✨Vĩ cầm điện tử
Vĩ cầm điện tử là loại đàn vĩ cầm được gắn kết các thiết bị sử dụng điện năng để phát ra và truyền đi âm thanh của nó. Đây là một loại nhạc cụ ứng dụng công nghệ tin học kết hợp kĩ thuật xử lý âm thanh. Trong tiếng Anh, loại nhạc cụ này được gọi là "electric violin", nghịch nghĩa với vĩ cầm cổ điển là "acoustic violin".
Lược sử
- Vĩ cầm truyền thống hay vĩ cầm cổ điển (acoustic violin) phát ra âm thanh nhờ kéo cây vĩ cọ xát lên dây đàn, rồi âm thanh này được cộng hưởng trong hộp đàn bằng gỗ, phát ra thanh âm trong trẻo, nhẹ nhàng nhưng mỏng mảnh và không vang xa vì cường độ nhỏ. Vào khoảng những năm 1920, lợi dụng sự phát triển của kĩ thuật khuếch đại âm thanh, một số nghệ sĩ vĩ cầm, trong đó có Stuff Smith đã gắn mi-crô vào đàn để thanh âm lớn hơn. Loại này được gọi là "vĩ cầm khuyếch đại" (tiếng Anh: amplified violin), ở Việt Nam đã gọi nôm na là "vĩ cầm cắm điện".
- Sau đó, đến đầu những năm 1930, nhà phát minh nhạc cụ Mỹ là George Beauchamp đã lắp pickup vào đàn, tạo ra chiếc vĩ cầm điện tử đầu tiên. *Sự ra đời và phát triển nhanh chóng của công nghệ điện tử và tin học đã tạo điều kiện phát triển loại vĩ cầm không cần hộp đàn cộng hưởng, mà dùng thiết bị điện tử vừa tạo ra cộng hưởng, lại vừa truyền thanh âm do đàn phát ra, gọi là "vĩ cầm thanh âm điện tử" (electro-acoustic violin). Sự kiện này diễn ra từ những năm 1970 - 1980 và bắt đầu được thương mại hóa, phát triển mạnh mẽ từ khoảng những năm 1990 cho đến nay.
Trong bài viết này chỉ nói về loại thứ hai (electro-acoustic violin) và gọi tắt là vĩ cầm điện tử, hiện rất phổ biến. Ở Việt Nam, loại đàn này hiện đã xuất hiện khá nhiều và có thể bắt đầu được biết đến rộng rãi hơn cả sau cuộc lưu diễn của ban nhạc Bond vào năm 2015 với nhạc phẩm Victory dùng toàn đàn dây điện tử. Tuy vĩ cầm điện tử không được dùng trong dàn nhạc giao hưởng hiện đại, nhưng hiện rất phổ biến trong các biểu diễn âm nhạc "phi cổ điển" như nhạc Jazz, nhạc Pop, nhạc đồng quê, nhạc gypsy, v.v. và cả nhạc dân gian ở nhiều nước, thường phối hợp với các nhạc cụ điện khác như piano điện tử, organ điện tử, guitar điện tử cùng dàn trống.
Các dạng vĩ cầm thường gặp
Nguyên lí phát & truyền âm
nhỏ|Nguyên lí chung của vĩ cầm điện tử
Pickup (bộ cảm ứng)
Để phát ra thanh âm như tiếng vĩ cầm cổ điển, đồng thời để truyền âm đi xa (đến bộ khuếch đại và ra loa), loại đàn này bắt buộc phải dùng một thiết bị điện tử gọi là pickup (bộ cảm biến âm thanh) kết nối với với hệ truyền dẫn và xử lí âm thanh. Pickup bắt buộc phải gắn liền với đàn, có chức năng biến đổi âm thanh của dây đàn khi rung động (nhờ cọ cây vĩ hoặc búng tay vào dây đàn) thành tín hiệu giống như âm thanh đã được cộng hưởng trong hộp gỗ của đàn cổ điển, nhưng là sóng vô tuyến tạo thành thanh âm khô (dry sound). Sóng truyền đến cổng vào của hệ truyền dẫn và xử lí, sẽ biến đổi thành âm thanh ướt (wet sound) rồi truyền theo đường vô tuyến (hoặc hữu tuyến - tùy nhà sản xuất) đến bộ khuếch đại âm thanh (ra loa).
