✨Trạm Đọc|Loài Tinh Tinh Thứ Ba: Sự Tiến Hóa Và Tương Lai Của Con Người

Loài Tinh Tinh Thứ Ba - Sự Tiến Hóa Và Tương Lai Của Loài Người

Bằng cách nào mà loài người đã biến đổi, trong một khoảng thời gian rất ngắn, từ chỗ chỉ là một trong số những loài thú có kích thước lớn tới khi trở thành người chinh phục thế giới; và cách thức nào mà chúng ta tiếp nhận những khả năng để có thể đảo ngược toàn bộ quá trình phát triển đó chỉ sau một đêm?

Loài người và loài tinh tinh chia sẽ tới 98% số gen di truyền. Tuy nhiên, trong khi loài người thống trị hành tinh này - tạo nên các nền văn minh và tôn giáo, nghiên cứu khoa học, xây dựng các thành phố và sáng tạo ra các tác phẩm nghệ thuật vĩ đạ thì loài tinh tinh hành ngày vẫn phải đấu tranh để giải quyết những nhu cầu tồn tại cơ bản. Vậy 2% só gen còn lại có ý nghĩa như thế nào trong công việc tạo ra sự khác nhau cơ bản giữa hai loài có chung nguồn gốc tiến hóa? Trong cuốn sách này, nhà khoa học - tác giả nổi tiếng từng đoạt giải Pulizer, Jared Diamond đã tìm cách lý giải vì sao trong một khoảng thời gian rất ngắn, loài người đã tìm ra phương thức thống trị thế giớ cũng như hủy diệt nó vĩnh viễn.

Phần I: Sự xuất hiện của con người từ hàng triệu năm cho tới trước khi xuất hiện nông nghiệp vào khoảng 10.000 năm trước. Các bằng chứng về xương, công cụ, và gen cung cấp những thông tin trực tiếp nhất về việc con người đã biến đổi thế nào từ một tổ tiên chung. 98% bộ gen của con người giống với tinh tinh, vậy thì 2% mã gen còn lại đóng vai trò ra sao đối với bước nhảy vọt vĩ đại của chúng ta.

Phần II: Tác giả trình bày về những biến đổi trong vòng đời con người, chúng có tầm quan trọng sống còn với sự phát triển ngôn ngữ và nghệ thuật. Có những điều được coi là hiển nhiên rằng con người vẫn nuôi con sau khi cai sữa, thay vì để chúng tự kiếm ăn; rằng hầu hết nam giới và nữ giới đều kết thành đôi; rằng phần lớn các bậc bố mẹ đều chăm sóc con cái; rằng nhiều người sống lâu cho tới tuổi ông bà; và rằng nữ giới đều trải qua thời kỳ mãn kinh. Những điều trên chỉ có ở con người và khác biệt so với các loài động vật có mối liên hệ mật thiết nhất với chúng ta. Đây là những sự biến đổi to lớn và rất quan trọng trong quá trình tiến hóa của con người.

Phần III: Tác giả nêu ra những đặc điểm văn hóa giúp phân biệt chúng ta với động vật: ngôn ngữ, nghệ thuật, công nghệ, và nông nghiệp. Có phải sự phát triển của chúng là điều tất yếu trong lịch sử sự sống trên Trái đất? Có phải trên các hành tinh khác ngoài không gian cũng có những sinh vật phát triển ở mức độ cao như chúng ta?

Phần IV: Tác giả bàn về xu hướng giết người ngoài nhóm của các nhóm người khác. Đặc điểm này có tiền lệ trực tiếp ở động vật – được gọi là mâu thuẫn giữa các cá thể và giữa các nhóm cạnh tranh, và có thể được giải quyết bằng hành động giết chóc trong nhiều loài kể cả chúng ta. Tính bài ngoại và sự cô lập sâu sắc vốn là nét đặc trưng của loài người trước khi các nhà nước chính trị xuất hiện khiến chúng ta bắt đầu đồng nhất hơn về văn hóa. Đã từng có một ngôn ngữ nguyên thủy là gốc gác của các ngôn ngữ hiện đại. Công nghệ, văn hóa, và địa lý đã ảnh hưởng tới kết cục của hai trong số các cuộc cạnh tranh nổi tiếng nhất trong lịch sử giữa các nhóm người. Những tư liệu lịch sử trên toàn thế giới về các cuộc thảm sát bài ngoại sẽ cho thấy việc quay lưng lại với lịch sử nhân loại đã khiến chúng ta tái phạm các sai lầm quá khứ ở mức độ còn nguy hiểm hơn

Phần V: Con người đã khá thành công trong việc thoát khỏi những sự kiểm soát trước đó về số lượng. Từ lâu, chúng ta đã tiêu diệt những thú dữ ăn thịt mình. Như nhiều loài thú dữ ăn tạp khác, chúng ta hủy hoại một số loại con mồi khi chúng ta xâm chiếm một môi trường mới hay có được sức mạnh hủy diệt mới, chúng ta có nguy cơ tự tiêu diệt bằng cách tiêu diệt nền tảng tài nguyên của mình. Các yếu tố môi trường cũng đem đến những biến đổi lớn trong nền văn minh phương Tây, bao gồm việc sụp đổ dây chuyền nền thống trị của Trung Đông, sau đó là Hy Lạp, rồi đến La Mã. Việc tự hủy diệt môi trường là một bước chuyển quan trọng trong lịch sử loài người. Cuộc tuyệt chủng lớn nhất, kịch tính nhất, và gây nhiều tranh cãi nhất là khoảng 11.000 năm trước đây, hầu hết những loài thú lớn của hai lục địa Bắc Mỹ và Nam Mỹ đã bị tuyệt chủng. Cùng khoảng thời gian đó xuất hiện bằng chứng đầu tiên không rõ ràng về sự xâm chiếm châu Mỹ của con người, do tổ tiên của thổ dân châu Mỹ thực hiện.