Bang liên hay liên hiệp quốc gia (tiếng Latinh: confoederare; ) là liên minh bền lâu được cấu thành bởi các đơn vị chính trị nhằm hướng đến một hành động chung xét trong tương quan với các đơn vị chính trị khác. Bang liên thường là kết quả của sự ký kết hiệp ước, tiếp nối sau đó các thành viên sẽ cùng thông qua bản hiến pháp chung. Sự ra đời của bang liên có xu hướng nhằm đối phó với các vấn đề hệ trọng, chẳng hạn quốc phòng, ngoại giao hay đồng tiền chung. Chính phủ trung ương có trách nhiệm hỗ trợ tất cả các thành viên trong bang liên.
Bản chất của mối quan hệ giữa các quốc gia trong bang liên rất đa dạng. Tương tự như vậy, mối quan hệ giữa các quốc gia thành viên với chính phủ trung ương, cũng như vấn đề phân phối quyền lực trong bang liên cũng khác biệt giữa bang liên này với bang liên khác. Một số bang liên lỏng lẻo có hình thức tương tự như các tổ chức liên chính phủ, thậm chí có khi còn cho phép quốc gia thành viên ly khai khỏi bang liên. Một số bang liên được tổ chức chặt chẽ hơn thì có hình thức tương tự liên bang (federation). Một nhà nước đơn nhất hoặc một liên bang có thể phi tập trung hóa quyền lực, nghĩa là phân tán quyền lực xuống các địa phương theo hình thức bang liên.
Trong các văn cảnh phi chính trị, thuật ngữ "bang liên" dùng để chỉ loại tổ chức mà trong đó có sự hợp nhất quyền lực của các thực thể tự trị hoặc bán tự trị lại với nhau. "Bang liên" khi này là một nhóm người, nhóm quốc gia hay nhóm tổ chức cùng nhau hợp lại để cùng làm việc gì đó. Ví dụ về loại tổ chức này là các liên đoàn thể thao hay các liên đoàn liên minh thương mại xuyên châu Âu.
Trong văn cảnh có nội dung về lịch sử người bản địa châu Mỹ, thuật ngữ "bang liên" có thể chỉ một khối liên minh quân sự và chính trị bán lâu dài, trong đó bao gồm nhiều quốc gia (hay "bộ lạc", "làng", "nhóm người") vẫn giữ nguyên nhà lãnh đạo riêng. Một trong số các bang liên kiểu này là Bang liên Iroquois.
Các ví dụ
Liên minh Iroquois
Liên minh Iroquois (trong lịch sử được gọi là Bang liên Iroquois - Iroquois Confederacy) là một nhóm gồm sáu quốc gia bộ lạc ở Bắc Mỹ (thuộc địa phận Hoa Kỳ và Canada ngày nay), bao gồm Mohawl, Oneida, Onondaga, Cayuga, Seneca và Tuscarora. Liên minh này đặt ra một chính phủ đại diện được gọi là Đại hội đồng (Grand Council). Liên minh này tồn tại từ trước khi có các cuộc tiếp xúc lớn với người châu Âu. Mỗi bộ lạc cử người đứng đầu tham gia làm đại diện trong bang liên.
Serbia và Montenegro
Serbia và Montenegro (2003–2006) là bang liên cấu thành từ hai nước cộng hòa trong Cộng hòa Liên bang Xã hội chủ nghĩa Nam Tư cũ là Cộng hòa Montenegro (1992–2006) và Cộng hòa Serbia (1992–2006). Sau khi sụp đổ, Cộng hòa Liên bang Xã hội chủ nghĩa Nam Tư được cải tổ thành một liên minh chính trị hết sức lỏng lẻo gọi là Liên minh nhà nước Serbia và Montenegro, được thiết lập vào ngày 4 tháng 2 năm 2003.
