Phật Nguyệt (23 - 43) là một nữ tướng thời Hai Bà Trưng trong lịch sử Việt Nam. Bà là nữ tướng gây kinh hoàng cho nhà Hán nhất khi có trận chiến thắng Mã Viện, Lưu Long và Đoàn Chí ở hồ Động Đình (nay thuộc tỉnh Hồ Nam, Trung Quốc).
Thân thế
Phật Nguyệt sinh ra và lớn lên ở làng Vũ Ẻn, một ngôi làng nhỏ bên bờ sông Thao, cách xa huyện M’Ling về phía tây bắc (nay thuộc huyện Thanh Ba, Phú Thọ). Cha nàng là Đinh Văn Bôn và mẹ nàng là Phí Thị Vang làm nghề bốc thuốc gia truyền, chữa bệnh cứu người. Tiếng tăm của ông bà vang khắp các vùng. Nhiều gia đình nghèo, không tiền nhưng bệnh nặng đã đến tìm ông bà nhờ chữa bệnh đều được cứu chữa, chăm sóc tận tình. Dù ông bà tuổi đã cao nhưng cả hai vẫn bảo nhau cố tu nhân tích đức may chăng có được một mụn con nối dõi tông đường. Rồi một hôm, trời đã ra ân đối với ông bà. Sau mười tháng mang thai, vào ngày 3 tháng giêng năm Quý Mùi (năm 23 SCN), bà sinh ra một người con gái. Hai vợ chồng ông bà mừng như bắt được vàng, hết sức yêu thương chăm sóc. Qua ba năm ông bà mới đặt tên con mình là Đinh Thị Nguyệt.
Một hôm, khi đang bốc thuốc cho bà con trong làng, ông ngạc nhiên thấy một người không quen biết, xưng làm nghề tướng số đến thăm mình. Sau đôi ba câu chuyện, ông bà mời thầy xem tướng số cho con gái. Sau khi xem tướng số cho cô bé, vị thầy tướng khuyên ông bà lấy họ của ông là "Đinh" (仃), ghép với họ "Phí" (沸) của bà thành chữ "Phật", đổi chữ "Thị" thành chữ "Phật" (佛), rồi đặt tên con là "Phật Nguyệt". Vậy là ông bà đổi tên con gái từ "Đinh Thị Nguyệt" thành "Đinh Phật Nguyệt" như lời thầy dặn.
Năm Phật Nguyệt lên 7 tuổi, ông Bôn cho con gái theo học một ông thầy họ Lữ trong làng. Càng học, cô càng chứng tỏ mình là người thông minh tài trí hơn người. Thuở nhỏ, Phật Nguyệt được học chữ nghĩa, sống bằng nghề chài lưới và đam mê cung kiếm. Năm 15 tuổi, nàng mồ côi cả cha lẫn mẹ. Nàng được rước vào chùa và được các sư thầy truyền thụ Kinh Dịch, Phật học, thiên văn, địa lý, binh pháp, võ thuật. Tuy lòng vẫn thương nhớ cha mẹ khôn nguôi, nàng luôn hướng đến tương lai và ấp ủ hy vọng thực hiện sứ mệnh của đời mình. Tại đây, nàng bắt đầu lắng nghe những nỗi đau khổ của nhân dân qua lời thở than cầu khấn của họ mỗi khi họ đến thắp hương lễ Phật. Dần dần, nàng tìm ra được cách chữa lành những vết thương vô hình trong lòng họ.
Đến tuổi trưởng thành, Phật Nguyệt đã tinh thông văn võ, am tường binh pháp. Tay nghề chữa lành của nàng cũng đã lên một bậc cao phi thường, đến mức nhiều người tưởng là phép thuật. Dù tên tuổi nàng đã lừng danh muôn phương, Phật Nguyệt vẫn sống lặng lẽ kín đáo, ngày ngày âm thầm nghĩ suy về phương cách chữa lành vết thương của cả dân tộc, dù thâm tâm nàng đã le lói nghi ngờ rằng chỉ có một giải pháp mà thôi.
