✨Pháp (tôn giáo)

Pháp (tôn giáo)

Pháp hay Pháp tu là những phương pháp, cách thức, giáo lý mà người tu học thực hành để thay đổi tâm thức, chuyển hóa phiền não, và đạt được sự giác ngộ, giải thoát.

Nguyên từ

Trong Phật giáo, "pháp" có rất nhiều nghĩa, bao gồm giáo lý, chân lý, bản chất của vạn vật, và các phương tiện để tu hành. Trong đó Pháp (chữ Hán: 法, bính âm tiếng Trung Quan thoại: , phiên âm Hepburn tiếng Nhật: , tiếng Phạn: धर्म dharma, tiếng Pali: dhamma), cũng được dịch theo âm Hán-Việt là Đạt-ma (達磨, 達摩), Đàm-ma (曇摩), Đàm-mô (曇無), Đàm (曇). Chữ dharma vốn xuất phát từ tiếng Phạn, ngữ căn √dhṛ, có nghĩa là "nắm giữ", đặc biệt là nắm giữ tính năng hoạt động của con người. Cách dùng chữ thuật ngữ này rất đa dạng, và vì vậy, nó mang rất nhiều nghĩa:

Tập quán, thói quen, tiêu chuẩn của phép cư xử;

Điều phải làm, nghề nghiệp, bổn phận, nghĩa vụ;

Trật tự xã hội, quy củ trong xã hội;

Điều lành, việc thiện, đức hạnh;

Sự thật, thật tại, chân lý (sa. satya);

Nền tảng của thế gian và các cõi giới;

Tín ngưỡng tôn giáo;

Tiêu chuẩn để nhận thức về chân lý, về luật tắc;

Giáo lý, sự giải thích;

Bản thể, bản tính;

Căn bản nhân đạo;

Thuộc tính, phẩm chất, đặc tính, cấu trúc cơ bản. Ý nghĩa này của thuật ngữ thường được dùng trong các luận giải của Du-già hành tông, liệt kê tất cả kinh nghiệm thế gian thành 100 pháp hoặc 100 cấu trúc cơ bản. Họ cho rằng, các pháp không tồn tại trên cơ sở tự tính này hàng Nhị thừa không thể nào nhận thức được, nhưng là một đối tượng quán sát đặc biệt của hàng Bồ Tát. Không nhận thức được tính không của các cấu trúc cơ bản là điều rất quan trọng cho sở tri chướng. Xem thêm Bách pháp.

Trong luận lý học, là tiền đề hay là đối tượng của một động từ.

Người ta có thể hiểu Pháp là "tất cả những gì có đặc tính của nó - không khiến ta lầm với cái khác - có những khuôn khổ riêng của nó để nó làm phát sinh trong đầu óc ta một khái niệm về nó" (nhậm trì tự tính, quỹ sinh vật giải 任持自性、軌生物解).

Pháp vốn được sử dụng trong Ấn Độ giáo, với ý nghĩa là chân lý, thiện pháp. Tương phản với cái thiện là phi pháp. Phật giáo cũng có tư tưởng là thiện pháp nhưng nói rộng hơn thì cái ác, phiền não, khổ, cũng là Pháp. Theo ngài luận sư Giác Âm thì Pháp có 4 nghĩa như: Thuộc tính; giáo pháp; thánh điển và sự vật (bao gồm vật nhìn thấy và không nhìn thấy). Còn đối với Phật giáo nguyên thủy thì pháp bao gồm: Hiện tượng và tâm lý, như ngũ uẩn sắc, thọ, tưởng, hành, thức, hay duyên khởi cũng là pháp. Đối với khái niệm trong pháp luật, pháp số... thì đó lại là những quy phạm của con người trong đời sống cộng đồng. Khi một người nhìn vào một tượng Phật hay một sự vật nào đó, người đó sẽ sinh khởi các hành động, tư tưởng, ý kiến, đưa ra các giáo lý,... Đó là người đó đang an trụ trong pháp, ta xét ở ví dụ này là người đó sẽ bái lạy tượng Phật mỗi ngày đó là thực hành Phật pháp. Tương tự như vậy, ta sẽ có khái niệm tổng quát hơn về pháp, khi một đối tượng tiếp xúc, bắt gặp, giao tiếp với một đối tượng, họ sẽ sinh khởi các pháp, nếu hai đối tượng đó ngừng tiếp xúc, bắt gặp, giao tiếp với nhau thì pháp cũng sẽ dừng.

