✨Campuchia thuộc Pháp
Xứ Bảo hộ Campuchia (tiếng Khmer: កម្ពុជាសម័យអាណានិគម, tiếng Pháp: Protectorat français du Cambodge), hoặc Campuchia thuộc Pháp (tiếng Pháp: Cambodge français) là một thành viên của Liên bang Đông Dương. Với sự vận động của sĩ quan Pháp Ernest Doudart de Lagrée từ Nam Kỳ (Cochinchine Française) vua Campuchia Norodom đã thuận theo, và ngày 05 tháng 7 năm 1863 tại Sài Gòn đã thực hiện ký kết các điều ước quốc tế trao cho nước Pháp quyền bảo hộ Campuchia. Năm 1867 chính quyền bảo hộ của Pháp được thiết lập trên toàn đất nước, trong khi đó Xiêm từ bỏ quyền lực của mình đối với Campuchia .
Campuchia được hợp vào Liên bang Đông Dương thuộc Pháp vào năm 1887 cùng với các xứ thuộc địa và bảo hộ Pháp ở Việt Nam (Nam Kỳ và Trung Kỳ, Bắc Kỳ).
Năm 1946, Campuchia được trao quyền tự chủ trong Liên hiệp Pháp và chế độ bảo hộ được bãi bỏ vào năm 1949. Lễ độc lập của Campuchia được tổ chức vào ngày 9 tháng 11 năm 1953.
Lịch sử
trái|Bản đồ Campuchia (bảo hộ) và [[Nam Kỳ (thuộc địa) của Pháp khoảng năm 1863-1876 (thời kỳ đầu Campuchia nằm dưới sự bảo hộ của Pháp 1863-1890).]] trái|Bản đồ Campuchia vào năm 1889. Vào năm 1863, vua Norodom ký một hiệp ước chấp nhận sự bảo hộ của Pháp trên vương quốc. Dần dần đất nước này rơi vào quyền cai trị của Pháp trong Liên bang Đông Dương.
nhỏ|phải|Bản đồ biên giới Việt Nam-Campuchia năm 1870 của Jean Moura, khu vực K.Svai Téap vốn ngay trước đó thuộc hạt thanh tra Trảng Bàng ngày nay là vùng lồi "Mỏ Vịt" tỉnh Svay Rieng. Biên giới này được điều chỉnh bởi thỏa thuận giữa Thống đốc Nam Kỳ thuộc Pháp và vua Cao Miên Norodom I, ký kết ngày 9 tháng 7 năm 1870. Tháng 4 năm 1870, chính quyền Pháp ở Nam Kỳ (đứng đầu là Thống đốc Nam Kỳ) cùng với triều đình vương quốc Cao Miên do Pháp bảo hộ (đứng đầu là vua Norodom I) bắt đầu đàm phán ký kết thỏa ước phân định biên giới. Chính thức điều chỉnh lại biên giới giữa Cao Miên (Campuchia) với Nam Kỳ thuộc Pháp (Cochinchine Française) thay đổi lớn so với biên giới Cao Miên-Nam Kỳ Lục tỉnh tại 2 khu vực: địa phận các hạt thanh tra Trảng Bàng, Tây Ninh (tức vùng lồi Mỏ vịt) thành phủ (khet) Svay Teep, và vùng bờ bắc kênh Vĩnh Tế địa bàn các hạt Hà Tiên, Châu Đốc nhập vào (khet) Tréang, cắt từ đất Nam Kỳ trả về cho Cao Miên.
Năm 1906 Xiêm trả lại hai tỉnh Battambang và Xiêm Riệp để nhập vào Cao Miên thuộc Pháp bảo hộ. nhỏ|phải|Bản đồ phân vùng cư trú của các dân tộc (sắc tộc) tại Nam Kỳ thuộc Pháp (Cochinchine Française) và Cao Miên (Cambodge) năm 1904.
Trong Thế chiến thứ hai, Nhật Bản cho phép Chính phủ Vichy của Pháp tiếp tục cai quản Campuchia và các lãnh thổ Đông Dương khác, nhưng họ cũng nuôi dưỡng chủ nghĩa quốc gia Khmer. Campuchia lại được hưởng một thời kỳ độc lập ngắn năm 1945 trước khi quân Đồng Minh tái lập quyền kiểm soát của Pháp. Vua Norodom Sihanouk, người từng được Pháp lựa chọn để kế vị vua Monivong năm 1941, nhanh chóng chiếm lấy vị trí chính trị trung tâm khi ông tìm cách trung lập hóa những người cánh tả và những đối thủ cộng hòa và cố gắng đàm phán những điều kiện có thể chấp nhận được để giành lấy độc lập từ tay người Pháp.
