nhỏ | [[Trẻ em mắt đen, một trong những truyền thuyết thành thị nổi tiếng nhất trên thế giới.]]
Truyền thuyết đô thị (còn gọi là truyền thuyết thành thị, truyền thuyết thời hiện đại; tiếng Anh: urban legend, urban myth, urban tale, contemporary legend, urban folklore) là một hình thức văn hóa dân gian thời hiện đại, bao gồm những truyện kể mà người kể chúng có thể tin hoặc không tin là có thật. Cũng giống như các truyện dân gian và truyện thần thoại khác, mô tả về những truyền thuyết đô thị không nói lên điều gì về tính xác thực của những câu chuyện đó mà chỉ đơn thuần nói lên rằng những truyện kể ấy lưu hành trong xã hội, tam sao thất bản qua thời gian và chứa đựng trong mình những ý nghĩa đã thúc đẩy cộng đồng bảo tồn và truyền bá nó. Truyền thuyết đô thị đa phần là truyện kể u ám, đáng sợ.
Dù được gọi là "truyền thuyết đô thị" nhưng không nhất thiết chúng phải bắt nguồn từ khu vực đô thị. Cách gọi này thực ra dùng để phân biệt với những truyện kể dân gian truyền thống đã có từ trước thời công nghiệp hóa. Vì nguyên do này mà các nhà xã hội học và nhà nghiên cứu văn hóa dân gian thích dùng thuật ngữ "truyền thuyết hiện đại" hơn. Thỉnh thoảng những truyện này được lặp đi lặp lại trên các bản tin thời sự và trong những năm gần đây còn được phát tán qua thư điện tử và mạng xã hội. Mọi người thường tuyên bố rằng những truyện này đã xảy ra với "bạn của bạn họ".
Một số truyền thuyết đô thị đã lưu truyền nhiều năm mà chỉ thay đổi chút ít cho hợp với từng vùng. Những truyền thuyết gần đây có xu hướng lấy bối cảnh hiện đại như câu chuyện kể về những người bị bắt cóc, chuốc thuốc mê và khi tỉnh dậy thì phát hiện mình đã bị cướp đi một quả thận.
Nguồn gốc và cấu trúc
Thuật ngữ "truyền thuyết đô thị" (urban legend) đã xuất hiện trên các ấn phẩm tiếng Anh ít nhất là từ năm 1968. Giáo sư tiếng Anh Jan Harold Brunvand ở Đại học Utah, Mỹ đưa thuật ngữ này đến với công chúng trong loạt sách bán chạy xuất bản năm 1981. Ông dùng tập sách sưu tập các truyện kể có nhan đề The Vanishing Hitchhiker: American Urban Legends & Their Meanings (1981) để nói lên hai điều: thứ nhất, truyền thuyết và văn hóa dân gian không chỉ có ở duy nhất các xã hội được gọi là sơ khai hay truyền thống; thứ hai, một người có thể học được nhiều thứ về văn hóa đô thị và văn hóa hiện đại thông qua nghiên cứu các truyền thuyết này.
Nhiều truyền thuyết đô thị được đóng khung thành những truyện cổ tích với cốt truyện và nhân vật. Tính hấp dẫn của một truyền thuyết đô thị nằm ở các yếu tố bí ẩn, kinh dị, đáng sợ hay hài hước. Thường thì chúng là những truyện kể mang tính gợi sự cảnh giác.
