Lê Phát An (chữ nho:黎發安, 1868-1946) là một nghiệp chủ nổi tiếng thập niên 30-40 ở Nam Kỳ. Ông là con trai của đại phú hộ Lê Phát Đạt, tức Huyện Sỹ, là một trong bốn đại phú hộ bậc nhất Sài Gòn (Nhất Sĩ - Nhì Phương - Tam Xường - Tứ Định).
Sự nghiệp
Lê Phát An sinh năm 1868 tại Bình Lập, Tân An trong gia đình gồm 8 anh chị em của ông bà Philípphê Lê Phát Đạt, tức Huyện Sỹ, và bà Agnes Huỳnh Thị Tài. ông là người con thứ ba. Tên Thánh của ông là Denis.
Năm 1883, ông được gia đình gửi sang học tại Ecole de Sainte Marie, Marseille, sau đó, ông tiếp tục học tại Lycée Saint-Charles. Sau khi tốt nghiệp bằng Tú Tài, năm 1887, ông về nước và tiếp quản công việc kinh doanh của cha mình. Ông An cũng được ông Lê Phát Đạt giao cho cai quản nhiều đất đai của gia tộc, trong đó có một khu đất rộng lớn của vùng Gia Định, nay là vị trí đất thuộc quận Gò Vấp, Thành phố Hồ Chí Minh. Ông đã biết phát triển sự nghiệp mà cha giao cho mình lên một mức cực thịnh nhất. Năm 1900, sau khi cha mình mất, ông kết hôn với bà Anna Trần Thị Thơ, quê quán Hanh Thông, Gò Vấp, là con của viên đốc phủ huyện Hóc Môn.
Trong việc làm ăn kinh tế, ông đã nhạy bén trong lĩnh vực điện. Vì thế, khi ông đang làm giám đốc điều hành Công ty Điện Nước Đông Dương (Compagnie des Eaux et d'Electricité de l'Indochine), ông đã cho thiết lập Nhà máy Nhiệt điện Phan Thiết, Nhà máy điện Diesel Trà Vinh, và hệ thống Nhà đèn trải rộng khắp Campuchia. Ông cũng là thành viên danh dự của Hội Việt Nam Ngân Hàng.
Ngoài việc làm ăn kinh tế, Lê Phát An còn được người dân hết sức cổ súy. Ông luôn đi đầu trong việc thực hiện các chính sách đổi mới và đặc biệt là có quan hệ cực kỳ thân thích với Giáo hội Công giáo. Trong suốt cuộc đời, ông đã cũng đã bỏ tiền tài trợ cho các công trình của Giáo hội, cụ thể, ông đã đài thọ các công trình sau: nhà thờ Tân Hưng - Chợ Cầu (1907), Nhà thờ Hạnh Thông Tây (1921), Trường Saint Denis thuộc Institut des Frères du Sacré-Coeur (tiền thân của Dòng Thánh Tâm Huế) (1926), Nhà Phước Thiện Thủ Đức (nay là Làng Thiếu Niên Thủ Đức) (1933), Chủng viện Thừa Sai Kontum (1935), mua đất từ vua Thành Thái tại Vũng Tàu, sau dâng cho Địa phận Saigon làm Tiểu Chủng viện Thánh Giuse chi nhánh Vũng Tàu, đầu tư máy móc in ấn cho nhà in Tân Định...
Với những đóng góp to lớn trên, ông đã được Tòa Thánh phong tặng tước Hiệp sĩ Đại Thánh Giá Thánh Sylvester ngày 25 tháng 9 năm 1927, và được Triều đình Huế phong tặng Lạc Sơn Nam Tước vào ngày 5 tháng 9 năm 1943.
Ngoài căn biệt thự số 37-39 Taberd (nay là đường Nguyễn Du) là địa chỉ liên lạc, ông còn hai biệt thự Mont-Moye (Lạc Sơn) tại Gò Vấp và Thủ Đức. Trên thực tế, ông Lê Phát An thường ở hai biệt thự Mont-Moye, vì căn biệt thự số 37-39 cũng là nơi ở thời thơ ấu của Nam Phương Hoàng Hậu. Hiện nay biệt thự tại Gò Vấp vẫn còn giữ được nguyên vẹn, và được dùng làm Ủy ban Nhân dân Quận Gò Vấp.
nhỏ|269x269px|Mộ ông [[Lê Phát An|Denis Lê Phát An trong Nhà thờ Hạnh Thông Tây]]
Ông mất ngày 17 tháng 9 năm 1946 tại Bệnh viện Saint Paul Sài Gòn, hưởng thọ 78 tuổi. Khi ông qua đời, vì tình hình chiến sự, gia đình thân thích không thể có mặt đầy đủ, nên tang lễ được các dì Saint Paul và một số người thân thích đứng ra phụ trách. Ông được an táng trong lòng nhà thờ Hạnh Thông Tây.
