✨Yucatán
Yucatán (), chính thức là Tiểu bang Tự do và có Chủ quyền Yucatán (), là một trong 31 tiểu bang, cùng với thành phố México, tạo nên 32 chủ thể liên bang của México. Nó được chia thành 106 municipio (hạt), với thành phố thủ phủ là Mérida.
Bang Yucatán tọa lạc ở miền Đông Nam México, ở miền bắc của bán đảo Yucatán, tiếp giáp với bang Campeche về phía tây nam và Quintana Roo về phía đông nam, hướng ra vịnh Mexico ngoài khơi bờ biển phía bắc.
Trước khi người Tây Ban Nha đến bán đảo Yucatán, tên của vùng này là el Mayab. Trong tiếng Maya Yucatec, "ma' ya'ab" có nghĩa là "một ít", và đây cũng là nguồn của từ "Maya". Đây từng là một khu vực rất quan trọng với nền văn minh Maya, mà đã đạt đỉnh cao phát triển tại đây, nơi người Maya thiết lập các thành phố Chichen Itza, Izamal, Motul, Mayapan, Ek' Balam và Ichcaanzihóo (còn gọi là T'ho), nay là Mérida.
Sau sự độc lập và tan vỡ của đế quốc México năm 1823, đệ nhất Cộng hòa Yucatán được thành lập, nhưng đó tự nguyên sáp nhập vào cộng hòa Liên bang các Tiểu bang México Liên hiệp ngày 21 tháng 12 năm 1823. Sau đó vào ngày 16 tháng 3 năm 1841, do kết quả của sự xung đột văn hóa và chính trị, Yucatán lại tuyên bố độc lập khỏi México để tạo ra nước cộng hòa Yucatán thứ hai, nhưng rồi vào ngày 14 tháng 7 năm 1848, Yucatán tái gia nhập México.
Ngày nay, Yucatán là một trong các tiểu bang an toàn nhất México và Mérida được trao giải Thành phố Hòa bình năm 2011.
👁️ 1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Bán đảo Yucatán** (), nằm tại đông nam México, tách biệt biển Caribe với vịnh México, bờ biển phía bắc của bán đảo nằm bên eo biển Yucatán. Bán đảo nhằm ở phía đông của
**Cộng hòa Yucatán** (tiếng Tây Ban Nha: _República de Yucatán_) là một nhà nước có chủ quyền trong hai giai đoạn của thế kỷ 19. Cộng hòa Yucatán đầu tiên, được thành lập ngày 29
**Yucatán** (), chính thức là **Tiểu bang Tự do và có Chủ quyền Yucatán** (), là một trong 31 tiểu bang, cùng với thành phố México, tạo nên 32 chủ thể liên bang của México.
**Mérida** là một đô thị thuộc bang Yucatán, México. Năm 2005, dân số của đô thị này là 781146 người. Thành phố có tổng diện tích km2. Theo điều tra dân số năm 2010 của
**Hôn nhân cùng giới ở Yucatán** được hợp pháp từ 4 tháng 3, 2022. Vào 25 tháng 8 năm 2021, nghị viện Yucatán gỡ bỏ việc cấm từ hiến pháp về vấn đề kết hôn
Bản đồ khu vực **Eo biển Yucatán** nằm giữa México và Cuba. Eo biển kết nối bồn địa Yucatán ở biển Caribe với Vịnh Mexico. Eo biển rộng khoảng giữa Mũi Catoche tại Mexico và