Truyền bá và niềm tin
Cũng như các truyền thuyết và thần thoại khác, khó mà truy được nguồn gốc của các truyền thuyết đô thị. Người kể chuyện có thể tuyên bố rằng chuyện ấy đã xảy ra với một người bạn, mục đích là nhằm cá nhân hóa và làm tăng tính thuyết phục của câu chuyện. Một ví dụ là truyền thuyết "Tắt đèn" ("Lights Out"), có nội dung kể rằng các tên du đãng đường phố sẽ chạy ô tô mà không mở đèn cho đến khi gặp một người lái xe nào đó đáp lại bằng cách nhá đèn, và rồi thì băng đảng đó sẽ yêu cầu một thành viên mới gia nhập phải giết chết người lái xe đó nhằm "ra mắt" băng đảng. Sở cứu hỏa quận Nassau, Florida, Mỹ sau khi nhận được một bản fax chứa truyện này đã chuyển tiếp nó đến cảnh sát quận và rồi sau đó nó được gửi đến tất cả các sở cảnh sát khác. Thậm chí Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Canada còn ra cảnh báo an ninh khẩn cấp đến tất cả các nghị sĩ ở Ontario. Truyền thuyết thường có một hoặc nhiều đặc điểm như: được kể lại nhân danh một nhân chứng khác, thường được kể là "bạn tôi kể tôi nghe" mặc dù không bao giờ biết rõ danh tính đầy đủ của "người bạn" đó; chứa đựng những cảnh báo đáng sợ nhằm đánh động những người ít lưu tâm đến lời khuyên hoặc bài học chứa trong truyện (nhiều lá thư điện tử lừa đảo thường chứa đựng yếu tố này). Dấu hiệu để phân biệt các truyền thuyết đô thị không có thực này đó là sự thiếu vắng thông tin cụ thể liên quan đến vụ việc, chẳng hạn thiếu tên, ngày tháng, địa điểm và các thông tin tương tự.
Có một ít truyền thuyết đô thị chứa đựng một mức độ hợp lý nhất định, chẳng hạn chuyện một kẻ giết người hàng loạt trốn ở ghế sau của xe ô tô. Từ thập niên 1970 có những lời đồn đại rằng công ty Procter & Gamble có liên quan đến những kẻ thờ quỷ Sa-tăng, căn cứ trên những chi tiết vẽ trên biểu trưng có từ thế kỷ 19 của công ty. Lời đồn này nghiêm trọng đến mức công ty phải bỏ biểu trưng này.
Các truyền thuyết đã được dẫn chứng
Internet là môi trường thuận lợi để phát tán truyền thuyết đô thị nhưng cũng là nơi vạch trần chúng. Trên mạng có những nhóm người thảo luận, truy dấu vết và phân tích các truyền thuyết này. Trước đây Bộ Năng lượng Mỹ có một dịch vụ gọi là Hoaxbusters chuyên vạch trần các truyền thuyết và trò lừa được lan truyền trên mạng.
Một số chương trình truyền hình lấy nội dung là các truyền thuyết đô thị và hé lộ những điểm có thật trong các truyền thuyết này. Từ năm 2004, Discovery Channel có chương trình MythBusters có nội dung là các thí nghiệm được tiến hành theo phương pháp khoa học nhằm chứng minh truyền thuyết đô thị nào đó là đúng hay sai. Từ năm 1992 đến 1998, mục "Cuối tuần" của báo The Guardian có phần minh họa các truyền thuyết đô thị với nội dung rút từ bốn cuốn sách: Urban Myths, The Return Of Urban Myths, Urban Myths Unplugged và Now! That's What I Call Urban Myths. Nhà văn người Anh Tony Barrell là nhà sưu tầm các truyền thuyết đô thị và đưa nhiều trong số đó lên báo The Sunday Times.
Truyền thuyết đô thị trên Internet
Truyền thuyết đô thị trên Internet là những mẩu truyện dân gian phát tán qua Internet, thông quan Usenet hoặc thư điện tử, mạng xã hội.
Loại
;Truyện hình sự
Đây là những truyền thuyết nói về tội phạm lan truyền trên Internet có mang tính hoang đường hoặc thổi phồng, bóp méo sự thật.
;Thư điện tử "Bị ám"
Loại này là các thư điện tử có nội dung yêu cầu người đọc sao chép lại nó và gửi đến những người khác, nếu không người đọc sẽ gặp chuyện bất hạnh. Nổi tiếng nhất trong lớp truyện loại này là câu truyện về bức ảnh "Smile Dog".
;Cảnh báo virus và malware giả
Loại này thường hay lừa người đọc, nó chủ yếu về những nguy cơ không có thật đối với máy vi tính của họ, thường được phát tán qua thư điện tử, Internet.
