thumb|36|Khuôn viên [[Học viện Hải quân Hoa Kỳ.]]
:Mục từ "Viện hàn lâm" dẫn đến bài viết này. Để tìm hiểu về cơ quan cùng tên thuộc về nhà nước phong kiến Á Đông thời xưa, xem bài Hàn lâm viện.
Học viện và viện hàn lâm đều có nghĩa là academy trong tiếng Anh (hay Ἀκαδημία trong tiếng Hy Lạp). Academy chỉ một cơ sở nghiên cứu và đào tạo (theo nghĩa như "học viện" trong tiếng Việt), hoặc một tổ chức nhằm thúc đẩy nghệ thuật, khoa học, văn chương, âm nhạc, hay một lĩnh vực văn hóa hay tri thức nào đó (thường gọi là "viện hàn lâm").
Tên gọi academy có nguồn gốc từ trường dạy triết học của triết gia Platon, thành lập vào khoảng năm 385 trước Tây lịch ở Akademia, đền thờ thần Athena (nữ thần của sự thông thái và sự khéo léo), nằm phía bắc Athens, Hy Lạp. Trong tiếng Việt, viện có nghĩa là nơi, sở.
Từ academy (học viện) còn được dùng trong tên gọi các trường tiểu học và trung học (như nhiều trường ở Scotland, một số trường ở Anh và Hoa Kỳ); và trong tên gọi các trường dạy nghề mang tính chất thương mại, như trường dạy múa hay khiêu vũ, trường dạy hớt tóc, trang điểm, v.v... Trong tiếng Pháp, académie còn có nghĩa là học khu, một đơn vị quản lý hành chánh về giáo dục.
Học viện và viện hàn lâm ở Việt Nam
Thời Việt Nam Cộng hòa, học viện thường là cơ sở giáo dục đại học có tính chất như là trường chuyên nghiệp (professional school), ví dụ: Học viện Quốc gia Hành chánh (nơi đào tạo nhân viên hành chánh cao cấp cho chính phủ Việt Nam Cộng hòa, bậc đại học và sau đại học), Học viện Quốc gia Nông nghiệp (năm 1974 trở thành một trường thành viên của Viện Đại học Bách khoa Thủ Đức), v.v...
Ở Việt Nam hiện nay, học viện vừa đào tạo đại học, sau đại học vừa nghiên cứu chuyên sâu trong một lĩnh vực, một ngành trọng điểm quốc gia, như: Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Học viện Quốc phòng, Học viện Kỹ thuật Quân sự, Học viện Tài chính, Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông, Học viện Ngân hàng, Học viện Ngoại giao, Học viện An ninh nhân dân, Học viện Cảnh sát Nhân dân, Học viện Nông nghiệp Việt Nam v.v...
Một buổi chào cờ tại [[Học viện Hải quân (Việt Nam)|Học viện Hải quân Việt Nam, ở Nha Trang.]]
Viện hàn lâm ở Việt Nam hiện nay là các cơ quan nghiên cứu. Hiện Việt Nam có ba đơn vị có tên là "viện hàn lâm", hai viện là cơ quan nghiên cứu trực thuộc chính phủ Việt Nam và một viện do các cá nhân thành lập:
Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, thành lập vào năm 2012, tiền thân là Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam (2004-2012), trước đó là Trung tâm Khoa học Tự nhiên và Công nghệ Quốc gia (1993-2004). Viện hàn lâm này có chức năng "nghiên cứu cơ bản về khoa học tự nhiên và phát triển công nghệ; cung cấp luận cứ khoa học cho công tác quản lý khoa học, công nghệ và xây dựng chính sách, chiến lược, quy hoạch phát triển kinh tế, xã hội; đào tạo nhân lực khoa học, công nghệ có trình độ cao theo quy định của pháp luật."
Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, thành lập vào năm 2012, tiền thân là Viện Khoa học Xã hội Việt Nam (2003-2012), trước đó là Trung tâm Khoa học Xã hội và Nhân văn Quốc gia (1993-2003). Viện hàn lâm này có chức năng "nghiên cứu cơ bản về khoa học xã hội, cung cấp các luận cứ khoa học cho Đảng và Nhà nước trong việc hoạch định đường lối, chiến lược, quy hoạch, kế hoạch, chính sách phát triển nhanh và bền vững của đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa; thực hiện tư vấn về chính sách phát triển; đào tạo sau đại học về khoa học xã hội; tham gia phát triển tiềm lực khoa học xã hội của cả nước."
