Hoàn Nhan Vĩnh Tế (chữ Hán: 完颜永济, 1168？—11 tháng 9, 1213), vốn tên là Hoàn Nhan Doãn Tế (完颜允济), tên tự là Hưng Thắng (興勝), là hoàng đế thứ 7 của nhà Kim trong lịch sử Trung Quốc, Ông tại vị trong 5 năm (29/12/1208 – 11/9/1213).
Hoàn Nhan Vĩnh Tế là con trai thứ bảy của Kim Thế Tông Hoàn Nhan Ung, mẹ là Nguyên phi họ Lý. Sau khi người cháu là Kim Chương Tông qua đời mà không có người nối dõi, Vĩnh Tế thừa cơ đoạt lấy ngôi vua.
Trong khoảng thời gian cai trị của ông, Thành Cát Tư Hãn của Mông Cổ đem quân xâm lược nước Kim, nước Kim liên tiếp bị thua trận. Bên trong, Hữu phó soát Ngột Thạch Liệt Hồ Sa Hổ do có ý bất mãn, nhân có hội nắm binh quyền đã tạo phản, sát hại Vĩnh Tế vào năm 1213 rồi lập Dực vương Tuân lên nối ngôi, là Kim Tuyên Tông.
Thân thế
Hoàn Nhan Doãn Tế là em trai của Hoàn Nhan Doãn Cung, là chú của Kim Chương Tông. Ông là con trai thứ 7 của Kim Thế Tông Hoàn Nhan Ung, mẹ là Lý nguyên phi, chào đời vào năm 1168 dưới triều Kim Thế Tông. Vào năm 1171, ông được phong làm Tiết vương, cùng năm cải thành Phong vương. Khi trưởng thành, Vệ vương Vĩnh Tế dung mạo tuấn tú, râu đẹp, tính tình kiệm ước không thích khoe khoang. Năm 1185, được gia phong Khai phủ nghi đồng tam ti, năm sau là Bí thư giám, rồi lại chuyển làm Thượng thư bộ Hình. Năm 1187, đổi làm Điện tiền đô điểm kiểm.
Năm 1189, Kim Thế Tông mất, người cháu đích là Cảnh lên kế ngôi, là Kim Chương Tông. Cùng năm đó ông được đổi phong làm Lộ vương, vì kiêng húy Hiển Tông (Hoàn Nhan) Doãn Cung (bố Chương Tông, anh Doãn Tế) nên ông bị đổi tên thành Vĩnh Tế.
Kim Chương Tông hôn dung vô năng, bên trong đam mê nữ sắc, để cho ngoại thích Lý thị kiểm soát hết triều chính, bên ngoài nghi kị tông thần, công thần, trước sau đã giết hại các hoàng thúc Triệu vương Vĩnh Đạo, Trịnh vương Vĩnh Trung. Đến khi Vĩnh Đạo được minh oan thì lại không có người kế tự, nên con trai của Vĩnh Tế được phong làm tự cho Triệu vương; đồng thời ông được phong tiết độ sứ ở Vũ Định quân. Ngày 29 tháng 12 năm 1108, di chiếu hoàng thúc Vĩnh Tế tức vị hoàng đế. Trong di chiếu còn bảo về việc hai phi tử có mang, nếu như sinh con trai thì hãy lập làm thái tử.
Vệ vương Vĩnh Tế lên ngôi hoàng đế, lập Nguyên phi Đồ Đan thị làm Hoàng hậu. Vĩnh Tế bàn kế với Bình chương chánh sự Bộc Tán Đoan nói rằng Giả thị vốn phải sinh vào tháng 11 mà nay đã quá 3 tháng; còn Phạm thị phải sinh vào tháng giêng mà thai khí tổn thương, đến nay ngự y chẩn không thấy thai. Rồi bá cáo trong kinh ngoài trấn rằng Giả thị vốn không mang thai, Phạm thị bị sẩy thai, hai người bị bắt phải làm ni cô.
