Vi Huyền Đắc (1899-1976) bút hiệu Giới Chi, là nhà giáo, nhà văn, nhà biên khảo, nhà soạn kịch Việt Nam.
Tiểu sử
Vi Huyền Đắc sinh ngày 18 tháng 12 năm 1899 tại làng Trà Cổ, tỉnh Hải Ninh, nay là phường Trà Cổ, thành phố Móng Cái, tỉnh Quảng Ninh. Cha ông làm thầu khoán, mộ phu làm đường, làm mỏ và có một đội thuyền vận tải riêng hoạt động ở vùng Đông Bắc Bắc Bộ. Mẹ ông là cháu ngoại Tiến sĩ Hán học Nguyễn Tư Giản (1823 -1890).
Thuở nhỏ, ông học chữ Hán, sau đó chuyển sang học chữ Quốc ngữ. Sau khi tốt nghiệp Thành Chung ở Hải Phòng, ông thi vào trường Mỹ thuật Hà Nội nhưng sau đấy lại vào Sài Gòn làm lái xe và bắt đầu viết một số bài báo có xu hướng tiến bộ.
Khi cha mất, Vi Huyền Đắc trở ra Hải Phòng kế thừa cơ nghiệp để lại, nhưng do việc kinh doanh không hiệu quả nên ông phải bán dần tài sản để sinh sống. Ở đây, ông bắt đầu viết kịch và mở nhà in Thái Dương văn khố trên phố Cầu Đất (Hải Phòng) để xuất bản tác phẩm của mình và bạn bè.
Năm 1927, ông cho ra mắt tác phẩm kịch đầu tay: Uyên ương.
Trong kháng chiến chống Pháp (1946-1954), ông tản cư về dạy học ở huyện Yên Mô, tỉnh Ninh Bình.
Đến năm 1954, ông lại vào Nam (ở Gia Định), tiếp tục sáng tác và từng là Phó chủ tịch hội Văn bút Việt Nam. Năm 1971, ông được trao Giải thưởng Văn Học Nghệ thuật Toàn Quốc, do Tổng thống Việt Nam Cộng hòa bang lập.
Sau ngày 30 tháng 4 năm 1975, Vi Huyền Đắc ra sống ở Hà Nội và mất tại đó vào ngày 16 tháng 8 năm 1976, thọ 77 tuổi.
Theo Từ điển nhân vật lịch sử Việt Nam, thì ông từng được giải thưởng của Tự Lực văn đoàn (1937, vở Kim tiền) và giải thưởng của Académie de Nice Pháp (vở Eternels Regrets).
Tác phẩm
Kịch bản sáng tác
Uyên ương (Thái Dương văn khố xuất bản, 1927. Đã diễn 4 lần tại Nhà hát Tây Hà Nội và nhiều tỉnh trên đất Bắc)
Hoàng Mộng Điệp (Thái Dương văn khố xuất bản, 1928. Diễn lần đầu tại nhà Nhạc hội Hà Nội năm 1930)
Hai tối tân hôn (Thái Dương văn khố xuất bản, 1929)
Cô đầu Yến (Thái Dương văn khố xuất bản, 1930)
Cô đốc Minh (Thái Dương văn khố xuất bản, 1931)
Nghệ sĩ hồn (1932)
Kinh Kha (đăng báo Phong Hóa từ số 134-138 năm 1935)
Trường hận và Samurai (Giải thưởng của viện Hàn lâm Nice, Pháp 1936 - 1937)
Ông Ký Cóp (1937, diễn lần đầu tại Nhà hát Lớn Hải Phòng tối ngày 15 tháng 10 năm 1938, diễn tại Nhà hát Lớn Hà Nội tối ngày 19 tháng 11 năm 1938)
Eternels Regrets (viết bằng tiếng Pháp, Thái Dương văn khố xuất bản, 1938)
Kim tiền (Đăng trên báo Ngày Nay, từ số 99 đến 107, diễn lần đầu tại Nhà hát Lớn Hải Phòng năm 1938)
Giê Su, đấng cứu thế (1942)
Lệ Chi Viên (1943)
Khóc lên tiếng cười (1943)
Từ Hi Thái hậu (1954)
Thành Cát Tư Hãn (1955)
Kịch bản phóng tác văn học nước ngoài
Cá nước chim trời (nguyên tác của Đinh Tây Lan)
Láng giềng (nguyên tác của Hoàng Tự Thôn)
*Khổng Tử can đạo chích (nguyên tác của Từ Vu)
Kịch bản dịch
*Mạc Tin (bản dịch vở Martine của J.J Bernard), Đời Nay xb, Hà Nội, 1936.
