Mondulkiri (tiếng Khmer: ខេត្តមណ្ឌលគិរី) là một tỉnh phía đông của Campuchia, phía tây giáp tỉnh Kratié, phía bắc giáp tỉnh Ratanakiri, phía đông bắc giáp tỉnh Stung Treng, phía đông và nam giáp tỉnh Đắk Lắk, Lâm Đồng và Đồng Nai của Việt Nam. Thủ phủ là thị trấn Senmonorom. Đơn vị hành chính dưới tỉnh chia làm 4 huyện, 1 thành phố trực thuộc tỉnh, 21 xã và 98 ấp. Đây là tỉnh rộng nhất nhưng dân số lại nhỏ nhất Campuchia.
Tên gọi của tỉnh có nghĩa là "ngọn núi Mạn-đồ-la" trong tiếng Khmer. Biểu tượng của tỉnh là bò xám, cũng là quốc thú của Campuchia. Thời nhà Nguyễn, Việt Nam gọi Mondul Kiri này là Ngọc Bài.
Địa lý
Tỉnh này chủ yếu là đồi núi, có ba thác nước lớn là: Thác Bou Sra, Sen Monorom và thác Romnea. Dân cư thưa thớt nhất (32.407 người trên diện tích 14.288 km²) nước. Các cộng đồng dân tộc ít người bản địa có tổng số 53.444 người, tương đương 57,20% tổng dân số của tỉnh, gồm tám dân tộc, gồm: Pnong, Kroleng, Kreang, Steang, Tampoun, Jarai, Thmoun và Koy.
Tại khu vực Okvau của tỉnh này có mỏ vàng với trữ lượng dự đoán là 8,1 triệu tấn quặng.
Theo báo cáo của tổ chức phi chính phủ quốc tế Global Witness, tỉnh này đang đối mặt tình trạng phá hoại rừng nguyên sinh gây ra bởi các vụ chặt cây đốn gỗ phi pháp.
Lịch sử
Vương triều Angkor, hoặc gọi là Đế quốc Khmer, tồn tại từ thế kỉ IX đến thế kỉ XV, quốc thế hưng thịnh, văn hoá rực rỡ, bản đồ bao gồm toàn bộ Campuchia ngày nay cùng với một phần lãnh thổ của ba nước Thái, Lào, Việt. Năm 1430, vương triều Ayutthaya xâm lược Campuchia, bao vây thành Angkor bảy tháng, cuối cùng đánh phá Angkor. Do Angkor nằm quá gần biên giới Xiêm La, nên Campuchia từ bỏ Angkor, dời đô về Phnôm Pênh.
Năm 1960, quốc vương Campuchia Norodom Sihanouk ra lệnh thành lập Mondulkiri từ tỉnh Kratié. Senmonorom được chọn làm làm thủ phủ vào năm 1962. Trong Chiến tranh Việt Nam vào cuối những năm 1960, Mondulkiri là nơi đặt ba căn cứ cách mạng của Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam, khiến cho lực lượng Hoa Kì đột kích và ném bom với số lượng lớn. Năm 1970, tỉnh này nằm dưới sự thống trị của Khmer Đỏ. Sau đó, phần lớn dân chúng bị cưỡng bức di dời đến huyện Kaoh Nheaek nhằm cung cấp lao động cho việc trồng lúa. Trường học, bệnh viện và toàn bộ làng mạc bị phá huỷ. Có tới một nửa số người trong tỉnh đã chết trong quá trình cưỡng bức di cư vào những năm 1970.
Người Bunong dường như đã cư trú ở tỉnh này khoảng 2000 năm, nhưng có rất ít tài liệu đề cập, trước khi thực dân Pháp đô hộ Campuchia vào năm 1864. Giống như những người khác trong tỉnh, người Bunong bị yêu cầu rời đi vào từ năm 1970, và chỉ có thể trở về quê hương truyền thống sau năm 1980.
Phân chia đơn vị hành chính
Đơn vị hành chính dưới tỉnh chia làm 4 huyện, 1 thành phố trực thuộc tỉnh, 21 xã và 98 ấp.
Trừ thành phố Senmonorom và huyện Kaev Seima, các huyện còn lại của Monduk Kiri đều giáp với Việt Nam ở phía đông.