Thành Cát Tư Hãn vào Tây Kinh, chia quân đánh chiếm các châu quận. Tháng 8 năm 1211, hai quân giao chiến một trận lớn tại Dã Hồ Lĩnh. Triều đình nhà Kim đã học được bài học thất bại trong giai đoạn đầu của cuộc chiến tranh là"chia mỏng quân đội để đóng giữ ở các cửa ải, các thành quách", bắt đầu áp dụng chiến lược"tập trung quân số"để đối phó với quân địch. Nhà Kim tập trung 45 vạn quân tinh nhuệ trên cả nước, dàn trận tại Dã Hồ Lãnh, với ý đồ dồn quân đội Mông Cổ vào con đường chết. Thành Cát Tư Hãn đã tiếp nhận kiến nghị của Mộc Hoa Lê, trước tiên dùng đội quân cảm tử để thọc sâu vào Trung quân của Kim, rồi sau đó các cánh quân khác mới mở đường tấn công, tức tập trung 10 vạn quân để đánh thẳng vào một mục tiêu chủ yếu. Hơn nữa, chủ soái của Mông Cổ dù đứng trước mọi tình trạng nguy hiểm vẫn không hốt hoảng, vẫn bình tĩnh chỉ huy. Các tướng sĩ của Mông Cổ dám xông lên chiến đấu. Do vậy, chủ lực của triều đình nhà Kim mới bị đánh bại. Riêng quân Kim tiếp ứng chưa đánh đã bỏ chạy trước. Xác chết của quân Kim đã nằm rải rác trên một diện tích rộng hằng trăm dặm. Tiếp đó, quân Mông Cổ hạ Bắc, Tây, Đông ba kinh, chiếm hơn 90 thành trì của nước Kim. Nước Kim ngày càng nguy cấp.
Tin thất bại khiến cả triều đình nhà Kim bàng hoàng. Kim chủ phải cho bãi chức của Bộc Tán Đoan. Vào tháng 9, quân Mông Cổ tiến đến gần Trung Đô. Kim chủ thất kinh, muốn bỏ Yến Kinh chạy về Biện Kinh nhưng quân Kim liều sức chiến đấu, cộng thêm thành phòng vệ kiên cố và có trọng binh phòng thủ nên tạm đánh lui được quân Mông. Tháng 7 năm 1213, Thành Cát Tư Hãn tập trung đại quân từ Dã Cô Lãnh tấn công và đập tan 30 vạn quân Kim ở Cối Hà Bảo, rồi tiến thẳng tới Cư Dung Quan, bao vây Tây Kinh. Cùng năm, một người Kim tên là Da Luật Lưu Ca tại tỉnh Cát Lâm đã khởi binh phản Kim, trong vài tháng đã phát triển đến trên mười vạn người. Da Luật Lưu Ca dựa vào Mông Cổ, tại phụ cận Xương Đồ, Liêu Ninh ngày nay đã dánh bại 60 vạn quân Kim. Tình hình Kim trở nên xấu đi.
Cái chết
Vệ Thiệu Vương đối đãi do dự, không có tài an bang trị quốc, chỉ biết thủ thành. Ông không khéo dùng người, không phân biệt trung gian, cuối cùng dẫn đến đại họa sát thân.
Hồ Sa Hổ đã từng bị Kim chủ bãi chức nên sinh ra oán hận, mưu đồ thoán nghịch. Mùa hạ năm 1213, ông ta được phong làm Hữu phó nguyên soái, nắm 5000 Vũ Vệ quân đồn trú ở phía bắc Trung Đô. Hồ Sa Hổ sau đó cho giết sứ giả của nhà vua, rồi cùng đồ đảng Hoàn Nhan Sửu Nô nói thác là vâng chiếu đi đánh Tri Đại Hưng phủ Đồ Đan Nam Bình làm phản rồi đưa quân vào Yến Kinh, hạ trại ở cửa Quảng Dương. Sau đó Hồ Sa Hổ giết chết Đồ Đan Nam Nình, đến cửa Đông Hoa; được hộ vệ Tà Liệt, Hòa Nhĩ đưa vào cung, xưng làm Giảm quốc Đô nguyên soái, ép Vĩnh Tế ra khỏi cung, cho 200 quân canh giữa. Lại sai viên Hoàng môn đến chỗ Tả phu nhân Trịnh thị để lấy ngọc tỉ. Trịnh thị nhất định không đưa nói
:Ngọc tỉ là đồ của thiên tử. Hồ Sa Hổ chỉ là thần tử, sao dám lấy đi? Còn mày là cận vệ được vương ân sâu nặng, lúc chủ gặp nạn sao không tận trung mà lại hùa với giặc lấy ngọc tỉ. Đầu tao lấy được nhưng ngọc tỉ thì không?
Hồ Sa Hổ vẫn cho người cướp lấy ngọc tỉ, giết thêm mấy chục người; rồi giết Kim chủ Vĩnh Tế. Lai theo ý của Đồ Đan Dật, cho người rước anh của cố chủ Cảnh là Dực vương Tuấn lên ngôi, là Kim Tuyên Tông. Tân Kim chủ bị ép phải giáng Vĩnh Tế làm Đông Hải quận hầu. Không lâu sau Hồ Sa Hổ bị Thuật Hổ Cao Kì giết chết.
