✨Final Fantasy III

Final Fantasy III là trò chơi nhập vai kỳ ảo do Square phát triển và phát hành cho hệ máy Family Computer. Đây là sản phẩm thứ ba trong series Final Fantasy được phát hành vào năm 1990 và cũng là trò chơi Final Fantasy có đánh số đầu tiên giới thiệu hệ thống chuyển đổi nghề nghiệp (job-change system). Cốt truyện của game kể về bốn thiếu niên mồ côi được viên tinh thể ánh sáng triệu tập. Viên tinh thể đó ban phát sức mạnh của nó cho cả nhóm và hướng dẫn họ cách để phục hồi sự cân bằng của thế giới. Không hiểu tuyên bố của tinh thể có ý nghĩa gì, nhưng dù sao thì họ cũng hiểu được tầm quan trọng của nó. Do đó, cả nhóm thông báo cho gia đình nhận nuôi biết về sứ mệnh và bắt đầu cuộc hành trình để mang lại sự cân bằng cho thế giới.

Trò chơi được phát hành lần đầu tại Nhật Bản vào ngày 27 tháng 4 năm 1990. Phiên bản Famicom đã bán được 1,4 triệu bản tại Nhật Bản. Bản đầu tiên được phát hành ngoài Nhật Bản là bản làm lại được Matrix Software phát triển cho hệ máy Nintendo DS ra mắt vào ngày 24 tháng 8 năm 2006. Tại thời điểm đó, nó là trò chơi Final Fantasy duy nhất chưa từng phát hành trước đó ở Bắc Mỹ hay Châu Âu. Đã từng có kế hoạch làm lại sớm hơn cho nền tảng WonderSwan Color của Bandai, như đã làm với phần một, phần hai và phần bốn của loạt trò chơi, nhưng game phải đối mặt với nhiều lần trì hoãn và cuối cùng hủy kế hoạch khi nền tảng kết thúc quá sớm. Phiên bản Nintendo DS của trò chơi được đón nhận tích cực, với gần hai triệu bản bán ra trên toàn thế giới.

Sản phẩm cũng phát hành cho nhiều nền tảng khác: phiên bản Famicom Nhật Bản thông qua Virtual Console vào ngày 21 tháng 7 năm 2009 (Wii) và ngày 8 tháng 1 năm 2014 (Wii U), bản port iOS của phiên bản làm lại Nintendo DS vào ngày 24 tháng 3 năm 2011, bản port Android vào ngày 12 tháng 3 năm 2012, bản port PlayStation Portable vào cuối tháng 9 năm 2012 (định dạng chỉ tải về phát hành bên ngoài Nhật Bản thông qua PlayStation Network) và bản port Microsoft Windows thông qua Steam vào năm 2014.

Lối chơi

left|thumb|Màn hình trận chiến. Thông điệp như "Misu" (đánh trượt) xuất hiện trong hộp văn bản, giống như những trò chơi đầu tiên trong loạt. Thông báo trạng thái cũng hiển thị ở nhân vật, giống các trò chơi về sau.|liên_kết=Special:FilePath/Final_Fantasy_III_NES_interface.png Lối chơi của Final Fantasy III phối hợp yếu tố của hai tác phẩm Final Fantasy đầu tiên với những tính năng mới. Hệ thống chiến đấu theo lượt vẫn giữ nguyên từ hai trò chơi đầu tiên, nhưng HP có thể hiển thị ở phía bên trên mục tiêu mỗi khi mục tiêu bị tấn công hoặc được hồi máu, thay vì chú thích như hai game trước. Tính năng tự chọn mục tiêu để tấn công vật lý sau khi nhân vật đồng minh hoặc quái vật đối phương bị tiêu diệt cũng lần đầu xuất hiện. Không giống như những trò chơi tiếp theo của series, phép thuật trong Final Fantasy III không tự chọn mục tiêu để tấn công theo cùng một kiểu.