Truyện dịch từ Trung Văn
Cô gái điên (nguyên tác của Từ Vu)
Người bạn lòng (nguyên tác của Tuấn Nhân)
Gái thời loạn (nguyên tác của Vũ Văn Hoa)
Ánh đèn (nguyên tác của Từ Vu)
Trên hòn hải đảo (nguyên tác của Quách Tự Phần)
Bóng chim tăm cá (nguyên tác của Chu Xuân Đăng)
Anh hùng tay bánh (nguyên tác của Lý Phi Mông)
Ba đóa hoa (nguyên tác của Quỳnh Dao)
Tấn bi kịch trong đình viên (nguyên tác của Lâm Ngữ Đường)
Khúc ca mùa thu (nguyên tác của Lâm Ngữ Đường)
Một gia đình (nguyên tác của Từ Vu, 1957)
Người đi (nguyên tác là Marins của M. Pagnol), Tử sách Thanh niên, 1963.
Biên khảo
Máy hơi nổ (1956)
Việt tự (1929)
Bạch hạc đình (1944)
Khóc lên tiếng cười (1945)
Vở kịch hay nhất (1955)
Nhà có Phúc (1956)...
Tài năng & nhân cách
Vở kịch Ông Ký Cóp do [[Thế Lữ làm đạo diễn và đóng vai chính được quảng cáo trên báo Ngày nay (1938).]]
Sau năm 1932, cùng với sự phát triển chung của nền văn học Việt, thể loại kịch đã có nhiều tiến bộ hơn. Nhiều nhà viết tiểu thuyết, làm thơ cũng bắt đầu viết kịch, như Vũ Trọng Phụng, Khái Hưng, Thế Lữ...Song chuyên về kịch và nổi trội hơn cả là Vi Huyền Đắc và Đoàn Phú Tứ.
Theo của nhà nghiên cứu văn học Vũ Ngọc Phan, thì Vi Huyền Đắc chỉ thật sự nổi tiếng khi ra mắt vở Kim tiền và Ông Ký Cóp.Và từ vở kịch Uyên Ương đến các vở Kim tiền, Ông Ký Cóp; Vi Huyền Đắc đã bước được một bước khá dài trong nghệ thuật viết kịch. Những vai trong Uyên Ương, trong Nghệ sĩ hồn non yểu thế nào, thì những vai trong Kim tiền, Ông Ký Cóp cứng cáp thế ấy. Động tác ở những vở sau lại rất mạnh mẽ, các nhân vật đều được tạo trong những khuôn tâm lý sâu sắc, tỏ ra tác giả là một kịch gia không những có nhiều tài năng, mà còn rất nhiều lịch duyệt.