👁️
2 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
nhỏ | _[[Trẻ em mắt đen_, một trong những truyền thuyết thành thị nổi tiếng nhất trên thế giới.]] **Truyền thuyết đô thị** (còn gọi là **truyền thuyết thành thị**, **truyền thuyết thời hiện đại**;
**Truyền thuyết đô thị Nhật Bản** là những câu chuyện được lưu truyền trong dân gian Nhật Bản và được cho là có thật, dù chưa có bằng chứng xác thực. Những truyền thuyết đô
nhỏ|[[Trường Trung học phổ thông Nguyễn Thị Minh Khai, một địa điểm gắn liền với truyền thuyết đô thị Việt Nam về hồn ma áo tím.]] **Truyền thuyết đô thị Việt Nam** là những câu
thumb|right|[[Frederick Muhlenberg, Chủ tịch đầu tiên của Hạ viện Hoa Kỳ đã không bỏ phiếu quyết định vào năm 1794, 1776, hay bất kỳ năm nào khác, nhằm ngăn cản tiếng Đức trở thành ngôn
**Truyền thuyết gọi số 999 để sạc pin điện thoại** là một truyền thuyết đô thị kể rằng nếu điện thoại di động sắp hết pin thì việc gọi số 999 (hoặc bất kỳ số
**Truyền thuyết nước rửa tay khô Lupe Hernández** có liên quan đến y tá người Mỹ lúc cô này còn là sinh viên tại Bakersfield, California đã phát minh ra loại gel rửa tay khô
nhỏ|phải|Hình vẽ một đồ thị có 6 đỉnh và 7 cạnh Trong toán học và tin học, **lý thuyết đồ thị** (tiếng Anh: _graph theory_) nghiên cứu các tính chất của đồ thị. Một cách
:_Bài này chỉ viết về các định nghĩa cơ bản. Để hiểu rộng hơn, xin xem lý thuyết đồ thị. Về ý nghĩa biểu diễn hàm số trên hệ tọa độ, xem đồ thị hàm
nhỏ|252x252px|Não và hộp sọ của người **Truyền thuyết 10% bộ não** là một truyền thuyết thời hiện đại được phổ biến rộng khắp, cho rằng hầu hết hoặc tất cả mọi người chỉ sử dụng
thumb|Một quảng cáo pop-up hiện lên với dòng chữ "Bạn có thích căn phòng màu đỏ không?" (あ な た は 赤 い 部屋 が 好 き で す か?) **Lời nguyền căn phòng đỏ**
nhỏ| Một [[Thiệp mừng|thiệp chúc mừng Halloween đầu thế kỷ 20 mô tả một nghi lễ bói toán trong đó một người phụ nữ nhìn vào gương trong một căn phòng tối để có thể
Trong lý thuyết đồ thị, một **đồ thị phẳng** là một đồ thị có thể được nhúng vào mặt phẳng, tức là có thể được vẽ trên mặt phẳng sao cho các cạnh chỉ gặp
**Lý thuyết độ phức tạp tính toán** (tiếng Anh: _computational complexity theory_) là một nhánh của lý thuyết tính toán trong lý thuyết khoa học máy tính và toán học tập trung vào phân loại
Trong toán học, **đồ thị đối ngẫu** của một đồ thị mặt phẳng G là một đồ thị G' trong đó có một đỉnh tương ứng cho mỗi miền mặt phẳng của đồ thị G,
} ## Bối cảnh thực tế Bài toán tìm đường đi ngắn nhất giữa hai đỉnh của đồ thị liên thông có nhiều ứng dụng thực tế như: * Bài toán chọn hành trình
**Truyền thuyết** là một thể loại tự sự dân gian kể về sự kiện và nhân vật lịch sử (hoặc có liên quan đến lịch sử), phần lớn theo xu hướng lí tưởng hóa có
**_Dưới đáy hồ_** (Tiếng Anh: _The Lake_) là một bộ phim điện ảnh Việt Nam thuộc thể loại kinh dị – chính kịch ra mắt năm 2025 do Trần Hữu Tấn làm đạo diễn kiêm
liên_kết=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Inunaki_old_tunnel.jpg|nhỏ|Lối vào bị đóng kín của đường hầm Inunaki cũ.|260x260px là một truyền thuyết đô thị Nhật Bản tồn tại từ những năm 1990 kể về một ngôi làng được cho là ở tình Fukuoka
