✨Chân Hoàn truyện

Chân Hoàn truyện (phồn thể: 甄嬛傳; giản thể: 甄嬛传, ), thường được gọi luôn theo tên tiểu thuyết gốc thành Hậu cung Chân Hoàn truyện (後宮甄嬛传), là một bộ phim truyền hình cổ trang Trung Quốc.

Đây là bộ phim cung đấu ăn khách nhất trên màn ảnh Đại lục năm 2012 và được đánh giá là tác phẩm cổ trang kinh điển của Trung Quốc trong nhiều năm trở lại đây. Bộ phim tạo nên cơn sốt tương tự như Tây du ký (1986) hay Hoàn Châu cách cách (1997). Chân Hoàn truyện có mặt trong danh sách những bộ phim được khán giả đón xem lại hằng năm.

Xuất xứ

Phim được chuyển thể từ tiểu thuyết ngôn tình tên Hậu cung Chân Huyên truyện của nhà văn trẻ Lưu Liễm Tử. Về tên gọi, hiện có bản dịch là "Hậu cung Chân Huyên truyện", vì chữ 嬛 có ba âm Hán-Việt là [Huyên], [Hoàn] và [Quỳnh]. Bộ phim mua bản quyền tiểu thuyết khi tác giả mới chỉ hoàn thành một phần ba tác phẩm, lên kế hoạch sản xuất và công chiếu lần đầu vào cuối năm 2011. Đây cũng là lần đầu tiên đạo diễn Trịnh Hiểu Long - đạo diễn của phim - thử sức với dòng phim cổ trang.

Tuy là dùng cốt truyện của tiểu thuyết, song thực tế nội dung tiểu thuyết hoàn toàn khác với phim. Thể loại của tiểu thuyết được gọi là giá không tiểu thuyết (架空小说), theo tiếng Anh gọi là Alternate History, đặt bối cảnh hư cấu tại một quốc gia Đại Chu (大周), hoàn toàn không có trong lịch sử Trung Quốc. Cũng vì lý do này, rất nhiều câu thoại và bối cảnh của bộ phim không phù hợp lịch sử, các phi tần cũng như các con cái của Ung Chính không có thật trong lịch sử, vì tuy là lấy triều đại cụ thể có thật là nhà Thanh nhưng vẫn tuân theo nội dung tiểu thuyết, mà nội dung tiểu thuyết lại đặt trong bối cảnh triều đại hư cấu tưởng tượng.

Nội dung phim

Bộ phim "Chân Hoàn truyện" được đặt vào triều đại nhà Thanh thời kỳ Ung Chính, kể về cô gái người Hán tên gọi Chân Hoàn, là con gái của Đại lý tự Thiếu khanh Chân Viễn Đạo. Trong kì Tuyển tú đầu tiên sau khi lên ngôi của Ung Chính Đế, dù đã cố tình ăn mặc và trang điểm đơn giản nhưng Chân Hoàn vẫn lọt vào mắt xanh của Thiên tử vì có dung mạo đến năm phần giống Hoàng hậu quá cố của ông là Thuần Nguyên Hoàng hậu.

Cùng trúng tuyển đợt Tuyển tú này còn có người chị thân thiết với cô là Thẩm Mi Trang, sau khi bất bình ra tay trượng nghĩa thì cô lại kết nghĩa chị em với một Tú nữ xuất thân không cao là An Lăng Dung. Cả ba đều được chọn làm phi tần mới vào hậu cung, riêng Chân Hoàn còn được phong hiệu là 「Hoàn; 莞」, là người duy nhất trong các phi tần mới tuyển có được phong hiệu. Được sự chỉ dẫn tận tình của các Trưởng sự cô cô, ba người hiểu được những phe cánh trong hậu cung với một bên là Hoa phi Niên Thế Lan trẻ đẹp đắc sủng, gia thế hơn người, kiêu căng ngạo mạn và Hoàng hậu Ô Lạp Na Lạp Nghi Tu lúc nào cũng tỏ ra đức độ hiền từ. Ban đầu, Chân Hoàn luôn muốn đứng ngoài cuộc tranh chấp giữa các phi tần, nhưng khi cô được Hoàng đế sủng hạnh cũng là lúc cô không thể không bước chân vào cuộc chiến, từng bước học cách tính kế để bảo vệ mạng sống của bản thân và gia tộc. Thế nhưng tưởng như mình đã hoàn toàn chiến thắng sau khi đánh bại Niên Thế Lan, Chân Hoàn đau đớn đối diện sự thật rằng Hoàng đế từ tước đến nay vẫn chỉ xem cô là một thế thân của Thuần Nguyên Hoàng hậu, đồng thời cũng nhận ra vị Hoàng hậu mà cô luôn nghĩ là đồng minh của mình hóa ra lại là bậc thầy ném đá giấu tay. Tuyệt vọng vì cảm thấy bị sỉ nhục, sau khi hạ sinh con gái của mình với Hoàng đế, Chân Hoàn xuất gia làm Ni cô, và cũng trong đoạn thời gian này mà cô kết duyên được với Quả Quận vương Doãn Lễ - em trai thứ 17 của Hoàng đế. Mối tình của cả hai nhanh chóng kết thành cái thai song sinh trong bụng Chân Hoàn, nhưng giữa lúc đó cô nghe tin Doãn Lễ chết.