Ghi nhận tài năng & nhân cách của Vi Huyền Đắc, thi sĩ Nguyễn Vỹ đã viết như sau:
:_Vở kịch Eternels Regrets, mà đề tài là cuộc tình duyên của An Lộc Sơn với nàng Dương Quý Phi, đã chiếm được giải thưởng danh dự của Viện Hàn lâm Nice, một giải thưởng xứng đáng vì với quyển ấy, Vi Huyền Đắc đã tỏ ra là một nhà kịch sĩ có thiên tài. Kịch này sắp trình diễn ở Paris năm 1939 thì chiến tranh bùng nổ. Sau đó, tôi có xem ba vở kịch khác nhau của anh: Cô giáo Minh (tức Cô đốc Minh), Uyên ương, Thành Cát Tư Hãn; mà giá trị về văn chương cũng như về nghệ thuật đã đạt đến một mức tinh vi hoàn hảo. Cho nên ông Edmond Chodzko muốn đem các vở kịch của anh qua trình diễn ở Paris và Prague..._
:...Một lần, Thế Lữ đến Hải Phòng thăm anh. Anh hỏi vì sao công kích Nguyễn Vỹ đến thế, thì nghe Thế Lữ trả lời đại khái là không thích thơ tôi. Vi Huyền Đắc liền bảo: "Trong vườn văn học nước ta hiện đang khô khan nghèo nàn, Nguyễn Vỹ cũng là kẻ gieo hạt giống mới như các anh, sao anh không để cho hạt giống ấy mọc mà lại muốn cho nó chết đi?" Lúc bấy giờ, Vi Huyền Đắc chưa quen biết tôi, tôi càng cảm động khi nghe anh kể lại câu chuyện ấy...
:...Cuối năm 1954, sau gần 20 năm xa cách, tôi mới gặp lại Vi Huyền Đắc ở trong một căn nhà tĩnh mịch, mà anh đặt tên là Hoàng Mai Hiên, giữa một cảnh trí nên thơ ở miệt Ngã Năm Bình Hòa, ngoại ô Gia Định. Nhà chỉ có hai vợ chồng (vợ ông mất năm 1966 ở Hoàng Mai Hiên) với một u già. Bao nhiêu cơ đồ sự nghiệp ở Hải phòng đều bỏ lại đất Bắc hết. Bao nhiêu sách quý, các bản thảo, cả những tác phẩm của anh đã xuất bản hồi tiền chiến, đều bị mất sạch. Bấy giờ chị đi dạy học ở trường Tiểu học ĐaKao, còn anh thì ở nhà dịch tiểu thuyết Tàu cho vài tờ báo, sống cuộc đời nhà văn thanh cao, yên tịnh.
:Trong lúc ở ngoại quốc, các nhà kịch sĩ đang đưa lên sân khấu những sáng tác phẩm vô cùng sôi nổi, thì ở nước Việt Nam một nhà kịch sĩ rất có nhiều khả năng, nghệ thuật điêu luyện tinh vi, đành xếp các vở kịch qua một bên, để dịch các tiểu thuyết Tàu cho qua ngày tháng...
👁️
1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Vi Huyền Đắc** (1899-1976) bút hiệu **_Giới Chi_**, là nhà giáo, nhà văn, nhà biên khảo, nhà soạn kịch Việt Nam. ## Tiểu sử Vi Huyền Đắc sinh ngày 18 tháng 12 năm 1899 tại
Với phương châm chỉ nói đến các bạn làng văn mà tôi đã được hân hạnh quen biết nhiều, những gương mặt văn sĩ tiền chiến được nhà thơ Nguyễn Vỹ khắc họa chân dung,