thumb|right|Mô tả cách điệu về người áo đen. **Người áo đen** (tiếng Anh: **Men in Black** viết tắt **MIB**) theo như mô tả trong văn hóa đại chúng và thuyết âm mưu UFO là những
**Trường Trung học Phổ thông Nguyễn Thị Minh Khai** (Tên cũ: **Trường nữ Gia Long**, **Trường nữ sinh Áo Tím**; tên khác: **Miki**) là một trường trung học phổ thông công lập ở Thành phố
thumb|Tranh minh họa đầy ấn tượng của một họa sĩ về trẻ em mắt đen. **Trẻ em mắt đen** () là một truyền thuyết đô thị của Mỹ về những sinh vật siêu linh giống
nhỏ|261x261px|Kuchisake-onna là một nhân vật độc ác trong truyền thuyết đô thị và văn hóa dân gian Nhật Bản. Được mô tả là linh hồn độc hại, hay _onryō_, của một người phụ nữ, cô
**Truyền thuyết Arthur** (Anh văn: _Arthurian legend_) là dụng ngữ mô tả các tài liệu thế tục xuất hiện ở trung kì trung đại chủ yếu xoay quanh hành trạng vua Arthur cùng nhiều nhân
**Quái vật hồ chứa Zegrze** là loài thủy quái hư cấu mà theo truyền thuyết đô thị thì loài này sinh sống trong Hồ chứa nước Zegrze gần Warsawa, Ba Lan. Sinh vật này là
**_Chuyện ma gần nhà_** (tựa tiếng Anh: _Vietnamese Horror Story_) là một bộ phim điện ảnh Việt Nam ra mắt năm 2022 thuộc thể loại kinh dị, dựa trên những truyền thuyết đô thị ở
**Robinsons Galleria** (còn gọi là **Robinsons Galleria Ortigas**), là khu phức hợp và trung tâm thương mại phức hợp nằm ở góc EDSA Đại lộ Ortigas, Thành phố Quezon, ngay gần SM Megamall. Trung tâm
nhỏ| Một chiếc [[Volga GAZ 21 màu đen ]] nhỏ| Một chiếc [[Volga GAZ 21 màu đen ]] **Black Volga** **- Volga đen** () đề cập đến truyền thuyết đô thị phổ biến rộng rãi
**Tượng** (chữ Hán: 象, bính âm: Xiàng) là 1 nhân vật truyền thuyết được cho là sống vào thời Đường Nghiêu trong lịch sử Trung Quốc. Theo sách Nhị thập tứ hiếu của Quách Cư
thumb|Người ta đồn rằng người dê có ngoại hình giống với [[faun trong thần thoại.]] **Người Dê** (tiếng Anh: **Goatman**)là một sinh vật trong truyền thuyết được miêu tả với thân hình nửa người nửa
thumb|Hình minh họa Mordake trên tờ _[[Boston Sunday Post_, 1889]] **Edward Mordake** (đôi khi đánh vần thành **Mordrake**) là chủ đề ngụy tạo của một truyền thuyết đô thị hình thành vào thế kỷ 19
**_Tai ương_** (tên tiếng Anh: _The Scourge_) là một trò chơi điện tử góc nhìn thứ nhất thuộc thể loại kinh dị nhập vai đan xen yếu tố phiêu lưu và giải đố, lấy cảm
**Original Spanish Kitchen** là nhà hàng nằm trên Đại lộ Beverly ở Quận Fairfax của Los Angeles, California nước Mỹ, đã trở thành chủ đề của một truyền thuyết đô thị bắt đầu từ đầu
**Hồ Angikuni** (biến thể: **Hồ Anjikuni**) là một cái hồ ở vùng Kivalliq, Nunavut, Canada. Đây là một trong nhiều hồ nằm dọc sông Kazan; hồ Ennadai ở phía nam và hồ Yathkyed ở phía
**Bóng ma Kyiv** (Tiếng Ukraina: Привид Києва, chuyển tự: _Pryvyd Kyieva_, tiếng Anh: **Ghost of Kyiv**_)_ là một hình tượng giả được dựng nên về phi công ách lái chiếc MiG-29 Fulcrum đã bắn hạ
phải|nhỏ| Mô hình của một con cá sấu trồi lên từ một cống thoát nước trong một trung tâm mua sắm. Những mẫu chuyện về **cá sấu trong cống thoát nước** xuất hiện từ cuối