Hệ thống điểm kinh nghiệm quay trở lại Final Fantasy III sau khi vắng bóng ở Final Fantasy II. Phân loại lớp nhân vật có trong trò chơi đầu tiên cũng tái xuất hiện với vài thay đổi. Trong game gốc thì người chơi tùy chọn lớp cho từng nhân vật và sự lựa chọn đó sẽ cố định trong suốt trò chơi. Final Fantasy III ra mắt "hệ thống nghề nghiệp" sau này trở nên nổi tiếng trong loạt trò chơi. Nghề nghiệp trong Final Fantasy III thực chất là lớp nhân vật có thể thay đổi tùy thích: trong phiên bản Famicom của game, bốn nhân vật có xuất phát điểm là "Hiệp sĩ Hành", sau này có thể mở khóa thêm nhiều nghề nghiệp bổ sung khi trò chơi tiến triển. Mọi nhân vật chơi được đều có quyền chọn bất kỳ nghề nào khả dụng và có thể đổi từ nghề này sang nghề khác tùy ý. Chuyển đổi nghề nghiệp sẽ tốn "điểm khả năng" mà cả nhóm nhân vật nhận được sau mỗi trận chiến, giống như gil. Tùy vào nghề nghiệp mà có thể sử dụng vũ khí, áo giáp, và thần chú khác nhau. Cấp độ thành thạo của nhân vật đối với một nghề nghiệp cụ thể tăng lên khi nhân vật duy trì nghề đó. Cấp độ nghề nghiệp càng cao thì càng tăng chỉ số của nhân vật và giảm tiêu tốn điểm khả năng cần thiết để chuyển nghề. Final Fantasy III cũng là game đầu tiên trong loạt có tính năng "Triệu hồi" (Summon).

Nhân vật

upright=1.15|thumb|Nhân vật chính của phiên bản làm lại Final Fantasy III tập trung vào bốn nhân vật mồ côi đến từ ngôi làng Ur hẻo lánh (trong phiên bản làm lại thì người chơi khởi đầu bằng nhân vật Luneth, rồi từ từ thu nhận ba nhân vật khác vào nhóm khi trò chơi tiến triển; đó là sự thay đổi so với bản gốc cũng như so với những trò chơi Final Fantasy đầu tiên), tất cả bọn họ ban đầu là Hiệp sĩ Hành trong game gốc. Tuy nhiên, trong bản làm lại thì họ là Freelancer, điều đó cũng góp phần định nghĩa cá tính của thành viên trong nhóm, tạo cho nhóm diện mạo (do Yoshida Akihiko thiết kế), tiểu sử, tính cách và tên gọi độc đáo.

Luneth (ルーネス, Rūnesu), biểu tượng của lòng can đảm, cậu là đứa trẻ mồ côi thích phiêu lưu mạo hiểm sinh trưởng ở làng Ur. Arc (アルクゥ, Arukū), biểu tượng của lòng nhân từ, bạn thời thơ ấu thân nhất của Luneth và là một chàng trẻ thông minh nhưng nhút nhát. Refia (レフィア), biểu tượng của tình yêu thương, là một cô gái lớn lên ở làng Kazus và cảm thấy mệt mỏi với việc học nghề thợ rèn từ cha nên thường xuyên trốn nhà. Ingus (イングズ, Inguzu), biểu tượng của sự quyết tâm, là người lính trung thành phụng sự Quốc vương Sasune và có tình cảm với công chúa Sara (được Sara đáp lại).

