nhỏ|phải|Nuôi lợn ở Cuba
Nuôi lợn hay nuôi heo là việc thực hành chăn nuôi các giống lợn nhà để lấy thịt lợn và các sản phẩm từ lợn. Chăn nuôi lợn là một ngành hết sức quan trọng, nó cung cấp một số lượng rất lớn thịt cho bữa ăn của hàng tỷ người trên Trái Đất và là một loại thực phẩm thiết yếu. Lợn nuôi chủ yếu dùng để lấy thịt. Các sản phẩm khác từ thịt lợn như xúc xích, lạp xưởng, jambon. Đầu lợn có thể được dùng làm dưa da đầu lợn. Gan, huyết và các nội tạng khác cũng được dùng làm thực phẩm (lòng lợn). Một số tôn giáo như Do Thái giáo và Hồi giáo, thịt lợn là thực phẩm cấm kỵ.
Tổng quan
Ở một số nước phát triển và đang phát triển, lợn thuần hóa là loài bản địa thường được nuôi thả ngoài trời hoặc trong chuồng. Ở một số vùng lợn được thả tìm thức ăn trong rừng có thể có người trông coi. Ở các quốc gia công nghiệp nuôi lợn thuần hóa được chuyển từ việc nuôi chuồng trại truyền thống sang hình thức chăn nuôi công nghiệp. Nhờ đó mà có chi phí sản xuất thấp nhưng sản lượng lại cao. Những trang trại nuôi lợn lớn hơn nhiều so với trong quá khứ, với hầu hết các trang trại quy mô lớn chứa 5.000 con hoặc nhiều hơn trong các tòa nhà khí hậu kiểm soát. 100 triệu con lợn bị giết mổ mỗi năm.
Lợn được nuôi ở nhiều nước, mặc dù các nước tiêu thụ chính là ở châu Á. Mặc dù có đàn lớn nhất thế giới nhưng Trung Quốc là nước nhập siêu lợn và đã tăng nhập khẩu trong thời gian phát triển kinh tế của mình do dân số quá đông và nhu cầu tiêu thụ lớn. Các nhà xuất khẩu lợn lớn nhất là Hoa Kỳ, Liên minh châu Âu và Canada. Canada đã xuất khẩu 22,8 triệu con lợn trong năm 2008 đi 143 quốc gia.
Chăn nuôi
Trên thế giới, việc nâng cao năng suất - chất lượng con giống trong quá trình sản xuất lợn thịt luôn là yếu tố hàng đầu, then chốt được các nhà nghiên cứu, các tập đoàn chăn nuôi của mọi quốc gia trên thế giới quan tâm. Việc nghiên cứu chọn lọc dòng cao su sản huyết thống và lai tạo tìm ra các tổ hợp lai đạt số con sơ sinh sống/ổ cao, tỷ lệ nạc cao, tiêu tốn thức ăn thấp và độ dày mỡ lưng mỏng đã thành công ở hầu hết các nước có nền chăn nuôi tiên tiến như: Mỹ, Đức, Canada, Anh, Hà Lan, Đan Mạch và Úc.
Người ta đã cho rằng tuổi thành thục của lợn giống bắt đầu vào khoảng 5-8 tháng tuổi và lượng tinh dịch sản xuất ra tăng dần đến ổn định khi lợn đạt 18 tháng tuổi. Tại thời điểm này, mỗi lần xuất tinh thể tích tinh dịch đạt 200 - 400 ml/lần, tổng số tinh trùng tiến thẳng từ 20 - 80 tỷ/lần. Mức này duy trì đến 60 tháng tuổi sau đó giảm dần. Khả năng sinh sản của lợn lai (Danube White x Landrace) phối với đực giống thuần và đực giống lai đã kết luận tỉ lệ thụ thai ở nhóm lợn nái lai được phối giống với đực lai (Hampshire x Pietrain) cao hơn so với nhóm đực thuần Hampshire và Pietrain.
