✨Hệ thống khí hậu

Hệ thống khí hậu

thumb|Năm thành phần của hệ thống khí hậu và các tương tác của chúng.|alt=|330x330px Khí hậu Trái Đất phát sinh từ sự tương tác của năm thành phần chính hệ thống khí hậu: khí quyển (không khí), thủy quyển (nước), băng quyển (băng và băng vĩnh cửu), thạch quyển (lớp đá trên của Trái Đất) và sinh quyển (sinh vật sống). Năng lượng, nước và các yếu tố hóa học khác nhau liên tục chảy giữa các thành phần khác nhau của hệ thống. Khí hậu là trung bình của thời tiết, thường trong khoảng thời gian 30 năm và được xác định bởi sự kết hợp của các quá trình trong hệ thống khí hậu.

Theo thời gian, mô hình của hệ thống khí hậu có thể thay đổi do biến đổi bên trong và cưỡng bức bên ngoài. Những sự cưỡng bức bên ngoài này có thể là tự nhiên, chẳng hạn như sự thay đổi cường độ mặt trời và các vụ phun trào núi lửa, hoặc do con người gây ra. Khí thải của bẫy nhiệt khí nhà kính từ các nguồn công nghiệp và sự tích lũy sau đó của chúng hiện đang gây ra nóng lên toàn cầu. Hoạt động của con người cũng giải phóng sự làm mát aerosol, nhưng hiệu quả ròng của chúng ít hơn nhiều so với khí nhà kính. Các khí vi lượng trong khí quyển, hơi nước và carbon dioxide là các khí quan trọng nhất đối với hoạt động của hệ thống khí hậu, vì chúng là khí nhà kính cho phép ánh sáng nhìn thấy từ Mặt trời để thâm nhập vào bề mặt, nhưng chặn một số bức xạ hồng ngoại mà bề mặt Trái Đất phát ra để cân bằng bức xạ của Mặt trời. Điều này khiến nhiệt độ bề mặt tăng lên.Chu trình thủy văn là sự chuyển động của nước trong khí quyển. Chu trình thủy văn không chỉ xác định mô hình lượng mưa, mà còn có ảnh hưởng đến sự chuyển động của năng lượng trong toàn hệ thống khí hậu. Đại dương bao phủ 71% bề mặt Trái Đất và có độ sâu trung bình gần như . Nó có thể giữ nhiệt đáng kể hơn so với khí quyển. Đại dương có hàm lượng muối trung bình khoảng 3,5%, nhưng điều này thay đổi theo không gian. Chuyển động thẳng đứng có thể đưa nước lạnh hơn lên bề mặt trong một quy trình được gọi là nước trồi, làm mát không khí ở trên. Luân chuyển nhiệt muối vận chuyển nhiệt từ vùng nhiệt đới đến các vùng cực.

Băng quyển chứa tất cả các bộ phận của hệ thống khí hậu nơi nước là rắn. Điều này bao gồm băng biển, tảng băng, băng vĩnh cửu và tuyết phủ. Bởi vì có nhiều đất ở Bắc bán cầu so với Nam bán cầu, một phần lớn hơn của bán cầu đó được bao phủ trong tuyết. Cả hai bán cầu có cùng một lượng băng biển. Hầu hết nước đóng băng được chứa trong các tảng băng trên Greenland và Nam Cực, cao trung bình khoảng . Những tảng băng này từ từ chảy về phía rìa của chúng.

Lớp vỏ Trái Đất, đặc biệt là núi và thung lũng, hình thành các kiểu gió toàn cầu: các dãy núi rộng lớn tạo thành một rào cản đối với gió và tác động ở đâu và mưa bao nhiêu. Vùng đất gần với đại dương mở có khí hậu ôn hòa hơn so với vùng đất xa hơn đại dương. Với mục đích mô hình hóa khí hậu, vùng đất thường được coi là tĩnh vì nó thay đổi rất chậm so với các yếu tố khác tạo nên hệ thống khí hậu.

Cuối cùng, sinh quyển cũng tương tác với phần còn lại của hệ thống khí hậu. Thảm thực vật thường tối hơn hoặc sáng hơn đất bên dưới, do đó, ít nhiều nhiệt của Mặt trời bị mắc kẹt trong các khu vực có thảm thực vật. Thảm thực vật rất tốt trong việc bẫy nước, sau đó được lấy đi bởi rễ của nó. Không có thảm thực vật, nước này sẽ chảy ra những con sông gần nhất hoặc những vùng nước khác. Nước được thực vật hấp thụ thay vì bay hơi, góp phần vào chu trình thủy văn. Lượng mưa và nhiệt độ ảnh hưởng đến sự phân bố của các vùng thực vật khác nhau.

