Delos (; ; Attic: , Doric: ) là một hòn đảo nằm ở trung tâm của quần đảo Cyclades gần Mykonos thuộc vùng Nam Aegea của Hy Lạp. Đây là một trong những địa điểm thần thoại, lịch sử và khảo cổ quan trọng nhất ở Hy Lạp. Các cuộc khai quật trên đảo là một trong những khu vực được khai quật rộng lớn nhất khu vực Địa Trung Hải. Nhiều hiện vật được tìm thấy hiện đang trưng bày tại Bảo tàng Khảo cổ Delos và Bảo tàng Khảo cổ Quốc gia Hy Lạp.
Hòn đảo có vị trí như là một thánh địa trong một thiên niên kỷ trước khi thần thoại Hy Lạp Olympia biến nó thành nơi sinh ra của hai vị thần Apollo và Artemis. Ngày nay, các địa điểm khảo cổ trên đảo được UNESCO công nhận là Di sản thế giới từ năm 1990.
Thần thoại Hy Lạp
Đảo Delos là nơi cặp song sinh Apollo và Artemis được sinh ra trong thần thoại Hy Lạp. Leto là một nữ thần thuộc dòng dõi Titan, nàng đã mang thai sau một cuộc tình với thần Zeus. Chẳng bao lâu sau, nữ thần Hera biết chuyện liền nổi cơn thịnh nộ, ra lệnh cho mãng xà Python giết chết Leto. Leto chạy trốn đến bờ biển và được thần biển cả Poseidon đưa đến một đảo hoang. Tại đây, Leto đã hạ sinh một cặp song sinh là Apollo và Artemis. Apollo là thần Mặt Trời còn Artemis là nữ thần Mặt Trăng. Đây là hai vị thần quan trọng của Ólempus. Hòn đảo đó được thần Zeus đặt tên là "Delos" (Đảo Ánh Sáng).
Lịch sử
Điều tra các túp lều đá cổ được tìm thấy trên đảo cho thấy, hòn đảo đã có người ở kể từ thiên niên kỷ thứ 3 trước Công nguyên. Nhà sử học Thucydides xác định các cư dân nguyên thủy như cướp biển Caria đã bị vua Minos của Crete trục xuất khỏi đảo. Trong sử thi Odýsseia, hòn đảo nổi tiếng là nơi sinh của hai vị thần song sinh Apollo và Artemis, mặc dù dường như có một số nhầm lẫn về nơi sinh của Artemis là Delos hoặc Ortygia. Từ năm 900 đến 100 TCN, Delos linh thiêng trở thành một trung tâm giáo phái lớn, nơi có dấu hiệu của thần Dionysos cũng như Titan Leto, mẹ của các vị thần sinh đôi nói trên. Suy cho cùng có được ý nghĩa tôn giáo Chủ nghĩa dân tộc Hy Lạp, Delos lúc đầu là một cuộc hành hương tôn giáo cho những người Ionia.
Một số sự "thanh tẩy" đã được thực hiện bởi chính quyền thành phố Athens trong nỗ lực làm cho hòn đảo phù hợp với sự thờ phụng của các vị thần hơn. Lần đầu tiên là vào thế kỷ 6 TCN, khi Peisistratos ra lệnh đào tất cả các ngôi mộ trong tầm nhìn của ngôi đền lên và các hài cốt được chuyển đến một hòn đảo gần đó. Vào thế kỷ 5 TCN, Chiến tranh Peloponnesus dưới sự chỉ đạo của Người có uy tín của Delphi, tất cả các xác chết đã đuơc dưa ra khỏi hòn đảo. Sau đó, người ta đã ra lệnh rằng, không ai được phép chết hoặc sinh con trên đảo do tầm quan trọng thiêng liêng của nó và để duy trì tính trung lập của hòn đảo trong thương mại, và không ai trên đảo có quyền đòi thừa kế.