**Sinh vật huyền thoại Trung Hoa** là những sinh vật (động vật) trong các câu chuyện thần thoại, truyền thuyết, huyền thoại và trong các tác phẩm văn học của Trung Hoa và có sự
**Yasuo** **_Kẻ Bất Dung Thứ_**, hay **_The Unforgiven_** là một nhân vật con người hư cấu, giả tưởng, kiếm khách Rōnin tự do, không phe phái trong _Vũ trụ Liên Minh Huyền Thoại_, một vị
**Hàm Thuận Nam** là một huyện ven biển của tỉnh Bình Thuận, Việt Nam. ## Hành chính Huyện Hàm Thuận Nam có 13 đơn vị hành chính trực thuộc, gồm thị trấn Thuận Nam (huyện
**Bạch Long Vĩ** (chữ Hánː 白龍尾, nghĩa: đuôi rồng trắng; tên cũ: Vô Thủy, Dạ Oanh) là một đảo, đồng thời là một đặc khu thuộc thành phố Hải Phòng, Việt Nam. Đây là đảo
**Huyện hành chính** () của Serbia là đơn vị hành chính cấp một của quốc gia. Thuật ngữ _okrug_ (số nhiều _okruzi_) có nghĩa là "đạo", có thể được dịch là "hạt", mặc dù thường
**Hậu Lộc** là một huyện ven biển thuộc tỉnh Thanh Hóa, Việt Nam. ## Địa lý phải|Bờ biển Diêm Phố ở xã Ngư Lộc Huyện Hậu Lộc nằm ở phía Đông Bắc tỉnh Thanh Hóa,
**Dặc Dương** (chữ Hán giản thể: 弋阳县, âm Hán Việt: _Dặc Dương huyện_) là một huyện thuộc địa cấp thị Thượng Nhiêu, tỉnh Giang Tây, Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. Huyện này có diện
Thành viên sáng lập Hợp Tác Xã Nông Dân Sáng Tạo, huyện Châu Thành, tỉnh Kiên Giang Tên viết bằng tiếng Anh: Le Gia Regional Specialtie Food One Member Limited Company Viết tắt: LeGia Special
Thành viên sáng lập Hợp Tác Xã Nông Dân Sáng Tạo, huyện Châu Thành, tỉnh Kiên Giang Tên viết bằng tiếng Anh: Le Gia Regional Specialtie Food One Member Limited Company Viết tắt: LeGia Special
**Đắc Vinh** (chữ Hán giản thể: 得荣县, Hán Việt: _Đắc Vinh huyện_) là một huyện thuộc Châu tự trị dân tộc Tạng Cam Tư, tỉnh Tứ Xuyên, Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. Huyện Đắc
**Vi Duệ** (chữ Hán: 韦睿; 442 – 520), tự **Hoài Văn**, người Đỗ Lăng, Kinh Triệu , tướng lãnh nhà Lương thời Nam Bắc triều trong lịch sử Trung Quốc. ## Thân thế và thiếu
**Phùng Tất Đắc** (1907 - 2008), bút hiệu **Lãng Nhân**, **Cố Nhi Tân** và **Tị Tân**; là một nhà thơ, nhà văn Việt Nam. ## Tiểu sử ### Thời trẻ Ông sinh ngày 20 tháng
**Vi** là một họ của người thuộc vùng Văn hóa Đông Á. Họ này có mặt ở Việt Nam, Triều Tiên (Hangul: 위, Romaja quốc ngữ: Wi) và Trung Quốc (chữ Hán: 韋, Bính âm:
nhỏ|phải|Bò trắng là sinh vật thần thoại trong [[Ấn Độ#Văn hoá|văn hóa Ấn Độ cũng như trong Phật giáo, người Ấn Độ theo Ấn Độ giáo rất tôn sùng con bò và không giết mổ