👁️ 0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
nhỏ|320x|Các biểu tượng của các tôn giáo lớn trên thế giới (từ trái qua phải)
Hàng 1: [[Kitô giáo, Do Thái giáo, Ấn Độ giáo
Hàng 2: Hồi giáo, Phật giáo, Thần đạo
Hàng 3:
**Pháp** hay **Pháp tu** là những phương pháp, cách thức, giáo lý mà người tu học thực hành để thay đổi tâm thức, chuyển hóa phiền não, và đạt được sự giác ngộ, giải thoát.
**Triết học về tôn giáo** là "sự kiểm tra triết học về các chủ đề và khái niệm trung tâm liên quan đến truyền thống tôn giáo". Các cuộc thảo luận triết học về các
**Quyền động vật trong các tôn giáo Ấn Độ** là quan điểm, quan niệm, giáo lý, học thuyết của các tôn giáo lớn ở Ấn Độ bao gồm Ấn Độ giáo (Hindu giáo), Phật giáo
phải|nhỏ|[[Nhà thờ chính tòa Thánh Vasily ở Moskva]] **Tôn giáo tại Nga** là một tập hợp các tôn giáo được thành lập trên lãnh thổ Liên bang Nga. Hiến pháp Liên bang Nga hiện hành
**Kỳ thị tôn giáo** hay **phân biệt đối xử tôn giáo** là việc đối xử với một người hoặc một nhóm người khác nhau vì niềm tin cụ thể mà họ có về một tôn
**Chiến tranh Tôn giáo Pháp** là một chuỗi gồm tám cuộc tranh chấp giữa phe Công giáo và phe Huguenot (Kháng Cách Pháp) từ giữa thế kỷ 16 kéo dài đến năm 1598. Ngoài những
**Tôn giáo tại Hoa Kỳ** đặc trưng bởi sự đa dạng các niềm tin và thực hành tôn giáo. Theo các cuộc thăm dò ý kiến gần đây, 76% tổng số dân Hoa Kỳ nhận
**Ban Tôn giáo Chính phủ** là cơ quan hành chính trực thuộc Bộ Dân tộc và Tôn giáo, có chức năng tham mưu giúp Bộ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo quản lý nhà
Quốc giáo của nhà Thương () là một tôn giáo cổ đại của Trung Quốc, trong đó các tín đồ được đào tạo giao tiếp với nhiều vị thần, bao gồm tổ tiên và các
Tự do tín ngưỡng và tôn giáo là quyền được thực hiện các hành vi tôn giáo, theo đuổi một tín ngưỡng của một cá nhân một cách tự do. Nó được nhiều người cho
thumb|Khẩu hiệu của Cộng hòa Pháp trên cổng một nhà thờ ở [[Aups thuộc tỉnh Var, Provence-Alpes-Côte d'Azur]] **Chính sách tôn giáo tách biệt** (, đọc là laisite) là mô hình nhà nước thế tục
Người Chăm theo tôn giáo chính là **Agama Cham** (tức là Chăm giáo). Tôn giáo Agama Cham (Chăm giáo) có hai môn phái gồm _Môn phái tín ngưỡng tôn giáo_ và _môn phái tín ngưỡng
nhỏ| Bức họa _The Wedding Feast of Samson_ của [[Rembrandt, mô tả cuộc hôn nhân của phán quan Samson và bà Delilah.]] **Hôn nhân liên tôn giáo trong Do Thái giáo** (còn được gọi là
thumb|[[Nhà thờ Thánh Florian|Thánh đường Công giáo Rôma Thánh Florian ở Warszawa. Đại đa số những Người Ba Lan là tín đồ Kitô giáo.]] Ba Lan là một trong những quốc gia sùng đạo ở
**Tôn giáo tại Việt Nam** khá đa dạng, gồm có Phật giáo (cả Đại thừa, Nguyên thủy và một số tông phái cải biên như Hòa Hảo, Tứ Ân Hiếu Nghĩa, Bửu Sơn Kỳ Hương,
**Thanh Hải**, tên khai sinh **Trịnh Đăng Huệ** (sinh ngày 12 tháng 5 năm 1950) là người sáng lập **Quán Âm Pháp môn** (觀音法門, hay _Pháp thiền Quán Âm_), và _Thanh Hải vô thượng sư_
Quốc giáo ở Pakistan là Hồi giáo, chiếm khoảng 95-98% trong tổng số dân là 187.343.000., còn lại 2-5% dân số theo Kitô giáo, Ấn Độ giáo và các tôn giáo khác. Hồi giáo ở