Khởi nghĩa
Lớn lên trong cảnh dân tộc bị áp bức bởi nhà Hán, tận mắt chứng kiến mọi hành vi dã man của quân cướp nước với bà con trong làng, Phật Nguyệt vô cùng căm giận chúng. Nàng chỉ mong muốn kết giao với các trai làng tìm cách giết giặc. Biết cháu gái mình có ý nghĩ khác thường, cậu của Phật Nguyệt là ông Lê Bảo Hoàn, vốn là một thầy giáo trong làng, đã tìm cách khuyên nhủ, nhưng nàng không nghe, vẫn một lòng mộ quân đánh giặc. Sau nhiều lần thử thách, cậu của Phật Nguyệt đã bố trí để nàng gặp ba chàng trai từ nơi khác đến cùng nhau bàn mưu đánh giặc. Từ đấy trai tráng trong vùng, bạn bè của ba chàng trai và học trò của cậu Phật Nguyệt, đã tập hợp dưới trướng của nàng, họ lặng lẽ vào rừng luyện tập võ nghệ, binh pháp chờ thời cơ. Họ cùng bàn tính mưu lược, chiêu mộ binh sĩ, xây dựng căn cứ, và lên kế hoạch chiến đấu. Chẳng bao lâu, quân đội của Phật Nguyệt đã lớn mạnh và thực hiện những chiến thắng lẫy lừng, quét sạch quân Hán ra khỏi vùng ven sông Thao. Sau những thành tựu này, nàng tiếp tục rèn luyện dưới sự chỉ đạo của Phật, lòng vững tin rằng sẽ có lúc nhận được tiếng gọi của vận mệnh để điều trị tận gốc vết thương của dân tộc.
Năm 40, Hai Bà Trưng khởi nghĩa. Nhận được thư mời tham gia nghĩa binh của Hai Bà, Phật Nguyệt hưởng ứng tức thì và đưa 2000 quân về với Hai Bà Trưng vài hôm sau đó. Thấy là một cô gái có sức khỏe và tài trí, với đội quân đã được huấn luyện chu đáo, Hai Bà Trưng đã nhận cả đoàn quân của Phật Nguyệt vào trướng của mình. Nàng được phong chức Tả Tướng Thủy Quân, ban đầu trấn giữ vùng sông Thao, về sau dẫn binh bình định vùng Kinh Bắc (Bắc Ninh và Bắc Giang ngày nay). Phật Nguyệt cho quân tiến đánh các nơi, cùng với các thủ lĩnh khác chiếm lại 65 thành trì của tất cả các châu quận.
Cuộc khởi nghĩa thắng lợi, Thái thú Tô Định phải bỏ chạy thẳng về nước. Nữ tướng Phật Nguyệt nhận lệnh truy kích quân của Tô Định đến tận vùng biên giới là hồ Động Đình (nay thuộc tỉnh Hồ Nam, Trung Quốc). Sau khi thắng lợi, Trưng Trắc lên ngôi vua, xưng là Trưng Nữ Vương. Phật Nguyệt được phong làm Tổng trấn hồ Động Đình, với nhiệm vụ bảo vệ biên giới phía bắc của nước Lĩnh Nam (quốc hiệu Lĩnh Nam có nghĩa là “phía nam Ngũ Lĩnh”).
Kháng chiến chống Mã Viện
Năm 42, vua Hán cho viên tướng kinh nghiệm và tài giỏi bậc nhất của mình là Phục Ba tướng quân Mã Viện tiến đánh chiếm lại nước ta.
Mã Viện đem quân đến biên giới thì đụng phải nữ tướng Phật Nguyệt, quân Hán bị thảm bại. Những trận đánh ở hồ Động Đình khiến quân Hán thây chất ngổn ngang khắp nơi. Không chỉ Mã Viện bị thất bại mà viện binh 28 viên tướng của nhà Hán (gọi là nhị thập bát tú) cũng không qua được.
Không sao tiến quân được, quân Hán cho thêm viện binh, chia thêm chiều ngả tấn công. Trước sức mạnh của quân Hán, Phật Nguyệt phải cho quân vừa đánh vừa rút lui để bảo toàn lực lượng, cuối cùng cho quân rút về sông Thao.
