Janus là một vệ tinh bên trong của Sao Thổ. Nó cũng được biết đến là Saturn X. Nó được đặt tên theo vị thần Janus trong thần thoại.
Lịch sử
Phát hiện
Vệ tinh Janus được phát hiện bởi Audouin Dollfus vào ngày 15 tháng 12 năm 1966 và được đặt ký hiệu tạm thời là ****. Trước đó, Jean Texereau đã chụp được ảnh của vệ tinh Janus vào ngày 29 tháng 10 năm 1966 mà không nhận ra nó. Vào ngày 18 tháng 12, Richard Walker quan sát một vật thể có cùng quỹ đạo với vệ tinh Janus, nhưng vị trí của nó không thể được thống nhất với các quan sát trước đó. Mười hai năm sau, vào tháng 10 năm 1978, Stephen M. Larson và John W. Fountain nhận ra rằng những quan sát vào năm 1966 có thể được giải thích một cách tốt nhất bởi hai vật thể tách biệt (vệ tinh Janus và vệ tinh Epimetheus) có cùng một quỹ đạo rất giống nhau, Walker giờ được tôn vinh là người khám phá ra vệ tinh Epimetheus. Voyager 1 xác nhận hình thể quỹ đạo này vào năm 1980.
Lịch sử quan sát
Janus được quan sát vào các dịp sau đó và được đặt những ký hiệu tạm thời khác nhau. Ba máy dò hạt năng lượng của Pioneer 11 dò được "bóng" của nó khi tàu thăm dò bay qua Sao Thổ vào ngày 1 tháng 9 năm 1979 ('.) Janus được quan sát bởi Dan Pascu vào ngày 19 tháng 2 năm 1980 (',) và sau đó là bởi John W. Fountain, Stephen M. Larson, Harold J. Reitsema và Bradford A. Smith vào ngày 23 tháng 2 năm 1980 (****.)
Tên gọi
Vệ tinh Janus được đặt tên theo vị thần La Mã hai mặt Janus. Mặc dù cái tên này được đề xuất một cách không chính thức ngay sau lần phát hiện năm 1966 ban đầu, nhưng phải đến tận năm 1983 nó mới được đặt tên chính thức, khi vệ tinh Epimetheus cũng được đặt tên.
Từ điển tiếng Anh Oxford liệt kê dạng tính từ của tên của vệ tinh này là Janian.
Quỹ đạo
trái|nhỏ|Epimetheus (thấp hơn ở bên trái) và Janus (bên phải) vào ngày 20 tháng 3 năm 2006, hai tháng sau khi đổi quỹ đạo. Hai vệ tinh này xuất hiện gần nhau chỉ bởi vì [[phối cảnh; thực tế, vệ tinh Janus xa tàu Cassini hơn khoảng 40,000 km so với Epimetheus.]]
nhỏ|250x250px|Mô tả [[hệ quy chiếu quay của quỹ đạo móng ngựa của vệ tinh Janus và Epimetheus]]
Quỹ đạo của vệ tinh Janus thì có chung quỹ đạo với của vệ tinh Epimetheus. Bán trục lớn của vệ tinh Janus từ Sao Thổ là, vào năm 2006 (được biểu thị bằng màu xanh lá ở trong ảnh), chỉ ít hơn của vệ tinh Epimetheus 50 km, một khoảng cách nhỏ hơn cả bán kính trung bình của cả hai vệ tinh. Theo những định luật của Kepler về chuyển động thiên thể, quỹ đạo gần hơn thì sẽ được hoàn thành nhanh hơn. Bởi vì sự khác biệt nhỏ nên nó được hoàn thành chỉ sớm hơn 30 giây. Mỗi ngày, vệ tinh bên trong lại xa ra khỏi Sao Thổ thêm 0.25° so với vệ tinh bên ngoài. Khi vệ tinh bên trong bắt kịp được với vệ tinh bên ngoài, lực hấp dẫn lẫn nhau của chúng làm tăng động lượng của vệ tinh bên trong và làm giảm động lượng của vệ tinh bên ngoài. Động lượng thêm vào này nghĩa là khoảng cách của vệ tinh bên trong tới Sao Thổ và chu kỳ quỹ đạo của nó sẽ tăng lên, và của vệ tinh bên ngoài sẽ giảm đi. Các vệ tinh này trên thực tế sẽ đổi quỹ đạo cho nhau, không bao giờ tiếp cận gần hơn 10,000 km. Cứ mỗi lần gặp nhau, bán kính quỹ đạo của vệ tinh Janus thay đổi ~20 km và của vệ tinh Epimetheus là ~80 km: quỹ đạo của vệ tinh Janus ít bị ảnh hưởng hơn bởi vì nó lớn hơn vệ tinh Epimetheus gấp bốn lần. Sự hoán đổi này diễn ra gần như cứ bốn năm một lần; lần tiếp cận gần cuối cùng diễn ra vào tháng 1 năm 2006, 2010 và 2014, và tiếp theo sẽ là vào năm 2018. Đây là trường hợp duy nhất được biết tới có dạng quỹ đạo này trong Hệ Mặt Trời.