Gia đình
Gia đình ông có khá đông anh em như Lê Thị Bình, Lê Phát Thanh, Lê Phát Vĩnh, Lê Phát Tân... Theo đánh giá của nhiều người thì dù các anh em ông được sống trong điều kiện vật chất đầy đủ từ nhỏ, nhưng do được vợ chồng ông Lê Phát Đạt dạy dỗ chu đáo nên hết thảy đều là những người thông minh, hiểu biết và biết phát huy tiềm lực kinh tế của gia đình. Cụ thể, người con trai cả Lê Phát Thanh quản lý đồn điền cao su, cà phê, mở xưởng khai thác gỗ tại Nghệ An, Lê Phát Tân quản lý đất đai tại quê nhà Tân An và đồn điền cao su Long Thành, Lê Phát Vĩnh quản lý tài sản hải ngoại của gia tộc tại Pháp và Bỉ, mở hãng dệt Lê Phát tại Cầu Kho. Bà Lê Thị Bình cùng chồng là ông Nguyễn Hữu Hào quản lý ruộng đất tại Long Thạnh Mỹ và đồn điền trà Blao.
Ông Lê Phát An cũng là cậu ruột (người miền Nam gọi anh của mẹ là cậu) của Nam Phương hoàng hậu, con của bà Maria Lê Thị Bình. Vì ông bà Lê Phát An không có con, nên họ coi cô Nguyễn Hữu Thị Lan như con của mình. Trong những năm học ở Pháp, chính ông bà là người đài thọ cho cô cháu gái của mình. Năm 1934, nhân dịp gả cháu gái ra Huế làm Hoàng hậu, ông Phát An đã tặng cho cô cháu gái Nguyễn Hữu Thị Lan 1 triệu đồng tiền mặt tương đương 20.000 lượng vàng để làm của hồi môn.
Ngôi mộ cổ
Ngôi mộ của ông Lê Phát An và vợ Trần Thị Thơ ở hai bên hông nhà thờ Hạnh Thông Tây, gần cung thánh. Bia mộ của ông và bà đều chỉ ghi nơi và năm mất (bà Thơ mất tại Thủ Đức ngày 18 tháng 1 năm 1932, thọ 60 tuổi). Hai mộ của ông bà khiến cảm giác tổng thể nhà thờ này nhìn như hình một cây thánh giá với phần đầu là cung thánh, hai nhà mồ lồi ra như thanh ngang, phần đuôi là loạt ghế dành cho giáo dân chạy dài đến cửa chính nhà thờ.
Trước mộ bà Thơ là một bức tượng ông An đang quỳ cầu nguyện và ngược lại trước mộ của ông An là tượng vợ ông đang ôm choàng lấy bia mộ. Hai bức tượng này được tạc bằng đá cẩm thạch trắng còn phần mộ thì làm bằng đá hoa cương.
Hai pho tượng của ông bà được chạm khắc sống động, tinh tế và cảm động rõ từng nét. Tượng ông Lê Phát An đầu đội khăn đóng, mặc áo dài quỳ trên gối. Đặc biệt, trước gối quỳ có đặt một bó hoa mà ông dành tặng cho vợ. Tượng ông thể hiện đôi lông mày rậm, có để ria mép. Phía trước ngực là hai bàn tay ông đang đan vào nhau, đưa lên với nét mặt thành kính như đang cầu nguyên và trầm ngâm, nói chuyện với vợ mình. Tượng của bà cũng được chạm khắc đầy tinh tế đến từng chi tiết nhỏ vô cùng sống động, rất thật.
Hai bức tượng và mộ của ông bà Lê Phát An do hai kiến trúc sư và điêu khắc gia người Pháp nổi tiếng A.Contenay và Paul Ducuing thực hiện. Ông P.Ducuing từng là người làm tượng cho lăng vua Khải Định.
Làm mai cho Hoàng đế
Đến khi Nguyễn Hữu Thị Lan trường thành, trong thời gian ông ở Đà Lạt mở đồn điền, Ông Phát An được ông Darle, Đốc lý thành phố Đà Lạt mời ông và cô cháu gái Nguyễn Hữu Thị Lan đến dự tiệc ở khách sạn Palace. Ông An đã cố thuyết phục cô cháu gái ruột đến tham dự với lời hứa là "chỉ đến tham dự một chút, vái chào nhà vua xong là về". Cô cháu gái xinh đẹp của ông đã miễn cưỡng đồng ý đến dự.