Khuyếch đại
Về cơ bản, bộ khuếch đại âm thanh chính là hệ thống khuyếch đại điện tử như các thiết bị khuếch đại cho đàn guitar, chuyển âm thanh thành amp hoặc PA.
Sử dụng
Tuy vĩ cầm là nhạc cụ được sử dụng rất nhiều trong lĩnh vực nhạc cổ điển, nhưng vĩ cầm điện nói chung không có trong biên chế của dàn nhạc giao hưởng hiện đại, mà chỉ sử dụng trong biểu diễn nhạc hiên đại ở các thể loại: metal, rock, hip hop, electronic music, pop, jazz/jazz fusion, country, new-age, experimental music.
Các nghệ sĩ vĩ cầm điện tử nổi tiếng
- Noel Webb
- Urban Blitz của Doctors of Madness
- Ed Alleyne-Johnson
- Emilie Autumn
- Jenny Bae
- Deni Bonet
- Taylor Davis
- Papa John Creach
- David Cross (với King Crimson)
- Billy Currie (on recordings and live performances with Ultravox, Gary Numan, and solo)
- Jerald Daemyon
- Joe Deninzon (with Stratospheerius)
- Warren Ellis of Nick Cave and the Bad Seeds
- Jerry Goodman
- Don "Sugarcane" Harris
- Lili Haydn
- Simon House of Hawkwind and High Tide
- Christian Howes
- Eddie Jobson (with U.K., King Crimson, Curved Air, Frank Zappa, and Roxy Music)
- Mik Kaminski of Electric Light Orchestra
- Carla Kihlstedt of Sleepytime Gorilla Museum
- Henry Lau
- David LaFlamme
- Jim Lea của Slade
- Ben Lee (violinist)
- Michael A. Levine
- Didier Lockwood
- Sean Mackin của Yellowcard
- Vanessa Mae
- Mat Maneri
- Ben Mink (độc tấu và hòa tấu với FM)
- Hugh Marsh (độc tấu và hòa tấu với Loreena McKennitt)
- Stephen Nachmanovitch
- Nash the Slash (độc tấu và hòa tấu với FM)
- Jean-Luc Ponty
- Charlie Bisharat
- Lorenza Ponce
- Jerry Goodman của Mahavishnu Orchestra
- David Ragsdale và Robby Steinhardt của Kansas
- Ric Sanders của Fairport Convention
- Ray Shulman (với Gentle Giant)
- Graham Smith (với Van der Graaf Generator)
- Geoff Richardson (với Caravan)
- Tracy Silverman
- Michelle Lambert
- Sue Son (cho Britain's Got Talent, năm 2009)
- Lindsey Stirling
- Linzi Stoppard
- L. Subramaniam
- L. Shankar
- Ganesh Kumaresh
- Embar Kannan
- Balabhaskar
- Sugizo
- Dave Swarbrick
- Adam Taubitz
- Blaine L. Reininger
- Yann Tiersen
- Boyd Tinsley của ban nhạc Dave Matthews Band.
- Olli Vänskä of Turisas
- Darryl Way
- Mark Wood
- Joel Zifkin của Kate & Anna McGarrigle và Richard Thompson
- Doug Kershaw
- Tim Charles của ban nhạc Ne Obliviscaris)
- Kennette "Yujin" Wong ở Taiwan)
Các nhà soạn nhạc và nhạc phẩm cho vĩ cầm điện tử
- Igor Krivokapič
- Concerto for electric violin and orchestra (1993, rev. 2019)
- John Adams
- The Dharma at Big Sur, for electric violin and orchestra, inspired by the talents of (and written for) electric violinist Tracy Silverman.
- Terry Riley
- "Palmian Chord Riddle", bản hòa tấu cho sáu vĩ cầm, của Nashville Symphony for electric violinist Tracy Silverman.