**Old wives' tale** chỉ một điều sai sự thật hoặc mê tín. Đôi khi được dùng để chỉ một loại truyền thuyết đô thị, được truyền lại bởi những người phụ nữ lớn tuổi hơn
thumb|267x267px|Campiello del Remèr, nơi xảy ra án mạng, tọa lạc tại _[[sestiere_ của Cannaregio, Venezia.]] **Fosco Loredan** (mất năm 1598) là nhà quý tộc Venezia thế kỷ 16 của gia đình Loredan nổi tiếng với
**Công viên Lê Thị Riêng** là một công viên nằm ở Quận 10, Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam. Khu vực này trước năm 1975 là một nghĩa trang. Công viên mang tên bà
nhỏ|350x350px| Một trang trại đô thị ở [[Chicago ]] **Nông nghiệp** **đô thị** **, trồng trọt** **đô thị**, hoặc **làm vườn đô thị** là hoạt động trồng trọt, chế biến và phân phối thực phẩm
**Saturn** (193622 tháng 5 năm 2020) là một con cá sấu mõm ngắn Mỹ cư trú trong Sở thú Moskva. Nó là chủ đề của một truyền thuyết đô thị, kể rằng trước đây nó
Dã ngoại nơi Mặt sau của Thế giới tên gốc Urasekai Picnic là tác phẩm Light novel dài kỳ được sáng tác bởi tác giả Iori Miyazawa và minh họa bởi họa sĩ shirakaba. Bên
Bên cạnh thế giới bình thường của con người tồn tại một Thế giới Mặt sau, nơi cư ngụ của những sinh vật kỳ dị và nguy hiểm trong truyện ma và truyền thuyết đô
thumb|[[USS Eldridge (DE-173)|USS _Eldridge_ (DE-173) khoảng năm 1944]] **Thí nghiệm Philadelphia** là một thí nghiệm quân sự được cho là do Hải quân Hoa Kỳ thực hiện tại Nhà máy đóng tàu Hải quân Philadelphia
**Solifugae** là một bộ động vật trong lớp Hình nhện được biết đến với nhiều tên khác nhau như **nhện lạc đà**, **bọ cạp gió**, **nhện mặt trời** hoặc **solifuge**. Bộ này bao gồm hơn
Những câu chuyện nhỏ hôm nay cũng vẫn xảy ra ở trường nữ sinh nọ. Ảnh tốt nghiệp cấp Hai của thầy Hoshi đã sinh ra truyền thuyết đô thị mới thầy Kobayashi phát huy
Tại sao tin tức giả lại nổi trong khi sự thật mất tích Tại sao truyền thuyết đô thị bị bác bỏ vẫn tồn tại Làm thế nào để bạn tiếp tục để cho các
thumb|right|upright=1.0|[[Tuyến đường sắt Enshū, bối cảnh cho truyền thuyết đô thị về ga Kisaragi ở Nhật Bản. Nhà ga này lần đầu tiên được đưa tin vào năm 2004, khi có người tự xưng là
**Truyền thông tiếp thị** (tiếng Anh: Marketing Communications (viết tắt là Marcom)) là một phần cơ bản trong hoạt động marketing của công ty. Marcom là tất cả những thông điệp và phương tiện truyền
nhỏ|Rudolph Fentz **Rudolph Fentz** (còn được đánh vần thành **Rudolf Fenz**) là nhân vật tiêu điểm của "I'm Scared" (Tôi sợ), một truyện ngắn khoa học viễn tưởng năm 1951 của Jack Finney, mà về
thumb|Khu La Linda nhìn về hướng Tây Bắc từ cổng vào được mệnh danh là là "Thị trấn Người lùn". **Midgetville** (còn gọi là "thị trấn người lùn") đề cập đến các cộng đồng "người