✨Chế độ quyền lực tập trung
Chế độ quyền lực tập trung hay chế độ đầu sỏ, chế độ quả đầu (từ tiếng Hy Lạp: ὀλιγαρχία (oligarkhía); ghép từ ὀλίγος (olígos), nghĩa là "một vài", và ἄρχω (arkho), nghĩa là "cai trị hay điều khiển") là một dạng thể chế quyền lực trong đó đa số quyền lực nằm trong tay thiểu số. Những người này có thể được nhìn nhận qua dòng dõi hoàng gia, tài sản, quan hệ gia đình, kiến thức, đoàn hội cơ quan hay cầm quyền quân sự. Những nước quyền lực tập trung thường được cai trị bởi một vài gia đình lớn mạnh và thường truyền lại quyền lực cho nhiều thế hệ trong gia đình, nhưng việc thừa kế không phải là một điều kiện cần trên thực tế của chế độ này.
Xuyên suốt lịch sử, các thể chế quyền lực tập trung mang tính chất độc tài (dựa trên sự tuân thủ của công chúng và/hay sự đàn áp để tồn tại) hay mang tính chất tương đối ôn hòa. Aristotle là người tiên phong trong việc sử dụng thuật ngữ này tương đương với sự cai trị của những kẻ giàu, thuật ngữ chính xác là chế độ tư hữu, tư quyền (plutocracy). Tuy nhiên, chế độ quyền lực tập trung không phải lúc nào cũng là chế độ tư quyền, do thiểu số cầm quyền có thể đơn giản là một nhóm đặc quyền, và không cần phải có quan hệ huyết thống như ở chế độ quân chủ.
Tổng quan
Trong lịch sử, nhiều chế độ chính quyền đầu sỏ đã trao quyền lực chính trị cho một nhóm thiểu số, có những tranh luận cho rằng đây là một dạng chế độ chính quyền quý tộc (aristocracy - được tổ chức bởi những người có năng lực nhất và thông thái nhất). Những dạng chính quyền như vậy thường được kiểm soát bởi những gia đình có thế lực, con của những gia đình này được nuôi dưỡng, giáo dục để trở thành người kế thừa quyền lực trong chính quyền.
Tuy nhiên quyền lực này không được thi hành một cách công khai, những đứng đầu duy trì cái gọi là "quyền lực đằng sau vương miện", áp đặt sự kiểm soát thông qua các phương tiện kinh tế. Mặc dù những người theo trường phái Aristotle cho rằng thuật ngữ này tương đương với việc cai trị bởi những người giàu, mà với trường hợp này dùng thuật ngữ "plutocracy" thì chính xác hơn, còn với chế độ oligarchy không luôn nhất thiết là cai trị bởi người giàu, mà có thể những người đứng đầu có thể đơn giản là một nhóm người có đặc quyền.
Tài phiệt Nga
- Boris Berezovsky - LogoVaz
- Mikhail Khodokovsky - Rosprom Group (Menatep)
- Mikhail Fridman - Alfa Group
- Vladimir Gusinsky - Most Group
- Vladimir Potanin - Oneximbank
- Alexandr Smolensky — SBS-Agro (Ngân hàng Thủ đô)
- Vladimir Vinogradov — Inkombank
👁️ 1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Chế độ quyền lực tập trung** hay **chế độ đầu sỏ**, **chế độ quả đầu** (từ tiếng Hy Lạp: ὀλιγαρχία (oligarkhía); ghép từ ὀλίγος (olígos), nghĩa là "một vài", và ἄρχω (arkho), nghĩa là "cai
**Chế độ tài phiệt** là một hình thức của chế độ quyền lực tập trung, trong đó một xã hội được thống trị hay kiểm soát bởi một thiểu số những công dân giàu có.