👁️
1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Mondulkiri** (tiếng Khmer: ខេត្តមណ្ឌលគិរី) là một tỉnh phía đông của Campuchia, phía tây giáp tỉnh Kratié, phía bắc giáp tỉnh Ratanakiri, phía đông bắc giáp tỉnh Stung Treng, phía đông và nam giáp tỉnh Đắk
Tây Nguyên là một vùng cao nguyên rộng lớn nằm ở phía Tây và Tây Nam nước ta, là một trong ba tiểu vùng của miền Trung Việt Nam phía bắc và phía đông được
**Cửa khẩu Nam Lieou** là cửa khẩu trên vùng đất huyện Pechr Chenda tỉnh Mondulkiri, Campuchia . Cửa khẩu Nam Lieou thông thương với **Cửa khẩu Đăk Peur** ở xã Thuận An, huyện Đăk Mil,
**Biên giới Việt Nam-Campuchia** là biên giới phân định chủ quyền quốc gia, trên đất liền và trên biển, giữa hai quốc gia láng giềng trên bán đảo Đông Dương thuộc khu vực Đông Nam
## Dân tộc lớn nhất ở Campuchia là người Khmer chiếm khoảng 90% tổng dân số, họ chủ yếu sinh sống ở tiểu vùng đất thấp sông Mekong và đồng bằng trung tâm. Trong lịch
nhỏ|phải|Món Kuyteav khor ko với thành phần nguyên liệu có khoai tây **Sản lượng khoai tây ở Campuchia** (_Potato production in Cambodia_) là việc trồng, thu hoạch, chế biến khoai tây ở Campuchia. Đóng góp
**Bình Phước** là một tỉnh cũ thuộc vùng Đông Nam Bộ, Việt Nam. Trước năm 2025, đây từng là tỉnh có diện tích lớn nhất Nam Bộ. Tỉnh lỵ của Bình Phước là thành phố
nhỏ|phải|Hổ là động vật nguy cấp và đã được cộng đồng quốc tế có các giải pháp để bảo tồn nhỏ|phải|Hổ ở vườn thú Miami nhỏ|phải|Hổ Đông Dương là phân loài hổ nguy cấp ở
**Mặt trận Thống nhất Đấu tranh của các Sắc tộc bị Áp bức**, hoặc **FULRO** (đọc là _Phun-rô_, tiếng Pháp: _Front Uni de Lutte des Races Opprimées_) là liên minh chính trị - quân sự
Những vò rượu cần trong nhà dài của người Ê Đê. **Rượu cần** là loại rượu đặc sản của một số dân tộc tại Việt Nam, cũng như các nước ở khu vực Đông Nam
**Huyện của Campuchia** (_srŏk_) là cấp hành chính địa phương thứ hai ở Campuchia. Phân cấp hành chính địa phương ở Campuchia theo hai hệ, hệ thứ nhất từ cao xuống thấp gồm tỉnh (_khet_)-
**Ratanakiri** hay **Rattanakiri** ( ) là một tỉnh (_khaet_) của Campuchia, vùng đất này còn được gọi là _Vọng Vân_ trong lịch sử Việt Nam thời kỳ nhà Nguyễn. Ratanakiri nằm ở vùng cao nguyên
**Po Dharma**, nguyên danh **Quảng Văn Đủ** (sinh năm 1945, Palei Baoh Dana (thôn Chất Thường - 22 tháng 2 năm 2019 tại Paris, Pháp), thuộc xã Phước Hậu, huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận)
**Bò tót Đông Dương** hay **Bò tót Đông Nam Á** (Danh pháp khoa học: _Bos gaurus laosiensis_ hay _Bos gaurus readei_) là một phân loài của loài bò tót được ghi nhận ở vùng Đông
**Mặt trận Đoàn kết Dân tộc Khmer** (**KNUF**), còn gọi là **Phong trào Giải phóng Hổ** và **Phong trào Đầu Hổ**, là một nhóm khủng bố trong nước có trụ sở tại Campuchia với mục
**Cửa khẩu Đăk Ruê** là cửa khẩu quốc gia tại vùng đất xã Ea Bung, huyện Ea Súp, tỉnh Đắk Lắk, Việt Nam. _Cửa khẩu Đăk Ruê_ thông thương với **cửa khẩu Chi Miet** tỉnh
Vị trí vùng Tây Nguyên trên bản đồ Việt Nam [[Lâm Đồng]] [[Đắk Lắk]] **Tây Nguyên** hay **vùng cao nguyên Nam Trung Bộ** là khu vực địa lý với địa hình cao nguyên thuộc miền