Danh sách thống sứ Pháp tại Campuchia
Ernest Marc Louis de Gonzague Doudart de Lagrée: Tháng 4 năm 1863 đến tháng 7 năm 1866
Armand Pottier: Tháng 7 năm 1866 đến 20 tháng 2 năm 1868
Jean Moura: Ngày 20 tháng 2 năm 1868 đến ngày 10 tháng 3 năm 1870
Armand Pottier (quyền): 10 tháng 3 năm 1870 đến 11 tháng 11 năm 1870
Jules Marcel Brossard de Corbigny (quyền): 11 Tháng Mười Một 1870-1 tháng 1 năm 1871
Jean Moura: 01 Tháng Một 1871 đến 06 tháng 1 năm 1879
Paul-Louis-Félix Philastre (Quyền): tháng năm 1876 đến 09 tháng 11 năm 1876
Étienne François Aymonier (Quyền): 6 Tháng một năm 1879 đến 10 tháng năm 1881
Augustin Julien Fourès: Ngày 10 tháng 5 năm 1881 đến 18 Tháng 10 năm 1885
Jules Victor Renaud (Quyền): Ngày 12 tháng 8 năm 1885 đến 16 tháng 10 năm 1885
Pierre de Badens: 18 Tháng Mười năm 1885 đến ngày 17 tháng 5 năm 1886
Georges Jules Piquet: 17 tháng năm 1886 đến 04 Tháng 11 năm 1887
Louis Eugène Palasne de Champeaux (Quyền): Ngày 04 tháng 11 năm 1887 đến 10 tháng 3 năm 1889
Orsini (Quyền): 10 tháng 3 năm 1889 đến ngày 04 tháng 7 năm 1889
Albert Louis Huyn de Vernéville: 04 Tháng Bảy 1889 đến 14 tháng năm 1897
Félix Léonce Marquant (Quyền): 24 tháng 1 năm 1894 đến 04 tháng 8 năm 1894
Antoine Étienne Alexandre Ducos: 14 Tháng Năm 1897 đến 16 tháng 1 năm 1900
Louis Paul Luce (Quyền): 16 Tháng Một, 1900 đến ngày 03 tháng 6 năm 1901
Léon Jules Pol Boulloche: 3 tháng 6 năm 1901 đến 17 tháng 7 năm 1902
Charles Pallier (Quyền): 17 Tháng 7 năm 1902 đến ngày 26 tháng 10 năm 1902
Henri Félix de Lamothe: 26 tháng 10 năm 1902 đến 25 tháng 9 năm 1904
Louis Jules Morel: 25 tháng 9 năm 1904 đến 16 Tháng 10 năm 1905
Olivier Charles Arthur de Lalande de Calan (Quyền): 16 Tháng Mười 1905 đến 29 Tháng Mười Hai năm 1905
Louis Paul Luce: 29 Tháng Mười Hai 1905-26 tháng 7 năm 1911
Ernest Amédée Antoine Georges Outrey: 26 Tháng 7, 1911 đến 25 tháng 7 năm 1914
Joseph Maurice Le Gallen: 25 tháng 7 năm 1914 đến 22 tháng 10 năm 1914
Francois Marius Baudoin: 22 tháng 1o năm 1914-20 tháng 1 năm 1927
Gaston René Georges Maspero (Quyền): Ngày 15 tháng 4 năm 1920 đến ngày 06 tháng 12 năm 1920
Hector Clair Henri Joseph Létang (Quyền): 6 Tháng Mười Hai 1920 đến 21 tháng 2 năm 1921
Victor Édouard Marie L'Helgoualc'h (Quyền): Ngày 10 tháng 4 năm 1922 đến 8 tháng năm 1924
Aristide Eugène Le Fol: 20 Tháng 1 1927 đến 01 Tháng 1 năm 1929
Achille Louis Auguste Silvestre (Quyền): 1 tháng Giêng 1929-12 tháng 1 năm 1929
Fernand Marie Joseph Antoine La Vit: 12 Tháng 1 năm 1929 đến 04 tháng 3 năm 1932
Achille Louis Auguste Silvestre: 4 tháng ba 1932-15 tháng 1 năm 1935
Henri Louis Marie Richomme (Quyền): 15 tháng 1 năm 1935 đến 12 Tháng Mười Hai năm 1936
Léon Emmanuel Thibaudeau: Ngày 12 tháng 12 năm 1936 đến 29 Tháng Mười Hai, 1941
Jean de Lens (Quyền): 29 Tháng Mười Hai năm 1941 đến ngày 02 tháng 3 năm 1943
Georges Armand Léon Gauthier: 2 Tháng Ba 1943_Tháng 11 năm 1944
André Joseph Berjoan (Quyền): Tháng 11 năm 1944 đến 09 Tháng Ba năm 1945
Tadakame, Cố vấn Nhật tối cao: Tháng 3 năm 1945 đến tháng 8 năm 1945