Năm Trinh Hữu thứ 4 (1216), Kim Tuyên Tông ra chiếu truy phục Doãn Tế là Vệ Vương, thụy là Thiệu, đời sau gọi là Vệ Thiệu Vương.
Gia đình
Thê thiếp
- Vệ Thiệu Vương Hậu Đồ Đan thị
- Khâm Thánh phu nhân Viên thị
Con cái
- Lương Vương Hoàn Nhan Tùng Khắc
- Hoàn Nhan Cư
- Hoàn Nhan Tuyên
- Hoàn Nhan Tảo
- Kì Quốc Công chúa (Mẫu Viên thị), gả cho Thành Cát Tư Hãn
👁️
0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Hoàn Nhan Vĩnh Tế** (chữ Hán: 完颜永济, 1168？—11 tháng 9, 1213), vốn tên là **Hoàn Nhan Doãn Tế** (完颜允济), tên tự là **Hưng Thắng** (興勝), là hoàng đế thứ 7 của nhà Kim trong lịch
**Hoàn Nhan Tông Hàn** (chữ Hán: 完颜宗翰, 1080 – 1137), tên Nữ Chân là **Niêm Một Hát** (粘没喝), tên lúc nhỏ là Điểu Gia Nô, tướng lĩnh, hoàng thân, khai quốc công thần nhà Kim.
**Hoàn Nhan Lượng** (chữ Hán: 完顏亮, 24 tháng 2 năm 1122 - 15 tháng 12 năm 1161), tên Nữ Chân là **Hoàn Nhan Địch Cổ Nãi** (完顏迪古乃), tên tự **Nguyên Công** (元功), thụy hiệu là
**Nhân dân tệ** ( ; ký hiệu: **¥**; ISO code: **CNY**; viết tắt: **RMB**), còn được gọi là **Chinese yuan**, là đơn vị tiền tệ chính thức của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. Nhân
**Liên hoan phim quốc tế Hà Nội lần thứ 4** là lần thứ 4 tổ chức của Liên hoan phim quốc tế Hà Nội với khẩu hiệu "Điện ảnh - Hội nhập và phát triển
nhỏ|250x250px|Liên hoan phim quốc tế Warsaw (2009) **Liên hoan phim quốc tế Warsaw** (tiếng Ba Lan: _Warszawski Międzynarodowy Festiwal Filmowy,_ tiếng Anh: _Warsaw Film Festival_ hoặc _Warsaw International Film Festival,_ viết tắt_: **WFF**_) là một
**Liên hoan phim quốc tế Tokyo** (tiếng Nhật: 東京国際映画祭, _Tōkyō kokusai eiga-sai_, tiếng Anh: _Tokyo International Film Festival_, viết tắt là **TIFF**) là một liên hoan phim được thành lập năm 1985. Từ năm 1985
**Hoàn Nhan Xương** (chữ Hán: 完颜昌, ? – 1139), tên Nữ Chân là **Thát Lại** (挞懒), là hoàng thân, tướng lĩnh nhà Kim trong lịch sử Trung Quốc. ## Tham gia diệt Liêu Hoàn Nhan
**Hoàn Nhan Di** (chữ Hán: 完顏彝, 1192 – 1232), tự Lương Tá, tên Nữ Chân là **Trần Hòa Thượng** (陈和尚), người Phong Châu , tướng lãnh kháng Mông cuối đời Kim. Vì ông quen dùng
**Liên hoan phim quốc tế Toronto** (**Toronto International Film Festival**, viết tắt thành **TIFF**, cách điệu thành **tiff.**) là một liên hoan phim công khai diễn ra vào tháng 9 hằng năm tại Toronto, Ontario,
**Hoàn Nhan Lâu Thất** (chữ Hán: 完颜娄室) trong chánh sử có ba người, đều là thành viên thị tộc Hoàn Nhan, dân tộc Nữ Chân, tướng lãnh cuối triều Kim, được phân biệt dựa vào
**Liên hoan phim quốc tế Moskva** là một liên hoan phim lâu đời thứ nhì thế giới, sau Liên hoan phim Venezia. Liên hoan phim này được tổ chức lần đầu ở Moskva năm 1935.