**Hổ** hay còn gọi là **cọp**, **hùm** (và các tên gọi khác như **Ông ba mươi**, **kễnh**, **khái**, danh pháp khoa học: _Panthera tigris_) là một loài động vật có vú thuộc họ Mèo được
**Đắk Nông** là một tỉnh cũ thuộc vùng Tây Nguyên, miền Trung, Việt Nam. Năm 2021, Đắk Nông là tỉnh, thành Việt Nam đông thứ 57 về số dân, xếp thứ 52 về Tổng sản
**Người M'Nông** theo cách gọi của Việt Nam và họ tự gọi dân tộc của họ là **Bu-Nông**. Theo phiên âm tiếng Khmer là **Phnong Đơm** nghĩa là Khmer cổ thời **Phù Nam**. Dân tộc
**Lâm Đồng** là một tỉnh miền núi ven biển nằm ở vùng Nam Trung Bộ, miền Trung Việt Nam. Theo dữ liệu Sáp nhập tỉnh, thành Việt Nam 2025, Lâm Đồng có diện tích: 24.233
**Đắk Lắk** (trước đây là **Darlac**) là một tỉnh ven biển nằm ở Nam Trung Bộ, miền Trung Việt Nam và là tỉnh có diện tích lớn thứ ba Việt Nam. Trung tâm hành chính
**Ou Ya Dav** () là một huyện ở tỉnh Ratanakiri, đông bắc Campuchia. Năm 1998, huyện này có dân số 10.898 người. Huyện này có 29 làng, nằm trong 7 xã. Ou Ya Dav giáp
**Chiến dịch Campuchia** (tài liệu đương thời gọi **Chiến dịch vượt biên Cao Miên** hoặc **Cuộc xâm nhập Campuchia**) là tên chiến dịch tấn công vào miền Đông Campuchia vào năm 1970 của quân đội
**Hổ Đông Dương** hay **hổ Corbett** (danh pháp khoa học: **_Panthera tigris corbetti_**) là một phân loài hổ sống chủ yếu ở bán đảo Đông Dương, được tìm thấy tại Campuchia, Lào, Myanma, Thái Lan
**Cư Jút** (đọc là **Chư Jút**) là một huyện thuộc tỉnh Đắk Nông, Việt Nam. ## Địa lý Huyện Cư Jút nằm ở phía bắc tỉnh Đắk Nông, nằm trên trục đường Quốc lộ 14,
**Tam giác phát triển Việt Nam - Lào - Campuchia** là một tam giác phát triển nằm ở khu vực ngã ba biên giới của ba nước Việt Nam, Lào và Campuchia. Phạm vi của
**Kratie** (tiếng Khmer: ក្រចេះ) là một tỉnh (_khet_) ở phía đông Campuchia. Tỉnh có sông Mekong chảy qua từ bắc xuống nam. ## Địa lý Kratie giáp Stung Treng ở phía bắc, Mondulkiri phía đông,
**Gà so cổ da cam** (danh pháp hai phần: _Arborophila davidi_) là một loài chim trong họ Trĩ (_Phasianidae_). Nó được tìm thấy ở miền đông Campuchia và Việt Nam. Môi trường sinh sống tự
**Senmonorom** là thị xã tỉnh lỵ của tỉnh Mondulkiri, đông bắc Campuchia. Theo thống kê năm 1998, dân số của nó là 7,032.
**Ou Reang** là một huyện _srok_ thuộc tỉnh Mondulkiri, đông bắc Campuchia. Theo thống kê năm 1998, dân số của huyện là 2,473.
**Pechr Chenda** là một huyện _srok_ thuộc tỉnh Mondulkiri, đông bắc Campuchia. Theo thống kê năm 1998, dân số của huyện là 2.473 5,129. Pechr Chenda giáp với huyện Kaoh Nheaek cùng tỉnh ở phía
**Kaoh Nheaek** là một huyện _srok_ thuộc tỉnh Mondulkiri, đông bắc Campuchia. Theo thống kê năm 1998, dân số của huyện là 8919. Kaoh Nheaek nằm ở phía bắc tỉnh. Phía bắc giáp với Ratana
**Kaev Seima** là một huyện _srok_ thuộc tỉnh Mondulkiri, đông bắc Campuchia. Theo thống kê năm 1998, dân số của huyện chỉ là 8.854 người.
