✨Ván Bài An Ủi

Cuộc sống ở tuổi 47 của Charles, một nghề kiến trúc sư, tưởng chừng sẽ bình lặng trôi đi. Nhưng một ngày kia, anh gần như suy sụp và bơ vơ khi được tin mẹ một người bạn thời ấu thơ qua đời. Suốt một năm sống trong đau buồn, lên đường tìm kiếm, day dứt giữa quá khứ và hiện tại, anh đã mang lại cho chính mình đầy ắp những bất ngờ. Một tình bạn ngỡ như tan vỡ được hàn gắn, những đứa trẻ mồ côi được đoàn tụ, những người chết được trở về và một tình yêu lớn nảy nở. Tất cả thấm đẫm cảm xúc và mỗi câu chuyện, mỗi sự việc đều toát lên hơi ấm của tình yêu, bởi “chúng ta còn lại gì nếu chúng ta không nói với nhau về tình yêu hay về điều mà mình thích”?

Đôi nét về tác giả

Anna Gavalda sinh ngày 9-12-1970 tại Boulogne-Billancourt. Cô đã theo học và nhận bằng cử nhân văn chương tại Đại học Sorbonne. Hiện nay cô đang làm ở tạp chí Elle. Ngoài ra Gavalda còn viết thời luận cho tạp chí Paris-Ile-de-France của Journal du Dimanche và giảng dạy tiếng Pháp…

Lời khen tặng dành cho Ván bài an ủi

“Một cuốn tiểu thuyết thật lạ, thật buồn.”

• Le Figaro

“Bạn mong văn chương mang đến cho bạn những cơn thác cảm xúc? Xóa nhòa đời sống thường nhật của bạn? Khiến bạn bất ngờ khóc òa? Bạn sẽ có tất cả trong Ván an ủi của Anna Gavalda.”

• Tạp chí Psychologies

“Một câu chuyện đẹp và cảm động về những con người luôn gắn bó với nhau bất chấp mọi thương tổn và phức tạp.”

“Cuốn tiểu thuyết rườm rà, điên rồ và đầy ắp những khám phá.”

• Le Monde

“Anna Gavalda lại một lần nữa tạo ra những điều kỳ diệu.”

• Tạp chí Lire

Đọc trước tác phẩm

[...]

Chúng tôi ngủ dậy lúc bình minh. Tôi kiệt sức, tôi lạnh, tôi trễ giờ và tối hôm đó tôi lại phải thức trắng không biết đêm thứ bao nhiêu ở hãng. Và tôi vẫn luôn sợ ngựa. Kể cả những con nhỏ. Nhất là những con nhỏ… Ái ái ái… tất cả những điều này trở nên thật nặng nề trong những đám tắc xe. Thật nặng nề… Và khi tôi đang ở đó mải suy nghĩ, bực tức, căng thẳng, sẵn sàng đoạn tuyệt, thì bỗng nhiên những từ này:

• Đôi khi con rất muốn ba là ba của con…

Tôi không trả lời gì hết vì sợ làm hỏng tất cả. Ba không phải là ba của con, hay ba như là ba của con, hay ba còn hơn cả ba của con, hay không, ba muốn nói, ba là… Phù… Sự yên lặng của tôi, dường như là thế, biết nói ra tất cả những điều đó tốt hơn chính tôi.

Nhưng ngày nay… Ngày nay khi cuộc sống đã trở nên quá… Quá gì nhỉ? Quá khó nhọc, quá dễ bùng cháy trong khoảng một trăm mười mét vuông của chúng tôi. Ngày nay khi mà chúng tôi, Laurence và tôi, hầu như không làm tình với nhau nữa, ngày nay khi mà mỗi ngày tôi lại thêm một lần vỡ mộng, và lại mất đi một năm tuổi thọ sau mỗi ngày trực công trường, khi mà tôi nói với Snoopy cho chính tôi nghe và tôi buộc phải bấm mã số của tôi để được yêu, tôi tiếc những ngọn lửa đơn chiếc này…

Lẽ ra tôi phải cẩn thận, tất nhiên.

Lẽ ra tôi phải đi vào làn dành cho xe cần dừng khẩn cấp như người ta vẫn gọi thật chính xác như thế, bước ra trong đêm tối, mở cánh cửa xe, lôi chân nó ra và đến lượt tôi bóp cho nó nghẹt thở.

Chuyện đó có thể gây hại gì cho tôi? Không gì hết.

Không gì hết, bởi vì tôi sẽ chẳng có nhiều từ hơn để nói… Cuối cùng… Tôi hình dung như vậy, cảnh tượng hụt này: hiệu quả và câm lặng. Bởi vì từ ngữ, mẹ kiếp, từ ngữ… Tôi không bao giờ biết xoay sở với chúng. Tôi chưa bao giờ có được nó, cái vỏ bọc này…

Chưa bao giờ.

Và bây giờ khi mà tôi quay lại với con bé, ở đó, trước hàng rào trường Y, và tôi nhận thấy khuôn mặt nó, bướng bỉnh, quàu quạu, gần như là xấu xí, chỉ vì một câu hỏi duy nhất, mà tôi có bao giờ hỏi đâu, tôi tự nhủ tốt nhất là mình nên im miệng thêm một lần nữa.