Đặc điểm vật lý
Vệ tinh Janus bị va chạm mạnh với một số hố va chạm lớn hơn 30 km, nhưng có ít các đặc điểm chiều dài. Bề mặt của vệ tinh Janus có vẻ cổ hơn của vệ tinh Prometheus nhưng lại trẻ hơn của vệ tinh Pandora.
Vệ tinh Janus có trọng lượng riêng rất thấp và suất phản chiếu khá cao, tức là rất có khả năng nó chứa nhiều băng và rất rỗng.
Tương tác với các vành đai
Một vành đai bụi mờ hiện hữu quanh khu vực tồn tại quỹ đạo của vệ tinh Janus và Epimetheus, như đã được thấy trong các bức ảnh được chụp dưới ảnh sáng tán xạ thẳng bởi tàu vũ trụ _Cassini _vào năm 2006. Vành đai có độ rộng vào khoảng 5000 km. Nguồn của nó là các hạt bị thổi bay khỏi bề mặt bởi các va chạm thiên thể, sau đó tạo thành một vành đai khuếch tán quanh đường đi quỹ đạo của nó.
Cùng với vệ tinh Epimetheus, vệ tinh Janus duy trì rìa sắc nét của Vành A bởi một cộng hưởng quỹ đạo 7:6. Ảnh hưởng này trở nên rõ ràng hơn khi Janus to lớn hơn nằm trong quỹ đạo (bên trong) cộng hưởng
Hình ảnh
File:Janus - Voyager 2.jpg|Janus chụp bởi tàu Voyager 2 (25 tháng 8 năm 1981).
File:Saturn's moons Janus and Prometheus PIA08192 (NASA).jpg|Vệ tinh Janus và Prometheus nằm trên và dưới các vành đai của Sao Thổ (29 tháng 4 năm 2006).
File:PIA18353-SaturnRingsMoons-JanusTethys-20151027.jpg|Vệ tinh Janus and Tethys (đằng sau) gần các vành đai của Sao Thổ (27 tháng 10 năm 2015).
File:Janus 2006 closeup by Cassinix2.jpg|Vệ tinh Janus ở trước Sao Thổ, được chụp bởi tàu Cassini (25 tháng 9 năm 2006).
File:Janus-PIA09872.jpg|Vệ tinh Janus được chụp bởi tàu Cassini (20 tháng 2 năm 2008).
File:PIA10447 Janus.jpg|Vệ tinh Janus khuyết (30 tháng 6 năm 2008).