thumb | 220x124px | right | [[Adolf Hitler - lãnh đạo chế độ độc tài toàn trị của Đức Quốc Xã 1933 - 1945]] **Chế độ độc tài** (; cách dịch khác là **chuyên chính**),
thumb|right|[[Francisco Franco, caudillo của Tây Ban Nha từ 1936 tới 1975, lãnh đạo một chế độ chuyên chế mà tồn tại đến khi ông ta chết.]] **Chủ nghĩa chuyên chế** là một hình thức chính
**Chế độ đạo tặc trị**, tiếng Anh **kleptocracy**, (từ - _kleptēs_, "trộm cắp" and κράτος - _kratos_, "quyền lực, cai trị", do đó "cai trị bởi đạo tặc") là một chế độ chính trị tham
**Chế độ chuyên quyền** (, _despotismós_) là một hình thức chính phủ trong đó một thực thể duy nhất cai trị với quyền lực tuyệt đối. Thông thường, thực thể đó là một cá nhân
**Chế độ quý tộc** là một dạng chính phủ mà đặt quyền lực vào tay một số nhỏ người thuộc một tầng lớp thống trị. Thuật ngữ này gần như đồng nghĩa với dạng chính
**Chủ nghĩa tinh hoa** là niềm tin cho rằng những cá nhân tạo nên một tầng lớp ưu tú — một nhóm chọn lọc những người có phẩm chất nội tại, trí tuệ cao, giàu
Tại một số quốc gia, **phân lập quyền lực** (_separation of powers_) là việc quyền lực của nhà nước được phân chia cho nhiều cơ quan khác nhau. Một mô hình được nhắc đến nhiều
**Tập đoàn trị** (tiếng Anh: Corporatocracy) là một thuật ngữ để chỉ việc một hệ thống kinh tế và chính trị bị điều khiển bởi các tập đoàn hoặc lợi ích tập đoàn. Nó là
nhỏ|[[Hoàng đế La Mã Augustus trong vai thần Jupiter, tay cầm quyền trượng và quả cầu (nửa đầu thế kỷ 1 CN)]] **Thần quyền** là một dạng của chế độ chuyên quyền, trong đó một
Thuật ngữ **Tứ đầu chế** (từ tiếng Hy Lạp τετραρχία có nghĩa là _bốn người cai trị_) mô tả bất kỳ hình thức chính phủ nào mà quyền lực được phân chia cho bốn cá
**Trại tập trung Auschwitz** ( ) là một mạng lưới các trại tập trung và trại hủy diệt do Đức Quốc Xã dựng lên tại vùng lãnh thổ Ba Lan bị nước này thôn tính
**Lịch sử của chế độ Giáo hoàng** là một lịch sử lâu dài kéo dài trong suốt 2000 năm với rất nhiều sự kiện và biến động. Giáo hội Công giáo nhìn nhận Giáo hoàng
**Chính quyền địa phương** là một tổ chức hành chính có tư cách pháp nhân được hiến pháp và pháp luật công nhận sự tồn tại vì mục đích quản lý một khu vực nằm
**Nguyên tắc tập trung dân chủ** là một trong những nguyên tắc cơ bản được trình bày trong điều lệ chính thức của các đảng phái cộng sản theo chủ nghĩa Marx-Lenin. Lenin, người đầu
**Thể chế đại nghị** hoặc **Đại nghị chế** với đặc điểm là nhánh hành pháp của chính quyền phụ thuộc vào sự cho phép trực tiếp hoặc gián tiếp của quốc hội, thường được biểu
**Chế độ quân chủ**, đôi khi được gọi là **chế độ quân quyền**, là một thể chế chính quyền trong đó một vị vua đảm nhiệm chức vị nguyên thủ quốc gia cho tới khi
**_Leviathan hay Vật chất, Hình thức và Quyền lực của một Nhà nước, Giáo hội và Dân sự_** (Tiếng Anh: _Leviathan or The Matter, Forme