**Quảng Trực** là một xã thuộc tỉnh Lâm Đồng, Việt Nam. ## Địa lý Xã Quảng Trực nằm ở phía bắc tỉnh Lâm Đồng, có vị trí địa lý: *Phía đông giáp xã Tuy Đức
**Quân đội Hoàng gia Campuchia** (; , **RCAF**) là lực lượng quân sự quốc gia của Campuchia, gồm có Lục quân, Hải quân, Không quân và Lực lượng Hiến binh. Về danh nghĩa, Quốc vương
Quan hệ song phương giữa vương quốc Campuchia và Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa đã được tăng cường đáng kể sau khi chiến tranh Việt Nam-Campuchia kết thúc. Trong suốt cuộc chiến, Trung Quốc
**Sông Đắk Đăm** (Campuchia gọi là **prek Dak Dam**) là một phụ lưu của sông Srêpốk, chảy ở vùng biên giới Việt Nam - Campuchia ở các tỉnh Đắk Nông và Đắk Lắk, Việt Nam
**Viễn thông của Campuchia** đặc biệt là bưu điện, điện báo và các dịch vụ điện tín được quản lý bởi Bộ Bưu chính - Viễn thông Campuchia, giao thông và bưu chính đã được
Dưới đây là **danh sách các khu bảo tồn tại Campuchia**, bao gồm các vườn quốc gia và các khu bảo tồn thiên nhiên. ## Vườn quốc gia * Vườn quốc gia Botum Sakor *
**Cửa khẩu Hoàng Diệu** là cửa khẩu quốc gia đường bộ tại vùng đất xã Hưng Phước huyện Bù Đốp tỉnh Bình Phước, Việt Nam . _Cửa khẩu Hoàng Diệu_ thông thương với **cửa khẩu
**Somaly Mam** (tiếng Khmer: ម៉ម សុម៉ាលី /mɑːm sɔmaliː/ cũng viết là ម៉ម សូម៉ាលី) (sinh năm 1970 hoặc 1971) là một nhà vận động chống nạn buôn người của Campuchia tập trung chủ yếu vào buôn
**Chet Borei** (tiếng Khmer: ស្រុកចិត្របុរី, _Chít Bô-rây_) là một huyện (_srok_) thuộc tỉnh Kratié của Campuchia. Tên huyện có nghĩa là "Thành phố của các thợ thủ công". Huyện nằm ở trung tâm tỉnh, tả
Vào ngày 18 tháng 8 năm 2024, một nỗ lực biểu tình đã được diễn ra tại Phnôm Pênh, Campuchia nhằm phản đối sáng kiến Tam giác Phát triển giữa ba quốc gia Campuchia, Lào
**Jaya Indravarman II** (Phạn văn: जय इंद्रवर्मन, chữ Hán: 釋利因陀羅跋摩 / **Dịch-lợi Nhân-đà-la-bạt-ma**, trị vì 854 - 898) là người sáng lập triều đại thứ sáu của liên bang Champa. Hành trạng của ông được
**Sơn dương Đông Dương** (Danh pháp khoa học: _Capricornis milneedwardsii maritimus_) hay còn gọi đơn giản là **sơn dương** hay **linh dương**, **dê rừng** là loài động vật thuộc họ Trâu bò, thuộc Bộ ngón
**Danh sách các loài sinh vật được mô tả chính thức năm 2015** xếp theo thời gian công bố trên các tạp chí khoa học. ## Tháng 1 năm 2015 # Anthocephalum decrisantisorum chi Anthocephalum,
**Tiếng M'Nông** (còn gọi là Pnong hoặc Bunong) (Bunong: ឞូន៝ង) là ngôn ngữ thuộc ngữ chi Bahnar của người M'Nông, một dân tộc cư trú ở vùng Tây Nguyên ở Việt Nam và người Pnong
**Khmer Lơ** hay **Khmer Loeu** (tiếng Khmer: ខ្មែរលើ, phát âm: [kʰmae lə], "Khmer vùng cao"), là _tên gọi chung cho nhóm các dân tộc bản địa khác nhau_ cư trú tại vùng cao nguyên của
thumb|Khu tự trị Samdech Euv ở Campuchia năm 1993 **Khu tự trị Samdech Euv** là một thực thể ly khai tồn tại trong thời gian ngắn ở bảy tỉnh miền đông Campuchia từ ngày 10