✨Sử Di Viễn

Sử Di Viễn (chữ Hán: 史彌遠, 1164 - 1233), tên tự là Đồng Thúc (同叔), là Hữu Thừa tướng nhà Nam Tống trong lịch sử Trung Quốc.

Sử Di Viễn là con trai của thừa tướng Sử Hạo. Vào thời Khai Hi, ông làm chính biến giết quyền thần Hàn Thác Trụ để nghị hòa với người Kim; từ đó bắt đầu thao túng đại quyền. Năm 1224, Tống Ninh Tông mất, ông giả chiếu chỉ phế hoàng tử, đưa Tống Lý Tông lên ngôi, sau đó trục xuất nhiều đại thần không cùng cánh, đề cử bọn gian thần tam hung, tứ mộc; Lý Tông mười năm ngồi trên ngai không có thực quyền, cho đến khi Di Viễn qua đời vào năm 1233.

Buổi đầu làm quan

Sử Di Viễn chào đời năm thứ ba Long Hưng đời Tống Hiếu Tông (1164). Cha ông là tể tướng Sử Hạo (1104 - 1192), từng là thầy dạy cho Hiếu Tông khi chưa lên ngôi. Do danh tiếng của người cha, Di Viễn ngay từ nhỏ đã được bổ dụng các chức quan. Năm 1179 làm Thừa sự lang, sang 1181 đổi làm Thuyên Nghĩa lang, rồi Kiến Khang phủ liên liệu viện, Duyên Hải chế trí cán hàn công sự. Năm Thuần Hi 14 (1187), ông thi đỗ Tiến sĩ. Năm 1190 thời Tống Quang Tông nhận chức Đại Lý tự trực, năm sau dời làm Thái Xã lệnh. Năm 1192 dời làm Thái thường tự chủ bộ, sau ông lấy cớ cha mẹ già nên xin từ chức, đổi làm Chủ quản Trùng Hựu quan. Cũng năm này Sử Hạo chết, Di Viễn phải từ chức về chịu tang.

Năm 1196 thời Tống Ninh Tông, ông được bổ dụng trở lại làm Đại Lý tự trực. Năm 1207 khi tình hình chiến sự có chút khởi sắc hơn cho quân Tống, người Kim buộc lòng phải nghĩ đến chuyện nghị hòa nhưng lại yêu cầu thủ cấp kẻ cầm đầu. Hàn Thác Trụ lo sợ quá, nên lại chuẩn bị ra quân hòng giành chiến thắng, lấy lại ưu thế trên bàn đàm phán. Từ khi bắc phạt, trăm họ ở Lưỡng Hoài chịu rất nhiều lầm than khổ sở, nay nghe Thác Trụ lại muốn bắc phạt, thì tiếng oán than vang vọng khắp nơi.

Trước tình hình đó, Sử Di Viễn dâng sớ xin dừng việc này lại và chỉ trích Hàn Thác Trụ. Sau khi sớ được dâng lên, có người khách cảnh báo ông rằng Thác Trụ mà biết tất sẽ trả thù, Thái phu nhân tuổi đã cao sẽ không thể chịu được cảnh xa lìa. Ông nói: :Việc nước như thế, dám nói thẳng thì có ích cho nước, lợi cho dân, ta cam tâm chịu tội vậy đàn hặc Thác Trụ và Hữu Thừa tướng Trần Tự Cường. Ninh Tông tỏ ra bực bội nói là không biết. Dương hậu lại ra sức to nhỏ bên tai Ninh Tông, rồi cho anh mình là Dương Thứ Sơn điều tra tội ác của Thác Trụ. Thứ Sơn đem việc này nói với Di Viễn. Di Viễn xin chỉ của Dương hậu, triệu Tiền Tượng Tổ là người bị Thác Trụ đuổi trước kia, về kinh. Lại bàn với Lễ bộ thượng thư Vệ Kinh, Tác phẩm lang Vương Cư An và Hữu tư lang Trương Từ, Tham tri chính sự Lý Bích kế hoạch lật đổ Thác Trụ.

Những hành động của Sử Di Viễn lâu ngày cũng bị Thác Trụ phát giác ra, nhưng có Lý Bích ra sức biện hộ.

Khi đó Sử Di Viễn chờ đợi ở triều môn đã lâu, bắt đầu lo sợ muốn cải trang bỏ trốn; thì Hạ Chấn đến báo việc đã xong. Hạ Chấn tuyên chiếu giết Tô Sư Đán, bãi chức Hữu thừa tướng của Trần Tự Cường, đày gia thuộc của Thác Trụ ra Lĩnh Nam... Sử Di Viễn cùng Tiền Tượng Tổ vào cung tâu việc giết Thác Trụ. Ninh Tông muốn phong cho ông làm Thiêm thư Xu mật viện, nhưng ông từ chối và chỉ nhận chức Thượng thư bộ Lễ kiêm Quốc sử thực lực viện tu soạn. Năm Gia Định thứ 14 (1221) được ban gia miếu tế khí. Di Viễn nhiều lần ra vào cung cấm khiến nhiều sử gia đời sau nghi ngờ, tuy nhiên trong Tống sử không hề ghi lại bất cứ chuyện gì. Chỉ có câu thơ của người đương thời có vẻ là ngầm châm chọc việc tư thông của Di Viễn với Dương hậu nhưng cũng không có chứng cứ xác đáng.