Dù Serbia và Montenegro mang tư cách bang liên nhưng hai thực thể thành viên chỉ thống nhất nhau trong vài mặt như quốc phòng, ngoại giao; tổng thống bang liên chỉ có vai trò rất mờ nhạt. Hai cộng hòa lập hiến này thực chất hoạt động riêng rẽ trong suốt thời gian thuộc bang liên, tiếp tục duy trì chính sách kinh tế riêng và đồng tiền riêng (Montenegro dùng euro còn Serbia dùng dinar). Ngày 21 tháng 5 năm 2006, Montenegro tổ chức cuộc trưng cầu dân ý về vấn đề độc lập. Kết quả cuối cùng cho thấy 55,5% cử tri đi bầu tán thành ý tưởng này. Ngày 3 tháng 6 năm 2006, Montenegro tuyên bố độc lập; hai ngày sau đó, tức vào ngày 5 tháng 6 năm 2006, Serbia cũng tuyên bố độc lập. Bang liên Serbia và Montenegro tan rã.
Thụy Sĩ
Thụy Sĩ (tên chính thức trong tiếng Latinh là Confœderatio Helvetica, dịch ra là "Bang liên Helvetica") hay còn dịch "Liên bang Thụy Sĩ" là một ví dụ về quốc gia hiện đại tự gọi mình là bang liên. Tuy nhiên, vào thời điểm Thụy Sĩ tự gọi mình là Confoederatio Helvetica thì ở châu Âu chưa có sự phân biệt giữa "bang liên" với "liên bang" về vấn đề quyền lực của nhà nước liên hiệp. Quốc hiệu của Thụy Sĩ vốn đã là "bang liên" kể từ khi lập quốc vào năm 1291 với tên gọi Bang liên Thụy Sĩ cũ - gồm các cộng đồng dân sống trong thung lũng giữa rặng An-pơ.
Trường hợp Canada
Tại Canada có thuật ngữ Canadian Confederation. Tuy nhiên, nước này là một liên bang chứ không phải bang liên. Thuật ngữ confederation được Canada hiểu theo nghĩa không liên quan với bang liên. Khi Đạo luật Hiến pháp (Constitution Act) ra đời năm 1867 thì thuật ngữ confederation được Anh và Canada hiểu là một nhà nước có chủ quyền gồm các tỉnh liên hiệp lại với nhau. Cách gọi Canadian Confederation (Liên bang hóa Canada) khi đó là để chỉ tiến trình thiết lập Lãnh thổ tự trị Canada (Dominion of Canada) - ban đầu bao gồm ba thuộc địa của Anh ở Bắc Mỹ, về sau có thêm nhiều thuộc địa và lãnh thổ khác gia nhập - căn cứ theo đạo luật này. Ngày 1 tháng 7 năm 1867, Canada trở thành lãnh thổ tự trị trong lòng Đế quốc Anh với cách thức tổ chức theo thể chế liên bang. Nói tóm lại, Canada là một nhà nước liên bang phi tập trung hóa bất thường chứ không phải là bang liên cấu thành bởi các nhà nước có chủ quyền theo nghĩa hiện đại.
Bang liên trong lịch sử
Các bang liên mang tính lịch sử thời trước thế kỷ 20 có thể không đáp ứng định nghĩa hiện đại về bang liên; một số tự gọi mình là liên bang nhưng mang tính chất của bang liên.