Chọn giống
Để có được lợn con tốt nuôi thịt cần lưu ý đến nguồn gốc sản xuất ra heo con (có phẩm chất giống tốt, được xuất xứ từ những trang trại có đảm bảo quy trình tiêm chủng). Người mua heo con nuôi thịt cần chú ý những điểm sau như thường có thân dài, bụng thon, mông nở, vai nở, lanh lợi, đuôi luôn ve vẩy, mắt sáng không đổ ghén hay chảy nước mắt, da lông bóng mượt. Tránh chọn những con có khuyết tật như tai vẹo, đuôi vẹo, hernia rốn hay hernia dịch hoàn. Nên quan sát nhịp thở, thở phải đều đặn, không thở dốc (có thể bị viêm phổi), lông mịn không thô dày, da mỏng không nhăn nheo không có mẫn đỏ, bầm tím hay đóng vẩy. Chúng cần tiêm chủng các bệnh thông thường, khi vẫn chuyển về cần tái chủng lại, sau khi kiểm tra heo phát triển tốt không có dấu hiệu bệnh (nên tái chủng bệnh dịch tả, Tụ huyết trùng, Thương hàn).
Nhằm đáp ứng yêu cầu về chất lượng thịt xẻ cho chế biến và tiêu dùng, đực lai cuối cùng đã được sử dụng rất phổ biến trong hệ thống lai thương phẩm. Nhờ các dòng đực lai tổng hợp có ưu thế lai cao, giá thành sản xuất con giống hạ và sử dụng kỹ thuật thụ tinh nhân tạo, số lượng lợn đực giống cần nuôi giữ và sử dụng ngày càng giảm. Đồng nghĩa với việc giảm chi phí và tăng hiệu quả kinh tế trong chăn nuôi. Trên thế giới, việc sử dụng đực lai cuối cùng là rất phổ biến, các tổ hợp đực lai tổng hợp cuối cùng có ưu thế lai cao và hạ giá thành sản xuất con giống.
Trên thế giới, người ta không chỉ quan tâm đến các chỉ tiêu về số lượng như: khả năng tăng trọng, mức độ tiêu tốn thức ăn, tỷ lệ thịt nạc...mà còn đặc biệt quan tâm đến các chỉ tiêu về chất lượng thịt như: Màu sắc thịt, tỷ lệ mỡ giắt, độ giữa nước của thịt, cấu trúc thịt cũng như hương vị thịt...Để giải quyết vấn đề này, lai tạo các dòng đực lai để có thể kết hợp được nhiều ưu điểm về chất lượng thịt của các giống là hướng chủ đạo, đặc biệt là trong những công thức lai cuối để tạo ra lợn thương phẩm.
Hầu hết những công ty lớn trên thế giới như PIC (Pig Improvement Company) của Anh, Danbred của Đan Mạch, Flanders Pigbreeders Association của Bỉ đều nghiên cứu và đưa ra thị trường nhiều loại đực lai riêng biệt cho các công thức lai giống khác nhau. Các nước chăn nuôi tiên tiến đã xác định rõ dòng đực cuối cùng trong các chương trình lai và họ đã thu được kết quả cao trong chăn nuôi lợn. Tùy theo nhu cầu, thị hiếu của người tiêu dùng ở các quốc gia khác nhau, việc sử dụng hệ thống lai thương phẩm cũng có sự khác biệt đáng kể giữa các khu vực hay giữa các quốc gia, các dòng đực lai cuối cùng được nghiên cứu lai tạo và sử dụng chủ yếu từ hai dòng thuần.
Ở Việt Nam
Tổng đàn lợn của Việt Nam hiện nay là 28 triệu con. Trước đây, nông dân Việt Nam ở các vùng đồng bằng chủ yếu nuôi lợn để tận dụng các phế phụ phẩm nông nghiệp (cám gạo, cám ngô, khoai, sắn, rau, bèo...). Ngoài mục đích tăng thu nhập (từ bán lợn thịt, lợn giống), các chất thải từ chăn nuôi lợn (phân, chất độn chuồng) còn là nguồn phân hữu cơ chính cho nhiều loại cây trồng...Lợi nhuận từ chăn nuôi lợn không đáng là bao chủ yếu là lấy công làm lãi, tránh bỏ phí phụ phẩm nông nghiệp và nhiều người coi nuôi lợn như cách bỏ tiền tiết kiệm. Ở trung du và miền núi còn có hình thức nuôi lợn thả rông.