**Tôn giáo Đàng Trong thời Lê trung hưng** phản ánh những ảnh hưởng của các tôn giáo đối với lãnh thổ Đàng Trong nước Đại Việt thời Lê trung hưng do chúa Nguyễn cai quản.
nhỏ|phải|Một vị thầy pháp ở Nam Mỹ nhỏ|phải|Một vị thầy pháp da đỏ đang chuẩn bị nghi lễ **Tôn giáo của người Mỹ bản địa** (_Native American religions_) hay **tôn giáo của thổ dân da
nhỏ|Chùa [[Wat Phra Kaew tại Bangkok là ngôi chùa theo Phật giáo Thượng tọa bộ linh thiêng nhất Thái Lan]] nhỏ|Một ngôi chùa Phật giáo Tiểu thừa (bên trái) nằm bên cạnh một ngôi chùa
Trong các **tôn giáo Đại Việt thời Lý**, Phật giáo về cơ bản là tôn giáo có ảnh hưởng nhiều nhất, ngoài ra Nho giáo và Đạo giáo cũng có tác động đến đời sống
**Đạo luật Hôn nhân Sửa đổi (Định nghĩa và Tự do Tôn giáo) 2017** (tiếng Anh: _Marriage Amendment (Definition and Religious Freedoms) Act 2017_) là Đạo luật của Quốc hội Úc, điều chỉnh hôn nhân
Một nhóm **sắc tộc tôn giáo** là một nhóm sắc tộc có các thành viên cũng được thống nhất bởi một nền tảng tôn giáo chung. Các cộng đồng sắc tộc tôn giáo xác định
**Tôn giáo Việt Nam thế kỷ 10** phản ánh sự phát triển và ảnh hưởng của các tôn giáo tại Việt Nam trong khoảng 100 năm từ sau nghìn năm Bắc thuộc, tức là thời
nhỏ| [[Biểu tượng tôn giáo|Các biểu tượng tôn giáo khác nhau ]] **Nghiên cứu tôn giáo** là một lĩnh vực học thuật dành cho nghiên cứu về niềm tin, hành vi và thể chế tôn
**Tôn giáo chính thức của Bhutan** là Phật giáo Kim cương thừa với hơn 84% dân số là tín đồ. Theo Hiến pháp Bhutan, Phật giáo được quy định là quốc giáo, di sản quốc
**Quan hệ giữa tôn giáo và khoa học** là mối quan hệ lâu đời và phức tạp giữa tôn giáo và khoa học trong lịch sử nhân loại. Các nhà sử học chuyên về khoa
Biểu trưng thường gặp của các tôn giáo Abraham: [[Ngôi sao David (ở trên cùng) của Do Thái giáo, Thánh giá (ở dưới bên trái) của Cơ Đốc giáo, và từ Allah được viết theo
Đại dịch COVID-19 đã tác động đến tôn giáo theo nhiều cách khác nhau, bao gồm việc hủy bỏ các buổi lễ thờ phượng của các tín ngưỡng khác nhau và đóng cửa các trường
nhỏ|[[Nhà thờ chính tòa Thánh Jacobus tại Thành phố Guatemala]] **Guatemala** không có tôn giáo chính thức vì Hiến pháp năm 1985 của nước này tuyên bố rằng Guatemala là một quốc gia thế tục.
nhỏ| [[Bản Bảy Mươi|Cựu Ước Hy Lạp: Một trang từ _Codex Vaticanus_ ]] **Văn bản tôn giáo** là văn bản liên quan đến một truyền thống tôn giáo. Chúng khác với các văn bản văn