Sau chiến tranh Ba Tư, hòn đảo trở thành nơi gặp gỡ của Liên minh Delian được thành lập vào năm 478 trước Công nguyên. Kho bạc chung của Liên minh cũng được giữ ở đây cho đến năm 454 trước Công nguyên khi Pericles chuyển nó đến Athens.
Hòn đảo không thể sản xuất được lương thực, sợi hay gỗ mà chỉ phụ thuộc vào việc nhập khẩu. Nguồn nước hạn chế được khai thác nhờ bể chứa và hệ thống thủy lợi, giếng, cống thoát nước. Tại các khu vực khác nhau là những Agora như là một thị trường. Nhà sử học Strabo đã nói rằng, người La Mã đã chuyển đổi Delos thành một cảng tự do vào năm 166 trước Công nguyên, điều này được thúc đẩy một phần bằng việc tìm cách làm tổn hại thương mại của Rhodes, lúc bấy giờ là mục tiêu thù địch của La Mã. Vào năm 167 hoặc 166 TCN, sau chiến thắng của người La Mã trong Chiến tranh Macedonia lần thứ ba, Cộng hòa La Mã đã nhượng lại Delos cho người Athens, những người đã bị trục xuất hầu hết là cư dân nguyên thủy. Các thương nhân La Mã đã đến để mua hàng chục ngàn nô lệ bị cướp biển Cilician bắt hoặc bị bắt trong các cuộc chiến sau khi đế quốc Seleucid tan rã. Nó trở thành trung tâm buôn bán nô lệ, với quy mô lớn nhất trong khu vực.
Trận Corinth cho phép Delos ít nhất đảm nhận một phần vai trò của Corinth như là trung tâm thương mại hàng đầu của Hy Lạp. Tuy nhiên, sự thịnh vượng thương mại, hoạt động xây dựng và dân số của Delos suy yếu đáng kể sau khi hòn đảo bị Mithridates VI của Pontos tấn công vào năm 88 và 69 trước Công nguyên, trong Chiến tranh Mithridatic với Roma. Trước khi kết thúc thế kỷ thứ 1 TCN, các tuyến thương mại đã thay đổi và Pozzuoli thay thế Delos trở thành trung tâm thương mại giữa Ý với phương Đông và là một trung tâm giáo phái lớn. Delos dần suy yếu, cùng với việc nguồn thức ăn, nước uống không đủ, cộng đồng bản địa tự cung tự cấp khiến hòn đảo dần dần không có người ở sau một thời gian.
Từ năm 1872, hòn đảo được khai quật, khu phức hợp gồm các tòa nhà có thể so sánh được với Delphi và Olympia. Năm 1990, UNESCO đã công nhận Delos là Di sản thế giới như là địa điểm khảo cổ đặc biệt, rộng lớn và phong phú, truyền tải hình ảnh của một thương cảng Địa Trung Hải vĩ đại.
Hình ảnh
File:Theatre Quarter, Delos 04.jpg|Phần của nhà hát
File:Sacred Way, Delos 03.jpg|Con đường thiêng liêng
File:Establishment of the Poseidoniasts, Delos 01.jpg|
File:Delos House of Dionysus floor mosaic.jpg|Tranh khảm tại Delos
File:House of the Masks 01.jpg|
File:House of Cleopatra, Delos.jpg|Nhà của Cleopatra
File:Delos House of Cleopatra.jpg|Tượng tại Nhà của Cleopatra
File:Ancient Delos.jpg|Ngôi nhà của hồ
File:Temple of Isis, Delos 03.jpg|Đền thờ Isis
File:Bust of Hermes, Delos 01.jpg|Bức tượng bán thân của Hermes
File:Mosaic from the Insula of the Jewellery 04.jpg|
File:Dolphins in Delos.JPG|[[Mosaics of Delos|
File:Agora of the Italians, Delos 02.jpg|Agora của người La Mã
File:Heraion, Delos 02.jpg|Dền thờ Hera
File:House of the Trident 03.jpg|Ngôi nhà của cây đinh ba
File:Artemision Colossus Delos 130043.jpg|
File:Kouros 102079.jpg|Bàn tay đá từ Colossus
## Tài liệu tham khảo
👁️
2 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Delos** (; ; Attic: , Doric: ) là một hòn đảo nằm ở trung tâm của quần đảo Cyclades gần Mykonos thuộc vùng Nam Aegea của Hy Lạp. Đây là một trong những địa điểm