Việt Nam cũng đã phát triển mô hình trại chăn nuôi hợp tác xã, thành lập các nông trường trong đó có các trại chăn nuôi cùng với một số trung tâm giống ở các địa phương cung cấp giống cho nông dân. Một số trung tâm mổ và chế biến thịt lợn đã hoạt động và đã xuất khẩu thịt lợn sang các nước thuộc Liên Xô cũ và một số nước Đông Âu. Sau đó những chính sách kinh tế mới nói chung và những chính sách trong nông nghiệp nói riêng của thời kỳ đổi mới trong đó có ngành chăn nuôi đã có những thay đổi rất lớn trong tất cả các khâu từ nghiên cứu lai tạo giống, quy trình chăn nuôi đến chế biến và tiêu thụ sản phẩm.
Hình thức chăn nuôi truyền thống vẫn còn nhưng cũng xuất hiện không ít các mô hình chăn nuôi hiện đại từ quy mô hộ gia đình đến các trung tâm, công ty v.v. Trước sự cạnh tranh về chất lượng và giá sản phẩm ở cả thị trường trong và ngoài nước, chăn nuôi lợn đứng trước các vấn đề cần giải quyết như nâng cao chất lượng giống, nhập và lai tạo giống bên cạnh bảo tồn và phát huy ưu điểm của các giống bản địa, hiện đại hóa quy trình chăn nuôi, quy trình chế biến, đảm bảo tiêu chuẩn trong nước và quốc tế về vệ sinh thực phẩm...
Hiện nay, các giống heo nội đang dần được thay thế bởi các giống heo ngoại cao sản, đặc biệt ở nhiều trại quy mô lớn có trình độ chăn nuôi thâm canh và đầu tư cao. Tuy nhiên, trong điều kiện sản xuất nông hộ ở nhiều vùng nông thôn Việt Nam, đại đa số nông dân nuôi con lai giữa nái địa phương và đực ngoại. Các giống heo nái nội có tầm vóc nhỏ bé, nhiều mỡ, ít nạc, nhưng có nhiều đặc tính ưu việt: Chịu kham khổ, dễ nuôi dưỡng, tận dụng tốt nguồn thức ăn địa phương, mắn đẻ, nuôi con khéo, đề kháng cao với bệnh tật và đặc biệt thích nghi với môi trường khí hậu. Trong khi đó các giống ngoại lớn nhanh cho nhiều nạc.
Việc lai tạo giữa các giống heo nội với các giống heo ngoại sẽ kết hợp bổ sung những đặc tính tốt của cả hai giống. Con lai có tầm vóc cải thiện, tăng trọng cao và giữ được năng suất sinh sản tốt. Cần phải bảo tồn nguồn gen heo nội để nhân thuần cung cấp nái nền lai tạo với các giống ngoại nhập trong các hệ thống sản xuất nhỏ, đặc biệt chăn nuôi nông hộ thường thiếu vốn đầu tư và kỹ thuật, với phương thức chăn nuôi tận dụng phế phụ phẩm nông nghiệp vẫn còn phổ biến.