Xande (ザンデ, Zande) là nhân vật phản diện mà cả nhóm muốn dừng lại trong phần lớn trò chơi, mặc dù sau cùng thì hắn cũng chỉ là con tốt của Đám mây Hắc ám (暗闇の雲, Kurayami no Kumo) (Đám mây bóng tối trong một số bản dịch tiếng Anh của fan): một vị thần nhan hiểm và độc ác, kẻ muốn đẩy thế giới vào tình trạng hỗn loạn và hủy diệt bằng cách làm đảo lộn sự cân bằng giữa ánh sáng và bóng tối, để cho Hư không (Void) nuốt chửng cả thế giới. Xuất hiện dưới hình hài phụ nữ, Đám mây Hắc ám đã xưng mình ở ngôi thứ nhất số nhiều vì mười xúc tu của bà đều có ý chí riêng. Mặc dù ban đầu bà hạ gục các Chiến binh Ánh sáng (Light Warriors), nhưng họ vẫn có thể hồi sinh nhờ sự giúp đỡ của Doga và Unei. Sau đó, nhờ sự tương trợ của nhóm Chiến binh Bóng tối, họ đánh bại Đám mây Hắc ám và giải cứu thế giới.

Cốt truyện

Một trận động đất mở ra một hang động từng ẩn trong Động Altar gần làng Ur ở lục địa nổi. Bốn thiếu niên mồ côi dưới sự nuôi nấng của trưởng làng Topapa vô tình bắt gặp viên tinh thể ánh sáng trong lúc thăm dò tác động của trận động đất. Tinh thể ban cho họ sức mạnh của nó, và hướng dẫn họ cách để khôi phục sự cân bằng của thế giới. Không hiểu ý nghĩa của lời tuyên bố tinh thể, nhưng họ nhận ra tầm quan trọng của những lời đó. Do đó, họ thông báo cho gia đình nhận nuôi biết về sứ mệnh và bắt đầu cuộc hành trình khám phá overworld bên ngoài nơi họ sống, để mang lại cân bằng cho thế giới. Cũng như hai phần trước của series, Final Fantasy III được lập trình cho hệ máy Famicom bởi Nasir Gebelli. Đó là tác phẩm Final Fantasy gốc cuối cùng mà Gebelli làm việc. Giữa quá trình phát triển trò chơi, Gebelli buộc phải từ Nhật Bản trở về Sacramento, California do hết hạn thị thực lao động. Phần còn lại của ê-kíp phát triển theo chân ông tới Sacramento cùng với những vật liệu và trang thiết bị cần thiết để hoàn thành quá trình sản xuất game tại đó. Trò chơi hoàn chỉnh là một trong những trò chơi lớn nhất từng phát hành cho Famicom, xuất bản trên băng catridge 512kiB, dung lượng lớn thứ hai mà console có thể sử dụng được. Giống như nhiều game nhập vai console vào thời điểm đó, Final Fantasy III được biết đến với độ khó cao.

Âm nhạc

Nhà soạn nhạc thường xuyên của series Uematsu Nobuo là người sáng tác âm nhạc cho Final Fantasy III. Final Fantasy III Original Sound Version là album tổng hợp của hầu hết bản nhạc trong trò chơi, do Square/NTT Publishing phát hành vào năm 1991, và sau này được NTT Publishing phát hành lại vào năm 1994 và 2004. Một album hòa âm phối khí với tựa đề Final Fantasy III Yūkyū no Kaze Densetsu, hoặc trong phiên bản tiếng Anh là Final Fantasy III Legend of the Eternal Wind có chứa tuyển tập các ca khúc từ trò chơi, do Uematsu Nobuo và Dido, bộ đôi soạn nhạc gồm có Kato Michiaki và Ohtaku Shizuru, thực hiện. Album được phát hành bởi Data M vào năm 1990 và bởi Polystar vào năm 1994.

Những ca khúc chọn lọc của trò chơi đã xuất hiện trong nhiều album tổng hợp nhạc chuyển soạn Final Fantasy, bao gồm Final Fantasy: Pray và Final Fantasy: Love Will Grow (do Ohki Risa hát lời), và album thứ hai, thứ ba từ nhóm nhạc progressive metal The Black Mages của Uematsu. Một số ca khúc trong trò chơi sau này được remix và xuất hiện trong các tựa game về sau của Square và Square Enix, có thể kể đến như Chocobo Racing và Final Fantasy Fables: Chocobo's Dungeon. Vài đoạn nhạc từ soundtrack vẫn còn nổi tiếng đến tận ngày nay, và được biểu diễn nhiều lần trong series hòa nhạc Final Fantasy như Tour de Japon: Music from Final Fantasy và Distant Worlds - Music from Final Fantasy.

