Thế kỷ 12 TCN bắt đầu từ ngày đầu tiên của năm 1200 TCN và kết thúc vào ngày cuối cùng của năm 1101 TCN
Sự kiện
1200 TCN : Nền văn minh đầu tiên ở Trung và Bắc Mỹ phát triển vào khoảng 1200 TCN ở các vùng ven biển phía nam Vịnh Mexico. Được gọi là nền văn minh Olmec, địa điểm ban đầu của nó là ở San Lorenzo.
1200 TCN : Người Phoenicia tìm thấy cảng Lisbon , Bồ Đào Nha
1194 TCN : Sự khởi đầu của Chiến tranh thành Troy huyền thoại.
1191 TCN : Menestheus, vị vua huyền thoại của Athens, chết trong Chiến tranh thành Troy sau 23 năm trị vì và được kế vị bởi cháu trai Demophon con trai của Theseus. Các tài liệu khác cho biết cái chết của ông sau đó một thập kỷ và ngay sau Chiến tranh thành Troy (xem những năm 1180 trước Công nguyên).
1186 TCN : Kết thúc Vương triều thứ mười chín của Ai Cập, bắt đầu Vương triều thứ hai mươi.
Ngày 24 tháng 4 năm 1184 TCN: Ngày truyền thống cho sự sụp đổ của thành Troy, Tiểu Á vào tay người Mycenaeans và các đồng minh của họ. Điều này đánh dấu sự kết thúc của Chiến tranh thành Troy trong thần thoại Hy Lạp.
1180 TCN : Vua Kassite cuối cùng , Anllil-nadin-akhe, bị đánh bại bởi người Elamite .
1180 TCN : Sự sụp đổ của quyền lực Hittite ở Anatolia với việc thủ đô Hattusa của họ bị phá hủy.
1177 TCN : Ramses III của Ai Cập đẩy lùi các cuộc tấn công của những kẻ xâm lược phương bắc ("Người trên biển ") vào năm thứ 8 dưới triều đại của ông (1177 hoặc 1186 TCN); một sự kiện mà Eric Cline liên quan chặt chẽ đến sự khởi đầu của sự sụp đổ của Thời kỳ đồ đồng muộn.
Ngày 16 tháng 4 năm 1178 TCN : Nhật thực có thể đánh dấu sự trở lại của Odysseus, vị vua huyền thoại của Ithaca, trở lại vương quốc của mình sau Chiến tranh thành Troy. Anh ta phát hiện ra một số người cạnh tranh để cưới vợ anh ta là Penelope, người mà họ tin rằng là một góa phụ để kế vị anh ta trên ngai vàng. Anh ta tổ chức việc tiêu diệt họ và thiết lập lại mình trên ngai vàng.
1173 TCN : Thương vương Tổ Giáp chết sau 33 năm trị vì, ông được kế vị bởi con trai là Lẫm Tân.
1172 TCN : Công Thúc Tổ Loại chết, ông được kế vị bởi con trai là Chu Thái vương.
1169 TCN : Thương vương Lẫm Tân chết sau 4 năm trị vì , ông được kế nhiệm bởi em trai là Canh Đinh.
1161 TCN : Thương vương Canh Đinh chết sau 8 năm trị vì , ông được kế vị bởi con trai là Vũ Ất.
1160 TCN : Cái chết của Pharaoh Ramesses V, vì bệnh đậu mùa.
1159 TCN : Vụ phun trào Hekla 3 gây ra thời kỳ khí hậu nguội lạnh kéo dài 18 năm.
1154 TCN : Cái chết của Nữ hoàng Helen của Sparta bị lưu đày tại Rhodes (niên đại ước tính).
1150 TCN : Kết thúc quyền cai trị của Ai Cập ở Canaan, với Ramesses VI là Pharaoh cuối cùng được thừa nhận.
1147 TCN : Demophon, vị vua huyền thoại của Athens và là cựu chiến binh của cuộc chiến thành Troy, chết sau 33 năm trị vì và được kế vị bởi con trai ông là Oxyntes.