Một cánh quân khác của quân Hán tiến xuống Hợp Phố, rồi chia làm hai đường thủy bộ tiến đến Lãng Bạc khiến quân ta phải chia ra đối phó với các cuộc tấn công của quân Hán.
Mã Viện giao cho Phó tướng là Lưu Long cho quân xuôi sông Thao tiến đánh Bạch Hạc. Biết được âm mưu của giặc, Phật Nguyệt đã chọn nhiều khúc sông hiểm yếu bố trí thủy quân và quân trên bộ phối hợp để chặn giặc. Nhiều trận quyết chiến giữa quân của Phật Nguyệt với quân Hán đã diễn ra ở khắp vùng thượng lưu sông Thao. Quân Hán không thể tiến về Bạch Hạc như kế hoạch được.
Sau nhiều ngày bị Phật Nguyệt chặn đánh trên sông, Lưu Long liền nghĩ ra kế khác. Chúng cho quân bản bộ bí mật vây chặt đại bản doanh của Phật Nguyệt. Đêm ngày 10 tháng 2 năm Quý Mão (năm 43), Lưu Long huy động quân đánh úp vào doanh trại của Phật Nguyệt.
Một trận đánh sống còn diễn ra, nữ tướng Phật Nguyệt tả xung hữu đột giữa trùng trùng quân Hán vây quanh, thoát được khỏi vòng vây chạy thoát ra bờ sông Thao, nhưng nhìn lại thì không còn thấy bóng dáng quân sĩ nào theo mình cả. Tất cả đều đã nằm lại. Phía trước mặt, địch lại dùng đại quân chặn không thể chạy được nữa. Trước thế cùng, lực kiệt, Phật Nguyệt kìm cương ngựa, ngửa mặt lên trời kêu to lên một tiếng, rồi thúc ngựa lao xuống dòng sông Thao tự vẫn. Năm ấy nàng vừa tròn 20 tuổi.
Được tôn thờ
Hiện nay vẫn còn nhiều di tích về bà tại chùa Kiến Quốc thuộc thành phố Trường Sa (thủ phủ tỉnh Hồ Nam) và tại ngôi chùa trên núi Thiên Đài trong hệ thống dãy núi Ngũ Lĩnh. Tại quê hương, bà được thờ tại các xã Vũ Ẻn, Thanh Vân, Phương Lĩnh của huyện Thanh Ba, Phú Thọ. Đền thờ Phật Nguyệt ở Phương Lĩnh hiện vẫn còn đôi câu đối :
:Tích trù Động Đình uy trấn Hán
:Danh lưu thanh sử lực phù Trưng.
Nghĩa là:
:''Một trận Động Đình uy trấn Hán
:''Tên còn trong sử sức phù Trưng.
👁️
1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Phật Nguyệt** (23 - 43) là một nữ tướng thời Hai Bà Trưng trong lịch sử Việt Nam. Bà là nữ tướng gây kinh hoàng cho nhà Hán nhất khi có trận chiến thắng Mã
phải|nhỏ|634x634px| Sơ đồ thể hiện tiến trình của chu kỳ kinh nguyệt và các hormone có tác động đến tiến trình này. **Chu kỳ kinh nguyệt** là sự biến đổi tự nhiên thường xuyên xảy
phải|Chu kỳ kinh nguyệt **Kinh nguyệt** là tập hợp các thay đổi sinh lý lặp đi lặp lại ở cơ thể phụ nữ dưới sự điều khiển của hệ hormone sinh dục và cần thiết
Cốc nguyệt san thông thường có hai kích cỡ. **Cốc nguyệt san** () là một dụng cụ vệ sinh được đưa vào âm đạo trong chu kỳ kinh nguyệt của phụ nữ. Mục đích chính
Hòa thượng **Thích Minh Nguyệt** (19 tháng 12 năm 1907 - 18 tháng 1 năm 1985) là một vị Hòa thượng đầu tiên của Phật giáo Việt Nam. ## Cơ duyên Hòa thượng **Thích Minh