and Power of a Common-Wealth, Ecclesiasticall and Civil_), thường được
**Tập trung hóa** là quá trình mà các hoạt động của một tổ chức, đặc biệt là các hoạt động liên quan đến lập kế hoạch và ra quyết định, chiến lược và chính sách
**Chế độ nhất viện** là chế độ mà nghị viện của một nước chỉ xếp đặt một viện. Ở bên trong loại chế độ này, việc chế định luật pháp và thông qua dự thảo
thumb|[[Louis XIV của Pháp, _Le Roi Soleil_, là một biểu tượng đỉnh cao của thời kỳ Ancien Régime.]] **Chế độ cũ** (tiếng Pháp: _Ancien Régime_) là chế độ chính trị xã hội quân chủ, quý
Khái niệm đương đại về thể chế đại nghị được cho là có nguồn gốc tại Vương quốc Anh vào thế kỷ 18, mặc dù Thụy Điển đã áp dụng thể chế đại nghị từ
là một quan chế từng được các triều đại phong kiến Trung Quốc sử dụng. Tam tỉnh là Trung thư tỉnh, Môn hạ tỉnh và Thượng thư tỉnh; lục bộ trực thuộc Thượng thư tỉnh,
Theo tờ báo Economist **quyền lực bén** là việc dựa vào “việc đánh đổ, bắt nạt và áp lực; những yếu tố này được kết hợp nhau để thúc đẩy việc tự kiểm duyệt”. Trong
**Phiên phiệt** (藩閥, はんばつ, _hanbatsu_) hay **Chính thể đầu sỏ thời Minh Trị**, với các nhà sử học là tầng lớp nắm quyền mới vào thời kỳ Minh Trị của Nhật Bản, là một nhóm
**Apartheid** (, ) là một chính sách phân biệt chủng tộc trước đây đã được tiến hành ở Nam Phi. Từ _Apartheid_ trong tiếng Hà Lan dùng ở châu Phi có nghĩa là _sự riêng
nhỏ|[[Lý Quang Diệu, cố thủ tướng Singapore trong giai đoạn 1959 - 1990. Người thường được xem là nhà độc tài nhân từ.]] Một **chế độ độc tài nhân từ** đề cập đến một chính
**Quốc gia đơn đảng** hay **hệ thống độc đảng** hay **hệ thống đơn đảng** hay **chế độ đảng trị** là hình thức chính quyền có hệ thống đảng do một đảng chính trị thành lập
liên_kết=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Queen_Anne_in_the_House_of_Lords.jpg|nhỏ|286x286px|[[Thượng Nghị viện Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland|Viện Quý tộc là thượng nghị viện trong Quốc hội Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland với các thành viên xuất thân từ
Đức Quốc xã đã duy trì các trại tập trung (, KZ hoặc KL) trên toàn lãnh thổ mà họ kiểm soát trước và trong Thế chiến II. Các trại Đức Quốc xã đầu tiên
**Thăm dò trọng lực** (Gravimetry) là một phương pháp của _Địa vật lý_, thực hiện đo Trọng trường Trái Đất để xác định ra phần _dị thường trọng lực_, từ đó xác định phân bố
**Chế độ chuyên quyền** (tiếng Anh: _autocracy_) là một chính phủ với quyền lực được tập trung chỉ trong tay một người. Mọi quyết định của người này không bị ràng buộc bởi pháp lý
nhỏ|upright=1.3|Tranh biếm họa chính trị có từ tháng 10 năm 1884 khắc họa cảnh [[Chế độ tài phiệt|những nhà tài phiệt giàu có đang dự yến tiệc trên bàn trong khi một gia đình nghèo