Edward Dymoke Murray, Tư lệnh Đồng Minh: 1945-1946
André Joseph Berjoan (Quyền): Năm 1945 đến 15 Tháng 10 năm 1945
👁️ 1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Xứ Bảo hộ Campuchia** (tiếng Khmer: កម្ពុជាសម័យអាណានិគម, tiếng Pháp: _Protectorat français du Cambodge_), hoặc **Campuchia thuộc Pháp** (tiếng Pháp: _Cambodge français_) là một thành viên của Liên bang Đông Dương. Với sự vận động của
**Nhật Bản chiếm đóng Campuchia** là một thời kỳ trong lịch sử Campuchia giai đoạn Thế chiến II khi Đế quốc Nhật Bản tiến vào Đông Dương và thiết lập quyền kiểm soát trên toàn
**Biên giới Việt Nam-Campuchia** là biên giới phân định chủ quyền quốc gia, trên đất liền và trên biển, giữa hai quốc gia láng giềng trên bán đảo Đông Dương thuộc khu vực Đông Nam
**Quốc vương Campuchia** (, _Preah Mohaksat nei Preah Reacheanachak Kampuchea_, , hay thông dụng là **Vua Campuchia**) là quân chủ và nguyên thủ quốc gia Vương quốc Campuchia. Quyền lực của quốc vương Campuchia ngày
**Nguyên thủ quốc gia Campuchia** là nhà lãnh đạo và nguyên thủ quốc gia của nhà nước Campuchia thời kỳ hiện đại. ## Hình thành Chế độ nguyên thủ quốc gia Campuchia được xem như
**Tiếng Pháp** (, IPA: hoặc , IPA: ) là một ngôn ngữ Rôman (thuộc hệ Ấn-Âu). Giống như tiếng Ý, Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha, România, Catalonia hay một số khác, nó xuất phát
**Xung đột biên giới Campuchia – Thái Lan 2008–2013** bắt đầu vào tháng 6 năm 2008 là sự gia tăng cường độ mới nhất sau một thế kỷ dài tranh chấp liên quan đến khu
## Dân tộc lớn nhất ở Campuchia là người Khmer chiếm khoảng 90% tổng dân số, họ chủ yếu sinh sống ở tiểu vùng đất thấp sông Mekong và đồng bằng trung tâm. Trong lịch
**Người Campuchia gốc Hoa**(, ;) là những công dân Campuchia có nguồn gốc Hoa. Từ "Khmer-Chen" trong tiếng Khmer được sử dụng để chỉ những người lai Khmer và Hoa hay người có quốc tịch
**Đế quốc thực dân Pháp** bao gồm các thuộc địa hải ngoại, xứ bảo hộ và lãnh thổ ủy thác nằm dưới sự cai trị của Pháp từ thế kỷ 16 trở đi. Các nhà
**Pháp thuộc** là một giai đoạn trong lịch sử Việt Nam kéo dài 61 năm, bắt đầu từ 1884 khi Pháp ép triều đình Huế kí Hòa ước Giáp Thân cho đến 1945 khi Pháp
**Quan hệ Việt Nam - Campuchia** là mối quan hệ song phương giữa 2 nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam và Vương quốc Campuchia. Đây cũng đồng thời là mối quan hệ
phải|thumb|Biển của Campuchia nằm về phía nam của đất nước. Campuchia là một quốc gia có đường bờ biển ngắn, trong khi ba mặt tây, bắc, đông giáp biên giới đất liền với Thái Lan,
**Quân hàm Campuchia** là hệ thống quân hàm hiện tại của Lực lượng Vũ trang Hoàng gia Campuchia. ## Lịch sử Là một cựu thuộc địa của Pháp, sau khi Campuchia được Pháp tuyên bố
thumb|Bản đồ giao thông quốc gia Campuchia. thumb|Quốc lộ 1 - [[Kien Svay, Kandal.]] thumb|Một con đường nông thôn ở Campuchia. Chiến tranh liên miên đã phá hủy nghiêm trọng **hệ thống giao thông của
nhỏ|Cảnh sát Quốc gia Campuchia **Cảnh sát Quốc gia Campuchia** hay **Công an Quốc gia Campuchia** (tiếng Anh: _Cambodian National Police_), gọi tắt là **Công an Campuchia**, là lực lượng cảnh sát trực thuộc Bộ