Con bé đi trước, sải bước dài, đầu cúi.

• Thebamecokhahonkhong? tôi nghe tiếng nó lúng búng.

• Sao hả?

Quay ngoắt lại.

• Còn mọi người thì sao? Ba cho là khá hơn à?

Cáu tiết.

• Ba cho là khá hơn sao, mọi người ấy? Hả? Ba cho là khá hơn sao? Bởi vì mọi người không như thế, không tính toán trước sao?

• Mọi người là ai?

• Là ai, là ai… Ba mẹ ấy! Ba mẹ! Mẹ và ba! Con hỏi ba, con hỏi, cả ba và mẹ rơi vào bảng thống kê nào? Thống kê những cặp vợ chồng thối nát, những người…

Yên lặng.

• Ai cái gì? tôi liều thân như một thằng ngốc.

• Ba biết rõ mà… nó lẩm bẩm.

Vâng, tôi biết điều đó. Và đó là lý do vì sao chúng tôi im miệng đến cùng.

Lúc này, tôi thèm có cái tai nghe của nó, bởi tôi chỉ có nỗi xáo động của chính tôi để nhồi vào mình.

Những tiếng rít của tôi và cái áo mưa bị con nhậy cắn nát.

Khi tới phố Sèvres, đối diện với cửa hàng đáng khinh to tướng đã làm nản lòng tôi này, tôi rẽ về hướng một quán cà phê.

• Con cho phép ba chứ? Ba cần một ly cà phê trước cuộc chiến…

Con bé vừa theo tôi vừa nhăn mặt.

Tôi muốn hỏi nó một câu trong khi nó lại loay hoay với món đồ rẻ tiền của nó.

• Charles?

• Ơi.

• Ba có thể cho con biết anh ấy hát gì không… Bởi vì con hiểu đôi chỗ nhưng không phải tất cả…

• Không vấn đề gì.

Và chúng tôi lại chia sẻ âm thanh. Con bé nghe tai dolby, tôi nghe tai stéréo. Mỗi người một tai. Nhưng những hợp âm piano đầu tiên nhanh chóng bị nhấn chìm dưới tiếng ồn máy pha cà phê.

• Khoan đã…

Kéo tôi về đầu bên kia quầy hàng.

• Ba sẵn sàng chưa?

Tôi gật đầu.

Một giọng đàn ông khác. Cháy bỏng hơn.

Và tôi bắt đầu dịch song song:

• Nếu em là con đường, anh sẽ đi… Khoan đã… Bởi vì đó có thể là con đường hay lối đi, cái đó còn phụ thuộc ngữ cảnh… Con muốn thơ ca hay dịch từng từ?

• Ôi… con bé vừa rên rỉ vừa ngắt âm thanh, ba làm hỏng cả rồi… Con không muốn một bài học tiếng Anh, con chỉ muốn ba kể con nghe xem anh ta nói gì thôi!

• Được, tôi kiên nhẫn, cho ba nghe lại một mình bài hát lần đầu tiên và ba sẽ nói con nghe.

Tôi cầm lấy những cái tai nghe của nó và lấy hai tay che tai trong khi nó liếc nhìn tôi, bồn chồn.

Tôi loạng choạng. Còn hơn cả những gì tôi hình dung. Còn hơn cả những gì tôi mong muốn. Tôi… Tôi bị hạ gục.

Những bài tình ca đáng nguyền rủa… Vẫn luôn xảo trá như vậy… Khiến chúng ta còng lưng bốn phút sau đó. Những cái lao đáng nguyền rủa trong những trái tim thống kê của chúng ta.

Vừa trả lại con bé cái tai nghe của nó vừa thở hắt ra.

• Hay nhỉ?

• Ai hát đấy?

• Neil Hannon. Một ca sĩ người Ailen… Nào, lần này thì nghe nhé?

• Nghe nào.

• Và ba đừng dừng lại đấy nhé?

• Don’t worry sweetie, it’s gonna be all right, tôi nhai tóp tép theo kiểu cao bồi.

Con bé lại mỉm cười. Giỏi lắm, Charly, giỏi lắm…

Và tôi lại quay lại lối đi nơi tôi đã để nó lại bởi vì đúng là bài hát nói đến một lối đi, không nghi ngờ gì nữa.

• Nếu em là lối đi, anh sẽ theo em đến cùng… Nếu em là đêm tối, anh sẽ ngủ suốt ngày… Nếu em là ban ngày, anh sẽ khóc cả đêm… Bây giờ con bé dính chặt vào tôi để không bỏ mất một mẩu nào… Bởi vì em là lối đi, sự thật và ánh sáng.