**Hoa Lư** là một huyện cũ thuộc tỉnh Ninh Bình, Việt Nam. Năm 2025, huyện này được sáp nhập với thành phố Ninh Bình cũ để thành lập thành phố Hoa Lư. ## Địa lý
**Tiên Lãng** là một huyện cũ thuộc thành phố Hải Phòng, Việt Nam. ## Địa lý Huyện Tiên Lãng nằm ở phía nam của thành phố Hải Phòng, cách trung tâm thành phố khoảng 48 km,
**Trần Đề** là một huyện cũ thuộc tỉnh Sóc Trăng cũ, Việt Nam. ## Địa lý Huyện Trần Đề nằm ở phía đông tỉnh Sóc Trăng, có vị trí địa lý: *Phía đông giáp huyện
**Hải Lăng** là một huyện ven biển nằm ở phía nam tỉnh Quảng Trị, Việt Nam. ## Địa lý ### Vị trí địa lý Huyện Hải Lăng nằm ở phía nam tỉnh Quảng Trị, có
**Hồng Dân** là một huyện cũ thuộc tỉnh Bạc Liêu cũ, Việt Nam. ## Địa lý Huyện Hồng Dân nằm ở phía bắc tỉnh Bạc Liêu, nằm cách thành phố Bạc Liêu khoảng 60 km, có
**Bình Đại** là một huyện cũ thuộc tỉnh Bến Tre cũ, Việt Nam. ## Địa lý ### Vị trí địa lý Huyện Bình Đại nằm ở phía đông của tỉnh Bến Tre, có vị trí
**Đồng Văn** là một huyện miền núi cũ thuộc tỉnh Hà Giang, đồng thời là huyện cực bắc của Việt Nam. ## Địa lý nhỏ|292x292px|[[Đèo Mã Pí Lèng nối hai huyện Mèo Vạc và Đồng
**Tri Tôn** là một huyện miền núi nằm ở phía tây của tỉnh An Giang, Việt Nam. ## Địa lý ### Vị trí địa lý trái|Một cánh đồng lúa chín ở xã [[Núi Tô (xã)|Núi
**_Liên Minh Huyền Thoại_** (tiếng Anh: **_League of Legends_**, viết tắt: **_LMHT_** hoặc **_LoL_**), thường được gọi ngắn gọn là **_Liên Minh_**, là trò chơi điện tử thể loại đấu trường trận chiến trực tuyến
**Cấp huyện** là cấp hành chính thứ hai từng tồn tại tại Việt Nam, dưới cấp tỉnh và trên cấp xã. Cấp hành chính này đã bị bãi bỏ vào ngày 16 tháng 6 năm
**Vĩnh Hưng** là một huyện thuộc tỉnh Long An, Việt Nam. ## Địa lý Huyện Vĩnh Hưng nằm về phía tây nam tỉnh Long An, có vị trí địa lý: *Phía đông và phía bắc
**Trường Sa** là một đặc khu thuộc tỉnh Khánh Hòa, được thành lập trên cơ sở các đảo san hô nhỏ, cồn cát, rạn đá ngầm và bãi ngầm thuộc quần đảo Trường Sa, vốn
**Kiến Thụy** là một địa danh từng là cấp huyện thuộc thành phố Hải Phòng, Việt Nam đến ngày 30 tháng 6 năm 2025 do chủ trương giải thể cấp huyện của nhà nước Cộng
**An Phú** là một huyện cũ thuộc tỉnh An Giang, Việt Nam. ## Vị trí địa lý *Phía Tây và Bắc giáp huyện Bourei Cholsar (tỉnh Takeo) và Kaoh Thum (tỉnh Kandal) của Campuchia, đường
**Hồ Đắc Kiện** là một xã thuộc thành phố Cần Thơ, Việt Nam. ## Địa lý Xã Hồ Đắc Kiện có vị trí địa lý: *Phía đông giáp xã Phú Tâm *Phía tây giáp xã
**Đợt sắp xếp, sáp nhập đơn vị hành chính tại Việt Nam 2019–2022** đề cập đến cuộc sắp xếp, sáp nhập các đơn vị hành chính (ĐVHC) cấp xã và cấp huyện tại Việt Nam
**Nam Giang** là một huyện miền núi biên giới nằm ở phía tây tỉnh Quảng Nam, Việt Nam. ## Địa lý Huyện Nam Giang nằm ở phía tây tỉnh Quảng Nam, có vị trí địa
**Huyện** là đơn vị hành chính địa phương cấp hai từng tồn tại ở khu vực nông thôn của Việt Nam. Thuật ngữ "cấp huyện" thường được dùng để chỉ toàn bộ cấp hành chính
Vườn hoa Thủy Vĩ thành phố Lào Cai, mang tên gọi của huyện (châu) Thủy Vĩ phủ Quy Hóa trấn Hưng Hóa Đại Việt- Việt Nam xưa, nằm dọc bờ trái dòng sông Nậm Thy