👁️ 0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
thumb|Năm thành phần của hệ thống khí hậu và các tương tác của chúng.|alt=|330x330px Khí hậu Trái Đất phát sinh từ sự tương tác của năm thành phần chính **hệ thống khí hậu**: khí quyển
nhỏ|300x300px| Các yếu tố bùng phát trong hệ thống khí hậu. nhỏ|300x300px|Tương tác của các điểm tới hạn khí hậu (dưới cùng) với các điểm tới hạn liên quan trong hệ thống kinh tế xã
thumb|upright=1.35|right|alt=Bản đồ toàn cầu về sự tăng nhiệt độ nước biển từ 0,5 đến 300 độ Celsius; nhiệt độ đất liền tăng từ 10000 đến 20000 độ Celsius; và nhiệt độ vùng Bắc cực tăng
nhỏ|Những nghiên cứu phủ nhận quá trình ấm lên toàn cầu do con người gây nên được kiểm duyệt bởi hội đồng chuyên gia là gần như không tồn tại trong khoảng 2013-14. Hơn 99.99%
**Biến đổi khí hậu** là sự thay đổi của hệ thống khí hậu gồm khí quyển, thủy quyển, sinh quyển, thạch quyển, băng quyển hiện tại và trong tương lai bởi các nguyên nhân tự
nhỏ|Clathrate hydrat được xác định là tác nhân có thể gây ra thay đổi đột ngột. **Biến đổi khí hậu đột ngột** xảy ra khi hệ thống khí hậu bị buộc phải chuyển đổi với
Phân loại các vùng khí hậu trên thế giới **Khí hậu** bao gồm các yếu tố nhiệt độ, độ ẩm, lượng mưa, áp suất khí quyển, các hiện tượng xảy ra trong khí quyển và
thumb|330x330px|Sơ đồ các yếu tố xác định độ nhạy khí hậu. Sau khi tăng mức , có sự nóng lên ban đầu. Sự nóng lên này được khuếch đại bởi hiệu ứng ròng của phản
thumb |upright=1.5 |Tương quan giữa dữ liệu nhiệt độ trung bình toàn cầu của các nguồn khác nhau, gồm [[Viện Nghiên cứu Không gian Goddard|NASA, NOAA, Berkeley Earth, và cơ quan khí tượng của Anh
**Ủy ban Liên chính phủ về Biến đổi khí hậu** (tên tiếng Anh: _Intergovernmental Panel on Climate Change_ - **IPCC**) là một cơ quan khoa học chịu trách nhiệm đánh giá rủi ro về biến
thumb|Các mô hình khí hậu là hệ các phương trình vi phân dựa trên các định luật của vật lý, chất lưu, và hoá học. Để chạy các mô hình này, các nhà khoa học
**Công ước khung của Liên Hợp Quốc về Biến đổi Khí hậu** (_United Nations Framework Convention on Climate Change_, **UNFCCC** hoặc **FCCC**) là một hiệp ước quốc tế về môi trường được đàm phán tại
phải|nhỏ|280x280px|Kỹ thuật hệ thống được áp dụng trong các hệ thống phức tạp: Thiết kế tàu vũ trụ, Thiết kế chip máy tính, Rô bốt, Phần mềm tích hợp, xây dựng cầu đường. Kỹ thuật
**Cổ khí hậu học** (tiếng Anh: _paleoclimatology_ hay _palaeoclimatology_) là nghiên cứu về biến đổi trong khí hậu được thực hiện trên quy mô của toàn bộ lịch sử Trái Đất. Nó sử dụng nhiều
nhỏ|Hệ thống xử lý giao dịch Xử lý giao dịch là một cách tính toán, chia làm việc vào cá nhân không hoạt động được gọi là giao dịch. Một **hệ thống xử lý giao
thumb|Những khu vực có khí hậu khô cằn. Theo phân loại khí hậu Koppen, **khí hậu sa mạc** (_BWh_, _BWk_, _BWn_) hay còn gọi là **khí hậu khô cằn**, là một kiểu khí hậu không
thumb|right|Một _hệ thống nhúng_ trên thẻ trình cắm có bộ xử lý, bộ nhớ, nguồn điện và giao diện bên ngoài **Hệ thống nhúng** () là một thuật ngữ để chỉ một hệ thống có