Học viện và viện hàn lâm ở các nước khác
Ở các nước, viện hàn lâm quốc gia là những tổ chức dành cho các nhà khoa học, nghệ sĩ, hay nhà văn và nhà thơ. Một số viện hàn lâm quốc gia có thể không dùng chữ academy trong tên gọi của mình, chẳng hạn Hội Hoàng gia (Royal Society) của Anh. Thành viên của viện hàn lâm thường bao gồm những cá nhân xuất chúng trong những lĩnh vực có liên quan, những người được các thành viên khác bầu chọn, hoặc được chính phủ bổ nhiệm. Các viện hàn lâm này không phải là các trường học hay trường đại học, mặc dù một số viện hàn lâm có thể có một số hoạt động giảng dạy. Trong số các viện hàn lâm quốc gia thì Viện hàn lâm Pháp (Académie Française) có nhiều ảnh hưởng nhất.
Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Điện ảnh, tổ chức trao Giải Oscar hàng năm, là một ví dụ về một tổ chức thuần túy công nghiệp có sử dụng tên gọi viện hàn lâm. Còn các học viện, theo kiểu trường đại học, thì có Học viện Âm nhạc Hoàng gia (Royal Academy of Music) của Anh; Học viện Quân sự Hoa Kỳ ở West Point, New York; Học viện Hải quân Hoa Kỳ; Học viện Không quân Hoa Kỳ; và Học viện Quốc phòng Úc. Ở Hoa Kỳ còn có các học viện cảnh sát (police academies) để đào tạo cảnh sát.
👁️
1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Học viện Cảnh sát nhân dân** còn được gọi là **T02**, **T18** hoặc **T32** (tiếng Anh: _the Vietnam People's Police Academy - VPPA_) là cơ sở đào tạo đại học, sau đại học hệ công
**Học viện Khoa học Quân sự (NQH)** (tiếng Anh là: _Military Science Academy - MSA_) là một học viện quân sự trực thuộc Bộ Quốc phòng Việt Nam chuyên đào tạo sĩ quan các ngành:
**Học viện Báo chí và Tuyên truyền** (_Academy of Journalism and Communication_, **AJC**) là một học viện thuộc nhóm Đại học, Học viện trọng điểm Quốc gia của Việt Nam, được quản lý trực tiếp
**Học viện Quốc phòng **trực thuộc Bộ Quốc phòng Việt Nam, là Học viện huấn luyện và đào tạo tướng lĩnh, sĩ quan cao cấp, cán bộ khoa học nghệ thuật quân sự đầu ngành
**Học viện Quân y** (), tên dân sự là **Trường Đại học Y Dược Lê Hữu Trác**. Nhà trường thuộc nhóm các trường Học viện, Đại học trọng điểm quốc gia Việt Nam. Nhà trường
**Học viện Hàng không Việt Nam** ( – **VAA**) là một trường đại học công lập định hướng nghề nghiệp ứng dụng trực thuộc Bộ Xây dựng của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa
**Học viện Lục quân** trực thuộc Bộ Quốc phòng Việt Nam là nơi chuyên đào tạo sĩ quan chỉ huy tham mưu cấp trung đoàn, sư đoàn lục quân và chiến dịch quân sự cho
**Học viện Kỹ thuật Quân sự** ( – MTA) là Đại học đầu ngành kỹ thuật, công nghệ quân sự và công nghiệp quốc phòng nằm trong Nhóm các Đại học trọng điểm quốc gia
**Học viện Ngân hàng** (tiếng Anh: _Banking Academy of Vietnam_ – **BAV**, tiền thân là Trường Cao cấp Nghiệp vụ Ngân hàng) được thành lập từ năm 1961. Học viện Ngân hàng là trường đại
**Học viện Ngoại giao** (tiếng Anh là: Diplomatic Academy of Vietnam - DAV, tiền thân là: Trường Ngoại giao) là đơn vị sự nghiệp hệ công lập thuộc hệ thống giáo dục quốc dân trực
thumb|36|Khuôn viên [[Học viện Hải quân Hoa Kỳ.]] :_Mục từ "Viện hàn lâm" dẫn đến bài viết này. Để tìm hiểu về cơ quan cùng tên thuộc về nhà nước phong kiến Á Đông thời