- Liên bang Ba Lan và Lietuva
- Hanse
- Liên minh Tân Anh
- Liên minh Kalmar
- Đế chế Aztec (1428-1521)
- Đế quốc Maratha
- Hoa Kỳ giai đoạn 1781-1789, theo Các điều khoản Hợp bang
- Nước Đức giai đoạn tiền thống nhất sau thời kỳ Đế quốc La Mã Thần thánh
Liên bang sông Rhine (1806-1813)
Liên minh các quốc gia Đức (1815-1866)
- Liên minh miền Nam Hoa Kỳ (1861-1865)
- Liên bang Bắc Đức (1867-1871)
- Cộng hòa Ả Rập Thống nhất (được xem là một bang liên de facto) (1958-1961)
- Hợp chúng quốc Ả Rập (1958-1961)
👁️
2 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Bang liên** hay **liên hiệp quốc gia** (tiếng Latinh: _confoederare_; ) là liên minh bền lâu được cấu thành bởi các đơn vị chính trị nhằm hướng đến một hành động chung xét trong tương
thumb|[[ATM dành cho UNFCU]] **Liên minh Tín dụng Liên bang Liên Hợp Quốc** (tiếng Anh: _United Nations Federal Credit Union_) là một liên minh tín dụng của Mỹ, có trụ sở chính tại thành phố
**Các bang Liên bang Mã Lai** ( viết tắt là **_FMS_**, ) là một liên bang gồm bốn quốc gia trên Bán đảo Mã Lai là Selangor, Perak, Negeri Sembilan và Pahang, được thành lập
Trong di truyền học quần thể, **trạng thái mất cân bằng liên kết** () (**LD**) là sự liên kết không ngẫu nhiên của các alen ở các locus khác nhau trong một quần thể nhất
**Liên minh các quốc gia nói tiếng Đức** () là một liên minh lỏng lẻo gồm các công quốc Đức, được tạo thành theo Đại hội Viên năm 1815 để thay thế Đế Quốc La
**Tiểu bang Hoa Kỳ** (tiếng Anh: _U.S. state_) là 50 tiểu bang cùng thủ đô Washington, D.C. tạo thành Hợp chúng quốc Hoa Kỳ. Mỗi tiểu bang chia sẻ chủ quyền của mình với chính
phải|nhỏ| Huy hiệu của chính phủ lâm thời Kentucky, cho thấy một cánh tay đang nắm giữ ngôi sao thứ 13 của Liên minh miền Nam. Khẩu _Voce Populari_ là "bởi tiếng nói của nhân
**Cục Điều tra Liên bang Mỹ** (tên gốc viết tắt là _FBI_) là cơ quan tình báo và an ninh nội địa của Hoa Kỳ và là cơ quan thực thi pháp luật liên bang
**Liên bang Tây Ấn** là một liên bang tồn tại ngắn ngủi từ ngày 3 tháng 1 năm 1958 tới ngày 31 tháng 5 năm 1962 tại khu vực Caribe. Liên bang được thành lập
**Chính quyền liên bang Hoa Kỳ** (tiếng Anh: _Federal Government of the United States_) là chính quyền quốc gia của Hoa Kỳ, một nước cộng hoà liên bang gồm 50 tiểu bang, cùng đặc khu
**Frankfurt** là một thành bang lớn của Đế chế La Mã Thần thánh, là nơi diễn ra các cuộc bầu cử đế quốc từ năm 885 và là thành phố tổ chức Lễ đăng quang
**Liên bang Mã Lai** () gồm 11 (sau đó là 14) bang (chín bang Mã Lai và hai khu định cư Eo biển Penang và Malacca) tồn tại từ ngày 31 tháng 1 năm 1948
**Liên minh châu Âu** hay **Liên hiệp châu Âu** (tiếng Anh: _European Union_; viết tắt **EU**), còn được gọi là **Liên Âu** (tiền thân là Cộng đồng Kinh tế châu Âu), là một thực thể
**Liên bang Bosna và Hercegovina** (tiếng Bosna, tiếng Croatia, tiếng Serbia: **Federacija Bosne i Hercegovine**, tiếng Serbia chữ Kirin: Федерација Босне и Херцеговине) là một trong hai thực thể chính trị cấu thành quốc gia
**Liên hiệp chính trị** là một loại nhà nước được cấu thành hoặc tạo ra từ các quốc gia ban đầu nhỏ hơn. Quá trình này, trong địa chính trị đề cập đến sự gần
**Thành bang Hanseatic tự do Lübeck** (Tiếng Đức: _Freie und Hansestadt Lübeck_) là một nhà nước của Đế quốc La Mã Thần thánh, được trao quyền Thành bang đế chế từ năm 1226 và tồn
**Liên phân số** (tiếng Anh: continued fraction) còn gọi là **phân số liên tục** là một dạng biểu diễn các số thực dương, cả hữu tỷ và vô tỷ, dưới dạng một phân số nhiều
**Cựu Liên bang Thụy Sĩ** () là một liên minh lỏng lẻo giữa các quốc gia nhỏ độc lập (_Orte_ hoặc _Stände_ trong tiếng Đức, nghĩa là "bang") trong Đế quốc La Mã Thần Thánh.