[[Tập tin:Köppen-Geiger Climate Classification Map.png|thumb|upright=2.5|Bản đồ khí hậu Köppen–Geiger được cập nhật ]]**Phân loại khí hậu Köppen** là một trong những hệ thống phân loại khí hậu được sử dụng rộng rãi nhất. Nó được
[[KDE 3.5]] [[GNOME 2.12.0]] Trong khoa học máy tính, **Hệ thống X Window** (còn được gọi tắt là **X11** hay **X**) là một windowing system dùng để hiển thị đồ họa bitmap. Nó cung ứng
nhỏ|Một phân tích sinh thái của CO2 trong một [[hệ sinh thái. hệ thống sinh học, hệ sinh thái tìm kiếm toàn diện quan điểm về sự tương tác và giao dịch trong và giữa
nhỏ|_Nguyên nhân:_ Kết quả một cuộc khảo sát dư luận tại 31 quốc gia trong cộng đồng người dùng Facebook về [[nguyên nhân gây biến đổi khí hậu (thực hiện bởi Chương trình Truyền thông
The X Window System logo Trong vi tính, **Hệ thống X Window** (thường được gọi tắt là **X11** hoặc **X**) là một hệ thống cửa sổ xuyên dụng mạng dùng để hiển thị đồ họa
**Thỏa thuận Paris về khí hậu** là một điều ước quốc tế về biến đổi khí hậu được ký kết vào năm 2016, quy định về việc giảm thiểu biến đổi khí hậu, thích ứng
**Hệ thống địa chỉ của Nhật Bản** được sử dụng để xác định một địa điểm cụ thể tại Nhật Bản. Khi được viết bằng các ký tự tiếng Nhật, các địa chỉ bắt đầu
[[Tập tin:Koppen World Map Dfc Dwc Dsc Dfd Dwd Dsd.png|thumb|right|upright=1.8|_Khí hậu cận Bắc cực_ trên thế giới ]] **Khí hậu cận Bắc Cực** (còn gọi là **khí hậu cận cực**, **khí hậu cận alpine** hoặc
phải|nhỏ|300x300px|Đánh cá bằng lưới nâng tại [[Bangladesh. Cộng đồng đánh cá ven bờ ở Bangladesh rất dễ bị ngập khi mực nước biển dâng lên.]] Tăng nhiệt độ đại dương và axit hóa đại dương đang  hoàn
**Hội nghị thượng đỉnh về biến đổi khí hậu của Liên Hợp Quốc năm 2021** (tiếng Anh: _2021 United Nations Climate Change Conference_), thường được biết đến nhiều hơn với tên viết tắt **COP26** là
**Cục Biến đổi khí hậu** (tiếng Anh: _Department of Climate Change_, viết tắt là **DCC**) là cơ quan trực thuộc Bộ Tài nguyên và Môi trường, có chức năng tham mưu, giúp Bộ trưởng quản
phải|nhỏ|380x380px| Hệ thực vật núi cao tại Đèo Logan, [[Vườn quốc gia Glacier (Hoa Kỳ)|Vườn quốc gia Glacier, ở Montana, Hoa Kỳ: Thực vật núi cao là một nhóm được cho là rất dễ bị
thumb|Khí hậu lục địa không xuất hiện ở nam bán cầu. **Khí hậu lục địa ẩm** là một kiểu khí hậu được xác định bởi nhà khí hậu học Wladimir Köppen vào năm 1900. Đặc
nhỏ|Tòa Hoàng gia, biểu tượng cho Hệ thống pháp luật Anh quốc **Pháp luật Anh** là hệ thống pháp luật được áp dụng cho toàn xứ Anh và xứ Wales được xây dựng cơ sở
thumb|right|[[Tàu điện ngầm Glasgow]] thumb|right|[[Rapid Rail|Rapid KL – Tuyến Kelana Jaya]] thumb|right|[[Tuyến Văn Hồ (Tuyến Nâu), Đường sắt đô thị Đài Bắc]] thumb|[[Tuyến 3 Scarborough trước đây của hệ thống tàu điện ngầm Toronto được
phải|nhỏ|Một nhà máy thủy điện tại [[Amerongen, Hà Lan.]] Một **hệ thống điều khiển **quản lý, ra lệnh, chỉ dẫn hoặc điều khiển các hành vi của các thiết bị hoặc hệ thống khác. Nó
