✨Tóc ngắn (album)

Tóc ngắn là album phòng thu của ca sĩ người Việt Nam Mỹ Linh, được phát hành vào năm 1998 bởi Viết Tân. Đây là một trong những album nhạc Việt bán chạy nhất mọi thời đại, với khoảng 200.000 bản được tiêu thụ trên toàn quốc. Được ra mắt sau album Chiều xuân, Tóc ngắn với sự cộng tác của ban nhạc Anh Em, là một bước đột phá trong sự nghiệp của Mỹ Linh khi cô tạo được tiếng vang lớn trong công chúng. Đây cũng là album mở màn cho một dự án lớn suốt sự nghiệp của Mỹ Linh và ê-kíp kéo dài tới tận 12 năm, qua album Vẫn mãi mong chờ (2002) rồi sau đó Một ngày (2011).

Tóc ngắn là một cú hích mạnh với thị trường nhạc nhẹ khi trước đó chưa một nghệ sĩ, một ê-kíp nào thực hiện một sản phẩm trẻ trung, chất lượng song không hề xa với thẩm mĩ đại chúng. Thành công của album cũng mở ra trào lưu thực hiện phần hòa âm bằng máy tính. Dù bị một số phương tiện báo chí mang quan điểm cũ chê trách, Tóc ngắn thực tế đã đưa tên tuổi Mỹ Linh trở nên rực rỡ, biến cô từ một ca sĩ triển vọng lên thành một trong những diva của nhạc nhẹ Việt Nam. Kể từ đây, "Tóc ngắn" trở thành "biệt danh" của Mỹ Linh trong lòng người hâm mộ.

Đầu năm 1998, bản thu demo của ca khúc "Tóc ngắn" bị từ chối bởi nhiều nhà sản xuất, buộc lòng khiến Mỹ Linh – Anh Quân phải tự bỏ tiền tiến hành thực hiện album của mình. Thành công ngoài mong đợi của Tóc ngắn cũng góp phần xây đắp thêm vững chắc tên tuổi của các nhạc sĩ Anh Quân, Huy Tuấn và Dương Thụ. Không chỉ tiên phong với dòng nhạc R&B, Mỹ Linh cũng tiên phong trong việc xây dựng một phong cách làm việc chuyên nghiệp ở Việt Nam khi có riêng một ê-kíp âm nhạc, mỗi album đều được thực hiện thống nhất từ ý tưởng đến hòa âm, phối khí và cá nhân hóa phong cách của nghệ sĩ cho một đĩa nhạc.

Tóc ngắn đã mở ra hiện tượng văn hóa "Tóc Mỹ Linh", khi mà phần lớn các cô gái lúc bấy giờ đều ưa chuộng kiểu tóc ngắn và phong cách ăn mặc của cô. Trong giai đoạn cuối năm 1998 tới năm 2000, việc các bậc phụ huynh đặt tên con gái là "Mỹ Linh" cũng đã trở thành xu hướng lúc bấy giờ. Ca khúc "Tóc ngắn" cũng được Mỹ Linh thường xuyên trình diễn trực tiếp, và đặc biệt thu âm phiên bản hát lại cho "Tóc Ngắn Ngắn 2023" với các rapper Liu Grace và Pháp Kiều.

Hoàn cảnh ra đời

Trong thập niên 1990, Mỹ Linh là một trong những ca sĩ trẻ đầy triển vọng của nhạc nhẹ Việt Nam, một hiện tượng và mang hình ảnh của một diva tương lai. Rất nhiều ca khúc nổi tiếng của cô được công chúng ưa chuộng, như "Chị tôi", "Trên đỉnh Phù Vân" hay "Hà Nội đêm trở gió". Tuy nhiên, câu chuyện muôn thuở của một ca sĩ trẻ khi muốn khẳng định mình luôn hiển diện và Mỹ Linh lúc đang băn khoăn giữa những lựa chọn để tự xây dựng tên tuổi.

Mỹ Linh sau này trả lời trong một cuộc phỏng vấn: "Tôi nghĩ cái khó nhất có lẽ là tôi đã dám làm điều mình muốn. Tôi làm gì luôn theo sự mách bảo của trái tim trước rồi mới tới sự cân nhắc lý trí. Tôi cũng muốn nói thêm là những bài hát mà lúc đó khiến tôi rất nổi tiếng không mang lại tiền bạc cho tôi đâu."