Sekito Tsuyoshi và Kawamori Keiji là người chuyển soạn nhạc nền cho bản làm lại Nintendo DS, họ làm việc dưới sự giám sát của Uematsu Nobuo. Soundtrack được phát hành dưới dạng album bởi NTT Publishing vào năm 2006 với tên gọi Final Fantasy III Original Soundtrack, với các phiên bản cải tiến của ca khúc cùng với một số ca khúc bổ sung.

Các phiên bản và tái phát hành

Có hai phiên bản Final Fantasy III riêng biệt: phiên bản Famicom 2D gốc chỉ phát hành tại Nhật Bản và phiên bản 3D làm lại hoàn chỉnh phát hành trên toàn thế giới.

Hủy bỏ phiên bản làm lại WonderSwan Color

Bandai ra mắt hệ thống máy chơi game cầm tay WonderSwan Color vào năm 2000, và ngay lập tức ký thỏa thuận với Square để phát hành các bản làm lại nâng cao của ba tựa game Final Fantasy đầu tiên trên hệ máy console mới. Mặc dù Final Fantasy và Final Fantasy II đều phát hành trong vòng một năm kể từ ngày ra thông báo, Final Fantasy III cuối cùng vẫn trì hoãn và không ra mắt đúng như dự kiến vào cuối năm 2001, ngay cả khi Bandai giành quyền xuất bản trò chơi. Trong khi bản port của Final Fantasy IV cuối cùng cũng phát hành cho WonderSwan Color thì Square vẫn không có động tĩnh gì với Final Fantasy III. Mặc dù game chưa bao giờ tuyên bố hủy bỏ một cách chính thức nhưng trang web chính thức đã ngừng hoạt động khi việc sản xuất console WonderSwan Color chấm dứt vào năm 2002.

Vào năm 2007, Tanaka Hiromichi giải thích trong một cuộc phỏng vấn rằng bản làm lại WonderSwan Color đã bị lãng quên vì kích thước và cấu trúc mã hóa của trò chơi Famicom gốc quá khó để có thể tái tạo lại trên WonderSwan Color:

Bản làm lại 3D

Sau thất bại trong việc làm lại trò chơi cho hệ máy WonderSwan Color, và việc Square sáp nhập với cựu đối thủ cạnh tranh Enix để thành lập Square Enix vào năm 2003 thì công ty đã đảm bảo rằng lời hứa làm lại trò chơi sẽ không hoàn toàn bị lãng quên. Có một giả thuyết cho rằng công ty có thể tìm đến PlayStation của Sony hoặc Game Boy Advance của Nintendo để thực hiện bản làm lại như những trò chơi trước đó. Square Enix đã xem xét việc làm port game cho hệ máy PlayStation 2, nhưng cuối cùng lại thuyết phục Nintendo phát triển tựa game cho hệ máy cầm tay mới vào thời điểm đó là Nintendo DS. Sự thành công thương mại của Nintendo DS càng củng cố thêm niềm tin vào quyết định này. Bản làm lại Final Fantasy III được công bố lần đầu vào ngày 24 tháng 10 năm 2004 nhưng không có thông tin chi tiết nào trong suốt một năm. Tanaka Hiromichi đứng đầu dự án với tư cách vừa là giám đốc sản xuất, vừa là đạo diễn. Sự hướng dẫn và giám sát của ông là cần thiết vì bản làm lại không chỉ đơn thuần là bản cập nhật đồ họa như ở Final Fantasy và Final Fantasy II, mà là cuộc đại tu toàn diện bằng cách sử dụng khả năng đồ họa 3D của Nintendo DS. Cùng với đồ họa 3D, trò chơi cũng tạo ra cảnh mở đầu video chuyển động đầy đủ, tương tự như những gì đã làm trong các bản port của game Final Fantasy đồ họa 2D cho PlayStation. Nhà phát triển Matrix Software đóng vai trò lập trình cho trò chơi. trái|nhỏ|Tanaka Hiromichi và Asano Tomoya Bản làm lại được sản xuất bởi Asano Tomoya và đồng phát triển bởi Square Enix và Matrix Software. Aiba Ryousuke (Final Fantasy XI) thực hiện công việc chỉ đạo nghệ thuật, Yoshida Akihiko (Final Fantasy XII) tái thiết kế nhân vật gốc để phù hợp với phong cách 3D, và thiết kế diện mạo cho nhân vật chơi được mới. Nhóm nhân vật không rõ ràng và vô danh trong game gốc thay thế bằng nhóm nhân vật cụ thể hơn với tính cách và câu chuyện đằng sau mới, đồng thời thêm vào một số cảnh mới để làm nổi bật cá tính của họ. Tuy nhiên, mạch chuyện chính vẫn không có sự thay đổi đáng kể. Ngoài bốn nhân vật chính thì trò chơi cũng có nhân vật bổ sung (gọi là "nhân vật phụ") gia nhập nhóm một cách tạm thời giống như trong bản gốc. Dẫu vậy, họ vẫn có điểm khác biệt so với bản gốc ở chỗ có thể tham gia vào trận chiến một cách ngẫu nhiên.