**Tự do tín ngưỡng** hay **tự do tôn giáo** thường được coi là một nguyên tắc ủng hộ quyền tự do của cá nhân hay cộng đồng trong việc công khai hoặc bí mật thực
**Tôn giáo Việt Nam thời Bắc thuộc** phản ánh sự du nhập, phát triền và hòa trộn giữa các tôn giáo và tín ngưỡng truyền thống với ngoại lai trên vùng lãnh thổ Việt Nam
Thời **Lê Sơ**, nước Đại Việt chịu ảnh hưởng của Nho giáo, Phật giáo và Đạo giáo cùng tín ngưỡng dân gian, trong đó Nho giáo là đậm nét nhất, trở thành tư tưởng chủ
[[Nhà thờ chính tòa Đà Lạt]] **Đà Lạt** là một thành phố đa dạng về **tôn giáo** với sự có mặt của hầu hết các tôn giáo lớn ở Việt Nam, trong đó đạo Phật
phải|nhỏ|300x300px| Bức tường nhà Cải cách Tôn giáo, dài 100 m, khắc hoạ nhân vật trọng yếu của cuộc [[Cải cách Kháng nghị|Cải cách Tôn giáo ở châu Âu.]] phải|nhỏ|300x300px| Từ trái qua: William Farel,
Nhiều truyền thống tôn giáo đã có quan điểm về phá thai, nhưng các quan điểm này ít khi là tuyệt đối. Những lập trường này trải dài trên một phạm vi rộng, dựa trên
**Tôn giáo** là một hình thái ý thức xã hội. Đặc điểm quan trọng trong ý thức tôn giáo là một mặt nó phản ánh tồn tại xã hội. Mặt khác, nó lại có xu
nhỏ|phải|Ngọc Hoàng là một hình tượng điển hình cho [[Tam giáo đồng nguyên ở Việt Nam. Người Việt bản địa gọi là "_Ông Trời_" (翁𡗶) chỉ về đấng tối cao, và tương ứng với Ngọc
**Đàn áp tôn giáo** là sự ngược đãi có hệ thống đối với một cá nhân hoặc một nhóm cá nhân như một phản ứng đối với niềm tin hoặc tín ngưỡng tôn giáo của
nhỏ|phải|Những người [[Kitô giáo|Ki-tô giáo phản đối lễ hội đồng tính 2006 ở San Francisco.]] thumb|Những người Do thái ủng hộ đồng tính luyến ái trong [[diễu hành đồng tính|lễ hội đồng tính 2010 ở
nhỏ|Nhà thờ San Juan Bautista ở Venezuela **Tôn giáo ở Venezuela** chỉ về tình hình tôn giáo, tín ngưỡng tại Venezuela. Venezuela không có một tôn giáo chính thức do là một quốc gia thế
nhỏ| Các [[Thập tự chinh|cuộc Thập Tự Chinh là một loạt các chiến dịch quân sự chiến đấu chủ yếu giữa Công giáo La Mã châu Âu và Hồi giáo. Trên đây là một cảnh
nhỏ|phải|Di chỉ tượng thờ thời cổ đại **Tôn giáo thời tiền sử** (_Prehistoric religion_) hay **Tôn giáo thời nguyên thủy** là việc thực hành tôn giáo của các nền văn hóa loài người thời tiền
**Tôn giáo UFO** là bất kỳ tôn giáo nào mà sự tồn tại của các thực thể ngoài Trái Đất (ET) đang vận hành vật thể bay không xác định (UFO) đóng vai trò là
nhỏ|[[Nhà thờ chính tòa thánh George (Maronite)|Nhà thờ chính tòa thánh George và thánh đường Mohammad Al-AminBeirut.]] nhỏ|Nhà thờ Kitô giáo đứng bên một khalwa (nhà cầu nguyện) của người Druze trên [[dãy núi Shuf.
**Tôn giáo Đàng Ngoài thời Lê trung hưng** phản ánh những ảnh hưởng của các tôn giáo đối với lãnh thổ Đàng Ngoài nước Đại Việt thời Lê trung hưng do chính quyền vua Lê
**Tôn giáo Đại Việt thời Trần** về cơ bản cũng giống như thời Lý, có ảnh hưởng lớn của Phật giáo. Tuy nhiên so với thời Lý, Nho giáo ngày càng có vai trò lớn
nhỏ|Nhà thờ ở Bethel, Eswatini năm 1930 Kitô giáo là tôn giáo thống trị ở **Eswatini**. Tỷ lệ thịnh hành tương đối thay đổi theo nguồn. Theo nghiên cứu của Pew, hơn 88% trong tổng