Với quan điểm châu Âu của 2 nhạc sĩ trẻ, album mới được yêu cầu thực hiện theo những nguyên tắc cơ bản của âm nhạc chuyên nghiệp: CD nhạc có ngôn ngữ, phong cách riêng, những tour diễn mang tên ca sĩ và ban nhạc. Họ đã phải tận tâm tự đi tìm những nghệ sĩ cộng tác và xây dựng ê-kíp của riêng mình. "Việc tách ra làm riêng đó có cái khó là mình phải tự bỏ tiền túi đầu tư, có nghĩa là lời thì ăn mà lỗ thì tự chịu. Nhưng cái được là mình được làm những gì mình ấp ủ không bị chi phối bởi người bỏ vốn. Như vậy là sản phẩm âm nhạc nó là của mình từ ý tưởng tới khi hoàn thành. Cái đó rất quan trọng trong việc định hình một phong cách nhạc", Mỹ Linh nói.

Từ đó, quan điểm về thứ âm nhạc mới của Anh Quân – Huy Tuấn được quán triệt, đó là dòng nhạc R&B pha lẫn soul và funk với những giai điệu và ca từ vô cùng tươi trẻ. Phần lời được chỉnh sửa chủ yếu bởi nhạc sĩ Dương Thụ.

"Biển khát" là ca khúc được nhạc sĩ Trương Ngọc Ninh viết theo đơn đặt hàng cho một vở kịch của Nhà hát Kịch Hà Nội, và ca sĩ Mỹ Linh cũng là người đầu tiên thể hiện ca khúc này. Đây cũng là ca khúc nổi tiếng nhất và được ông đánh giá là "thương phẩm nhất" cho suốt sự nghiệp của mình. Sau này đây cũng chính là tên chương trình tôn vinh sự nghiệp của ông với Con đường âm nhạc (tháng 7 năm 2011).

Ảnh bìa album được nhiếp ảnh gia Dương Minh Long chụp, thiết kế và chỉnh sửa bởi nghệ sĩ Từ Phương Thảo.

Nhạc sĩ Anh Quân có nói trong một bài phỏng vấn: "Nhiều người đã nói tôi kìm hãm sự nổi tiếng của Mỹ Linh" "Những gì thành công lúc đầu đều bị phản đối, chẳng có cái nào không. Đó là việc tôi đã biết trước. Cũng may những gì tôi làm cho Linh có kết quả tốt, không tôi lại thành tội đồ của âm nhạc Việt Nam."

Nhạc sĩ Dương Thụ – nhà sản xuất, nhạc sĩ và người viết lời cho nhiều ca khúc của album – nói về Mỹ Linh và Tóc ngắn: "Điều đáng khâm phục nhất của Linh là cô dám từ bỏ những ca khúc phổ thông để dấn thân vào con đường riêng của mình với phong cách funk, R&B, soul, dù cô biết chắc đó là con đường chông gai hơn, khó khăn hơn."

Nhiếp ảnh gia Dương Minh Long trả lời phỏng vấn trên tạp chí Đẹp số 150: _"Tóc ngắn là bước đột phá bất ngờ và có lẽ là cần thiết của người lao động nghệ thuật, nhất là thời điểm của Tóc Ngắn ra đời, đáp ứng sự mong mỏi gần như đã dần mòn của công chúng sau quá nhiều ngày tháng chán chê với những giai điệu đèm đẹp. Tôi không thích sự so sánh, tôi chỉ quan tâm đến con đường hát của Mỹ Linh. Thời gian sẽ xác định sự mai một giọng hát đồng thời xác định đẳng cấp của một ca sĩ."_

Báo Gia đình Xã hội viết: _"Mỹ Linh đã có đỉnh cao với pop, nhưng cũng dám đánh bạc với sự nghiệp khi quay hẳn sang funk, soul bằng âm nhạc của Anh Quân. Tóc ngắn là bước đột phá rất ngoạn mục, kết hợp hoàn hảo giữa lối hoà âm bài bản chặt chẽ của Anh Quân và bản năng hoang dại khốc liệt của Mỹ Linh." Tuy nhiên, tờ báo cũng nhận xét: "Tóc ngắn hay nhưng không có tính mở."_

Với Tóc ngắn, Mỹ Linh đã có được bước ngoặt lớn nhất trong sự nghiệp và cuộc đời của mình. Năm 1997, cô gặp gỡ và bắt đầu cộng tác với ban nhạc Anh Em. Ca khúc "Biển khát" – sáng tác của nhạc sĩ Trương Ngọc Ninh – là lần đầu tiên cô gặp gỡ Anh Quân. Năm 1998, 2 người kết hôn. Kể từ Tóc ngắn, ban nhạc Anh Em trở thành ê-kíp và cũng là một trong những nhân vật chính tạo nên phong cách của Mỹ Linh. Nhạc sĩ Bảo Chấn nói về bước ngoặt sự nghiệp này của Mỹ Linh: "Khả năng của cô ấy bỗng nhiên vọt hẳn lên cao bắt đầu từ khi Linh đi vào một con đường khác hẳn với các đàn chị, đó là khi Linh gặp được Anh Quân. Vẫn là một con đường nhạc nhẹ, nhưng nó cao hơn và không còn chính thống như trước."