- Charles Wuorinen
- Concerto for Amplified Violin and Orchestra — 1972
- Nico Muhly
- Seeing is Believing, for six-string electric violin and chamber orchestra, written for Thomas Gould, Nicholas Collon, and the Aurora Orchestra
- Ed Wright
- Crosswire for electric violin and live processing. Written for Electroacoustic Wales.
👁️ 0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Vĩ cầm điện tử** là loại đàn vĩ cầm được gắn kết các thiết bị sử dụng điện năng để phát ra và truyền đi âm thanh của nó. Đây là một loại nhạc cụ
Biểu đồ phổ điện từ, chỉ ra các thuộc tính khác nhau trên dải tần số và bước sóng khác nhau **Phổ điện từ**, hay còn được gọi là **quang phổ**, là dải tất cả
**Nguyễn Xuân Huy** (sinh năm 1972) là một nghệ sĩ vĩ cầm Việt Nam. Ông được xem là một trong những tài năng trẻ vĩ cầm của âm nhạc Việt Nam thập niên 1980 và
Đèn điện tử chân không hai cực Đèn điện tử chân không ba cực Trước đây, **đèn điện tử chân không** (_vacuum tube_, còn được gọi tắt là _tube_ hay _valve_) còn thường được gọi
Thiết kế đa chức năng nấu Lò Vi Sóng Điện Tử Bluestone MOB-7815 là dòng lò vi sóng đa công năng, không những hâm nóng, rã đông thức ăn mà sản phẩm còn có 8
Trong lịch sử trò chơi điện tử, **kỷ nguyên thế hệ thứ sáu** (đôi khi được gọi là **kỷ nguyên** **128 bit**; xem "bit và sức mạnh hệ thống" bên dưới) đề cập đến máy
thumb|Linh kiện điện tử Các **linh kiện điện tử** là các _phần tử rời rạc cơ bản_ có những tính năng xác định được dùng cho ghép nối thành _mạch điện_ hay _thiết bị điện
**Trò chơi điện tử** () là một trò chơi sử dụng các thiết bị điện tử để tạo ra một hệ thống tương tác mà người chơi được trải nghiệm. Trò chơi video là hình
**Gian lận trong thể thao điện tử** là hành vi cố ý vi phạm quy tắc của cơ quan quản lý thể thao điện tử hoặc các hành vi khác nhằm mang lại lợi thế
**_Xenoblade Chronicles_** là trò chơi thuộc thể loại hành động nhập vai, thế giới mở do Monolith Soft phát triển và Nintendo phát hành cho hệ máy Wii. Trò chơi ban đầu được phát hành
nhỏ|250x250px|Cây vĩ cầm Baroque Jacob Stainer từ năm 1658 **Vĩ cầm Baroque** là một dòng vĩ cầm được tạo ra theo cách thức và tính chất của thời kỳ âm nhạc baroque. Thuật ngữ này
nhỏ| So sánh kích thước (từ trên xuống dưới) của [[Wii,Nintendo GameCube, Nintendo 64, SNES Bắc Mỹ và NES(1983)]] Công ty điện tử đa quốc gia Nhật Bản **Nintendo** đã phát triển bảy **máy chơi
nhỏ|520x520px|Mô tả sự lan truyền sóng điện từ [[Sin|hình sin, phân cực phẳng (tuyến tính) theo chiều dương trên trục **z** trong không gian 3 chiều, qua môi trường đồng nhất, đẳng hướng và không
**_Mass Effect_** là một trò chơi điện tử nhập vai hành động phát triển bởi BioWare cho Xbox 360 sau đó được chuyển đến Microsoft Windows bởi Demiurge Studios. Phiên bản Xbox 360 đã được
**Kinh doanh điện tử**, hay còn gọi là "**eBusiness**" hoặc "**e-business**" (viết tắt từ chữ _Electronic business_), hay _Kinh doanh trên Internet_, có thể được định nghĩa như là một ứng dụng thông tin và
Thế hệ thứ tám của máy chơi trò chơi điện tử bắt đầu vào năm 2012, gồm ba máy chơi trò chơi điện tử tại gia: Wii U phát hành vào năm 2012, dòng PlayStation
**_Devotion_** () là một trò chơi điện tử kinh dị tâm lý góc nhìn thứ nhất do hãng Red Candle Games từ Đài Loan phát triển và phát hành cho nền tảng Microsoft Windows thông
**_Mega Man_**, được biết đến với cái tên tại Nhật Bản, là một trò chơi video nền tảng hành động năm 1987 được phát triển và phát hành bởi Capcom cho Hệ thống giải trí
**_Bully_** (phát hành ở vùng PAL với tên **_Canis Canem Edit_**; nghĩa là "dog eat dog" trong tiếng Latinh) là một trò chơi điện tử hành động-phiêu lưu do Rockstar Vancouver phát triển và Rockstar
nhỏ **Chữ ký điện tử** (tiếng Anh: _electronic signature_ hay _e-signature_) là thông tin đi kèm theo dữ liệu (văn bản, hình ảnh, video...) nhằm mục đích xác định người chủ của dữ liệu đó.