**Chích bông Campuchia** (danh pháp khoa học: **_Orthotomus chaktomuk_**) là một loài chim thuộc chi Chích bông. Loài này được phát hiện ở Phnom Penh năm 2009 và được xác định là một loài riêng
**Lục quân Hoàng gia Campuchia** là một bộ phận của Quân đội Hoàng gia Campuchia với quân số khoảng 75.000 biên chế thành 11 sư đoàn bộ binh được trang bị thiết giáp tích hợp
**Chiến tranh Pháp – Thái** ( ) (1940–1941) là một cuộc chiến giữa Thái Lan và chính phủ Vichy của Pháp trong các vùng đất của Đông Dương thuộc Pháp mà từng thuộc về Thái
**Nhật đảo chính Pháp** hay **_Meigō Sakusen_** (明号作戦, _Minh Hào tác chiến_) là chiến dịch của quân Nhật diễn ra vào ngày 9 tháng 3 năm 1945 khi Chiến tranh thế giới thứ hai sắp
**Hành chính Việt Nam thời Pháp thuộc** là hệ thống hành chính từ trung ương tới địa phương của người Pháp tại Bắc Kỳ, Trung Kỳ và Nam Kỳ từ năm 1884 đến năm 1945.
phải|thumb|[[Puerto Rico đôi khi được gọi là thuộc địa lâu đời nhất thế giới.]] Trong chính trị và lịch sử, **thuộc địa** là một vùng lãnh thổ chịu sự cai trị trực tiếp về chính
**Viện Pasteur Campuchia** (tiếng Pháp: _Institut Pasteur du Cambodge_, viết tắt **IPC**; ) là một trung tâm nghiên cứu y tế và viện sức khỏe cộng đồng ở Phnôm Pênh, Campuchia. Đây là một phần
**Liên hiệp Pháp** () là một thực thể chính trị do Chính phủ Đệ tứ Cộng hòa Pháp thành lập để thay thế hệ thống thuộc địa và danh xưng Đế quốc Pháp đồng thời
**Người Pháp gốc Việt** là nhóm người có tổ tiên xuất xứ từ Việt Nam nhưng sau định cư ở Pháp. Đây là một trong những cộng đồng Việt kiều lớn nhất thế giới. Vì
**Quan hệ Pháp – Việt Nam** (hoặc **Quan hệ Việt–Pháp** hay **Quan hệ Pháp–Việt**) được xem là khởi nguồn từ đầu thế kỷ 17 với công cuộc truyền giáo của các linh mục dòng Tên
**Phân cấp hành chính thời Pháp thuộc** được tính từ khi Pháp chiếm được Nam Kỳ cho đến khi Việt Nam giành được độc lập (1863 - 1945) Sau khi chiếm toàn nước Việt Nam,
**Quốc gia phụ thuộc** là một thuật ngữ được sử dụng để mô tả một nhà nước phải theo một quốc gia mạnh hơn trong chính trị quốc tế. Từ này không cụ thể bằng
**Xung đột biên giới Campuchia-Thái Lan** **năm 2025** là một chuỗi các sự kiện quân sự, ngoại giao và kinh tế leo thang căng thẳng giữa Campuchia và Thái Lan, bắt đầu từ một cuộc
Giai đoạn từ năm 1431 đến năm 1863 trong lịch sử Campuchia được gọi là **thời kỳ Hậu Angkor** hoặc **thời kỳ Đen Tối, thời kỳ Trung Đại****.** Năm 1431, quân Ayutthaya của người Thái
**Người Campuchia gốc Việt** là nhóm người sinh sống tại Campuchia nhưng về mặt huyết thống, xuất phát từ Việt Nam. Cộng đồng người Campuchia gốc Việt là dân tộc thiểu số lớn nhất tại
**Nội chiến Campuchia** là cuộc chiến giữa lực lượng của Đảng Cộng sản Campuchia (được biết đến với tên gọi Khmer Đỏ) và đồng minh của họ, Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và Mặt
**Campuchia Dân chủ** (, ; còn gọi là **Kampuchea**, , _Kămpŭchéa_) là tên chính thức của nhà nước Campuchia từ năm 1976 đến năm 1979, dưới sự cai trị của Pol Pot và Đảng Cộng
**Pol Pot** (tên khai sinh: **Saloth Sâr**; 19 tháng 5 năm 1925 – 15 tháng 4 năm 1998) là một nhà cách mạng và chính khách người Khmer, từng phục vụ chính thể Campuchia Dân
Vào ngày 18 tháng 8 năm 2024, một nỗ lực biểu tình đã được diễn ra tại Phnôm Pênh, Campuchia nhằm phản đối sáng kiến Tam giác Phát triển giữa ba quốc gia Campuchia, Lào