**Học viện Tòa án** (tiếng Anh là: Vietnam Court Academy - VCA) (tiền thân là: Trường Tư pháp Trung ương) là cơ sở giáo dục hàm Học viện hệ công lập thuộc hệ thống giáo
**Học viện Công nghệ Georgia** (tiếng Anh: _Georgia Institute of Technology_) (thường được gọi là **Georgia Tech, Tech** hoặc là **GT**) là một viện đại học công lập tọa lạc tại thành phố Atlanta, tiểu
Khoa học viễn tưởng là một thể loại quan trọng của văn học Nhật Bản hiện đại, có ảnh hưởng mạnh mẽ đến các khía cạnh của văn hóa đại chúng Nhật Bản đương đại,
**Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông** (_Posts and Telecommunications Institute of Technology_) là một tổ chức Nghiên cứu - Giáo dục Đào tạo với thế mạnh về Nghiên cứu và đào tạo Đại
**Học viện Kỹ thuật Mật mã (KMA)** (tiếng Anh là: _Vietnam Academy of Cryptography Techniques_) là một trường đại học công lập trực thuộc Ban Cơ yếu Chính phủ của Bộ Quốc phòng, được thành
**Học viện Hải quân (HQH)** là một học viện quân sự trực thuộc quân chủng Hải quân của Bộ Quốc phòng chuyên đào tạo sĩ quan chỉ huy hải quân & cảnh sát biển cấp
**Học viện Phòng không - Không quân Việt Nam** là một học viện quân sự trực thuộc Quân chủng Phòng không- Không quân- Bộ Quốc phòng Việt Nam, chuyên đào tạo sĩ quan chỉ huy
**Học viện Tài chính** (tiếng Anh: **Academy of Finance**, viết tắt **AOF**) trực thuộc Bộ Tài chính và chịu sự quản lý nhà nước của Bộ Giáo dục và Đào tạo, là một trong những
**Học viện Hành chính và Quản trị công** (tiền thân là: _Trường Hành chính_) là đơn vị sự nghiệp công lập trọng điểm hạng đặc biệt thuộc hệ thống giáo dục quốc dân trực thuộc
**Học viện Quân sự Hoa Kỳ** (tiếng Anh: _United States Military Academy_), cũng được biết đến với cái tên **West Point** hoặc tên viết tắt **USMA**, là một vị trí của Lục quân Hoa Kỳ
**Bệnh viện Quân y 103 ** là bệnh viện thực hành trực thuộc Học viện Quân y, Bộ Quốc phòng Việt Nam. Thành lập vào ngày 20 tháng 12 năm 1950. * Trụ sở: Số
**Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh** là đơn vị sự nghiệp trực thuộc Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam; là đơn vị tài chính cấp I; là trung
nhỏ|333x333px|Lớp tập huấn võ thuật cho Cảnh sát Campuchia **Học viện Cảnh sát Campuchia** (tiếng Campuchia: បណ្ឌិត្យសភានគរបាលកម្ពុជា được _đọc là: bandetyosaphea nokorbal kampouchea_, tiếng Anh: Police Academy of Cambodia) là trường đào tạo sĩ quan,
**Học viện Phụ nữ Việt Nam** là cơ sở giáo dục đại học công lập được thành lập theo Quyết định 1558/QĐ-TTg ngày 18 tháng 10 năm 2012 của Thủ tướng Chính phủ. Kế thừa
thế=Photograph of a man sitting in a chair.|nhỏ| [[Arthur C. Clarke, một trong những nhà văn có tầm ảnh hưởng của thể loại khoa học viễn tượng nặng.]] thế=Black and white photograph of a man,
**Học viện Chính sách và Phát triển** (tiếng Anh: _Academy of Policy and Development_ - **APD**) là trường đại học công lập trong hệ thống giáo dục quốc dân trực thuộc Bộ Tài chính Học
**Học viện không quân Gagarin** () là một trường học viện hàng không của Nga, có trụ sở tại Monino, Moskva. Học viện Gagarin là một trong những học viện quân sự hàng đầu của
**Học viện Y – Dược học cổ truyền Việt Nam** (tiếng Anh: _VietNam University Of Traditional Medicine)_ là một trường đại học chuyên ngành y khoa tại Việt Nam. Có sứ mạng đào tạo bác
**Học viện Nông nghiệp Việt Nam** (tiếng Anh: _Vietnam National University of Agriculture_, viết tắt là **VNUA**), tiền thân là Trường Đại học Nông nghiệp 1 - Hà Nội, là học viện chuyên ngành đứng
**Học viện Chính trị** trực thuộc Bộ Quốc phòng Việt Nam là một học viện quân sự cấp trung, là trung tâm đào tạo cán bộ chính trị cấp trung, sư