1140 TCN : Chu Thái vương chết sau 32 năm trị vì, ông được kế nhiệm bởi con trai là Cơ Quý Lịch.
1137 TCN : Ramses VII bắt đầu triều đại của mình với tư cách là người cai trị thứ sáu của Vương triều thứ hai mươi của Ai Cập.
1135 TCN : Oxyntes, vị vua huyền thoại của Athens, qua đời sau 12 năm trị vì và được kế vị bởi con trai lớn của ông là Apheidas.
1134 TCN : Apheidas, vị vua huyền thoại của Athens, bị em trai Thymoetes ám sát và cướp ngôi sau 1 năm trị vì.
Năm 1126 TCN : Thymoetes, vị vua huyền thoại của Athens , chết và không có con sau khi trị vì 8 năm. Ông được kế vị bởi người thừa kế được chỉ định là Melanthus của Pylos, một hậu duệ thế hệ thứ năm của Neleus, người được cho là đã hỗ trợ anh ta trong trận chiến chống lại người Boeotians.
1126 TCN : Thương vương Vũ Ất chết sau 35 năm trị vì, ông được kế vị bởi con trai là Văn Đinh.
1120 TCN : Troy VIIb 1 bị phá hủy.
1115 TCN : Tiglath-Pileser I trở thành Vua của Assyria.
1115 TCN : Thương vương Văn Đinh giết Cơ Quý Lịch.
1113 TCN : Thương vương Văn Đinh chết sau 13 năm trị vì, ông được kế vị bởi con trai là Đế Ất.
1110 TCN : nước Chu xảy ra động đất.
1104 TCN: Gadir do người Phoenicia thành lập ở Tây Nam Tây Ban Nha.
1104 TCN: Thương vương Đế Ất chết sau 9 năm trị vì , ông được kế vị bởi con trai là Đế Tân.
1100 TCN : Tiglath-Pileser I của Assyria chinh phục người Hittite.
1100 TCN : Người Dorian được cho là xâm lược Hy Lạp.
1100 trước Công nguyên : Bắt đầu nền văn hóa tiền Villanovan ở miền bắc nước Ý.
1100 TCN : Nền văn minh Mycenaean kết thúc. Bắt đầu thời kỳ đen tối của Hy Lạp.
1100 TCN : Vương quốc Mới ở Ai Cập kết thúc.
Những kẻ xâm lược Elamite cướp kho báu nghệ thuật từ Mesopotamia và mang chúng vào Susa.
👁️
0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Thế kỷ 12 TCN** bắt đầu từ ngày đầu tiên của năm 1200 TCN và kết thúc vào ngày cuối cùng của năm 1101 TCN ## Sự kiện 1200 TCN : Nền văn minh đầu
**Thế kỉ 17 TCN** bắt đầu từ ngày đầu tiên của năm 1700 TCN và kết thúc vào năm 1601 TCN. ## Sự Kiện 1698 TCN : Hạ vương Tiết qua đời sau 25 năm
**Thế kỉ 15 TCN** bắt đầu từ ngày đầu tiên của năm 1500 TCN và kết thúc vào năm 1401 TCN. ## Sự Kiện thumb|right|Tượng [[Thutmosis III ở bảo tàng Museum, Vienna]] Ai Cập chinh
**Thế kỉ 16 TCN** bắt đầu từ ngày đầu tiên của năm 1600 TCN và kết thúc vào năm 1501 TCN. ## Sự kiên 1595 TCN - Mursili I , vua của người Hittite ,
**Thế kỷ** là cách gọi một đơn vị thời gian bằng 100 năm. ## Thế kỷ trong lịch Gregory Theo lịch Gregory thì thế kỷ 1 được bắt đầu từ ngày 1 tháng 1 năm
thumb|upright|Một mẩu [[giáp cốt có khắc Giáp cốt văn khai quật ở Ân Khư, phát hiện được nhiều phiếu bình chọn nhất.]] Năm 2001, Viện Khảo cổ, Viện Khoa học xã hội Trung Quốc đã
**Sách Sáng Thế** là sách mở đầu cho Cựu Ước nói riêng cũng như Kinh Thánh nói chung. Nội dung của Sách Sáng Thế nói về nguồn gốc của vũ trụ, nhân loại và đặc
**Tân Khánh Kỵ** (chữ Hán phồn thể: 辛慶忌; chữ Hán giản thể: 辛庆忌, ? – 12 TCN) tên tự là **Tử Chân**, đại thần và tướng lĩnh thời Tây Hán, người Địch Đạo. ## Tiểu
**Lịch sử thế giới** (còn gọi là **lịch sử loài người** và **lịch sử nhân loại**) là ghi chép về hành trình phát triển của nhân loại từ thời tiền sử cho đến hiện tại.
