sân bay quốc tế của Việt Nam ở xã Nghi Liên, thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An, có tọa độ 18°44'44' ' vĩ Bắc, 105°39'50' ' kinh Đông.
**Trường Đại học Vinh** () là một đại học đa ngành, đa lĩnh vực, cấp vùng Bắc Trung Bộ, trực thuộc Bộ Giáo dục và Đào tạo , là một trường đại học lớn có
**Vĩnh Bình** là một tỉnh cũ của Việt Nam Cộng hòa. ## Địa lý Tỉnh Vĩnh Bình có vị trí địa lý: *Phía đông giáp tỉnh Kiến Hòa *Phía tây giáp tỉnh Ba Xuyên *Phía
**Giáo phận Vinh** (tiếng Latin: _Dioecesis Vinhensis_) là một giáo phận Công giáo Rôma tại phía Bắc miền Trung Việt Nam. Địa bàn giáo phận Vinh tương ứng với tỉnh Nghệ An, có diện tích
thumb|Cantarell **Vịnh México** (tiếng Tây Ban Nha: _golfo de México_) là hải vực lớn thứ 9 thế giới. Vịnh là một phần của Đại Tây Dương phía tây giữa bờ biển đông nam của Hoa
Cai thuô'c lá xuân vinh có hiệu quả không chất lượng ra saoCai thuô'c lá xuân vinh có hiệu quả không chất lượng ra sao là sản phẩm được đánh giá tốt nhất.Cai thuô'c lá
thumb|Vịnh Bắc Bộ nhìn từ vệ tinh **Vịnh Bắc Bộ**, trước năm 1975 còn được gọi là **Vịnh Bắc Phần, Vịnh Đông Kinh** hay **Vịnh Bắc Việt** là vịnh nằm giữa Việt Nam và Trung
**Vịnh Bengal** (, [bɔŋgopoʃagoɾ], [bəŋgɑːl kɪː kʰɑːɽɪː]) là một trong những vịnh lớn nhất thế giới, nằm ở Nam Á, phía đông bắc Ấn Độ Dương. Vịnh Bengal có hình gần như tam giác, có
Vịnh Ambracia, nhìn từ [[Phi thuyền con thoi tháng 11 năm 1994.]] **Vịnh Ambracia**, cũng gọi là **Vịnh Arta** hoặc **Vịnh Actium**, và trong một số tài liệu chính thức gọi là **Vịnh Amvrakikos** (),
phải|Vịnh Gdańsk Vị trí Vịnh Gdańsk **Vịnh Gdańsk** (tiếng Ba Lan: _Zatoka Gdańska_); (tiếng Kashubian: _Gduńskô Hôwinga_); ), cũng gọi là **Vịnh Danzig** (), là 1 vịnh ở phía đông nam Biển Baltic. Vịnh được
**Vịnh Bái Tử Long** là một vịnh nằm trong vịnh Bắc Bộ ở vùng Đông Bắc của Việt Nam. Vịnh Bái Tử Long bao gồm một vùng biển của thành phố Cẩm Phả và huyện
**Vịnh Guinea** (chữ Anh: _Gulf of Guinea_, chữ Pháp: _Golfe de Guinée_, chữ Bồ Đào Nha: _Golfo da Guiné_) là vịnh biển nằm ngoài bờ biển Tây Phi, là một bộ phận của Đại Tây
phải|nhỏ|[[Petropavlovsk và núi Koryaksky nhìn từ vịnh Avacha]] nhỏ|_[[Adam Johann von Krusenstern ở vịnh Avacha_ của Friedrich Georg Weitsch, khoảng năm 1806, trưng bày tại Bảo tàng quốc gia Warszawa]] **Vịnh Avacha** () là một
**_Sách Thánh Vịnh_** (Tin Lành gọi là **_Thi Thiên_**) là một sách nằm trong Kinh Tanakh và Cựu Ước. Sách Thánh Vịnh là tập hợp bao gồm 150 bài thơ, bài hát tôn giáo (gọi
nhỏ|phải|Vị trí của Vịnh Hudson **Vịnh Hudson** (tiếng Anh: _Hudson Bay_; tiếng Pháp: _Baie d'Hudson_) là một vịnh lớn ở các vùng Keewatin và Baffin của lãnh thổ Nunavut của Canada. Vịnh này có thể
**Vịnh Vân Phong** là vịnh lớn nhất của tỉnh Khánh Hòa, Việt Nam. Khu du lịch mũi Đại Lãnh của vịnh thuộc danh sách các khu du lịch quốc gia trọng điểm. ## Địa lý
nhỏ|phải|Vịnh Manila thumb|Vịnh Manila **Vịnh Manila** là một vịnh biển kín nằm ở phía tây của Metro Manila (Vùng Thủ đô Quốc gia), Philippines. Vịnh có tổng diện tích là 1.994 km² (769,9 mi²) và được bao
**Vịnh Shark** hay **Vịnh Cá Mập** là khu vực vịnh nằm ở vùng Gascoyne, Tây Úc. Nó có diện tích , nằm cách thành phố Perth về phía bắc, trên điểm cực tây của lục
**Vĩnh Tinh** (chữ Hán: 永瑆; ; 22 tháng 3, 1752 - 10 tháng 5, 1823), Ái Tân Giác La, biểu tự **Thiếu Xưởng** (少廠), hiệu **Di Tấn Trai chủ nhân** (詒晉齋主人), là Hoàng tử thứ
nhỏ|266x266px|Vịnh Bahrain **Vịnh Bahrain **là một đầu vào của Vịnh Ba Tư trên bờ biển phía đông của Ả Rập Xê Út, tách ra từ vùng nước chính của bán đảo Qatar. Nó bao quanh
Vịnh Saint Vincent Vịnh Saint Vincent nhìn từ không gian **Vịnh Saint Vincent** (tọa độ địa lý ) là một vịnh ngoài bờ phía nam của Úc, tại tiểu bang Nam Úc. ## Địa lý
Vịnh Patras nhìn từ không gian, tháng 3 năm 1994 phải **Vịnh Patras** (tiếng Hy Lạp: Πατραϊκός Κόλπος _Patraikós Kólpos_) là một vịnh của Hy Lạp thuộc biển Ionia. Về phía đông, vịnh giáp với
**Vịnh Bothnia** là một vịnh biển, một nhánh của biển Baltic, nằm giữa hai quốc gia Phần Lan ở phía đông và Thụy Điển ở phía tây. Vịnh này có chiều dài 650 km và có
**Vịnh Xuân Đài** là một vịnh nhỏ nằm dưới chân dốc Găng thuộc địa phận của các phường Xuân Đài, Xuân Thành, Xuân Phú, Xuân Yên và xã Xuân Phương, tỉnh Đắk Lắk, Việt Nam.