Hệ thống nghề nghiệp trong bản làm lại có sự tái thiết kế khi cân bằng lại các lớp nhân vật, bổ sung thêm năng lực mới và thêm vào lớp "Freelancer" để thay thế cho lớp "Hiệp sĩ Hành" làm nghề nghiệp mặc định tại thời điểm bắt đầu trò chơi (Hiệp sĩ Hành vẫn được giữ lại như một lớp bí mật). Nó cũng tích hợp sự kiện mới, tinh thể mới và dungeon mới, và hủy bỏ cơ chế điểm khả năng (capacity point). Không giống phiên bản Famicom gốc, hầu hết nghề nghiệp vẫn hữu dụng trong toàn bộ trò chơi. Nghề phổ biến như — Ninja và Hiền nhân (Sage) — và một vài nghề ít dùng như Thầy phong thủy được tái thiết kế để có năng lực ngang bằng với nghề Chiến binh. Một bổ sung khác là các món đồ (item) đặc biệt dành riêng cho nghề nghiệp chỉ khả dụng khi nhân vật hoàn toàn thông thạo một nghề nhất định.

Để thay thế cho điểm khả năng, mỗi nhân vật phải tạm thời chịu một thiệt hại tạm thời nho nhỏ khi chuyển đổi nghề nghiệp. Thiệt hại này làm giảm chỉ số của nhân vật từ 0 đến 10 trận tiếp theo. Giai đoạn này gọi là "Giai đoạn chuyển giao nghề nghiệp" (Job Transition Phase) và độ dài của nó phụ thuộc vào mức độ tương đồng của nghề mới với nghề cũ và độ thông thạo của nhân vật đối với nghề nghiệp mới. Ngoài ra còn có lựa chọn lưu tạm thời giúp người chơi có thể tắt máy DS và tiếp tục game khi khởi động trở lại. Giống như bản gốc, người chơi không thể lưu trò chơi tạm thời khi đang ở trong dungeon.

Port iOS của bản làm lại phát hành vào ngày 24 tháng 3 năm 2011 trên App Store. Có sự cải thiện về mặt lối chơi và đồ họa cũng như cải tiến âm thanh. Tuy nhiên, hệ thống gửi thư Mail/Mognet tới người chơi khác đã bị hủy bỏ, nhiệm vụ để mở khóa nghề nghiệp Hiệp sĩ Hành cũng có sự thay đổi.