**Liên hoan phim quốc tế Bắc Kinh** (Tiếng Trung: 北京国际电影节) là một liên hoan phim diễn ra ở Bắc Kinh, Trung Quốc, thành lập năm 2011, liên hoan phim này được hỗ trợ và tài
**Ngu Doãn Văn** (chữ Hán: 虞允文; ngày 14 tháng 12, 1110 – ngày 18 tháng 7, 1174), tự Bân Phủ (彬父), người Nhân Thọ, Long Châu , nhà văn hóa, nhà chính trị, tể tướng,
**Kinh tế Việt Nam** là một nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa đang phát triển, phụ thuộc lớn vào nông nghiệp, du lịch, xuất khẩu thô và đầu tư trực
**_Trung nghĩa Thủy hử truyện_** (忠義水滸傳), thường được biết đến tới tên gọi **_Thủy hử truyện_** (水滸傳), là một bộ tiểu thuyết chương hồi được sáng tác thời cuối Nguyên đầu Minh. Tác giả của
**Thành Cát Tư Hãn** (; tên thật: **Temüjin**; phiên âm Hán-Việt: **Thiết Mộc Chân**; tháng 8 năm 1227) là người sáng lập và khả hãn đầu tiên của Đế quốc Mông Cổ. Sau khi dành
**Cộng hòa Nhân dân Ukraina** là một nhà nước tồn tại ngắn ngủi tại Đông Âu. Hội đồng Trung ương Ukraina được bầu ra vào tháng 3 năm 1917 do kết quả từ Cách mạng
**Thần điêu hiệp lữ** là bộ tiểu thuyết nằm trong Xạ điêu tam bộ khúc của Kim Dung, phần tiếp theo của Anh hùng xạ điêu, trong truyện có nhiều nhân vật mang tiểu sử
**Anh hùng xạ điêu** là phần mở đầu trong bộ tiểu thuyết võ hiệp Xạ điêu tam bộ khúc của nhà văn Kim Dung. Trong truyện có nhiều nhân vật có tiểu sử riêng. Dưới
**Nhậm Hiền Tề** (sinh ngày 23 tháng 6 năm 1966) là một nam ca sĩ kiêm diễn viên người Đài Loan. ## Tiểu sử Nhậm Văn Tường, cha của Nhậm Hiền Tề là giáo viên
**Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh**, còn được gọi là **Đại học UEH** () là đại học đa thành viên chuyên khối kinh tế hệ công lập, thuộc nhóm đại học trọng
Bộ light novel và anime _Date A Live_ gồm dàn nhân vật phong phú được sáng tạo bởi Tachibana Kōshi và thiết kế bởi Tsunako. ## Nhân vật chính ### Itsuka Shido Lồng tiếng: Nobunaga
**Cộng hòa Nhân dân Ba Lan** (1952–1989), trước đây là **Cộng hòa Ba Lan** (1944–1952), là một quốc gia ở Trung Âu tồn tại như tiền thân của Cộng hòa Ba Lan dân chủ hiện
**Kinh tế học hành vi** và lĩnh vực liên quan, **tài chính hành vi**, nghiên cứu các ảnh hưởng của xã hội, nhận thức, và các yếu tố cảm xúc trên các quyết định kinh
**Kinh tế học thực nghiệm** (_experimental economics_) là việc áp dụng các phương pháp thực nghiệm để nghiên cứu các câu hỏi kinh tế. Dữ liệu thu thập được trong các thí nghiệm được sử
**Trung Quốc** hiện là quốc gia có dân số đông thứ hai trên thế giới. Từ thời Chu Tuyên Vương, đã có điều tra nhân khẩu tại Trung Quốc, có thống kê nhân khẩu chi
Tẩy tế bào chết Sâm My Jin Gold sản phẩm bạn không thể bỏ quaTẩy da chết Korea Red Ginseng Peeling Gel My Gold Giúp loại bỏ những chất có thải, tẩy sạch bã nhờn
Giới thiệu Tẩy tế bào chết Lô Hội DABO Aloe Peeling Gel 180mlTẩy tế bào chết Lô Hội DABO Aloe Peeling Gel Với công thức độc đáo kết hợp giữa tinh chất Lô hội và
thumb|Logo của Phong trào đấu tranh cho Nhân quyền, kết hợp giữa biểu tượng [[hòa bình|chim hòa bình và bàn tay]] **Nhân quyền** (hay **quyền con người**; tiếng Anh: _human rights_) là những quyền tự