**_Plecoptera delos_** là một loài bướm đêm trong họ Erebidae.
**_Colocleora delos_** là một loài bướm đêm trong họ Geometridae.
**Ephesus** (; Đền này có thể đã được xây dựng lại hoặc sửa chữa, nhưng điều này không chắc chắn, vì lịch sử sau đó của nó không được rõ ràng. Hoàng đế Constantinus Đại
Cột Doric ở mặt tiền Đại học Cincinnati, Mỹ Cột Doric phiên bản Hy Lạp Cột Doric phiên bản La Mã **Thức cột Doric** là một trong 3 cột cơ bản và được sử dụng
**Apollo** (tiếng Hy Lạp: Απόλλων _Apóllon_) là thần ánh sáng, chân lý và nghệ thuật trong thần thoại Hy Lạp, thường được thể hiện dưới hình dạng một chàng trai tóc vàng, đeo cung bạc
thumb|Đền [[Parthenon, một ngôi đền được xây dựng cho nữ thần Athena nằm trên khu vực Acropolis ở Athens, là một trong những biểu tượng tiêu biểu nhất cho văn hóa và sự tài hoa
thumb|Asteria ngồi trên một hòn đá cạnh một ngọn cây với cây đàn lia và vòng nguyệt quế bên cạnh. Đây có lẽ là những đặc trưng của nàng, hiện thân của hòn đảo Delos
**Mykonos** () là một hòn đảo Hy Lạp, một phần của Cyclades, nằm giữa Tinos, Syros, Paros và Naxos. Hòn đảo này có diện tích 85,5 km vuông (33,0 dặm vuông) và tăng lên độ cao
**Cyclades** (, ) là một nhóm đảo của Hy Lạp trong biển Aegea, ở phía đông nam của Hy Lạp đại lục; và từng là một quận của Hy Lạp. Đây là một trong sáu
thumb|upright=1.2|[[Queen Elizabeth II Great Court|Great Court được phát triển vào năm 2001 và bao quanh Phòng đọc.]] **Bảo tàng Anh** là một bảo tàng công cộng dành riêng cho lịch sử loài người, nghệ thuật
**Athens** (tên trong tiếng Anh, phiên âm: _A-then_, ) là thủ đô và thành phố lớn nhất của Hy Lạp, là một trong những thành phố cổ nhất thế giới với lịch sử được ghi
**Macedonia** (; ), còn được gọi là **Macedon** (), là một vương quốc cổ đại nằm ở ngoài rìa phía bắc của nền văn minh Hy Lạp Cổ xưa và Hy Lạp Cổ điển, và
**Vương quốc Pontos** hay ** đế quốc Pontos** là một vương quốc Hy Lạp hóa nằm ở phía nam biển Đen. Xứ này được Mithridates I thành lập bởi năm 291 TCN và tồn tại
thumbnail|Tượng Polykrates của M.Kozlovsky (1790, bảo tàng Nga) **Polykrates** (; ), con trai của Aeaces, là bạo chúa đảo Samos từ khoảng năm 538 TCN đến 522 TCN. Ông nổi tiếng như một chiến binh
**Hoa hậu Trái Đất 2013** là cuộc thi tìm ra đại diện thúc đẩy các hoạt động bảo vệ môi trường sống lần thứ 13, diễn ra vào ngày 7 tháng 12 năm 2013 tại
thumb|[[Vương quốc Macedonia (màu cam đậm) vào năm 336 TCN dưới triều đại của Philippos II của Macedonia; những vùng lãnh thổ khác bao gồm các quốc gia lệ thuộc của Macedonia (cam nhạt), người
**Robert Friend** (ngày 25 tháng 11 năm 1913 – ngày 12 tháng 1 năm 1998) là một nhà thơ và dịch giả người Mỹ gốc Do Thái. Sau khi chuyển đến Israel, ông đảm nhận
**_Wildflower (Đóa hoa hoang dại)_** là bộ phim truyền hình Philippines với sự tham gia của Maja Salvador cùng nhiều diễn viên khác. Phim được phát sóng trên kênh ABS-CBN từ ngày 13 tháng 2
**Bọ Cạp** (chữ Hán: 天蝎/天蠍 đọc đúng là **Thiên Hiết** hay còn gọi là **Thiên Hạt**, tiếng La Tinh: **_Scorpius_** để chỉ _con bọ cạp_) là một trong các chòm sao trong đường Hoàng Đạo.