**Đại gia đầu sỏ** (), thường chỉ đến giới **tài phiệt Đông Âu**, về đại thể là một trùm tư bản vốn kiểm soát đủ các nguồn tài nguyên tạo ảnh hưởng đến nền chính
nhỏ|302x302px|Bức tranh _[[:en:Portrait of the Loredan family|Chân dung gia đình Loredan_ (năm 1507) của danh họa người Ý Giovanni Bellini. Leonardo Loredan trị vì trên cương vị Tổng trấn thành Vơ-ni-dơ thứ 75, từ năm
thumb|_Eduskunta_, quốc hội của [[Đại công quốc Phần Lan (lúc đó là một phần của Nga), có quyền bầu cử phổ thông vào năm 1906. Một số tiểu bang và vùng lãnh thổ có thể
liên_kết=https://en.wikipedia.org/wiki/File:%E6%94%BF%E5%BA%9C%E4%BA%A4%E4%BB%A3%E4%BF%AE%E6%94%B9%E9%81%B8%E8%88%89%E5%88%B6%E5%BA%A6%E8%8D%89%E6%A1%88_20210413.png|phải|nhỏ|300x300px|[[Chính phủ Hồng Kông công bố dự thảo Điều lệ hoàn thiện chế độ bầu cử (tổng hợp sửa đổi) vào ngày 13 tháng 4 năm 2021.]] **Cải cách chế độ chính trị Hồng Kông
nhỏ|Lãnh thổ ước đoán do các chế độ quân chủ Trung Quốc cai trị trong suốt chiều dài lịch sử Trung Quốc là một nước quân chủ từ thời tiền sử cho đến tận năm
** Chế độ tổng tài** (tiếng Pháp: _Le Consulat_) là chính phủ cấp cao nhất của Đệ Nhất Cộng hòa Pháp kể từ sự sụp đổ của Chế độ đốc chính trong cuộc Đảo chính
Những vụ thảm sát (hay tàn sát, giết người hàng loạt hoặc thanh trừng chính trị) đã xảy ra tại một số quốc gia vào thế kỷ 20 và 21 dưới chế độ Cộng sản.
thế=|nhỏ|Cổng chính của trại tập trung Neuengamme, Hamburg nhỏ|Nhà máy sản xuất gạch - vận hành bởi tù nhân tại Neuengamme, Hamburg nhỏ|Neuengamme nhìn từ xa **Trại tập trung Neuengamme** thuộc mạng lưới trại tập
**Phoenicia** là một nhóm người nói tiếng Semit cổ đại sinh sống ở các thành bang Phoenicia dọc theo một dải bờ biển của vùng Levant ở phía Đông Địa Trung Hải, chủ yếu là
**Bất lực tập nhiễm** hay **bất lực do học được** (_Learned helplessness_) hay là **sự bất lực có điều kiện** là hành vi được biểu hiện ra bên ngoài của một đối tượng sau khi
Lăng Hùng Vương trên núi Nghĩa Lĩnh.|thế= **Triều đại**, **hoàng triều**, hay **vương triều**, thường là danh từ để gọi chung hai hay nhiều vua chúa của cùng một gia đình nối tiếp nhau trị
**Quân điền chế** () là một thể chế về sở hữu và phân phối đất đai trong lịch sử Trung Quốc từ thời Lục triều đến giữa thời nhà Đường. Thời nhà Hán, chế độ
**Quân chủ chuyên chế**, **chế độ quân chủ tuyệt đối**, là chính thể mà quân chủ nắm thực quyền. Hiến pháp không tồn tại hoặc không hề có tác dụng trong chế độ này. Chế
**Chủ nghĩa thân hữu** là hành vi thiên lệch trong việc giao công việc và các lợi thế khác cho bạn bè hoặc đồng nghiệp đáng tin cậy, đặc biệt là trong chính trị và
**Dương Khai Tuệ** (); biểu tự **Vân Cẩm** (); 6 tháng 11 năm 1901 – 14 tháng 11 năm 1930) là vợ thứ hai của Mao Trạch Đông, người mà ông kết hôn năm 1920.
nhỏ|phải|Trùm tài phiệt Khodorkovsky **Tài phiệt Nga** () là những đại gia đầu sỏ ở các nước cộng hòa Xô viết cũ vốn tích lũy của cải một cách nhanh chóng trong suốt thời kỳ