**Thư rác**, **thư linh tinh**, hay còn được dùng dưới tên gốc Anh ngữ là **spam** hay **spam mail**, là các thư điện tử vô bổ thường chứa các loại quảng cáo được gửi một
**_Silent Hill_** (サイレントヒル Sairento Hiru, tạm dịch: Đồi Câm Lặng) là một trò chơi điện tử thuộc thể loại kinh dị sinh tồn trên hệ máy PlayStation được phát hành bởi Konami và phát triển
thumb|Một bộ sưu tập các máy chơi trò chơi điện tử cổ điển khác nhau tại một chương trình truyền hình **Máy chơi trò chơi điện tử video** là thiết bị điện tử hoặc máy
**_Hoa_** là một trò chơi điện tử độc lập đồ họa 2D cuộn cảnh màn hình ngang thuộc thể loại phiêu lưu, giải đố kết hợp đi cảnh mang phong cách Studio Ghibli do Skrollcat
**Thương mại điện tử**, hay còn gọi là **e-commerce**, **e-comm** hay **EC**, là sự mua bán sản phẩm hay dịch vụ trên các hệ thống điện tử như Internet và các mạng máy tính. Thương
nhỏ|phải|Hai [[Vôn kế điện tử]] **Điện tử học**, gọi tắt là **khoa điện tử**, là một lĩnh vực khoa học nghiên cứu và sử dụng các thiết bị điện hoạt động theo sự điều khiển
**Vĩ cầm** hay **Vi-ô-lông**, **Tiểu Đề cầm** là loại đàn có kích thước nhỏ nhất và có âm vực cao nhất trong họ vĩ cầm. Đàn gồm có bốn dây, mỗi dây cách nhau một
Sơ đồ nguyên lý của SEMPA **_SEMPA_**, là tên viết tắt của **_Scanning electron microscope with polarisation analysis_** (_Kính hiển vi điện tử quét có phân tích phân cực_) là kỹ thuật chụp ảnh cấu
**Hiện tượng cảm ứng điện từ** là hiện tượng hình thành một suất điện động (điện áp) trên một vật dẫn khi vật dẫn đó được đặt trong một từ trường biến thiên. Năm 1831,
**Điện tử học spin** (tiếng Anh: _spintronics_) là một ngành đa lĩnh vực mà mục tiêu chính là thao tác và điều khiển các bậc tự do của spin trong các hệ chất rắn. Nói
Dàn trống điện tử cơ bản do [[Pintech sản xuất.]] Một **trống điện tử**, còn được gọi là **trống điện**, **trống kỹ thuật số**, hoặc **bộ gõ điện tử**, là một nhạc cụ điện tử
**_Detention_** () là trò chơi điện tử thuộc thể loại kinh dị sinh tồn mạo hiểm được phát triển bởi nhóm sản xuất trò chơi Đài Loan Red Candle Games trên nền tảng Steam. Trò
**Ralph Evans** (sinh năm 1953) là một nghệ sĩ vĩ cầm người Mỹ, được biết đến với tư cách là nghệ sĩ vĩ cầm vị trí số 1 của tứ tấu Fine Arts. ## Tiểu
**Guitar điện** là loại đàn guitar sử dụng bộ cảm biến và truyền dẫn âm thanh để chuyển đổi các rung động của dây đàn thành các xung điện, từ đó có thể truyền đi
**Xuất bản điện tử** (tiếng Anh: **electronic publishing,** viết tắt là e-publishing; cũng được gọi là **digital publishing** hoặc **online publishing**) là việc sử dụng các thiết bị kỹ thuật số trong hoạt động xuất
**Điện từ học** là ngành vật lý