thumb|Hệ thống thông khí hộp trục khuỷu tích cực (PCV) nối từ nắp xi lanh đến cổ góp hút động cơ thông qua ống nối (màu đen) Trong động cơ đốt trong, **hệ thống thông
[[Cung điện Westminster|Nghị viện Anh, thường được biết đến với tên Cung điện Westminster ở Luân Đôn.]] **Hệ thống Westminster** là một dạng dân chủ nghị viện, lần đầu tiên phát triển ở Anh, với
Phá rừng là một trong những nguyên nhân chính của sự biến đổi khí hậu. Đó là nguồn cácbon dioxide có nguồn gốc từ con người lớn thứ hai chỉ sau việc đốt nhiên liệu
Trong điện toán, khái niệm **hệ thống tập tin** hoặc **hệ thống tệp** () được dùng để chỉ các phương pháp và cấu trúc dữ liệu mà một hệ điều hành sử dụng để theo
nhỏ|300x300px|Mật độ dân số và độ cao so với mực nước biển ở Thành phố Hồ Chí Minh (2010) **Biến đổi khí hậu ở Việt Nam** sẽ dẫn đến một thực trạng, trong những thập
phải|nhỏ|Quần thực vật môi trường núi cao phải|nhỏ|Thung lũng núi cao này nằm cao hơn [[đường giới hạn cây gỗ|đường cây thân gỗ.]] **Khí hậu núi cao** là trung bình của thời tiết (tức khí
**DTS, Inc.** (có nguồn gốc là **Digital Theater Systems**) là một công ty Mỹ sản xuất các công nghệ âm thanh đa kênh cho phim và video. Có trụ sở tại Calabasas, California, công ty
**Quản trị viên hệ thống** hay **quản trị viên CNTT** (tiếng Anh: **system administrator**, **IT administrator**, **sysadmin**), là người chịu trách nhiệm bảo trì, cấu hình và vận hành đáng tin cậy của hệ thống
Khí hậu ở khu vực đô thị khác với ở khu vực nông thôn lân cận, là kết quả của sự phát triển đô thị. Đô thị hóa làm thay đổi đáng kể hình thức
**Hệ thống bầu cử** cho phép cử tri chọn một trong các giải pháp, thường để chọn ứng viên cho việc quản trị công (Tiếng Anh: public administration hay public office) trong một cuộc bầu
**Hệ thống Kinh tế So sánh** là một nhánh phụ của kinh tế học liên quan đến việc nghiên cứu so sánh các hệ thống tổ chức kinh tế khác nhau, chẳng hạn như chủ
nhỏ|Biến đổi khí hậu dự kiến ​​sẽ làm tăng tần suất và cường độ của các đám cháy rừng, bằng chứng là [[Mùa cháy rừng ở Úc 2019–20|các đám cháy rừng ở Úc 2019-20.]] **Biến
thumb|338x338px|Bản đồ phân loại khí hậu của Ấn Độ. thumb|right|Một vùng bán khô cằn ở vùng bóng đổ gần [[Tirunelveli, Tamil Nadu. Những đám mây gió mùa cuốn trôi những cơn mưa trên những cánh
Các khu vực có khí hậu nhiệt đới gió mùa trên thế giới **Khí hậu nhiệt đới gió mùa** hay còn gọi là khí hậu nhiệt đới ẩm là khí hậu tương ứng với nhóm
nhỏ|Trẻ em cho diễu hành khí hậu và công lý (2017). **Công lý khí hậu** () là một thuật ngữ sử dụng cho khung sự nóng lên toàn cầu có liên quan tới vấn đề
**Hội nghị thượng đỉnh về biến đổi khí hậu của Liên Hợp Quốc năm 2022** (tiếng Anh: _2022 United Nations Climate Change Conference_), thường được biết đến nhiều hơn với tên viết tắt **COP27** là
Trong máy tính, một **hệ thống kế thừa** (tiếng Anh: **legacy system**) là một phương pháp cũ, công nghệ, hệ thống máy tính, hoặc chương trình ứng dụng, "của, liên quan đến, hoặc là một