👁️
1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
nhỏ|phải|Nuôi lợn ở Cuba **Nuôi lợn** hay **nuôi heo** là việc thực hành chăn nuôi các giống lợn nhà để lấy thịt lợn và các sản phẩm từ lợn. Chăn nuôi lợn là một ngành
**Chăn nuôi lợn thâm canh** (_Intensive pig farming_) hay còn gọi là **chăn nuôi lợn công nghiệp** là hình thức nuôi lợn theo kiểu quy mô và hệ thống công nghiệp, xét về hình thái,
**Lợn rừng lai** hay **Heo rừng lai** (_Sus scrofa_ x _Sus scrofa domesticus_) là một giống lai giữa một con lợn rừng và lợn nhà. Thông thường, lợn rừng lai là con lai giữa lợn
nhỏ|phải|[[Tằm tơ|Tằm nhộng ở Việt Nam]] **Giống vật nuôi Việt Nam** chỉ về các giống vật nuôi có nguồn gốc, xuất xứ từ Việt Nam cũng như một số giống đã được nội địa hóa
nhỏ|phải|Lợn Ỉ **Các giống lợn được nuôi ở Việt Nam** bao gồm giống lợn bản địa, giống lợn nhập nội và các giống lai. ## Giống bản địa Hiện chưa xác minh được lợn ở
**Lợn hung** hay còn gọi là **lợn hung Sìn Hồ** là một giống lợn nuôi bản địa của Việt Nam được nuôi giữ tại một số khu vực của miền núi phía Bắc, lợn hung
nhỏ|phải|Một con [[bò đực thuộc giống bò thịt được chăn nuôi để lấy thịt bò]] nhỏ|phải|Một con [[bò sữa đang được chăn thả để lấy sữa]] nhỏ|phải|Một con [[bò cày kéo đang gặm cỏ khô
nhỏ|phải|Lợn Lũng Pù với đặc điểm có một chỏm lông trắng trên đầu **Lợn đen Lũng Pù** là giống lợn bản địa ở Mèo Vạc, hiện được chăn nuôi tại 4 huyện trong tỉnh Hà
**Lợn cỏ** hay **lợn nít** hay **lợn cắp nách** là một giống lợn nuôi bản địa của Việt Nam. Chúng khối lượng nhỏ, gầy, èo uột, chậm lớn và là đặc sản của một số
nhỏ|phải|Một con lợn Piétrain **Lợn Piétrain** hay **Lợn Pietrain** là giống lợn có nguồn gốc từ Bỉ và cũng đã phổ biến khắp nơi trên thế giới như Pháp, Mỹ, Canada… Pietrain cổ điển là
nhỏ|phải|Hệ thống cho ăn tự động trong [[chăn nuôi bò]] **Quy trình chăn nuôi chính xác** (_Precision livestock farming_-**PLF**) là việc sử dụng các công nghệ tiên tiến để tối ưu hóa sự đóng góp
**Chi Lợn** (hay **heo** theo phương ngữ miền Nam của tiếng Việt) là một chi động vật móng guốc có nguồn gốc ở đại lục Á-Âu được gộp nhóm tổng thể với danh pháp khoa
**Lợn rừng Trung Hoa** hay **lợn rừng Bắc Trung Hoa** (Danh pháp khoa học: **_Sus scrofa moupinensis_**) là một phân loài lợn rừng có ở Việt Nam, Tứ Xuyên, bờ biển Trung Quốc. Hiện nay
nhỏ|phải|Lợn đốm Gloucester ở Anh **Lợn Gloucestershire** (cũng còn gọi là _Gloucestershire Old Spots_, _Gloucester Old Spot_ hoặc đơn giản là _Old Spots_-_lợn đốm_) viết tắt là **lợn GOS** là một giống lợn cổ xưa
**Lợn Kiềng Sắt** là một giống lợn bản địa Quảng Ngãi có tên gọi phổ biến là **lợn Cỏ**, theo cách gọi của người Hrê gọi là lợn Kiềng Sắt hay **lợn cúng Giàng** chúng
nhỏ|phải|Một con lợn ở Sapa **Lợn cắp nách** hay còn gọi là **lợn Mường Sapa** (một số nơi gọi là _lợn lửng_, _lợn còi_, _lợn ri_) là giống lợn đặc sản có ở vùng cao
**Lợn Mường Khương** là một giống lợn được nuôi nhiều ở vùng núi phía Bắc và gắn liền với đời sống người H'Mông, chúng là giống lợn địa phương có từ lâu đời, được nuôi
**Con lợn** hay **con heo** là loài vật đã gắn bó lâu đời với con người và xung quanh đó là nhiều câu chuyện trong văn hóa đại chúng về con lợn. Trong văn hóa,
nhỏ|phải|Một con lợn đen Iberia **Lợn đen Iberia** hay **Heo Ibérico** hay còn gọi là cái tên khác là “_Pata Negra_”, trong tiếng Tây Ban Nha có nghĩa là _móng đen_, là một giống lợn
**Lợn Mẹo** hay còn gọi là **lợn Mèo**, **heo Mẹo** là giống lợn của Người H'Mông, được nuôi tại các hộ gia đình thuộc một số xã miền núi trên địa bàn Nghệ An, Hà
nhỏ|phải|Lợn Mi Sơn **Lợn Meishan** hay **Lợn Mi Sơn** hay còn gọi là **lợn mặt nhăn** là một giống lợn mắn đẻ có nguồn gốc từ Trung Quốc ở vùng Mi Sơn. Lợn Meishan từ
nhỏ|phải|Lợn Duroc **Lợn Duroc** hay còn được gọi là **heo bò** là giống lợn nhà có nguồn gốc từ Mỹ, đây là giống lợn cao sản cho năng suất thịt cao và đặc biệt là
**Lợn nhà** (theo phương ngữ Miền Bắc) hay **heo nhà** (theo phương ngữ Miền Trung, Miền Nam) là một giống loài được thuần hóa từ loài lợn rừng, được chăn nuôi để cung cấp thịt.