**Lịch sử thế giới** (còn gọi là **lịch sử loài người** và **lịch sử nhân loại**) là ghi chép về hành trình phát triển của nhân loại từ thời tiền sử cho đến hiện tại.
Dưới đây là danh sách các Di sản thế giới do UNESCO công nhận tại châu Âu. ## Albania (4) trái|nhỏ|Trung tâm lịch sử của [[Berat]] * Butrint (1992) * Trung tâm lịch sử của
nhỏ|266x266px|Artaxerxes I **Artakhshathra/Artaxerxes I** là vua của Đế quốc Ba Tư từ năm 465 TCN đến 425 TCN (một số sử gia cho rằng triều đại ông bắt đầu năm 475 TCN). Ông là con
Bản đồ cho thấy những nơi xem cái chết là bất hợp pháp, nơi nó từng là bất hợp pháp, và nơi đang nỗ lực khiến nó bất hợp pháp. **Luật cấm tử** là một
**Trận Marathon** (tiếng Hy Lạp: Μάχη τοῡ Μαραθῶνος Mache tou Marathonos là trận đánh nổi tiếng diễn ra vào mùa thu năm 490 TCN trong Cuộc xâm lược Hy Lạp lần thứ nhất của Ba
**Frédéric Mistral** (8 tháng 9 năm 1830 - 25 tháng 3 năm 1914) là một nhà thơ vùng Provençe (Pháp) đoạt giải Nobel Văn học năm 1904. ## Tiểu sử Fredéric Mistral sinh tại làng
phải|nhỏ|300x300px|Các đảo quốc trên thế giới, những đảo quốc có đường biên giới trên đất liền được biểu thị bằng màu xanh lục và những đảo quốc không có đường biên giới trên đất liền
Chiếc Northrop **P-61 Black Widow** (Góa phụ đen) là một kiểu máy bay cánh đơn hai động cơ toàn kim loại, được Không lực Lục quân Hoa Kỳ sử dụng như là máy bay tiêm
**Hepatizon** (từ tiếng Hy Lạp: ἧπαρ, nghĩa là gan), còn gọi là **đồng đen Corinth**, là một hợp kim có giá trị cao trong thời kỳ cổ đại. Người ta cho rằng nó là hợp
: nhỏ|phải|Gà mái nhỏ|Gà con nhỏ|Gà trống **Gà** (danh pháp hai phần: _Gallus domesticus_) là một phân loài chim đã được con người thuần hóa cách đây hàng nghìn năm. Một số ý kiến cho
The **Donnysa Skipper** or **Varied Sedge Skipper** (_Hesperilla donnysa_) là một loài bướm ngày thuộc họ Hesperiidae. Nó được tìm thấy ở the Lãnh thổ Thủ đô Úc, New South Wales, Queensland, Nam Úc, Tasmania,
Đền Parthenon nhìn từ phía đồi Pnyx **Parthenon** (tiếng Hy Lạp: Παρθενών) là một ngôi đền thờ thần Athena, được xây dựng vào thế kỷ 5 trước Công nguyên ở Acropolis. Đây là công trình
Danh sách các nhà thiên văn Mỹ nổi tiếng và một số nhà khoa học có tác động gần gũi đến thiên văn học. * Marc Aaronson (1950-1987), nhà thiên văn * Charles Greeley Abbot
Trong thần thoại và tôn giáo Hy Lạp cổ đại, **Artemis** (; ) là nữ thần săn bắn, vùng đất hoang vu, động vật hoang dã, thiên nhiên, thảm thực vật, sinh nở, chăm bẵm