Không tin đấy là tai nạn, ngay sau đó biết gia đình của mình cũng bị ám hại, Chân Hoàn hạ quyết tâm lợi dụng chuyến thăm viếng của Hoàng đế mà hồi cung. Lần này Chân Hoàn được sửa họ thành Nữu Hỗ Lộc Thị, được đổi thành phong hiệu là 「Hi; 熹」, vị hiệu Phi, bước vào một hành trình mới phục thù.

Quá trình

Năm 2010, phim được mua bản quyền chiếu bởi kênh Bắc Kinh điện thị Nghệ thuật trung tâm (北京电视艺术中心). Cùng năm, ngày 18 tháng 9, phim tiến hành công đoạn quay phim. Đạo diễn Trịnh Hiểu Long của phim, qua Chân Hoàn truyện, là tác phẩm phim cổ trang đầu tiên trong sự nghiệp.

Thông qua Chân Hoàn truyện, Trịnh Hiểu Long muốn xây dựng phong cách chủ nghĩa hiện thực, do đó thay vì làm về triều đại hư cấu Đại Chu trong tiểu thuyết nguyên tác, ông quyết định đưa về đời nhà Thanh, và dựa vào những đặc điểm trong nguyên tác, triều đại của Ung Chính Đế được chấp nhận. Vì lý do này, Trịnh Hiểu Long bắt đầu nghiên cứu văn hóa triều Thanh, năm lần bảy lượt tham quan Cố Cung Bắc Kinh. Vì nguyên tác xây dựng tình tiết lãng mạn ngôn tình tương đối nhiều, Trịnh Hiểu Long quyết định đơn giản hóa nó, nhấn mạnh sự tàn nhẫn của Đế vương, chủ yếu muốn thông qua Chân Hoàn truyện để truyền thông điệp mang tính chất phê phán sự khắc nghiệt của chế độ quân chủ khi xưa.

Ngày 30 tháng 1 năm 2011, Chân Hoàn truyện chính thức đóng máy trong cảnh quay trên di chỉ mặt băng ở Viên Minh Viên. Sau khi tiến hành xử lý số tập thô, từ 90 tập, Trịnh Hiểu Long quyết định giảm xuống còn 76 tập. Tháng 11 cùng năm, bộ phim Chân Hoàn truyện chính thức bắt đầu quá trình phát sóng. Sang ngày 26 tháng 3 năm 2012, bắt đầu trình chiếu ở các kênh của Thiên Tân, Giang Tây, Thượng Hải cùng An Huy. Theo ghi nhận lại, số lượng xem ở CTS là dẫn đầu, trung bình một tập có rating 2.97, khi kết thúc cũng đạt 3.34.

Các nhân vật chính trong phim

Tuyến nhân vật chính

Đại Thanh hoàng tộc

Tuyến nhân vật khác

Đánh giá

Tích cực

Không quy tụ dàn diễn viên ngôi sao danh giá, "Chân Hoàn truyện" gặt hái thành công nhờ sở hữu dàn diễn viên thực lực và có phong cách riêng.

Nhân vật chính Chân Hoàn được Tôn Lệ biến hóa rất linh hoạt, nhất là Tôn Lệ đã đánh dấu rất ấn tượng từng chặng đường tính cách, nhận thức và quá trình thay đổi của nhân vật Chân Hoàn, Tôn Lệ đã để lại vai diễn mang đậm dấu ấn trong sự nghiệp của bản thân. Nhân vật Ung Chính được Trần Kiến Bân thể hiện bằng sự lạnh lùng tàn nhẫn, tuy được so sánh với rất nhiều Ung Chính do các diễn viên khác thủ vai nhưng Trần Kiến Bân vẫn để lại hình ảnh một Hoàng đế lạnh lùng và tàn nhẫn rất riêng biệt. Nói về vai Hoàng hậu của Thái Thiếu Phân, Thái Thiếu Phân là một "đàn chị" trong việc thể hiện phong cách mẫu nghi thiên hạ của Hoàng hậu, tuy nhiên, lời thoại đôi khi không khớp với khẩu hình nhân vật vì Thái Thiếu Phân vốn là diễn viên Hồng Kông nổi tiếng và bộ phim sử dụng Tiếng Trung Quốc phổ thông. Những vai diễn khác cũng rất ấn tượng, tuy chỉ là vai phụ nhưng các nhân vật đều được thể hiện với tính cách riêng, dấu ấn riêng đặc trưng cho từng nhân vật, trong đó không thể không nhắc đến diễn viên gạo cội Lưu Tuyết Hoa trong vai Thái hậu.