👁️
2 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Janus** là một vệ tinh bên trong của Sao Thổ. Nó cũng được biết đến là **Saturn X**. Nó được đặt tên theo vị thần Janus trong thần thoại. ## Lịch sử ### Phát hiện
**Epimetheus** là một vệ tinh bên trong của Sao Thổ. Nó cũng được biết tới là **Saturn XI**. Nó được đặt tên theo vị thần Epimetheus trong thần thoại, anh em của Prometheus. ## Phát
Các **vệ tinh tự nhiên của Sao Thổ** rất đa dạng, từ các tiểu vệ tinh nhỏ hơn cho đến Titan khổng lồ, thậm chí còn lớn hơn cả Sao Thủy. Sao Thổ có 274
**Atlas** là một vệ tinh bên trong của Sao Thổ. Atlas được khám phá bởi Richard Terrile vào năm 1980 (khoảng thời gian nào đó trước ngày 12 tháng 11) từ những bức ảnh do
**Prometheus** là một vệ tinh rìa trong của Sao Thổ. Nó được khám phá vào năm 1980 (vào lúc nào đó trước ngày 25 tháng 10) từ những bức ảnh chụp bởi tàu vũ trụ
nhỏ|Hai quỹ đạo được tính toán cho vệ tinh Themis, bởi William Henry Pickering. nhỏ|Hình vẽ của hoạ sĩ về Themis. **Themis** là một vệ tinh giả thuyết của Sao Thổ được cho là tồn
**Aegaeon** , hay **_' (tên chỉ định tạm thời: _**'), là một vệ tinh tự nhiên của sao Thổ. Nó được cho là khá bằng phẳng giống với Methone. Nó quay quanh giữa Janus và
**Song tính luyến ái** (tiếng Anh: **Bisexuality**) chỉ sự hấp dẫn hoặc hành vi tình cảm hoặc tình dục với giới nam và nữ hoặc nhiều hơn một giới. "Song tính" cũng có thể được
Tình dục tập thể minh họa bởi [[Édouard-Henri Avril.]] **Tình dục tập thể** là hành vi tình dục có hơn hai người tham gia cùng lúc. Bài này chủ yếu nói về tình dục tập
**Sao Hải Vương** (tiếng Anh: **Neptune**), hay **Hải Vương Tinh** (chữ Hán: 海王星) là hành tinh thứ tám và xa nhất tính từ Mặt Trời trong Hệ Mặt Trời. Nó là hành tinh lớn thứ
**_Chrono Trigger_** là một trò chơi điện tử nhập vai năm 1995 do Square phát triển và phát hành cho hệ máy SNES. Sản phẩm là phần đầu tiên của loạt trò chơi _Chrono_. Nhóm
Biểu đồ đường bao về tiềm năng hiệu quả của một hệ hai vật thể (ở đây là Mặt Trời và Trái đất), cho thấy 5 điểm Lagrange. Một vật thể rơi tự do sẽ
**_Sự quyến rũ của người vợ_** () là một bộ phim truyền hình của Hàn Quốc do đài SBS sản xuất. Bộ phim lên sóng truyền hình từ cuối năm 2008 và kết thúc vào
nhỏ|phải|Họa phẩm về nữ thần sắc đẹp [[Vệ Nữ]] nhỏ|phải|Một người mẫu diễn cảnh bị tra tấn nhỏ|phải|Diễn cảnh [[tra tấn mông trong bối cảnh BDSM]] **Tôn thờ cơ thể** (_Body worship_) là hành vi
**365daband** (hay đơn giản là **365**, đọc là "Three sixty five" hoặc "Ba sáu năm") là một nhóm nhạc R&B, Pop và Hiphop của Việt Nam, gồm có 5 thành viên là Isaac, Tronie Ngô,
thumb|Hình ảnh vệ tinh vào ngày 16/1/1995 của một cơn bão như nhiệt đới ở Địa Trung Hải được ghi nhận kỹ lưỡng Những cơn lốc **xoáy thuận giống nhiệt đới ở vùng Địa Trung