**Sinh vật huyền thoại Nhật Bản** gồm các loài vật trong các câu chuyện thần thoại Nhật Bản, trong truyền thuyết ở Nhật Bản cho đến những câu chuyện dân gian của Nhật Bản, trong
**Cai Lậy** là một huyện cũ thuộc tỉnh Tiền Giang, Việt Nam. ## Địa lý Huyện Cai Lậy nằm ở phía tây của tỉnh Tiền Giang, có vị trí địa lý: *Phía đông giáp huyện
**Nga Sơn** là một huyện cũ thuộc tỉnh Thanh Hóa, Việt Nam. Địa danh Nga Sơn gắn liền với sự tích quả dưa hấu của Mai An Tiêm, khởi nghĩa Ba Đình và chiếu cói
**Cần Giờ** là một huyện ngoại thành ven biển cũ thuộc Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam. ## Địa lý ### Vị trí địa lý Cần Giờ là huyện duy nhất giáp biển ở
**Hòa Bình** là một huyện cũ thuộc tỉnh Bạc Liêu cũ, Việt Nam. ## Địa lý ### Vị trí địa lý Huyện Hòa Bình cũ nằm ở trung tâm tỉnh Bạc Liêu, giáp với tất
**Mỹ Huyền** (sinh ngày 30 tháng 11 năm 1963) là một ca sĩ nhạc vàng người Mỹ gốc Việt. Cô là con gái út của nhạc sĩ Thu Hồ. ## Cuộc đời Mỹ Huyền tên
**Sông Hinh** là một huyện thuộc tỉnh Phú Yên, Việt Nam. ## Địa lý Huyện Sông Hinh nằm ở phía tây nam của tỉnh Phú Yên, ôm trọn hồ thủy điện Sông Hinh, nằm trên
**Hồ Đắc Di** (11 tháng 5 năm 1900 – 25 tháng 6 năm 1984), sinh ra tại Hà Tĩnh, quê ở làng An Truyền, xã Phú An, huyện Phú Vang, thành phố Huế, là một
nhỏ|phải|Truyền thuyết về [[Âu Cơ và Lạc Long Quân nhắc nguồn gốc "_Con Rồng cháu Tiên_", "_Dòng giống Lạc Hồng_" của người Việt]] **Huyền thoại cội nguồn** (_Origin myth_) là một loại thần thoại giải
nhỏ|[[Kim quy]] **Sinh vật huyền thoại Việt Nam** gồm các loài vật trong các câu chuyện thần thoại Việt Nam, trong truyền thuyết, câu chuyện cổ tích cho đến những câu chuyện dân gian, những
**Nguyễn Văn Huyên** (1905-1975) là một giáo sư, tiến sĩ, nhà sử học, nhà dân tộc học, nhà giáo dục, nhà nghiên cứu văn hóa Việt Nam. Ông cũng là người giữ chức vụ Bộ
**Vị Xuyên** là một huyện miền núi biên giới thuộc tỉnh Hà Giang, Việt Nam. ## Địa lý Huyện Vị Xuyên nằm ở trung tâm tỉnh Hà Giang, có vị trí địa lý: *Phía đông
**Ba Bể** là một huyện cũ từng thuộc tỉnh Bắc Kạn, Việt Nam. ## Địa lý Huyện Ba Bể nằm ở phía tây bắc tỉnh Bắc Kạn, có vị trí địa lý: *Phía đông giáp
**Bá Thước** là một huyện miền núi nằm ở phía tây tỉnh Thanh Hóa, Việt Nam. ## Địa lý ### Vị trí địa lý Huyện Bá Thước nằm ở phía tây của tỉnh Thanh Hóa,
**Hoàng Sa** là một đặc khu thuộc thành phố Đà Nẵng, Việt Nam. Đặc khu bao gồm quần đảo Hoàng Sa, được thành lập năm 1982 thuộc tỉnh Quảng Nam - Đà Nẵng và sau