:link= _Bài này viết về thành phố Roma. "Rome" được chuyển hướng đến đây. Với những mục đích tìm kiếm khác, vui lòng xem La Mã (định hướng)._ **Roma** (tiếng Latinh và tiếng Ý: _Roma_
Trong khảo cổ học, **thời đại đồ sắt** là một giai đoạn trong phát triển của loài người, trong đó việc sử dụng các dụng cụ bằng sắt như là các công cụ và vũ
**Iran** ( **' ), quốc hiệu là **Cộng hòa Hồi giáo Iran** ( **' ), còn được gọi là **Ba Tư** (Persia), là một quốc gia tại khu vực Tây Á. Iran có biên giới
**Thổ Nhĩ Kỳ** ( ), tên chính thức là nước **Cộng hòa Thổ Nhĩ Kỳ** ( ), thường được gọi ngắn là **Thổ**, là một quốc gia xuyên lục địa, phần lớn nằm tại Tây
**Siddhartha Gautama** (tiếng Phạn: सिद्धार्थ गौतम, Hán-Việt: Tất-đạt-đa Cồ-đàm) hay **Gautama Buddha**, còn được gọi là **Shakyamuni** (tiếng Phạn: शाक्यमुनि, Hán-Việt: Thích-ca Mâu-ni) là một nhà tu hành và nhà truyền giáo, người sáng lập
**Delhi** ("Đê-li", phát âm tiếng Anh: ; tiếng Hindi: दिल्ली ), gọi chính thức là **Lãnh thổ Thủ đô Quốc gia Delhi**, là lãnh thổ thủ đô của Ấn Độ. Trong thời kỳ Ấn Độ
**Alexandros III của Macedonia** (, ), thường được biết đến rộng rãi với cái tên **Alexander Đại đế** (tiếng Hy Lạp: _Megas Alexandros_, tiếng Latinh: _Alexander Magnus_), hay còn được một số tài liệu tiếng
**Văn minh Mycenae** hay **Hy Lạp thời kỳ Mycenae** là giai đoạn cuối cùng của thời đại đồ đồng tại Hy Lạp, kéo dài từ khoảng năm 1750 TCN - 1050 TCN. Giai đoạn Mycenae
**Đế quốc Tân-Assyria** là một đế quốc của người Lưỡng Hà, phát triển trong giai đoạn lịch sử bắt đầu từ 934 TCN và kết thúc năm 609 TCN. Trong suốt thời kỳ này, Assyria
**Lãnh thổ Việt Nam qua từng thời kỳ** là sự biến đổi không gian sinh tồn của người Việt. Sự biến đổi này mang tính chất phức tạp, lúc bị mất lãnh thổ về các
**Mitanni** () là quốc gia của người Hurria ở phía bắc Lưỡng Hà vào khoảng 1500 TCN, vào thời đỉnh cao của mình trong thế kỷ 14 TCN quốc gia này bao gồm lãnh thổ
Bản bằng [[tre thời Càn Long.]] **_Tôn Tử binh pháp_** hay _Binh pháp Ngô Tôn Tử_ là sách chiến lược chiến thuật chữ Hán do Tôn Vũ soạn thảo vào năm 512 TCN thời Xuân