Bên cạnh đó, bộ phim được quay chủ yếu tại Phim trường Hoành Điếm. Phục trang và dựng cảnh cũng là một trong những thế mạnh đáng chú ý của bộ phim, trang phục dành cho các vị Hậu phi trong Thanh cung rất tinh xảo và sinh động, đẹp mắt, các trang sức, mũ cát phục, Hoàng phục và Cát phục hoàng gia đến Hộ giáp, giày đều được đầu tư rất kĩ từng chi tiết, tất cả đều phù hợp với thẩm mỹ của khán giả. Đạo diễn, các diễn viên cùng ê kíp đoàn phim đã tham khảo và học hỏi các nhà sử gia rất kĩ lưỡng để bộ phim trông thực và hợp lý, từ văn nghệ, tuồng kịch, trang sức, cống phẩm,.. được bày biện trong bảo tàng. Sự ảnh hưởng của bộ phim đã khiến hiện tượng quan tâm văn hóa triều Thanh trở nên mạnh mẽ, các sức phẩm, địa vị hậu cung cùng xưng hô trong phim được đông đảo cư dân mạng ưa thích và có hành động nhái lại.

Bộ phim đã được phát lại nhiều lần ở nhiều đài truyền hình địa phương tại Trung Quốc Đại lục. Sau thành công ở nội địa, phim tiếp tục gây cơn sốt ở Đài Loan, Nhật Bản và Hàn Quốc tạo nên cơn sốt cắt mắt hai mí giống đôi mắt của diễn viên Tôn Lệ vai Chân Hoàn, số ca cắt mắt tăng 30% so với cùng kỳ. Ngoài ra, phim còn được biên tập từ 76 tập rút thành 6 tập, mỗi tập 90 phút và có thêm một số cảnh bổ sung để phát sóng ở Mỹ. Khi công chiếu ở Mỹ, vì bị rút ngắn và khác biệt văn hoá (đơn cử như chế độ đa thê), phim bị đánh giá là quá dài, quá nhiều tâm lý, lời thoại phức tạp dẫn đến khó nắm bắt được sự thưởng thức của khán giả phương Tây. Bộ phim cũng đã được trình chiếu lần đầu tiên tại Việt Nam trên kênh THVL1 từ 23 tháng 6 năm 2013 với nhan đề "Sóng gió hậu cung". Năm 2015, Truyền hình Hà Nội chiếu lại bộ phim với tên "Chuyện hậu cung". Đến năm 2020, kênh HTV3 mua bản quyền và phát sóng phim lúc 21 giờ từ thứ 2 đến thứ 6 bắt đầu từ ngày 11 tháng 6.

Chỉ trích

Tuy rất thành công, "Chân Hoàn truyện" cũng có những hạn chế, đặc biệt là tính chất lịch sử và chuẩn xác của bối cảnh phim.

Gặp vấn đề tiên quyết chính là ngoại hình của nam chính. Trong tiểu thuyết nguyên tác, hình ảnh "Hoàng thượng" được miêu tả với vẻ ngoài trẻ trung hơn rất nhiều so với nam diễn viên Trần Kiến Bân. Theo đạo diễn, thì đây là ý đồ riêng của ông:「"Tôi muốn quay một bộ cổ trang mang ý phê phán. Bởi mấy bộ cổ trang gần đây của chúng ta quá nửa là ca tụng, phần lớn là tâng bốc. Bao gồm một số hoàng thượng vừa trẻ, vừa đẹp, vừa chung tình. [...] tôi thấy thực tế tạo vấn đề rất lớn. Có một số cô gái muốn theo tiểu thuyết đâm đầu xuống giếng để xuyên về quá khứ. Kết cục là bị chết chìm"」. Vì vậy, ông muốn tạo ra một bộ phim chân thực nhất, trần trụi nhất và gần gũi với thực tế lịch sử nhất.