nhỏ|Trụ sở chính của Tòa đặc biệt **Tòa đặc biệt Tòa án Campuchia** (tiếng Anh: ; tiếng Pháp: , **CETC**; tiếng Khmer: , _angk chomnoumchomreah visaeamonhnh knong tolakar kampouchea_), còn được gọi là **Tòa án
**Campuchia** là một đất nước ở bán đảo Đông Dương, có lịch sử lâu đời và ảnh hưởng nền văn minh Ấn Độ. ## Các vương quốc đầu tiên Người ta biết về nước Phù
**Thủ tướng Campuchia** (, ) là người đứng đầu chính phủ của Campuchia. Thủ tướng cón được biết tới là Chủ tịch Nội các và lãnh đạo ngành hành pháp của Chính phủ Hoàng gia
Một cảnh trong Mahabharata tại công trình đá Angkor Vat đã phục chế:hai thần phi thiên (asura)- hai anh em Sunda và Upasunda, chiến đấu để giành lấy nàng tiên [[apsara Tilottama xinh đẹp. Một
**Quân đội Hoàng gia Campuchia** (; , **RCAF**) là lực lượng quân sự quốc gia của Campuchia, gồm có Lục quân, Hải quân, Không quân và Lực lượng Hiến binh. Về danh nghĩa, Quốc vương
nhỏ|Đền Angkor Wat tại Campuchia **Đảo chính Campuchia 1970** (Khmer: រដ្ឋប្រហារកម្ពុជាឆ្នាំ១៩៧០) là hành động quân sự của nhóm quan chức thân Mỹ nhằm lật đổ chính phủ của Hoàng thân Norodom Sihanouk, sau một cuộc
**Khin Sok**, (, sinh năm 1942, Kandal, cuối thời Campuchia thuộc Pháp, mất ngày 10 tháng 10 năm 2011 tại Paris) là một nhà sử học, nhà ngôn ngữ học, văn học và nghệ thuật
Giai đoạn này của **lịch sử Campuchia** bắt đầu từ ngày 7 tháng 1 năm 1979, khi chính quyền Campuchia Dân chủ của Khmer Đỏ bị lật đổ do Chiến dịch phản công biên giới
Quan hệ song phương giữa vương quốc Campuchia và Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa đã được tăng cường đáng kể sau khi chiến tranh Việt Nam-Campuchia kết thúc. Trong suốt cuộc chiến, Trung Quốc
**Gia Định** (chữ Hán: 嘉定(省)) là một tỉnh cũ của Việt Nam được thành lập năm 1833 thời nhà Nguyễn (đổi tên từ tỉnh Phiên An thành lập năm 1832) và cuối cùng giải thể
phải|nhỏ|250x250px|Biểu tượng của Hội đồng Bộ trưởng Campuchia. phải|nhỏ|250x250px|Văn phòng Hội đồng Bộ trưởng tại [[Phnôm Pênh nơi tổ chức các cuộc họp Nội các.]] **Nội các của Campuchia**, hay còn gọi là **Hội đồng
nhỏ|260x260px|[[Thánh lễ tại nhà thờ Thánh Joseph thuộc Hạt Đại diện Tông tòa Phnôm Pênh]] **Giáo hội Công giáo tại Campuchia** là một phần của Giáo hội Công giáo toàn cầu, đặt dưới sự lãnh
Cuộc **diệt chủng Campuchia** là cuộc diệt chủng mà chế độ Khmer Đỏ do Pol Pot lãnh đạo, thực hiện tại Campuchia từ giữa năm 1975 đến 1979. Đặc điểm kỳ dị của cuộc diệt
**Đảng Dân chủ** (_Krom Prachéathipatei_) là một đảng phái chính trị cánh tả, ủng hộ độc lập ở Campuchia được Hoàng thân Sisowath Yuthevong, nguyên thành viên Phòng Lao động Quốc tế Pháp thành lập