nhỏ|Bá tước Maximilian Joseph von Montgelas lúc 75 tuổi (tranh của Eduard von Heuss) **Nam tước Maximilian Carl Joseph Franz de Paula Hieronymus von Montgelas**, từ năm 1809 **Bá tước Montgelas**, (* 12. Tháng 9
nhỏ|200x200px|Phòng thí nghiệm Argonne nhìn từ trên cao **Phòng thí nghiệm Quốc gia Argonne** là một phòng thí nghiệm nghiên cứu trọng điểm cấp Quốc gia của Hoa Kỳ. Phòng thí nghiệm do Đại học
**_Deus Ex: Human Revolution_** là một trò chơi hành động nhập vai lén lút chủ đề cyberpunk neo-noir phát triển bởi Eidos Montreal và phát hành bởi Square Enix, người cũng sản xuất các phân
**Gordianus III** (; 225 – 244), là Hoàng đế La Mã từ năm 238 đến 244. Ở tuổi 13, cậu trở thành vị hoàng đế La Mã hợp pháp trẻ nhất cầm quyền xuyên suốt
nhỏ|phải|Bên trong một trung tâm chỉ huy nhỏ|phải|Một thiết bị trong trung tâm chỉ huy ở Đan Mạch **Trung tâm chỉ huy** (_Command center_thường được gọi là **phòng tác chiến**) là bất kỳ nơi nào
**Người Bắc Kinh**, trước đây gọi là **người vượn Bắc Kinh** (danh pháp hai phần: **_Homo erectus pekinensis_**, đồng nghĩa: **_Sinanthropus pekinensis_**), là một phân loài người đứng thẳng (_Homo erectus_). Các dấu vết khảo
**Genova** (tên trong phương ngôn Genova: _Zena_) là một thành phố và cảng biển ở phía bắc của Ý, thủ phủ của tỉnh Genova và của miền Liguria. Thành phố có dân số khoảng 601.338,
**_Varsity Blues_** là một bộ phim thể thao năm 1999 của Hoa Kỳ do Brian Robbins làm đạo diễn, kể về một đội bóng đá của trường trung học tại một thị trấn nhỏ và
**Trận Roßbach** là trận đánh diễn ra vào ngày 5 tháng 11 năm 1757 gần làng Roßbach (vùng tây Sachsen) trong cuộc Chiến tranh Bảy năm, giữa quân đội Phổ do Friedrich Đại đế thống
:''Bài này nói về **một tiểu thuyết**. Để biết về bộ phim chuyển thể cùng tên, xin xem bài Thiên thần & Ác quỷ (phim) **_Thiên thần và ác quỷ_** (tiếng Anh: **_Angels and Demons_**)
**Chiến tranh La Mã – Parthia từ năm 58 tới năm 63**, hay còn được gọi là **Chiến tranh kế vị Armenia**, là cuộc chiến tranh xảy ra giữa Đế quốc La Mã và đế
**Vương quốc La Mã**, còn được gọi là **chế độ quân chủ La Mã**, hoặc là **Thời kỳ vương quyền của La Mã cổ đại**, là kỷ nguyên mở đầu của lịch sử La Mã,
nhỏ|phải|Ngựa một phần tư dặm **Ngựa Quarter** hay **ngựa một phần tư dặm** là giống ngựa có nguồn gốc từ Mỹ, chúng được pha giống ở Mỹ giữa loại Ngựa Thuần Chủng (Thoroughbred) và loại
**Nguyễn Phúc Thạch** (sinh ngày 20 tháng 2 năm 1988), thường được biết đến với nghệ danh **Only C**, là một nam nhạc sĩ, ca sĩ kiêm nhà sản xuất thu âm người Việt Nam.