Tại buổi tiệc, cô Lan và Hoàng đế Bảo Đại đã có dịp biết nhau. Cuộc gặp gỡ này đã khởi đầu cho sự kiện trọng đại: cô Nguyễn Hữu Thị Lan trở thành Nam Phương Hoàng hậu vào năm 1934.
👁️
3 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Lê Phát An** (chữ nho:黎發安, 1868-1946) là một nghiệp chủ nổi tiếng thập niên 30-40 ở Nam Kỳ. Ông là con trai của đại phú hộ Lê Phát Đạt, tức Huyện Sỹ, là một trong
**Phật Đản** (chữ Hán: 佛誕 - nghĩa là _ngày sinh của đức Phật_) hay là **Vesak** (, Devanagari: वैशाख, Sinhala: වෙසක් පෝය) là ngày kỷ niệm Phật Tất-đạt-đa Cồ-đàm sinh ra tại vườn Lâm-tì-ni năm
**Lễ cầu an** còn gọi là **Bun Komsan Sroc** (), là một nghi lễ của dân tộc Khmer, Nam Bộ. Quan niệm sự thành công của từng vụ mùa và sự yên lành của cuộc
**Lê Hải An** (1 tháng 4 năm 1971 Ông là con trai út của Nhà giáo Nhân dân Lê Hải Châu, tác giả sách giáo khoa môn Toán trước đây, chuyên viên chỉ đạo môn
**Lê Thành Ân** (thường gọi là **Lê Ân**) sinh năm 1954, tại tỉnh Gò Công, Việt Nam, là viên chức ngoại giao cao cấp hàng Tham tán công sứ, Tổng lãnh sự, lãnh sự quán
**Lễ cầu an** là một nghi lễ của đồng bào dân tộc Tày, Bắc Kạn. Trong lễ này người ta cầu thần linh ban cho sức khỏe tốt và mùa màng bội thu. Những câu
Thiền sư **Phật Ấn Liễu Nguyên** (佛印了元, Butsuin Ryōgen, 1032-1098) là thiền sư trung quốc thuộc Vân Môn Tông, đời thứ 5. Sư là đệ tử đắc pháp của thiền sư Khai Tiên Thiện Tiêm.
Đại lễ Phật Đản hay Lễ Phật đản sinh là từ tôn kính nói về lễ kỷ niệm ngày sinh của Đức Phật. Theo lịch sử Phật giáo, Đức Phật lúc nhỏ là Thái tử
Đại lễ Phật Đản hay Lễ Phật đản sinh là từ tôn kính nói về lễ kỷ niệm ngày sinh của Đức Phật. Theo lịch sử Phật giáo, Đức Phật lúc nhỏ là Thái tử
**Vụ xả súng lễ Phật Đản ở Huế** là một vụ xả súng xảy ra vào ngày 8 tháng 5 năm 1963 khiến 8–9 Phật tử không vũ trang tử vong tại Huế, Việt Nam
Trong không khí hân hoan kính mừng Đại lễ Phật đản Vesak Liên Hiệp Quốc PL.2569 – DL.2025, với tâm thành kính hướng về Đức Từ Phụ Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật, chùa
**Lê Tuân** (chữ Hán: 黎洵; 21 tháng 5, 1482 - 20 tháng 9, 1512), còn gọi là **An Đại vương** (安大王) hay **Hậu Trạch đại vương** (厚澤大王), là một vị hoàng tử nhà Hậu Lê,
**Tađêô Lê Hữu Từ** (28 tháng 10 năm 1897 – 24 tháng 4 năm 1967) là một giám mục Công giáo người Việt Nam, với khẩu hiệu giám mục là "Tiếng kêu trong hoang địa" (_Vox
**Án lệ** là một hình thức của pháp luật, theo đó Nhà nước thừa nhận những bản án và quyết định giải quyết vụ việc của tòa án (trong các tập san **án lệ**) làm
nhỏ|Huy Hiệu Hoa Sen**Gia đình Phật tử Việt Nam** (**GĐPTVN**) là một tổ chức giáo dục thanh thiếu niên được thành lập từ những năm 1940, mang danh xưng chính thức là Gia đình Phật