nhỏ|phải|Thai tạng giới [[Mạn-đà-la ()]] nhỏ|phải|Vòng Pháp luân **Nghệ thuật Phật giáo** là sự phản ánh các khái niệm trong đạo Phật dưới các hình thức nghệ thuật khác nhau – nhất là các lĩnh
**_Vòng nguyệt quế_** là một bộ phim truyền hình được thực hiện bởi Trung tâm Phim truyền hình Việt Nam, Đài Truyền hình Việt Nam do Mai Hồng Phong làm đạo diễn. Phim phát sóng
**Lauraceae** hay **họ Nguyệt quế**, trong một số sách vở về thực vật tại Việt Nam gọi là **họ Long não** hay **họ Quế**, nhưng tại Wikipedia gọi theo tên thứ nhất do tên khoa
**Laurales**, trong một số sách vở về thực vật học tại Việt Nam gọi là **bộ Long não**, nhưng tại Wikipedia thì gọi là **Bộ Nguyệt quế** do tên gọi khoa học của nó lấy
**Nguyệt Am Tông Quang** (zh. 月菴宗光, ja. _gettan sōkō_), 1326-1389, là một vị Thiền sư Nhật Bản thuộc tông Lâm Tế, dòng Nam Phố Thiệu Minh (ja. _nampo jōmyō_), hệ phái Diệu Tâm tự (ja.
nhỏ|phải|Núm vú của một con khỉ **Sự phát triển của vú** (_Breast development_) còn được gọi là **sự phát triển của bộ ngực** là một quá trình sinh học phức tạp ở động vật linh
**_Nguyệt thực_** là một bộ phim truyền hình được thực hiện bởi Công ty cổ phần truyền thông THL do Nguyễn Trọng Hải làm đạo diễn. Phim phát sóng vào lúc 21h10 thứ 2, 3
là một tạp chí do Kodansha phát hành hàng tháng chuyên về shōnen manga. Ban đầu, tạp chí này được phát hành trong năm 1964 dưới tên . Tới năm 1969 được đổi tên thành
**Nguyệt Xứng** (zh. 月稱, sa. _candrakīrti_, bo. _zla ba grags pa_ ཟླ་བ་གྲགས་པ་), tk. 6/7, được xem là Luận sư quan trọng nhất trong tông Trung quán sau Long Thụ. Sư quê ở Nam Ấn, xuất
là tạp chí tuyển tập manga xuất bản vào hàng tháng nhắm đến đối tượng _shōnen_, là nam giới ở độ tuổi thanh thiếu niên. Các manga xuất bản trên tạp chí thường có xu
**Phật giáo Trung Hoa** (), còn gọi là **Phật giáo Trung Quốc**, hay chính xác hơn là **Phật giáo Hán truyền** (tiếng Trung giản thể :汉传佛教; tiếng Trung phồn thể :漢傳佛教; bính âm: _Hànchuán Fójiào_),
**Đài Phát thanh Quốc tế Trung Quốc** (giản thể: 中国国际广播电台, phồn thể: 中國國際廣播電臺, phanh âm: _Zhōngguó guójì guǎngbō diàntái_; Hán-Việt: Trung Quốc quốc tế quảng bá điện đài) là đài phát thanh đối ngoại cấp
**Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất** (viết tắt là **GHPGVNTN**), thành lập vào tháng 1 năm 1964, là một trong những tổ chức Phật giáo tại Việt Nam, từng được nhà nước Việt
nhỏ|Trụ sở Giáo hội Phật giáo Việt Nam tại chùa Quán Sứ, Hà Nội **Giáo hội Phật giáo Việt Nam** là tổ chức Phật giáo toàn quốc của Việt Nam, là đại diện Tăng, Ni,