Mưu việc phế lập

Cảnh Hiến thái tử Triệu Tuân mất sớm (1220), Ninh Tông vì hậu cung không sinh nở tiếp, nên phải chọn hoàng tự khác. Vốn là Tống Hiếu Tông có người con thứ là Ngụy Huệ Hiến vương Triệu Khải, Khải có con là Nghi Tĩnh Huệ vương Triệu Bính và Nghi vương không có con, nên lấy người cháu đời thứ 10 của Thái Tổ là Quý Hòa làm tự cho mình. Ninh Tông về sau quyết định phong Quý Hòa làm hoàng tử, ban tên mới là Hoành. Nhưng như thế thì Nghi vương không có người kế tự. Sử Di Viễn sai môn khách trong nhà là Dư Thiên Tích đến Thiệu Hưng tìm người trong tôn thất về kinh làm người nối dõi cho Nghi vương. Cuối cùng thì tìm được Triệu Dữ Cử là cháu 10 đời của Thái Tổ. Dữ Cử được ban tên là Quý Thành, nhận chức Bỉnh Nghĩa lang. Quý Thành tính tình cẩn trọng, ham học, dáng bộ nghiêm trang; Di Viễn thấy thế thì ngầm khen là có đại khí.

Lúc bấy giờ Sử Di Viễn, trong cung có Dương hậu chống lưng, bên ngoài phe cánh đầy triều, tha hồ tiếm đoạt quyền hành, muốn làm gì thì làm, muốn giết ai thì giết. Hoàng tử Hoành không vừa ý, có lời chê trách. Di Viễn biết được, liền bỏ tiền mua một ca kĩ dâng tặng hoàng tử để dò xét động tĩnh. Cuối cùng Di Viễn biết được rằng, hoàng tử thường ghi lại mấy tội ác của Di Viễn và Dương hoàng hậu, còn nói toạc ra rằng về sai sẽ đày Di Viễn đi suốt 8000 dặm, ra Ân châu. Di Viễn thất kinh, từ đó nuôi ý phế lập. Ông đem chuyện này bàn với Quốc tử học lục Trịnh Thanh Chi là thầy của Quý Thành. Thanh Chi đưa những bài văn của Quý Thành cho Di Viễn xem. Di Viễn ca ngợi tài năng của Quý Thành và chê bai hoàng tử Hồng trước mặt Ninh Tông.

Năm 1224, Ninh Tông bệnh nặng, Di Viễn sai Thanh Chi đến phủ Nghi vương bàn với Quý Thành ý định phế lập. Quý Thành đáp còn có mẹ già ở Thiệu Hưng nên không dám tự quyết. Thanh Chi nói lại với Di Viễn, cả hai hết lời khâm phục. Ngày Nhâm Thìn, bệnh của Ninh Tông trở nặng. Sử Di Viễn giả mạo chiếu chỉ lập Quý Thành làm hoàng tử, đổi tên là Quân, phong Vũ Thái quân tiết độ sứ, tước Thành quốc công. Di Viễn sai hai con Dương Thứ Sơn là Dương Cốc, Dương Thạch đến báo việc phế lập Dương hậu. Hậu nói :Tiên đế lập hoàng tử Hoành, sao có thể dễ dàng thay đổi.

Và nhất quyết không chịu. Dương Cốc phủ phục dưới đất, nói :Trong ngoài đều theo Thành quốc, nếu không lập e có biến, chỉ sợ Dương thị sẽ bị họa tru di mà thôi.

Hậu chần chừ một lát nữa, mới bằng lòng. Di Viễn triệu hoàng tử Quân vào cung yết kiến Dương hậu. Tại Lâm An, Sử Di Viễn coi như bí thế, chỉ trông chờ vào biên tướng bên ngoài mà thôi. Một buổi tối nghe tin Dương châu binh bại thành mất, Di Viễn sợ quá, liền mặc áo khoác chạy ra sau, toan nhảy xuống giếng tự tử, may nhờ có người thiếp là Lâm thị ngăn lại. Tuy nhiên cuối cùng Triệu Phạm và Triệu Quỳ đánh bại và giết được Lý Toàn.

Qua đời

Sau sự việc đó, Sử Di Viễn bị giáng phong Phụng Hóa quận công, đến xuân năm 1232 được phục tước. Lý Tông nghỉ triều ba ngày, truy tặng Trung thư lệnh, tước Vệ vương, thụy hiệu là Trung Hiến.

Sử Di Viễn cầm quyền 26 năm. Ban đầu giết chết Hàn Thác Trụ, làm tướng dưới thời Ninh Tông 17 năm. Chuyện phế Tế vương không phải là ý của Ninh Tông. Tôn lập Lý Tông, một mình giữ tướng vị suốt 10 năm, chuyên quyền độc đoán. Lý Tông chuộng tài nên ân lễ long trọng, trước sau như nhất. Lúc mới làm tướng thì chuộng hiền tài, khác với Hàn Thác Trụ. Về sau Tế vương chết không rõ ràng, đình thần chê trách. Lại cho Thiêm Nhâm bài xích chính sĩ, quyền nghiêng trong ngoài, Lý Tông ngồi trên ngai 10 năm mà không có thực quyền, đến đây mới có thể thân chính, liền cho đuổi bọn tam hung và tứ mộc, trọng dụng chính sĩ, triều chính một thời khởi sắc, sử xưng là Đoan Bình canh hóa.

Di Viễn có hai người con trai, một con rể và 5 cháu đều làm quan to, người cháu họ là Sử Tung Chi cũng làm tể tướng triều Nam Tống.