**_Trang Tử_**, hay còn được biết đến rộng rãi hơn trong tiếng Việt với tên gọi **_Nam Hoa kinh_**, là một tác phẩm triết học, văn học Trung Quốc cuối thời Chiến Quốc (476–221 TCN)
**_Ilia_d** hay _**Ilias**_ (, _Iliás_, “Bài ca thành Ilion”) là một thiên sử thi Hy Lạp cổ đại được cho là của Homer sáng tác. Sử thi gồm 15.693 dòng (phiên bản hiện đại tiêu
**Merv** (, _Мерв_, مرو; , _Marv_; trước đây là AchaemenesBa Tư Satrap của Margiana; sau đó là **Alexandria** và **Antiochia _ở Margiana**_; ) là một thành phố ốc đảo nằm tại Trung Á, trên con
thumb|_[[Chó sói đồi Capitoline|La Lupa Capitolina_ "Chó sói đồi Capitol". Các học giả truyền thống nói rằng hình tượng con chó sói là của người Etrusca, thế kỷ 5 TCN. Còn hình tượng Romulus và
phải|Hệ Mặt trời theo [[Thuyết nhật tâm]] **Chu kỳ Meton** (_Enneadecaeteris_) trong thiên văn và lập lịch là sự xấp xỉ cụ thể của bội số chung của năm chí tuyến và chu kỳ quay
**Chersonesus** (; ; tiếng Nga và Ukraina hiện đại: Херсонес, _Khersones_; cũng được dịch là _Chersonese_, _Chersonesos_), trong Hy Lạp Trung Cổ rút gọn lại thành **Cherson** (Χερσών; Đông Slav cổ: Корсунь, _Korsun_) là một
**Hippo Regius** (còn gọi là **Hippo** hay **Hippone**) là tên cổ của thành phố Annaba ngày nay ở Algérie. Hippo Regius xưa là một phần của thành phố Phoenicia, Berber và La Mã, bây giờ
**Nhà Tống** là hoàng triều cai trị Trung Quốc từ năm 960 đến năm 1279. Triều đại này được sáng lập bởi Tống Thái Tổ sau khi ông soán ngôi Hoàng đế Hậu Chu rồi
**Athenaeus Mechanicus** (? – ?) là tác giả của một cuốn sách viết về khí cụ vây thành, _Bàn về máy móc_ (). Ông được giới học giả hiện đại gán cho danh tính **Athenaeus
**Các đài kỷ niệm Romanesque và La Mã ở Arles** là tập hợp các di tích nằm ở trung tâm thành phố Arles, miền nam nước Pháp đã được UNESCO công nhận là Di sản
**Tiếng Latinh cổ điển** (tiếng Latinh: _Latinitas_ "thiện ngữ" hoặc _Sermo latinus_ "tiếng nói tốt", tiếng Anh: _Classical Latin_) là hình thức ngôn ngữ Latinh được các tác gia thời hậu kỳ Cộng hòa La
Bài này viết về một nền văn minh cổ đại. Liên quan đến thành La Mã cổ đại, vui lòng xem Trung tâm lịch sử thành Roma.