nhỏ|273x273px|Tượng Nhiên Đăng Cổ Phật tại [[Kathmandu, Nepal.]] **_Nhiên Đăng Cổ Phật_** (tiếng Phạn là _Dipankara_ hay _Dipanikara_) là vị Phật thứ tư trong danh sách 28 vị Phật. _Nhiên_ - một từ Hán-Việt -
nhỏ|Cảnh Pranidhi, chùa 9 (Hang 20). Động Thiên Phật Bezeklik. nhỏ|Thương nhân [[Sogdiana cúng dường cho Thích-ca Mâu-ni. Động Thiên Phật Bezeklik.]] nhỏ|Tượng bán thân của một vị [[Bồ tát từ Kucha, thế kỷ thứ
:_Xem các nghĩa khác tại sen_ nhỏ|[[Sen|Hoa sen một trong những biểu tượng của Phật giáo]] Thai tạng giới Mạn-đà-la (sa. garbhadhātumaṇḍala) Sen được đặt bên cạnh tượng Phật Thích-ca tại Minh Nhật Hương Thôn,
Trung Quốc đã và đang là khởi nguồn của nhiều tiến bộ, phát hiện khoa học và các phát minh sáng chế. Dưới đây là danh sách theo thứ tự bảng chữ cái Latinh các
**Đàn nguyệt** (, Hán Việt: nguyệt cầm) - là nhạc cụ dây gẩy xuất xứ từ Trung Quốc được du nhập vào Việt Nam, trong Nam còn gọi là **đờn kìm**. Loại đàn này có
Sự di cư của người Nguyệt Chi qua vùng Trung Á, từ khoảng năm [[176 TCN đến năm 30]] **Nguyệt Chi** (tiếng Trung:月氏, hoặc 月支) hay **Đại Nguyệt Chi** (tiếng Trung:大月氏, hoặc 大月支), là tên
MÔ TẢ SẢN PHẨMCombo cốc nguyệt san và máy tiệt trùng inacup giúp chị em vượt qua kỳ rụng dâu Cốc nguyệt san vá máy tiệt trùng inacup thực sự là một người bạn đồng
Que Thử Rụng Trứng LH-Tana - Dụng Cụ Phát Hiện Ngày Rụng TrứngHướng dẫn sử dụngXác định ngày nghi ngờ rụng trứngChu kỳ kinh nguyệt là số ngày tính từ ngày đầu có kinh của
**Lâm Trịnh Nguyệt Nga** (, tên tiếng Anh: **Carrie Lam Cheng Yuet-ngor**, sinh ngày 13 tháng 5 năm 1957), tên khai sinh **Trịnh Nguyệt Nga** () là đặc khu trưởng Hồng Kông, Trung Quốc sau
**Ngũ Nguyệt Thiên** (tiếng Anh: **Mayday**; ), là ban nhạc alternative rock Đài Loan thành lập năm 1997 với năm thành viên là Ashin (A Tín), Monster (Quái Thú), Stone (Thạch Đầu), Masa (Mã Sa)
**Nguyệt Thu** (sinh năm 1973) là một nghệ sĩ viola người Việt Nam. Bà có một sự nghiệp âm nhạc đáng chú ý trong nước và cả quốc tế. Nguyệt Thu được xem là người
MÔ TẢ SẢN PHẨM SẢN PHẨM MỚI SIÊU HOTCỐC NGUYỆT SAN LIBERTY CUP - SẢN PHẨM HOÀN HẢO CHO CHỊ EM TRONG KỲ "ĐÈN ĐỎ" Cốc nguyệt san Liberty - phải thử để thấy hối
MÔ TẢ SẢN PHẨM SẢN PHẨM MỚI SIÊU HOTCỐC NGUYỆT SAN LIBERTY CUP - SẢN PHẨM HOÀN HẢO CHO CHỊ EM TRONG KỲ "ĐÈN ĐỎ" Cốc nguyệt san Liberty - phải thử để thấy hối
**Mị Nguyệt truyện** (tiếng Trung :羋月傳; bính âm: Mǐ Yuè Zhuàn; tiếng Anh: The Legend of Mi Yue) là một bộ phim truyền hình Trung Quốc năm 2015 do Trịnh Hiểu Long đạo diễn dựa
QUE THỬ NGÀY RỤNG TRỨNG OVUTANACông dụng Giúp sinh con theo ý muốn hoặc ngừa thai hiệu quả. Dụng cụ dùng để thử nghiệm nhanh xác định ngày rụng trứng qua việc phát hiện sự