**Lê Thái Tổ** (chữ Hán: 黎太祖 10 tháng 9 năm 1385 – 5 tháng 10 năm 1433), tên thật là **Lê Lợi** (黎利) là một nhà chính trị, nhà lãnh đạo quân sự, người đã
**Biến cố Phật giáo 1963**, còn được gọi là **sự kiện đàn áp Phật giáo 1963, pháp nạn Phật giáo Việt Nam 1963 **hay gọi đơn giản là **phong trào Phật giáo 1963 **là một
nhỏ|Bức ảnh này trích trong một chương về [[Ấn Độ trong cuốn _Câu chuyện về các quốc gia của Hutchison_, mô tả Ajatashatru đến thăm Đức Phật để giác ngộ tội lỗi của mình.]] **Phật
Cũng như một số nước trong khu vực Châu Á, ngày lễ Thái Lan cũng được chia làm 2 phần: phần lễ và phần hội. Sau đây là danh sách một số ngày lễ chính
Di tích đài tưởng niệm kênh Nhà Lê ở Nghệ An năm 2009 Âu cầu Hội - [[cửa biển Thần Phù|cửa Thần Phù trên sông Nhà Lê ở Yên Mô, Ninh Bình]] **Kênh Nhà Lê**
nhỏ|phải|Bánh xe Pháp luân **Biểu tượng Phật giáo** (_Buddhist symbolism_) là việc sử dụng các biểu tượng (_pratīka_) như một phương pháp thể hiện nghệ thuật nhằm trình bày các phương diện triết lý Phật
nhỏ|Tượng minh hoạ [[Đức Phật Chuyển Pháp Luân tại Bảo tàng khảo cổ học Sarnath của Ấn Độ vào thế kỷ 3-5]] **Phật giáo** (tiếng Hán: 佛教 - tiếng Phạn: बुद्ध धर्म - IAST: _Buddha
Trong đời sống hôn nhân của người Việt Nam, khi trai gái lấy nhau, người Việt gọi là **đám cưới**, **lễ cưới** hoặc gọn hơn là **cưới**, gọi theo tiếng Hán-Việt là **giá thú**. Đối
nhỏ|phải|Tượng Phật ở [[chùa Long Sơn (Nha Trang)|chùa Long Sơn Nha Trang, dựng năm 1963. Pho tượng này có đặc điểm là khuôn mặt của Đức Phật được tạc theo nét mặt người Việt]] **Phật
nhỏ|phải|Đại lễ Kỳ Yên năm 2018 tại Miếu Ngũ Hành Nương Nương, Bình Hưng Hòa A, Bình Tân **Lễ Kỳ yên** (có nghĩa là _lễ cầu an_) là lễ tế thần Thành hoàng lớn nhất
Hòa thượng **Thích Trí Siêu** tức Giáo sư **Lê Mạnh Thát** sinh ngày 15 tháng 4 năm 1944 tại làng Cu Hoan, xã Hải Thiện, huyện Hải Lăng, tỉnh Quảng Trị. Ông là một lãnh
thumb|Gian chùa gỗ Đức Hậu được xây dựng từ thế kỉ XIV **Chùa Đức Hậu - Thiên Linh tự** **(thuộc Quần thể Đức Hậu)** nằm ở Làng Đức Hậu, nay là 3 xóm Xuân Hoa,
Hòa trong bầu không khí Phật giáo cả nước đang hướng về ngày Đại lễ kỷ niệm Đức Phật đản sinh, một sự kiện văn hóa tâm linh quan trọng mang giá trị tư tưởng
**Công an nhân dân Việt Nam** là một lực lượng vũ trang trọng yếu của Đảng Cộng sản Việt Nam và Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và là lực lượng
**_Án lệ 22/2018/AL_** về hiệu lực của hợp đồng bảo hiểm nhân thọ khi bên mua bảo hiểm không đóng phí bảo hiểm do lỗi của doanh nghiệp bảo hiểm là án lệ công bố
**Lê Kiện** (chữ Hán: 黎鍵;1478–1529), tên thật là **Lê Duy Thành**, là hoàng tử út của vua Lê Thánh Tông, mẹ ông là Trịnh Thị Ngọc Luyện, bà chuyên về quản dạy bốn mỹ đức
nhỏ|phải|Lễ lạy ở Lhasa nhỏ|phải|Lễ lạy ở Tây Tạng **Lễ lạy tấn hương** hay **khấu đầu triều thánh**, thường được biết đến ở Việt Nam là **tam bộ nhất bái**, hoặc **nhất bộ nhất bái**,
nhỏ|Biểu tượng Phật giáo Hòa Hảo nhỏ|phải|Giáo chủ Phật giáo Hòa Hảo [[Huỳnh Phú Sổ]] **Phật giáo Hòa Hảo** là một tông phái Phật giáo do Huỳnh Phú Sổ khai lập năm Kỷ Mão 1939,