Port Android từ phiên bản iOS cải tiến phát hành vào tháng 6 năm 2012 trên Google Play. Bản port PlayStation Portable của phiên bản tương tự phát hành vào ngày 20 tháng 9 năm 2012. Dẫu vậy, nó chỉ có thể tải về bên ngoài Nhật Bản vào cuối tháng đó. Vào tháng 4 năm 2013, Square Enix phát hành bản port Android có độ nét cao làm tựa game mở đầu cho console Ouya. Phiên bản Android cũng port tới Windows Phones vào ngày 27 tháng 12 năm 2013, và bản port HD của phiên bản cũng phát hành trên Steam vào ngày 27 tháng 5 năm 2014.

Đón nhận

Vào thời điểm phát hành trò chơi, tạp chí Famicom Tsūshin (nay là Famitsu) đã cho phiên bản Famicom số điểm 36 trên 40, dựa trên một hội đồng đánh giá gồm bốn người xếp hạng trò chơi 9, 9, 10 và 8 trên thang điểm 10. Kết quả này đã khiến sản phẩm trở thành một trong ba trò chơi được đánh giá cao nhất của tạp chí vào năm 1990, cùng với Dragon Quest IV và F-Zero, cả hai đều đạt số điểm 37 trên 40. Sản phẩm cũng là một trong sáu trò chơi được xếp hạng cao nhất của tạp chí cho đến năm 1990, cùng với Dragon Quest II, Dragon Quest III, và Zelda II: The Adventure of Link.

Tại Lễ trao giải Trò chơi của năm 1990 do Famicom Tsūshin tổ chức, Final Fantasy III được bình chọn làm á quân của giải Grand Prize với số điểm 37,101, xếp sau Dragon Quest IV. Vào năm 2006, độc giả của tạp chí trò chơi Nhật Bản Famitsu bình chọn cho bản gốc Final Fantasy III là một trong tám trò chơi điện tử hay nhất mọi thời đại, xếp trên cả Dragon Quest IV. Tính đến ngày 31 tháng 3 năm 2003, sản phẩm Famicom gốc đã xuất xưởng 1,4 triệu bản tại Nhật Bản.

Phiên bản làm lại DS đạt doanh thu cao. IGN lưu ý rằng "Không có gì đáng ngạc nhiên khi Final Fantasy III được quan tâm...vì sự thịnh hành của máy chơi game DS [vào thời điểm đó]." Trò chơi đã bán được 500,000 bản trong tuần đầu tiên tại Nhật Bản, vượt qua cả dự đoán ban đầu của Square Enix là chỉ bán được 350,000 bản. Theo Enterbrain, bản làm lại đã bán được hơn 935,000 bản ở Nhật Bản vào cuối năm 2006. Tính đến ngày 6 tháng 8 năm 2007, sản phẩm đã bán được hơn 990,000 bản trong nội địa và 460,000 bản tại Bắc Mỹ. Kể từ ngày 8 tháng 8 năm 2008, game đã bán được 480,000 bản ở châu Âu. Doanh số bán ra của sản phẩm theo đó đạt 1.93 triệu bản tính riêng cho phiên bản DS, và 3.3 triệu bản khi tổng gộp với Famicom tính đến ngày 9 tháng 8 năm 2008. Bản port PSP bán được hơn 80,000 bản ở Nhật Bản vào cuối năm 2012.

Đánh giá về phiên bản làm lại DS của Final Fantasy III nhìn chung là tích cực, với tỉ lệ đồng thuận là 77% theo GameRankings.

Hiệp sĩ Hành là nhân vật chính diện và Đám mây Hắc ám là nhân vật phản diện đại diện cho Final Fantasy III trong Dissidia Final Fantasy. Trong phiên bản tiếng Nhật, Fukuyama Jun là diễn viên lồng tiếng cho Hiệp sĩ Hành, còn vai Đám mây Hắc ám thuộc về Ikeda Masako. Ở phiên bản tiếng Anh là Aaron Spann và Laura Bailey tương ứng. Hai nhân vật vẫn tiếp tục vai trò của mình trong những phần kế tiếp: Dissidia 012 Final Fantasy và Dissidia Final Fantasy NT.