MÔ TẢ SẢN PHẨM Cốc nguyệt san Liberty - phải thử để thấy hối hận "Sao mình ko gặp nó sớm hơn" Ở Pháp còn có 2 loại cns khá phổ biến là LIBERTY và
MÔ TẢ SẢN PHẨM Cốc nguyệt san Liberty - phải thử để thấy hối hận "Sao mình ko gặp nó sớm hơn" Ở Pháp còn có 2 loại cns khá phổ biến là LIBERTY và
MÔ TẢ SẢN PHẨM Cốc nguyệt san Liberty - phải thử để thấy hối hận "Sao mình ko gặp nó sớm hơn" Ở Pháp còn có 2 loại cns khá phổ biến là LIBERTY và
NHIBONGSHOP CHUYÊN CUNG CẤP HÀNG XÁCH TAY CHÍNH HÃNGCốc nguyệt san – Băng vệ sinh thế hệ mới, là sản phẩm hoàn hảo cho chị em trong kỳ ‘đèn đỏ’ đấy. Nó ‘ăn đứt’ các
**Nguyễn Ngọc Khuê** (1 tháng 2 năm 1864 - 20 tháng 1 năm 1921), thường được biết đến với bút danh **Sương Nguyệt Anh** (chữ Hán: 孀月英), là một nhà thơ và là chủ bút
**Bán nguyệt san Tuổi Hoa** (mã xuất bản: _47 UBKD_) là một tạp chí dành cho lứa tuổi thanh thiếu niên, phát hành tại Sài Gòn các giai đoạn 1962 - 1975 và 1986 -
Sử dụng que thử rụng trứng là cách vô cùng hiệu quả để mẹ đón đầu thời điểm trứng rời khỏi nang noãn.Nhờ đó, những nỗ lực để có thiên thần nhỏ sẽ trở nên
Sử dụng que thử rụng trứng là cách vô cùng hiệu quả để mẹ đón đầu thời điểm trứng rời khỏi nang noãn.Nhờ đó, những nỗ lực để có thiên thần nhỏ sẽ trở nên
Sử dụng que thử rụng trứng là cách vô cùng hiệu quả để mẹ đón đầu thời điểm trứng rời khỏi nang noãn.Nhờ đó, những nỗ lực để có thiên thần nhỏ sẽ trở nên
Sử dụng que thử rụng trứng là cách vô cùng hiệu quả để mẹ đón đầu thời điểm trứng rời khỏi nang noãn.Nhờ đó, những nỗ lực để có thiên thần nhỏ sẽ trở nên
Sử dụng que thử rụng trứng là cách vô cùng hiệu quả để mẹ đón đầu thời điểm trứng rời khỏi nang noãn.Nhờ đó, những nỗ lực để có thiên thần nhỏ sẽ trở nên
MÔ TẢ SẢN PHẨMCốc kinh nguyệt có hình phễu, nhỏ và dài khoảng 5cm. Cốc kinh nguyệt là gì? Cốc kinh nguyệt là sản phẩm được dùng đặt trong âm đạo XX vào những ngày
PHỤ NỮ HIỆN ĐẠI KHÔNG NGẠI DÙNG CỐC NGUYỆT SANCó thể nói CNS chính là phát minh vĩ đại dành cho phụ nữ thế kỷ 21. Dùng cốc nguyệt san đi vệ sinh kiểu gì?
PHỤ NỮ HIỆN ĐẠI KHÔNG NGẠI DÙNG CỐC NGUYỆT SANCó thể nói CNS chính là phát minh vĩ đại dành cho phụ nữ thế kỷ 21. Dùng cốc nguyệt san đi vệ sinh kiểu gì?
Rối loạn kinh nguyệt là một hiện tượng bất thường tiềm ẩn nhiều nguy cơ đối với sức khỏe sinh sản của nữ giới. Tình trạng rối loạn này xuất hiện từ đâu? Làm thế
**Nguyễn Thị Nguyệt** (sinh ngày 15 tháng 10 năm 1950 tại Quỳnh Lương, Quỳnh Lưu, Nghệ An) là kỹ sư điện người Việt Nam với các công trình nghiên cứu, tính toán, thiết kế công