Nếu em là một cái cây, anh có thể vòng tay ôm em… và… em… em không thể phàn nàn. Nếu em là một cái cây… anh có thể khắc những chữ cái đầu tên anh lên thân em và em không thể rên rỉ bởi vì những cái cây, chúng không rên rỉ… (chỗ này tôi hơi dịch thoáng, “Cos trees don’t cry”, OK, được, Neil, xin lỗi cậu nhé, tôi có một con bé thiếu niên đang gây sức ép ở đầu dây đây). Nếu em là một người đàn ông, anh… anh vẫn cứ yêu em… Nếu em là một đồ uống, anh sẽ uống hết cả em… Nếu em bị tấn công, anh sẽ giết người vì em… Nếu tên em là Jack, anh sẽ đổi tên anh thành Jill vì em… Nếu em là một con ngựa, anh sẽ dọn phân trong chuồng em mà không phàn nàn bao giờ… Nếu em là một con ngựa, anh có thể cưỡi em băng qua những cánh đồng khi bình minh… và suốt cả ngày cho đến khi ngày trôi qua (ờ… không có thời gian dịch tỉ mỉ)… anh sẽ có thể hát về em trong những ca khúc của mình (cũng không hay lắm)… (Con bé chẳng quan tâm và tôi cảm thấy tóc nó lướt qua má tôi.) (Cả nước hoa của nó nữa. Nước Eau précieuse cho thiếu niên mặc áo rách khuỷu tay của nó.) Nếu em là con gái bé bỏng của anh, anh sẽ khó mà để em ra đi… Nếu em là em gái anh, anh sẽ ờ… “find it doubly”… nào, đây, cảm thấy mình là hai người. Nếu… nếu em là con chó của anh, anh sẽ cho em ăn thức ăn thừa ngay trên bàn ăn (sorry) cho dù điều đó khiến vợ anh kêu ca… Nếu em là con chó của anh (chỗ này, ca sĩ bắt đầu hát giọng cao hơn), anh chắc chắn là em thích thế hơn và em sẽ là người bạn bốn chân trung thành của anh và em (ca sĩ gần như gào lên) sẽ không bao giờ cần suy nghĩ, và… (lúc này, anh ta gào lên thực sự, nhưng buồn bã) và ta sẽ bên nhau đến trọn đời. (Đúng là đến trọn đơơơời, nhưng người ta cảm thấy anh ta cũng chưa phải đã thắng cuộc… Chưa thắng cuộc chút nào…)

Tôi yên lặng đưa trả tài sản cho nó và gọi ly cà phê thứ hai mà tôi chẳng muốn uống chút nào để con bé có thời gian nghe nhạc hiệu. Thời gian làm quen lại với ánh sáng và vung vẩy một chút.

• Con rất thích bài hát này… con bé thở dài.

• Tại sao?

• Con không biết. Bởi vì… Bởi vì cây cối không rên rỉ.

• Con đang yêu à? tôi rón rén bước đi.

Hơi bĩu môi.

• Không, con bé thú nhận, không. Khi người ta yêu, người ta không cần nghe loại ca từ này, con hình dung thế…

Sau vài phút tôi cẩn thận cạo vét cặn đường dưới đáy tách:

• Quay trở lại với chuyện ba nói lúc nãy…

Con bé ngước mắt về phía đó, về phía câu hỏi của tôi lúc nãy.

Tôi không động đậy.

• Đường hầm và những thứ khác… Cái đó thì… Con cho rằng… quả là chúng ta phải dừng lại đó… Kiểu như là người nọ không quá thèm thuồng người khác, ba thấy không?

• Ờ… không rõ lắm, không…

• Vậy… ba có thể tin tưởng là con sẽ giúp ba tìm được một món quà cho mẹ và con có thể tin tưởng là ba dịch cho con những bài hát con thích… và… Như vậy.

• Thế thôi à? tôi nhẹ nhàng phản ứng, con chỉ đề xuất với ba có thế thôi à?

Con bé đã lại đội mũ áo lên.

• Vâng. Hiện tại là thế… Nhưng mà… thực ra thế là nhiều rồi. Thế là… vâng… thế là nhiều rồi.

Tôi nhìn thẳng vào mặt con bé.

• Sao ba lại mỉm cười như một gã ngốc thế?

• Bởi vì, tôi vừa trả lời vừa giữ cửa, bởi vì nếu con là con chó của ba, ba sẽ có thể đổ cho con ăn đồ thừa và cuối cùng thì con sẽ là friend trung thành của ba.

• Ha, ha! Láu cá quá.

Và trong khi chúng tôi chờ dòng xe hơi băng qua, bất động trên mép vỉa hè, con bé nhấc một chân lên và làm ra vẻ tè vào quần tôi.

Con bé đã thành thật với tôi và trong cầu thang cuốn, tôi quyết định cũng làm thế với nó:

• Này Mathilde…

• Gì cơ? (với giọng kiểu lại gì nữa đây?)

• Tất cả chúng ta đều quy mọi thứ ra tiền…

• Con biết, con bé trả lời đốp chát.

Vẻ già dặn trong cách vặc lại tôi của nó khiến tôi mơ màng. Tôi thấy dường như chúng tôi hào phóng hơn vào thời Suzanne…

Hay có lẽ là ít láu cá hơn chăng?

Con bé bước cách tôi một bậc.

• Thôi nào, bây giờ ta chấm dứt những câu chuyện nặng nề này nhé, được không?

• Được.