**Lê Ngân** (chữ Hán: 黎銀, ?-1437) là công thần khai quốc nhà Lê sơ trong lịch sử Việt Nam, người xã Đàm Di, thuộc Lam Sơn, huyện Thọ Xuân, Thanh Hóa, Việt Nam. Lê Ngân
**Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất** (viết tắt là **GHPGVNTN**), thành lập vào tháng 1 năm 1964, là một trong những tổ chức Phật giáo tại Việt Nam, từng được nhà nước Việt
nhỏ|Trụ sở Giáo hội Phật giáo Việt Nam tại chùa Quán Sứ, Hà Nội **Giáo hội Phật giáo Việt Nam** là tổ chức Phật giáo toàn quốc của Việt Nam, là đại diện Tăng, Ni,
thumb|right|Phụ nữ trong độ tuổi sinh sản và trẻ em dưới 2 tuổi cần cải thiện tình trạng dinh dưỡng bằng cách ăn thực phẩm tốt cho sức khỏe Trong dinh dưỡng, **chế độ ăn
nhỏ|Cảnh Pranidhi, chùa 9 (Hang 20). Động Thiên Phật Bezeklik. nhỏ|Thương nhân [[Sogdiana cúng dường cho Thích-ca Mâu-ni. Động Thiên Phật Bezeklik.]] nhỏ|Tượng bán thân của một vị [[Bồ tát từ Kucha, thế kỷ thứ
**Chol Chnam Thmay** (hoặc **Chaul Chnam Thmay**, **Choul Chnam Thmey**, **Chôl Chnăm Thmây**) là lễ hội mừng năm mới theo lịch cổ truyền của dân tộc Khmer. Chôl nghĩa là Vào và Chnăm Thmay là
Lễ hội làng Vân Côn - Hoài Đức - Hà Nội Lễ hội đua bò 7 núi An Giang **Lễ hội Việt Nam** là sự kiện văn hóa được tổ chức mang tính cộng đồng.
nhỏ|phải|Chào mừng Lễ Phật Đản ở [[Quận 3 năm 2011]] nhỏ|phải|Nghi thức tắm Phật **Đại lễ Vesak** hay tên gọi quốc tế là **Đại lễ Phật đản Liên Hiệp quốc** (_International Vesak summit_) là một
**Chấn hưng Phật giáo** hay **Công cuộc Chấn hưng Phật giáo Việt Nam** là một phong trào vận động cho sự phục hưng Phật giáo nhằm tìm lại các giá trị truyền thống và phát
**Tân An** là thành phố tỉnh lỵ cũ của tỉnh Long An, Việt Nam. ## Địa lý ### Vị trí địa lý nhỏ|trái|Trung tâm thành phố Tân An Thành phố Tân An nằm về phía
**Lê Thái Tông** (chữ Hán: 黎太宗 22 tháng 12 năm 1423 – 7 tháng 9 năm 1442), tên húy **Lê Nguyên Long** (黎元龍), là vị hoàng đế thứ hai của hoàng triều Lê nước Đại
**Lê Ánh Nhật** (sinh ngày 5 tháng 7 năm 1991), thường được biết đến với nghệ danh **Miu Lê**, là một nữ ca sĩ kiêm diễn viên người Việt Nam. ## Tiểu sử và sự
**Lễ nhạc Phật giáo Việt Nam** bắt nguồn từ một loại âm nhạc cổ đại Ấn Độ. Phật giáo Việt Nam thời kỳ mới du nhập, các vị sư truyền giáo lấy âm nhạc làm
**Lê Văn Linh** (黎文靈 hay 黎文零, 1376 - 1448) là công thần khai quốc nhà Lê sơ trong lịch sử Việt Nam, làm quan trải ba triều vua Lê Thái Tổ, Lê Thái Tông, Lê
nhỏ|phải|Một con [[khỉ đang ăn chuối]] **Ăn trái cây** hay **ăn hoa quả** (thuật ngữ Latin: _Frugivore_) là bất kỳ loại động vật ăn cỏ hay ăn tạp nào xem trái cây là một loại
:_Xem các nghĩa khác tại sen_ nhỏ|[[Sen|Hoa sen một trong những biểu tượng của Phật giáo]] Thai tạng giới Mạn-đà-la (sa. garbhadhātumaṇḍala) Sen được đặt bên cạnh tượng Phật Thích-ca tại Minh Nhật Hương Thôn,
**Lễ hội nghinh Ông** là lễ hội cúng cá Ông của ngư dân các tỉnh miền ven biển Việt Nam từ Quảng Bình trở vào Nam (gồm cả Phú Quốc). Đây là lễ hội cầu