Bên cạnh đó là vấn đề bối cảnh nhà Thanh mà phim xây dựng. Đạo diễn Trịnh Hiểu Long rất tự tin về lễ nghi trong bộ phim, bởi vì công đoạn lễ nghi này đã được cố vấn bởi Trương Hiểu Long - giảng viên tại học viện hí kịch Trung Ương và có học Thanh cung lễ nghi từ em trai Nhuận Kỳ của Hoàng hậu Uyển Dung. Thế nhưng những gì trong phim thể hiện đều không được như vậy, học giả chuyên về Thanh cung là Quất Huyền Nhã (橘玄雅) vào ngày 4 tháng 5 năm 2012 đã lên bài về chất lượng bối cảnh cũng như thông tin lịch sử của bộ phim, đó là bài Chân Hoại truyện (真坏传). Những hạn chế của phim theo Quất Huyền Nhã là:

• Trang phục sai thời và sai cách phối: những trang phục mà phim thể hiện đều là từ Thanh mạt Dân sơ mới bắt đầu thịnh hành, trong khi triều Ung Chính cùng hai triều Khang Hi và Càn Long trước sau đều nhất trí ưa chuộng thanh nhã. Đến với bộ phim, vì thể hiện tính "hoàng gia" mà ê kíp lại dùng xa hoa diễm lệ làm chủ, xét về tính chất thực tế thì không chính xác. Bên cạnh đó, ê kíp phục trang của bộ phim cũng mắc lỗi về trang phục như không phân biệt Triều phục và Thường phục khác nhau ra sao, Cát phục lại thế nào mà có xu hướng trộn vào với nhau.
• Hậu cung có vai trò quá lớn: Chân Hoàn truyện lấy chủ đề nữ chủ trong hậu cung nên có khuếch trương vai trò Hậu phi hơn rất nhiều so với lịch sử. Trong thực tế, Hậu phi trong hậu cung nhà Thanh đều không có quyền hạn thực quyền nào về xử lý nội sự, vai trò của họ là ở hình thức, lễ nghi, chu kì lễ giáo mang nặng tính hình tượng, còn những vấn đề điều hành đều do các quan viên cấp cao của Nội vụ phủ quản lý. Thuận tiện đề cập, bộ phim cũng thể hiện sai trầm trọng khi để Thái giám làm chủ Nội vụ phủ, vì thực tế Nội vụ phủ nhà Thanh là do quan viên bình thường thuộc giai tầng Bao y quản lý, đều có các Đại thần kiêm nhiệm chức Tổng quản, hoàn toàn không phải các Thái giám quản lý như bộ phim xây dựng.
• Sai trái về chế độ Bát Kỳ: bộ phim đem khái niệm Bát Kỳ thành một thước đo thân phận, như Thượng tam kỳ cao hơn Hạ ngũ kỳ, hay Mông Cổ Bát kỳ cùng Mãn Châu Bát kỳ bị gọi thành Mông quân kỳ cùng Mãn quân kỳ vì bắt chước Hán Quân Bát kỳ,.v.v.. Tất cả đều không chính xác.

Tác giả cũng chỉ ra nếu những vấn đề này chỉ là "lỗi sạn của phim" không đáng bận tâm, nhưng rất nhiều người xem lại lấy những gì phim thể hiện mà làm thước đo chuẩn xác chỉ vì có cố vấn lịch sử phát biểu "Cố làm sát lịch sử". Mà bộ phim vốn dĩ chuyển thể từ tiểu thuyết hư cấu, rất nhiều cách xây dựng về nhân sinh quan, cách nhìn nhận bối cảnh hoàn toàn không khớp với lịch sử nhà Thanh thời Ung Chính khi ấy, dẫn đến khán giả đem chi tiết hư cấu phim thành lịch sử.

Nhạc phim

Phim có sử dụng các ca khúc: Kiếp hồng nhan (紅顏劫) - Diêu Bối Na thể hiện. Phượng hoàng vu phi (鳳凰于飛) - Lưu Hoan (劉歡) thể hiện. Bồ tát man (菩薩蠻) - Diêu Bối Na và Lưu Hoan thể hiện. Kinh hồng vũ (驚鴻舞) - Diêu Bối Na thể hiện. Thái liên (採蓮) - Diêu Bối Na thể hiện. Kim lâu y (金縷衣) - Diêu Bối Na thể hiện.

Trong đó, ca khúc chủ đề mở màn là "Kiếp hồng nhan" có chung giai điệu và khác lời với ca khác "Bồ tát man", ca khúc "Bồ tát man" được sử dụng làm nhạc nền của một số cảnh trong bộ phim và phổ nhạc từ bài thơ của nhà thơ Ôn Đình Quân.

Và nhiều bản nhạc không lời, đều do Lưu Hoan sáng tác:

• Quân lâm thiên hạ (君臨天下)
• Trường y cô chẩm (長夜孤枕)
• Hà biên khuynh tố (河邊傾訴)
• Thiếp tùy quân khứ (妾隨君去)
• Tú nữ nhập cung (秀女入宮)
• Phong tuyết sơn lâm (風雪山林)
• Nữ nhi lụy liên (女兒淚漣)
• Tâm tâm tương y (心心相依)

Khúc nhạc "Tâm tâm tương y" chính là phần nhạc của bài "Phượng hoàng vu phi", còn "Quân lâm thiên hạ" và "Tú nữ nhập cung" có giai điệu gần giống nhau.