**Ngành chăn nuôi ở Việt Nam** là một bộ phận quan trọng cấu thành của nông nghiệp Việt Nam cũng như là một nhân tố quan trọng trong nền kinh tế Việt Nam, tình hình
**Hệ thống chăn nuôi** _(Livestock systems)_ là một tập hợp con của hệ thống canh tác; là một tổng thể những kỹ thuật, thực hành nhằm khai thác nguồn tài nguyên thực vật cho phép
**Lợn Lang Hồng** (ký hiệu LH) là giống lợn nuôi nội địa của Việt Nam có nguồn gốc ở địa phương Bắc Ninh (chúng được gọi là Lang hay Lạng vì có ở Lạng Sơn),
**Lợn Táp Ná** là một giống lợn nội của Việt Nam, được hình thành từ lâu đời chủ yếu ở huyện Thông Nông, tỉnh Cao Bằng, chúng nguồn gen vật nuôi bản địa quý. ##
**Lợn Khùa** là giống lợn bản địa ở miền núi Quảng Bình, do người dân tộc thiểu số phân bố dọc dãy Trường Sơn trên địa bàn tỉnh Quảng Bình nuôi tại các nông hộ
**Lợn Enviropig** hay gọi là **heo môi trường** hay còn gọi là **lợn biến đổi gen** là nhãn hiệu cho dòng lợn Yorkshire đã bị biến đổi gen với khả năng tiêu hóa phosphor thực
**Lợn xứ Wales** là một giống lợn bản địa ở xứ Wales. Nó là một giống lợn lớn màu trắng được biết đến với sự cứng rắn của nó trong nuôi ngoài trời (rộng lớn),
Tập tin:Ulm Tiergarten Hängebauchschwein.jpg Lợn ỉ trong [[tranh Đông Hồ]] **Lợn ỉ** là một giống lợn địa phương ở miền Bắc Việt Nam, nay ít được nuôi vì hiệu quả kinh tế không cao, và
**Lợn Choctaw** là một giống lợn nội địa có nguồn gốc từ Hoa Kỳ, giống lợn này được người Mỹ bản địa sử dụng trong suốt lịch sử của họ. Hiện nay, chúng đã giảm
nhỏ|phải|Một con lợn Guinea Mỹ **Lợn Guinea** hay còn được gọi là **lợn gỗ thông Guinea**, **lợn rừng Guinea**, **lợn ăn sồi** là một giống lợn có nguồn gốc ở Hoa Kỳ. Mặc dù tên
Theo sau dịch cúm lợn 2009, các chính phủ khắp thế giới đã ra lệnh tiêu hủy lợn. Tuy nhiên, WHO nhận định rằng không có lý do gì để nghĩ rằng lợn truyền bệnh
nhỏ|phải|Một con lợn Ossabaw **Lợn Ossabaw** hay còn gọi là **lợn hoang đảo Ossabaw** là một giống lợn có nguồn gốc từ một quần thể lợn hoang ở đảo Ossabaw của bang Georgia, Hoa Kỳ.