**Vịnh Vĩnh Hy**, tên cũ là **Vũng Găng**, là một vịnh nhỏ nằm ở xã Vĩnh Hải, tỉnh Khánh Hòa, Việt Nam. Nằm về phía đông bắc tỉnh Khánh Hòa, cách phường Phan Rang –
Bản sao bản đồ đính kèm _Hiệp ước mở rộng địa giới Hương Cảng_ năm 1898 **Vịnh Đại Bàng** (), còn gọi là _Mirs Bay_ trong tiếng Anh ( hoặc 马士湾/馬士灣/_Mǎshì wān_/_Mã Sĩ loan_), là
**Vịnh Tam Á** () là một trong năm vịnh lớn ở thành phố Tam Á, tỉnh Hải Nam, Trung Quốc. Nằm ở bờ biển phía nam Hải Nam, ngay phía nam thành phố Tam Á,
**Vịnh Davao** là một vịnh ở đông nam Mindanao ở Philippines. Vịnh có diện tích 308.000 hecta. Vịnh Davao cắt vào đảo Mindanao từ biển Philippines. Xung quanh vịnh là năm tỉnh trong vùng Davao.
Bản đồ Vịnh Kvarner **Vịnh Kvarner** (tiếng Croatia: _Kvarnerski zaljev_) là một vịnh ở phần phía bắc của Biển Adriatic, giữa bán đảo Istria và bờ phía bắc của Croatia. Các đảo chính trong Vịnh
**Vịnh Đà Nẵng**, còn có các tên gọi khác là **Vũng Thùng**, **Vịnh Hàn** hay **Vịnh Tourane**, là vịnh ven bờ biển tại thành phố Đà Nẵng, Việt Nam. Đây là một vùng vịnh khá
phải|nhỏ|Vị trí của vịnh Voisey, Newfoundland và Labrador nhỏ|Mở hầm mỏ, Vịnh Voisey **Vịnh Voisey** là một vịnh của Canada nằm ở tỉnh Newfoundland and Labrador. Nó nằm trên bờ biển phía Bắc của Labrador,
**Doi cát cửa vịnh** là một mũi cát nhô hình thành nhờ quá trình tích tụ trầm tích của các dòng chảy dọc bờ và hoàn toàn chắn ngang cửa vịnh. Doi cát cửa vịnh
**Trường Trung học phổ thông chuyên Đại học Vinh**, tiền thân là **Khối Trung học Phổ Thông Chuyên Toán - Tin của trường Đại học Sư phạm Vinh.** Hay còn gọi là "trường Bộ" để
là một vịnh thuộc tỉnh Aomori, Nhật Bản. ## Địa lý Vịnh Mutsu giáp bán đảo Tsugaru ở phía Tây, bán đảo Shimokita ở phía Đông và phía Bắc. Cửa ra của vịnh là eo
phải|nhỏ|250x250px|[[Tiếng Ả Rập Bán đảo (Tiếng Ả Rập vùng Vịnh được biểu thị bằng màu hạt dẻ sẫm)]] **Tiếng Ả Rập vùng Vịnh** ( **' hoặc **') là phương ngữ tiếng Ả Rập được nói
**Giang Vĩnh** (chữ Hán giản thể: 江永县, Hán Việt: _Giang Vĩnh huyện_) là một huyện thuộc địa cấp thị Vĩnh Châu, tỉnh Hồ Nam, Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. Huyện Giang Vĩnh có vị
**Vịnh Giao Châu** (Trung văn giản thể: 胶州湾) là một vịnh ở phía nam của Thanh Đảo, tỉnh Sơn Đông, Trung Quốc. Nó là nhượng địa của Đức từ năm 1898 đến năm 1914. Người
**Vịnh Phan Rang** hay **Vũng Phan Rang** là vịnh ven bờ biển ở trung tâm tỉnh Ninh Thuận, Việt Nam. Vùng nước của vịnh kéo dài từ Hòn Đỏ (xã Nhơn Hải, huyện Ninh Hải)