đoàn, cán bộ cấp
**Đội U-21 Manchester United** là đội bóng cao nhất của đội trẻ Manchester United mà trước đây gọi là **đội dự bị** của câu lạc bộ bóng đá này. Đội bóng đang thi đấu tại
**Học viện Hậu cần** (tiếng Anh là: **Military Academy of Logistics**) là học viện quân sự trực thuộc Bộ Quốc phòng Việt Nam, có nhiệm vụ đào tạo sĩ quan và nhân viên ngành hậu
Cuộc xâm lược của người ngoài hành tinh trong cuốn tiểu thuyết _Đại chiến thế giới_ của [[H. G. Wells|H.G Wells_._|thế=]] _Khởi động và hạ cánh trong tầng bình lưu_, một tác phẩm nghệ thuật
**Học viện Khoa học Xã hội** (tên giao dịch quốc tế: **Graduate Academy of Social Sciences**, GASS) được thành lập theo Quyết định số 35/QĐ-TTg ngày 10/1/2010 của Thủ tướng Chính phủ. Học viện Khoa
**Học viện Dân tộc** là cơ sở nghiên cứu khoa học, giáo dục công lập trực thuộc Bộ Dân tộc và Tôn giáo, hoạt động theo Điều lệ trường đại học. Học viện Dân tộc
phải|nhỏ| Nhà cũ của anh em đồng hữu Ba Lan (Sienieńskiego đường 6); hiện là thư viện và là ngôi nhà của Hội những người bạn của Raków **Học viện Racovian** (__) là một trường
**Học viện Thanh Thiếu niên Việt Nam** (tiếng Anh: _Vietnam Youth Academy_) là một Học viện hệ Công lập đào tạo với vai trò bồi dưỡng tư cách đạo đức, lý luận chính trị cho
**Học viện nghệ thuật biểu diễn tại Praha** ( hay viết tắt là **AMU**) là một trường đại học nằm ở trung tâm thủ đô Praha, Cộng hòa Séc chuyên về các lĩnh vực âm
**Học viên Quân sự M. V. Frunze** (tiếng Nga: **Военная академия имени М. В. Фрунзе**) là trường đào tạo quân sự của Quân đội Liên Xô và sau này là của Quân đội Nga. Trường
**Học viện Múa Việt Nam** là cơ sở giáo dục công lập trong hệ thống giáo dục quốc dân trực thuộc Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch; chịu sự quản lý nhà
**Học viện An ninh nhân dân** **(T01/C500)** trực thuộc Bộ Công an có trách nhiệm đào tạo trình độ chuyên môn, nghiệp vụ và bồi dưỡng phẩm chất đạo đức, nhân cách của người cán
**Trường học điện ảnh và truyền hình thuộc Học viện nghệ thuật biểu diễn tại Praha** ( hay viết tắt là **FAMU**) là một trường học điện ảnh tại Praha, Cộng hòa Séc, được thành
**Học viện Âm nhạc Huế** được thành lập ngày 08/11/2007, trụ sở chính của trường được đặt tại quận Thuận Hóa, thành phố Huế, đây là một trong 3 trường đào tạo âm nhạc bậc
**Học viện Hải quân Hoa Kỳ** (**USNA**) tọa lạc tại thành phố Annapolis, Maryland, gần Washington D.C. là một học viện đào tạo các sĩ quan cho lực lượng Hải quân Hoa Kỳ và Thủy
phải **Học viện Không lực Hoa Kỳ** nằm ở phía bắc của Colorado Springs, tiểu bang Colorado, Hoa Kỳ, là một học viện đào tạo các sĩ quan cho lực lượng Không lực Hoa Kỳ.
**Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam** (tiếng Anh là: _Vietnam National Academy of Music – VNAM_) được thành lập từ năm 1956, với ba chức năng chính là Đào tạo, Nghiên cứu khoa
**Học viện Tư pháp Việt Nam** là cơ sở đào tạo và nghiên cứu khoa học cấp đại học tại Việt Nam, chuyên ngành đào tạo, bồi dưỡng các chức danh tư pháp tại Việt
**Học viện Quốc phòng Úc**, dịch đầy đủ là **Học viện Lực lượng Quốc phòng Úc** (tiếng Anh: **_Australian Defence Force Academy_**, viết tắt: **ADFA**) là một học viện quân sự tam quân (lục quân,
**Học viện Phòng thủ Không gian** mang tên Nguyên soái Liên bang Xô viết G. K. Zhukov (tên tiếng Nga - Военная академия воздушно-космической обороны имени Маршала Советского Союза Г. К. Жукова) trường đại học