**San Felipe** là một đô thị thuộc bang Yucatán, México. Năm 2005, dân số của đô thị này là 1838 người.
**Progreso** là một đô thị thuộc bang Yucatán, México. Năm 2005, dân số của đô thị này là 49454 người.
**Santa Elena** là một đô thị thuộc bang Yucatán, México. Năm 2005, dân số của đô thị này là 3617 người.
**Tecoh** là một đô thị thuộc bang Yucatán, México. Năm 2005, dân số của đô thị này là 15438 người.
**Teabo** là một đô thị thuộc bang Yucatán, México. Năm 2005, dân số của đô thị này là 5602 người.
**Suma** là một đô thị thuộc bang Yucatán, México. Năm 2005, dân số của đô thị này là 1768 người.
**Sotuta** là một đô thị thuộc bang Yucatán, México. Năm 2005, dân số của đô thị này là 8081 người.
**Ticul** là một đô thị thuộc bang Yucatán, México. Năm 2005, dân số của đô thị này là 35621 người.
**Teya** là một đô thị thuộc bang Yucatán, México. Năm 2005, dân số của đô thị này là 1968 người.
**Tetiz** là một đô thị thuộc bang Yucatán, México. Năm 2005, dân số của đô thị này là 4468 người.
**Temozón** là một đô thị thuộc bang Yucatán, México. Năm 2005, dân số của đô thị này là 14008 người.
**Temax** là một đô thị thuộc bang Yucatán, México. Năm 2005, dân số của đô thị này là 6764 người.
**Tekit** là một đô thị thuộc bang Yucatán, México. Năm 2005, dân số của đô thị này là 9163 người.
**Tekom** là một đô thị thuộc bang Yucatán, México. Năm 2005, dân số của đô thị này là 2933 người.
**Tekax** là một đô thị thuộc bang Yucatán, México. Năm 2005, dân số của đô thị này là 37454 người.
**Valladolid** là một đô thị thuộc bang Yucatán, México. Năm 2005, dân số của đô thị này là 68863 người.
**Tiếng Maya Yucatán** (nội danh: , , , nghĩa là "tiếng (nói vùng đồng) bằng") là một ngôn ngữ Maya nói trên bán đảo Yucatán và bắc Belize. Người bản ngữ không gọi nó là
**Hươu sừng ngắn lông nâu Yucatán** (_Mazama pandora_) là một loài động vật có vú trong họ Hươu nai, bộ Guốc chẵn. Loài này được Merriam mô tả năm 1901. Đây là loài bản địa
**_Fuentes yucatan_** là một loài nhện trong họ Salticidae. Loài này thuộc chi _Fuentes_. _Fuentes yucatan_ được Hipólito Ruiz López & Antonio D. Brescovit miêu tả năm 2007.
**_Ocrepeira yucatan_** là một loài nhện trong họ Araneidae. Loài này thuộc chi _Ocrepeira_. _Ocrepeira yucatan_ được Herbert Walter Levi miêu tả năm 1993.
**_Septentrinna yucatan_** là một loài nhện trong họ Corinnidae. Loài này thuộc chi _Septentrinna_. _Septentrinna yucatan_ được miêu tả năm 2000 bởi Bonaldo.
**10799 Yucatán** là một tiểu hành tinh vành đai chính với chu kỳ quỹ đạo là 1409.8548778 ngày (3.86 năm). Nó được phát hiện ngày 26 tháng 7 năm 1992.
**Xã Yucatan** () là một xã thuộc quận Houston, tiểu bang Minnesota, Hoa Kỳ. Năm 2010, dân số của xã này là 323 người.
**_Sennius yucatan_** là một loài bọ cánh cứng trong họ Bruchidae. Loài này được Johnson miêu tả khoa học năm 1984.
**Sóc Yucatán**, tên khoa học **_Sciurus yucatanensis_**, là một loài động vật có vú trong họ Sóc, bộ Gặm nhấm. Loài này được J. A. Allen mô tả năm 1877. Chúng là loài đặc hữu
**_Polycyrtus yucatan_** là một loài tò vò trong họ Ichneumonidae.
**_Lanugo yucatan_** là một loài tò vò trong họ Ichneumonidae.
**Văn minh Maya** là một nền văn minh Trung Bộ châu Mỹ của người Maya, nổi bật với hệ chữ tượng hình ký âm—hệ chữ viết tinh vi bậc nhất ở Châu Mỹ thời tiền
**Chichen Itza** (từ tiếng Maya Yucatec _chich'en itza' _, "Tại miệng giếng của người Itza") là một địa điểm khảo cổ thời tiền Colombo do người Maya xây dựng, nằm ở trung tâm phía bắc Bán
**Bão Milton** là một xoáy thuận nhiệt đới rất mạnh đổ bộ vào khu vực Vịnh Mexico . Cơn bão được đặt tên thứ 13, cơn bão thứ chín, cơn bão lớn thứ tư và
thumb|Cantarell **Vịnh México** (tiếng Tây Ban Nha: _golfo de México_) là hải vực lớn thứ 9 thế giới. Vịnh là một phần của Đại Tây Dương phía tây giữa bờ biển đông nam của Hoa
**Hố Chicxulub** (phát âm tiếng ) là một miệng hố va chạm do thiên thạch bị chôn vùi bên dưới bán đảo Yucatán ở México, nó được đặt theo tên của một đô thị gần
trái|nhỏ|Sơ đồ sân bay Merida **Sân bay quốc tế Manuel Crescencio Rejón** là một sân bay ở thành phố Mérida, Yucatán, Mêhicô. Sân bay này nằm ở rìa phía nam của thành phố này. Sân
**Akil** là một đô thị thuộc bang Yucatán, México. Năm 2005, dân số của đô thị này là 9765 người.
**Acanceh** là một đô thị thuộc bang Yucatán, México. Năm 2005, dân số của đô thị này là 14312 người.
**Abalá** là một đô thị thuộc bang Yucatán, México. Năm 2005, dân số của đô thị này là 5976 người.
**Baca** là một đô thị thuộc bang Yucatán, México. Năm 2005, dân số của đô thị này là 5357 người.
**Chichimilá** là một đô thị thuộc bang Yucatán, México. Năm 2005, dân số của đô thị này là 7439 người.
**Chemax** là một đô thị thuộc bang Yucatán, México. Năm 2005, dân số của đô thị này là 30023 người.
**Chankom** là một đô thị thuộc bang Yucatán, México. Năm 2005, dân số của đô thị này là 4340 người.
**Chapab** là một đô thị thuộc bang Yucatán, México. Năm 2005, dân số của đô thị này là 2922 người.
**Chacsinkín** là một đô thị thuộc bang Yucatán, México. Năm 2005, dân số của đô thị này là 2577 người.
**Cenotillo** là một đô thị thuộc bang Yucatán, México. Năm 2005, dân số của đô thị này là 3540 người.
**Celestún** là một đô thị thuộc bang Yucatán, México. Năm 2005, dân số của đô thị này là 6269 người.