nhỏ|phải|Lợn Essex **Lợn Essex** là một giống lợn có nguồn gốc từ nước Anh. Những con lợn Essex theo kiểu truyền thống là một con lợn cỡ nhỏ với đôi tai cụp và một màu
nhỏ|phải|Cá sấu được nuôi ở [[Cồn Phụng]] nhỏ|phải|Một trại nuôi cá sấu **Nuôi cá sấu** hay mô hình trang trại cá sấu là việc thực hành chăn nuôi để khai thác, sử dụng các nguyên
**Lợn Đại bạch Ý** (_Large White Italiana_) là giống lợn có nguồn gốc từ nước Ý, chúng xuất phát từ giống lợn trắng lớn của Anh hoặc lợn Yorkshire. Đây là giống lợn được nuôi
**Lợn Murcia** (tên gốc: _Chato Murciano_) là một giống lợn nhà có nguồn gốc từ Murcia, Tây Ban Nha. Đây là giống duy nhất còn sót lại của lợn ở địa phương và được chăn
nhỏ|phải|Giết mổ lợn ở Peru **Giết mổ lợn** hay gọn đơn giản là **mổ lợn**, **hạ heo** là công việc giết chết và mổ xẻ để moi nội tạng, ruột, cắt, xẻo, lột da, chặt,
nhỏ|phải|Đàn ngựa đang ăn rơm khô **Thức ăn chăn nuôi** là những sản phẩm thức ăn mà vật nuôi (vật nuôi trên cạn và thủy sản) được cho ăn, uống hoặc bổ sung vào môi
nhỏ|phải|Hai con heo đang bị dịch heo tai xanh **Hội chứng rối loạn hô hấp và sinh sản ở lợn** (_PRRS_ viết tắt của: _Porcine reproductive and respiratory syndrome_) hay còn gọi là bệnh **heo
nhỏ|phải|Một con lợn rừng **Lợn rừng Thái Lan** (Danh pháp khoa học: _Sus scrofa jubatus_) là phân loài lợn rừng thuộc nhóm lợn rừng Ấn Độ phân bố tại miền Nam Thái Lan ở Eo
Chăn nuôi cừu và bò ở [[Nam Phi.]] **Chăn nuôi** là một ngành quan trọng của nông nghiệp hiện đại, nuôi lớn vật nuôi để sản xuất những sản phẩm như: thực phẩm, lông, và
**Lợn tai đỏ** (_Red Wattle hog_) là một giống lợn nhà có nguồn gốc ở Hoa Kỳ. Nó được đặt tên theo cơ thể thuần một màu đỏ của nó và các loại tích hay
**Lợn Landrace Ý** (tiếng Anh:_Italian Landrace_; tiếng Ý: _Landrace italiana_) là giống lợn nhà có nguồn gốc từ Ý. Giống lợn này có nguồn gốc từ giống Lợn Landrace Đan Mạch được phát triển ở
**Lợn Nero Sicily** (tiếng Anh:_Nero Siciliano_) là một giống lợn nhà có nguồn gốc từ đảo Silicy thuộc Địa Trung Hải, ở miền nam nước Ý. Giống lợn này được nuôi dưỡng chủ yếu ở
**Bệnh ấu trùng sán lợn** hay **bệnh lợn gạo** là bệnh truyền nhiễm ở mô gây ra bởi ấu trùng (cysticercus) sán dây lợn (_Taeniasolium_). Người nhiễm bệnh thường có rất ít hoặc không có
**Lợn nhà** là một đối tượng quan trọng trong của ngành chăn nuôi trên toàn thế giới, việc chăn nuôi lợn cung cấp cho con người số lượng thịt nhiều nhất trong số các giống
**Bệnh sưng phù đầu ở lợn** (hay sưng mặt phù đầu, phù thũng, phù đầu lợn con) là một bệnh truyền nhiễm xảy ra phổ biến trên lợn, do vi khuẩn _E. coli_ sống ký