**Hoa hậu Hoàn vũ** (tiếng Anh: **Miss Universe**) là một trong những cuộc thi sắc đẹp lớn nhất trên thế giới. Cùng với Hoa hậu Thế giới, Hoa hậu Quốc tế và Hoa hậu Trái
right **Liên đoàn quốc tế các Hiệp hội các nhà sản xuất phim** (tiếng Pháp: _Fédération Internationale des Associations de Producteurs de Films_, viết tắt là **FIAPF**; tiếng Anh: _International Federation of Film Producers Associations_)
**Liên hoan phim Cannes** (tiếng Pháp: _le Festival international du film de Cannes_ hay đơn giản là _le Festival de Cannes_) là một trong những liên hoan phim có uy tín nhất thế giới, được
So sánh GDP TQ **Nền kinh tế của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa** là một nền kinh tế đang phát triển định hướng thị trường kết hợp kinh tế kế hoạch thông qua các
**Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 16** được tổ chức từ ngày 8 đến ngày 12 tháng 12 năm 2009 tại thành phố Hồ Chí Minh với khẩu hiệu "Vì một nền điện ảnh
**Đỗ Phương Toàn** nghệ danh **Đoàn Quốc** (sinh ngày 14 tháng 8 năm 1943), là nhà quay phim, dựng phim người Việt Nam, ông từng đạt giải Quay phim xuất sắc tại Liên hoan phim
**Đoàn Kiến Quốc** (sinh ngày 24 tháng 3 năm 1979 tại Nha Trang, Phú Khánh) là vận động viên bóng bàn người Việt Nam. Anh từng nắm giữ thứ hạng 171 của Liên đoàn Bóng
**Tưởng Tế** (chữ Hán: 蒋济, ? – 249), tên tự là **Tử Thông**, người huyện Bình An, nước Sở, Dương châu , quan viên nhà Tào Ngụy thời Tam Quốc trong lịch sử Trung Quốc.
**Hoa hậu Hoàn vũ Việt Nam** (tiếng Anh: **Miss Cosmo Vietnam**) là cuộc thi sắc đẹp cấp quốc gia của Việt Nam được tổ chức hằng năm bắt đầu từ 2022, trước đó cuộc thi
[[Liên hoan phim Cannes, liên hoan phim uy tín nhất thế giới]] **Liên** **hoan phim** là một buổi trình chiếu phim có tổ chức và mở rộng tại một hoặc nhiều rạp chiếu phim hoặc
Kể từ khi được trao trả lại cho Trung Quốc vào năm 1999, Ma Cao vẫn duy trì được vị thế là một trong những nền kinh tế mở nhất trên thế giới có được
nhỏ|phải|125 px|Doanh nhân Đoàn Đức Ban, người khai sinh ra đặc sản nước mắm Vạn Vân **Đoàn Đức Ban** (1899-1945) là một trong những doanh nhân Việt Nam nổi tiếng trước Cách mạng tháng Tám
**Tế Nhĩ Cáp Lãng** (; ; 19 tháng 11, 1599 - 11 tháng 6, 1655), Ái Tân Giác La, là một quý tộc, lãnh đạo chính trị và quân sự Mãn Châu vào đầu thời
**_Lord of the Rings: The Fellowship of the Ring_** (**_Chúa tể của những chiếc nhẫn: Đoàn Hộ Nhẫn_** ) là bộ phim giả tưởng của đạo diễn Peter Jackson ra mắt năm 2001. Tác phẩm
**Hôn nhân cùng giới ở Đài Loan** trở thành hợp pháp vào ngày 24 tháng 5 năm 2019. Điều này khiến Đài Loan trở thành quốc gia đầu tiên ở châu Á thực hiện hợp
**Hải quân Quân giải phóng Nhân dân Trung Quốc** hay **Hải quân Trung Quốc** () là lực lượng hải quân của Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc. Quy mô tổ chức của Hải quân
**Kinh tế học vĩ mô cổ điển mới** (tiếng Anh: _new classical macroeconomics_) là bộ phận kinh tế học vĩ mô dựa trên kinh tế học tân cổ điển, hình thành từ thập niên 1970.
**Đồng phân hạt nhân** (tiếng Anh: isomer, gốc từ tiếng Hy Lạp: ἴσος _ísos_, bằng; và μέρος _méros_, phần) là một trạng thái siêu bền của hạt nhân nguyên tử gây ra bởi sự kích
**Nền kinh tế nền tảng** (trong tiếng Anh gọi là **Platform Economy**) được hiểu là một phần của nền kinh tế mà tại đó các hoạt động kinh tế và xã hội được diễn ra
**Hoa hậu Hoàn vũ Việt Nam 2017** là cuộc thi Hoa hậu Hoàn vũ Việt Nam lần thứ ba được tổ chức vào ngày 6 tháng 1 năm 2018 tại Trung tâm Hội nghị Hoàn