nghiên cứu và giải thích các hiện tượng điện và hiện tượng từ, và mối quan hệ giữa chúng. Ngành điện từ học là sự kết hợp của
**Lực Lorent** là lực mà từ trường tác dụng lên Điện tích di chuyển thẳng hàng làm cho điện tích thay đổi hướng di chuyển theo hướng vuông góc với hướng dịch chuyển ban đầu.Lực
**Điện từ trường** (còn gọi là **trường Maxwell**) là một trong những trường của vật lý học. Nó là một dạng đặc trưng cho tương tác giữa các hạt mang điện và không phải là
thumb|Hệ thống cơ điện tử **Cơ điện tử** hay **Kỹ thuật cơ điện tử** là một nhánh kỹ thuật liên ngành chú trọng vào các ngành kỹ thuật điện tử và kỹ thuật cơ khí,
thumb|e-reader [[Amazon Kindle|Kindle Keyboard của Amazon đang hiển thị một trang e-book]] **Sách điện tử** (tiếng Anh: **electronic book**; viết tắt: **e-book** hay **eBook**), là một quyển sách được xuất bản và phát hành cho
nhỏ|phải|Thiết bị tác chiến điện tử của Mỹ (E-4) **Tác chiến điện tử** (tiếng Anh: _electronic warfare_ - **EW**), viết tắt **TCĐT**, là một phương thức tác chiến, gồm tổng thể các hoạt động của
**Mortal Kombat 2011** (theo cách gọi đầy đủ khác mà bên phát triển đặt là **The Mortal Kombat**) là trò chơi diện tử đối kháng trong dòng _Mortal Kombat_ đầu tiên được sản xuất từ
**Trò chơi điện tử độc lập** (tiếng Anh: **Independent video game**, viết tắt: **indie game**, tiếng Việt: _trò chơi độc lập_) là trò chơi điện tử do những cá nhân hoặc nhóm phát triển trò
**Trò chơi điện tử** **_Hugo_** đề cập đến hơn chục trò chơi điện tử chuyển thể từ những mùa đầu tiên của chương trình giải trí tương tác Hugo của ITE (Đan Mạch) nằm trong
**Overwatch** là một trò chơi nhiều người chơi bắn súng góc nhìn thứ nhất dựa trên đồng đội năm 2016 được phát triển và xuất bản bởi Blizzard Entertainment. Được mô tả như một "trò
**_Grand Theft Auto_** là một trò chơi điện tử hành động phiêu lưu do DMA Design phát triển và BMG Interactive phát hành. Đây là tựa đầu tiên của loạt _Grand Theft Auto_ và phát
Trong lịch sử trò chơi điện tử, thế hệ thứ 7 bắt đầu vào cuối năm 2005 với máy chơi trò chơi điện tử tại gia, với sự phát hành Xbox 360 của Microsoft và
**_The Forest_** là một trò chơi điện tử kinh dị sinh tồn được phát triển và phát hành bởi Endnight Games. Trò chơi diễn ra trên một bán đảo xa xôi có nhiều rừng rậm,
**Trò chơi điện tử nhiều người chơi** (tiếng Anh: _Multiplayer video game_) là một trò chơi (game) trong đó nhiều người có thể chơi trong cùng môi trường game cùng một lúc. Trò chơi điện
nhỏ|Trò chơi điện tử một người chơi **Trò chơi điện tử một người chơi** (tiếng Anh: _Single-player video game_) là một trò chơi điện tử (game) chỉ có một người chơi duy nhất xuyên suốt