**Big Bang** (cách điệu là **BIGBANG,** tiếng Hàn **: 빅뱅,** Romaja : bikbaeng), là một nhóm nhạc nam Hàn Quốc được thành lập bởi YG Entertainment, chính thức ra mắt năm 2006. Nhóm gồm 5
Bạn có biết, mỗi chúng ta đều không thể tránh được những vết thương (do tai nạn, bệnh thủy đậu, mụn trứng cá, phẫu thuật…) trong cuộc sống. Và sau đó là những vết sẹo
Bạn có biết, mỗi chúng ta đều không thể tránh được những vết thương (do tai nạn, bệnh thủy đậu, mụn trứng cá, phẫu thuật…) trong cuộc sống. Và sau đó là những vết sẹo
Nigeria là một liên bang gồm 36 bang và 1 lãnh thổ thủ đô liên bang. Mỗi bang trong số 36 bang là một đơn vị chính trị bán tự trị, chia sẻ quyền lực
**Thành bang Hanse tự do Bremen** () là bang nhỏ nhất và ít dân nhất trong số 16 bang của Cộng hòa Liên bang Đức. Nó được gọi một cách không chính thức là Land
giữa **Điện ảnh Liên Xô** (tiếng Nga: _Кинематограф СССР_) là tên gọi nền Điện ảnh của Liên bang Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Xô viết (1917-1991). ## Lịch sử hình thành và phát triển
**Liên minh Thuộc địa Tân Anh** (hay còn được gọi là **Liên minh Tân Anh**, **Liên minh New England**; tiếng Anh: **New England Confederation**) là một bang liên lỏng lẻo giữa các thuộc địa Vịnh
Tập tin:Map of Russia - Northwestern Federal District (2018 composition).svg **Vùng liên bang Tây Bắc** (tiếng Nga:Се́веро-За́падный федера́льный о́круг, Severo-Zapadny federalny okrug) là một trong 8 vùng liên bang của Nga. Nó bao gồm phần
**Sông băng** hay **băng hà** là một khối băng lâu năm (có tỷ trọng thấp hơn băng thường), di chuyển liên tục bởi trọng lượng của chính nó; nó hình thành ở nơi mà tuyết
**Liên đoàn Khúc côn cầu trên băng Quốc tế** (tiếng Anh: **_International Ice Hockey Federation_**, viết tắt: **IIHF**; ; ) là cơ quan quản lý toàn cầu về khúc côn cầu trên băng và khúc
Liên kết σ giữa hai nguyên tử Các obitan nguyên tử và phân tử electron, cho thấy giữa các obitan liên kết sigma của hai obitan s và liên kết sigma của hai obitan p
liên_kết=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Peptide_bond.png|thế=|nhỏ|Liên kết peptide **Liên kết peptide** là liên kết cộng hóa trị liên kết hai monome amino acid liên tiếp dọc theo chuỗi peptide hoặc protein. ## Tổng hợp Khi hai amino acid tạo thành
nhỏ|phải|Thành lập Hanse ở [[Hamburg, Đức (khoảng 1241)]] **Hanse** hay **Liên minh Hanse** (tiếng Đức cũ _Hansa_ có nghĩa là nhóm) - cũng còn được gọi là Hanse Đức (_Deutsche Hanse_) hay theo tiếng La
nhỏ|Một khối băng tự nhiên. nhỏ|[[Sông băng.]] nhỏ|Các dạng hoa tuyết, [[Wilson Bentley, 1902.]] **Băng** hay **nước đá** là dạng rắn của nước. Dạng tồn tại phổ biến nhất của băng là Ih, hình thành