Thuật ngữ "**Lịch La Mã**" dùng để chỉ tất cả các loại lịch do người La Mã sáng tạo và sử dụng cho tới trước thời kỳ Julius Caesar (năm 45 trước Công Nguyên). ##
**Niklas Zennström** sinh ngày 16 tháng 2 năm 1966 là người Thụy Điển có sáng kiến lập doanh nghiệp mới. Ông nổi tiếng nhất về việc thành lập nhiều doanh nghiệp thông tin trực tuyến
**Jacki McInnes** (sinh năm 1966) là một nghệ sĩ người Nam Phi sống và làm việc tại Johannesburg. Nghệ thuật của cô thiên về phong cách đối kháng nhị nguyên: di cư so với bài
:link= _Bài này viết về thành phố Roma. "Rome" được chuyển hướng đến đây. Với những mục đích tìm kiếm khác, vui lòng xem La Mã (định hướng)._ **Roma** (tiếng Latinh và tiếng Ý: _Roma_
thumb|right|Ảnh chụp hiển vi điện tử của hai ty thể trong tế bào mô phổi động vật có vú cho thấy chất nền và những lớp màng bao bọc bào quan. **Ty thể** (tiếng Anh:
**Skype** (IPA: /'skaɪp/) là một mạng điện thoại Internet ngang hàng được thành lập bởi Niklas Zennström và Janus Friis, cũng là những người thành lập ra ứng dụng chia sẻ tập tin Kazaa và
**Văn hóa Đan Mạch** có một di sản kiến thức và nghệ thuật phong phú. Các khám phá thiên văn của Tycho Brahe (1546–1601), Ludwig A. Colding (1815–1888) đã khớp nối định luật bảo toàn
**Atomwaffen Division** (_Sư đoàn Atomwaffen_; "Atomwaffen" trong tiếng Đức có nghĩa là "Vũ khí hạt nhân") hay còn được gọi là **National Socialist Resistance Front** ("Mặt trận Kháng chiến Quốc Xã_"_), và nó được coi
**Jean-Pierre Petit** (sinh ngày 5 tháng 4 năm 1937) là một nhà khoa học người Pháp chuyên về cơ học chất lỏng, vật lý plasma, từ động lực học, vũ trụ học và vật lý
thumb|Chân dung Flinders Petrie do [[Philip de László|Philip Alexius de Laszlo vẽ năm 1934]] thumb|Đồ gốm Ai Cập sơn đỉnh màu đen đặc biệt của thời kỳ tiền vương triều gắn với hệ thống xác
**_Cuộc chiến chốn Mê cung_** (tựa gốc: **_The Battle of the Labyrinth_**) là một tiểu thuyết phiêu lưu kỳ ảo dựa trên thần thoại Hy Lạp được phát hành năm 2008, đây là tập thứ
**Windows 3.1** là một bản phát hành lớn của Microsoft Windows được phát hành tới các nhà sản xuất vào ngày 6 tháng 4 năm 1992, kế nhiệm phiên bản Windows 3.0. Giống như phiên
**Rdio** là một dịch vụ nghe nhạc trực tuyến cung cấp cho người dùng loại dịch vụ nghe nhạc miễn phí có quảng cáo và dịch vụ nghe nhạc trả phí không quảng cáo tại
thumb|right|Dejima và Vịnh Nagasaki, khoảng năm 1820. Hai tàu của Hà Lan và rất nhiều thuyền của Trung Quốc được miêu tả. thumb|right|Quang cảnh đảo Dejima nhìn từ Vịnh Nagasaki (Kawahara Keiga, 1836) thumb|Philipp Franz
phải|nhỏ|250x250px| [[Sonya Thomas và Tim Janus tại Cuộc thi ăn bánh cua Midway năm 2005]] **Ăn thi**, hay **ăn uống cạnh tranh**, là một hoạt động trong đó những người tham gia cạnh tranh với
**WJSN** hay **Cosmic Girls** () là một nhóm nhạc nữ Hàn Quốc do công ty Starship Entertainment và Yuehua Entertainment hợp tác thành lập và quản lý ra mắt vào năm 2016. Đội hình ban
**Bão Ianos**, còn được gọi là **Medicane Ianos**, là một cơn lốc xoáy nhiệt đới Địa Trung Hải hiếm gặp, đã ảnh hưởng đến Hy Lạp vào ngày 17 và 18 tháng 9 năm 2020.
**Đại học Công nghệ Warszawa ** (, theo nghĩa đen, "Trường bách khoa Warszawa ") là một trong những viện công nghệ hàng đầu ở Ba Lan và là một trong những viện lớn nhất
**Tết Dương lịch**, hay **Tết Tây,** **Tết Quốc Tế** (tiếng Anh: **_New Year's Day_**, **_New Year's_** hoặc **_New Year_**) là một ngày lễ diễn ra vào ngày 1 tháng 1 hằng năm, ngày đầu tiên
**Frank và Louie**, đôi khi được gọi là **Frankenlouie** (8 tháng 9 năm 1999 - 4 tháng 12 năm 2014), là một con mèo hai mặt (còn được gọi là mèo "janus" hoặc "hai mặt")