✨Edward Teller

Edward Teller (15 tháng 1 năm 19089 tháng 11 năm 2003) là một nhà vật lý lý thuyết người Mỹ gốc Hungary. Ông nổi tiếng vì được mệnh danh là cha đẻ của bom khinh khí và là một trong những người đã tạo ra Bản thiết kế bom nhiệt hạch đầu tiên Teller-Ulam. Teller được biết đến nhờ tài năng xuất chúng trong khoa học và tính cách dễ thay đổi và khó có mối quan hệ với người khác.

Sinh ra ở Hungary vào năm 1908, Teller di cư đến Hoa Kỳ vào những năm 1930, một trong nhiều người được gọi là "Người sao Hỏa", một nhóm gồm các nhà khoa học nổi tiếng người Hungary di cư. Ông đã có nhiều đóng góp cho vật lý hạt nhân và phân tử, quang phổ học (đặc biệt là hiệu ứng Jahn–Teller và Renner–Teller ) và vật lý bề mặt. Sự mở rộng của ông về lý thuyết phân rã beta của Enrico Fermi, dưới dạng các chuyển tiếp Gamow–Teller, đã tạo ra một bước đệm quan trọng cho ứng dụng của nó, trong khi hiệu ứng Jahn–Teller và lý thuyết Brunauer–Emmett–Teller (BET) vẫn còn là trụ cột trong vật lý và hóa học.

Teller đã có những đóng góp cho lý thuyết Thomas–Fermi, tiền thân của lý thuyết hàm mật độ, một công cụ hiện đại tiêu chuẩn trong việc xử lý cơ học lượng tử của các phân tử phức tạp. Năm 1953, cùng với Nicholas Metropolis, Arianna Rosenbluth, Marshall Rosenbluth và Augusta Telle , Teller là đồng tác giả của một bài báo là điểm khởi đầu tiêu chuẩn cho việc áp dụng phương pháp Monte Carlo vào cơ học thống kê và chuỗi Markov của Monte Carlo trong thống kê Bayes. Teller là thành viên của Dự án Manhattan, là dự án phát triển quả bom nguyên tử đầu tiên. Ông cũng đã thực hiện nỗ lực nghiêm túc để phát triển loại vũ khí dựa trên phản ứng hợp hạch, nhưng loại vũ khí như vậy chỉ ra đời sau khi chiến tranh thế giới 2 kết thúc. Teller là người đồng sáng lập Phòng thí nghiệm quốc gia Lawrence Livermore và là giám đốc của Viện World War II. Sau lời khai tiêu cực gây tranh cãi của ông trong phiên điều trần an ninh về J. Robert Oppenheimer, cấp trên của ông tại Phòng thí nghiệm Los Alamos, cộng đồng khoa học đã tẩy chay Teller.

Teller tiếp tục nhận được sự hỗ trợ từ chính phủ Hoa Kỳ và các cơ sở nghiên cứu quân sự vì sự ủng hộ của ông đối với việc phát triển kho vũ khí hạt nhân mạnh mẽ và chương trình thử nghiệm hạt nhân. Trong những năm cuối đời, ông ủng hộ các giải pháp công nghệ gây tranh cãi cho các vấn đề quân sự và dân sự, bao gồm kế hoạch tạo ra một bến cảng nhân tạo ở Alaska bằng cách sử dụng bom nhiệt hạch trong Dự án Chariot và Sáng kiến ​​Phòng thủ Chiến lược của Ronald Reagan. Teller là người nhận được Giải thưởng Enrico Fermi và Giải thưởng Albert Einstein . Ông qua đời vào ngày 9 tháng 9 năm 2003 tại Stanford, California, thọ 95 tuổi.

Bibliography

• Our Nuclear Future; Facts, Dangers, and Opportunities (1958), with Albert L. Latter as co-author
• Basic Concepts of Physics (1960)
• The Legacy of Hiroshima (1962), with Allen Brown
• [https://web.archive.org/web/20150320072915/https://www.iaea.org/Publications/Magazines/Bulletin/Bull113/11303580312.pdf The Constructive Uses of Nuclear Explosions] (1968)
• Energy from Heaven and Earth (1979)
• The Pursuit of Simplicity (1980)
• Better a Shield Than a Sword: Perspectives on Defense and Technology (1987)
• Conversations on the Dark Secrets of Physics (1991), with Wendy Teller and Wilson Talley
• , with Judith Shoolery