**La Mã cổ đại** là nền văn
upright=1.2|nhỏ|Năm bước trong quá trình làm giấy, được [[Thái Luân phát minh vào năm 105, thời Đông Hán]] Triều đại nhà Hán (206 TCN - 220) thời cổ Trung Hoa, chia ra làm hai giai
**Trường Sa** (tiếng Hoa giản thể: 长沙; tiếng Hoa phồn thể: 長沙; pinyin: _Chángshā_; Wade-Giles: _Chang-sha_) là thủ phủ và là thành phố đông dân nhất của tỉnh Hồ Nam, thuộc vùng Nam Trung Bộ
**_Sử ký_** (), hay **_Thái sử công thư_** (太史公書, nghĩa: _Sách của quan Thái sử_) là cuốn sử của Tư Mã Thiên được viết từ năm 109 TCN đến 91 TCN, ghi lại lịch sử
**_Kinh Dịch_** (chữ Nôm: 經易), tên gốc là **_Dịch Kinh_** (chữ Hán: 易經), là một sách bói toán cổ xưa của Trung Quốc, nằm trong hàng ngũ những kinh điển cổ xưa nhất của nền
**Vương quốc Commagene** (, ) là một vương quốc Armenia thời cổ đại trong thời kỳ Hy Lạp hóa. Vùng Commagene còn ít được biết đến trước khi bắt đầu thế kỷ 2 TCN. Tuy
**Chiến tranh Punic lần thứ hai**, cũng còn được gọi là **Chiến tranh Hannibal**, (bởi những người La Mã) **Cuộc chiến tranh chống lại Hannibal**, hoặc **Chiến tranh Carthage**, kéo dài từ năm 218 đến
Dân cư sinh sống có tổ chức trên lãnh thổ Việt Nam xuất hiện tương đối sớm so với trên thế giới, tuy nhiên việc hình thành nhà nước chuyên chế lại tương đối muộn
Trung Quốc đã và đang là khởi nguồn của nhiều tiến bộ, phát hiện khoa học và các phát minh sáng chế. Dưới đây là danh sách theo thứ tự bảng chữ cái Latinh các
**Jerusalem** (phiên âm tiếng Việt: _Giê-ru-sa-lem_, ; tiếng Do Thái: ירושׁלים _Yerushalayim_; tiếng Ả Rập: _al-Quds_, tiếng Hy Lạp: Ιεροσόλυμα _Ierosólyma_) là một thành phố cổ đại ở Trung Đông, nằm trên một cao nguyên
**Bóng đá** là tên gọi chung của một nhóm bao gồm nhiều môn thể thao đồng đội khác nhau nhưng đều có liên quan tới việc đá một trái banh vào khung thành để ghi
**Jeddah** (đôi khi được viết là _Jiddah_ hay _Jedda_; __ phát âm Hejaz: ) là một thành phố tại vùng Tihamah Hejaz trên bờ biển Đỏ và là một trung tâm đô thị lớn tại
[[Vương quốc Armenia dưới thời nhà Orontes]] **Nhà Orontes** (tiếng Armenia: Երվանդունիների հարստություն (Yervandownineri harstowt'yown), hoặc, được gọi bằng tên gốc của họ, Yervanduni) là triều đại đầu tiên của Armenia. Nhà Orontes thiết lập
thumb|Máy hơi nước là đầu tàu chính của cuộc [[cách mạng công nghiệp, đánh dấu tầm quan trọng của kỹ thuật trong lịch sử hiện đại.]] **Kỹ thuật**, hay là **ngành kỹ sư**, là việc
**Hattusa** (còn được gọi là **Ḫattuša** hoặc **Hattusas** ; Hittite: URU_Ḫa-at-tu-ša_) là thành phố thủ đô của đế quốc Hittite đã từng tồn tại và phát triển vào cuối thời đại đồ đồng. Tàn tích
thumb|_[[Chó sói đồi Capitoline_, tác phẩm điêu khắc về con sói cái đang cho cặp song sinh Romulus và Remus bú, đây là hình tượng nổi tiếng nhất có liên quan đến sự thành lập
**Trận Actium** là trận chiến có ý nghĩa quyết định trong chuỗi các cuộc nội chiến thời Cộng hòa La Mã, với hai phe tham chiến: một bên là lực lượng của Octavius và một
**Tỉnh Ai Cập của La Mã** (Tiếng La Tinh: _Aegyptus_, [ɛːɡyptos]) được thành lập vào năm 30 TCN sau khi Octavian (sau này là hoàng đế tương lai Augustus) đánh bại Mark Antony cùng người