**Liên minh Tatar** (tiếng Turk cổ: link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Old_Turkic_letter_R1.svg|13x13pxlink=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Old_Turkic_letter_T1.svg|13x13pxlink=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Old_Turkic_letter_T1.svg|13x13px; ) của các bộ lạc Mông Cổ sống ở phía đông bắc Mông Cổ. Những người du mục của họ chiếm các khu vực của Hồ Buir-Nur và
**Liên minh Kimek** là một bộ lạc dân tộc Turk từ thời trung cổ nhà nước được hình thành bởi Kimek và Kipchak người dân ở khu vực giữa Ob và Irtysh sông. Từ cuối
phải|nhỏ|Một đoạn đường vùng quê thuộc [[Xa lộ Liên tiểu bang 5 nằm trong tiểu bang California có hai làn xe mỗi chiều, được phân cách bởi một dãy đất cỏ rộng. Xe cộ lưu
**Xa lộ Liên tiểu bang 75** (tiếng Anh: _Interstate 75_ hay viết tắt là **I-75**) là một xa lộ liên tiểu bang then chốt chạy theo hướng bắc-nam trong vùng Ngũ Đại Hồ và Nam
**Xa lộ Liên tiểu bang 70** (tiếng Anh: _Interstate 70_ hay viết tắt là **I-70**) là một xa lộ liên tiểu bang đông-tây tại Hoa Kỳ. Nó chạy từ Xa lộ Liên tiểu bang 15
**Xa lộ Liên tiểu bang 95** (tiếng Anh: _Interstate 95_ hay viết tắt là **I-95**) là một xa lộ liên tiểu bang then chốt, hướng bắc-nam trên duyên hải phía đông của Hoa Kỳ, chạy
**Tòa án liên bang tối cao Đức** (, ****) là cơ quan xét xử luật dân sự và luật hình sự cấp cao nhất của Đức, có nhiệm vụ phúc thẩm bản án, quyết định
**Hội đồng Liên bang** (; ; ; ) là nội các liên bang của Liên bang Thuỵ Sĩ. Hội đồng gồm bảy thành viên với vai trò là nguyên thủ quốc gia và chính phủ
**Sự giải thể của Liên bang Xô viết** hay **Liên Xô tan rã** ( hoặc распад Советского Союза) là quá trình tan rã nội bộ của Liên bang Xô viết bắt đầu trong những năm
**Hội đồng Trung ương Công đoàn toàn Liên bang** (, _vsesoyuzny centrálnyj sovét professionálnyh sojúzov_, viết tắt **VTsSPS**, **TWCDLX**) là cơ quan trung ương của các tổ chức công đoàn, cơ quan chỉ đạo hoạt
**Texas** () là tiểu bang đông dân thứ hai và có diện tích lớn thứ hai của Hoa Kỳ và là tiểu bang lớn nhất trong số 48 tiểu bang tại Hoa Kỳ lục địa.
**Liên Xô** hay **Liên bang Xô viết**, tên chính thức là **Liên bang Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Xô viết**, là một cựu quốc gia nằm ở phía bắc lục địa Á-Âu, tồn tại
phải|Tòa nhà Marriner S. Eccles, trụ sở Cục Dự trữ Liên bang**Cục Dự trữ Liên bang** ( – **Fed**) hay **Ngân hàng Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ** là ngân hàng trung ương của Hoa
**Đội tuyển bóng đá quốc gia Liên Xô** là đội tuyển bóng đá đại diện cho Liên Xô ở các giải đấu quốc tế. Đội tuyển bóng đá này đã từng tồn tại cho đến
**Các nước cộng hòa của Liên bang Xô viết** được quy định theo Điều 76 của Hiến pháp Xô viết 1977 là những nhà nước Xã hội chủ nghĩa Xô viết có chủ quyền hợp
nhỏ|phải|Bản đồ thể hiện các liên bang chính thức hiện nay.|333x333px **Liên bang** (tiếng Latinh: _foedus_, ) là hình thức nhà nước bao gồm một số các thành viên cá thể có _chính phủ riêng_
**Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Xô viết Liên bang Nga** ( ) hoặc gọi tắt là **Nga Xô viết** là nước cộng hòa Xô viết lớn nhất và đông dân nhất trong số mười
**Chiến tranh Liên Xô tại Afghanistan**, hay còn được gọi là **Xung đột Afghanistan - Liên Xô** và **Chiến tranh Afghanistan** là cuộc xung đột kéo dài 10 năm giữa các lực lượng quân sự