**ATP synthase** () là một cấu trúc enzyme được tìm thấy trong vi khuẩn và ti thể hay lục lạp của các sinh vật nhân thực. Cấu trúc này có khả năng tổng hợp adenosine
nhỏ|Tượng terracotta của Mithridates V tại Viện bảo tàng Louvre, Paris **Mithridates V Euergetes** (tiếng Hy Lạp: Μιθριδάτης ὁ εὐεργέτης, có nghĩa là "Mithridates người bảo trợ", trị vì khoảng năm 150-120 TCN.), Vị vua
nhỏ|Philetaerus trên một đồng xu bạc của [[Attalos I|Attalus I. Bảo tàng Anh.]] phải|Coin, dipicting the head of Philetaerus on the obverse and seated [[Athena, Greek goddess of war and wisdom, on the reverse, struck
**Perikles** (còn gọi là **Pericles**, tạm dịch ra tiếng Việt là _bị sự huy hoàng bám lấy_) (khoảng 495 – 429 TCN) là một nhà chính trị, nhà hùng biện, tướng lĩnh tài ba và
**Chiến tranh Peloponnisos**, 431 đến 404 TCN, là một cuộc chiến giữa các thành bang Hy Lạp cổ đại. Liên minh Peloponnisos được lãnh đạo bởi thành bang Sparta đã đánh bại liên minh Delos
**Themis** (Tiếng Hy Lạp: Θέμις) là một vị nữ thần Titan của Hy Lạp cổ. Bà được miêu tả như một "luật sư công minh", và là hiện thân cho thứ bậc thần linh, luật
**Dodecanese** (, _Dodekánisa_, , , nghĩa là 'mười hai đảo') là một nhóm gồm 12 đảo lớn và 150 đảo nhỏ thuộc chủ quyền của Hy Lạp tại biển Aegea, trong đó 26 đảo có
**Tinos** () là một hòn đảo của Hy Lạp nằm trên biển Aegea. Đảo là một phần của nhóm đảo Cyclades. Vào thời cổ đại, Tinos được gọi là **Ophiussa** (từ _ophis_, tiếng Hy Lạp
**Naxos** (, ) là một hòn đảo của Hy Lạp, với diện tích (), đây là đảo lớn nhất của nhóm đảo Cyclades trên biển Aegea. Đảo là trung tâm của nền văn hóa Cyclades
nhỏ|phải|upright=1.10|Các nhóm đảo của biển Aegea. Biển Ionia và phần lớn các đảo của nó không được vẽ trong hình. Hy Lạp có khá nhiều đảo, ước tính vào khoảng 1.200 đến 6.000, tùy theo
**Paul Delos Boyer** (31 tháng 7 năm 1918 – 2 tháng 6 năm 2018) là nhà hóa học người Mỹ. Ông đoạt Giải Nobel Hóa học năm 1997 cùng với John E. Walker nhờ công
**Bọ Cạp** (tiếng Anh: Scorpio /ˈskɔːrpiəʊ/; tiếng Hy Lạp cổ: Σκορπιός _skorpiós_; ký hiệu: ♏︎), hay còn gọi là **Thiên Hạt**, **Hổ Cáp** hoặc **Thiên Yết**, là cung hoàng đạo thứ tám trong vòng tròn
**Nữ thần Diana** (trong tiếng La Mã có nghĩa là "trên trời" hoặc "thiên thần") là một thần nữ trong thần thoại La Mã, Diana là nữ thần săn bắn đồng thời là nữ thần