Vằng hay còn gọi chè vằng, chè cước man, cẩm văn, cẩm vân, dây vắng, lài ba gân (danh pháp hai phần: Jasminum subtriplinerve) là loài thực vật có hoa thuộc họ Ô liu được Blume mô tả khoa học lần đầu tiên năm 1851. Vằng là một loại cây bụi nhỏ mọc hoang, được người dân Việt Nam tại nhiều vùng miền sử dụng dưới dạng sắc thuốc hay pha nước uống, đặc biệt tốt khi dành cho các sản phụ.
Đặc điểm
Cây chè vằng mọc hoang ở khắp nơi, là loại cây bụi nhỏ, đường kính thân không quá 6mm. Thân cứng, từng đốt vươn dài hàng chục mét, phân nhánh nhiều. Vỏ thân nhẵn màu xanh lục. Lá mọc đối hơi hình mác, phía cuống tròn, mũi nhọn, có ba gân chính nổi rõ ở mặt trên, mép nguyên, càng lên ngọn, cành lá càng nhỏ. Hoa màu trắng mọc thành xim ở đầu cành, quả hình cầu.
Theo nhân dân, có ba loại vằng, vằng lá nhỏ (vằng sẻ) dùng tốt hơn cả, vằng lá to (vằng trâu) cũng được dùng, còn vằng núi không dùng làm thuốc.
Phân biệt chè vằng và lá ngón
Chè vằng dễ nhầm lẫn với lá ngón (Gelsemium elegans Benth.), một loại cây rất độc (thuốc độc bảng A), không chỉ vì cây chè vằng đôi khi còn được gọi là cây lá ngón, mà còn vì hình dạng bên ngoài, thân, cành chè vằng tương đối giống với thân cành lá ngón, nhất là khi đã chặt khỏi gốc và bỏ hết lá.
Cây chè vằng có thể phân biệt với cây lá ngón nhờ vào đặc điểm lá, hoa và quả. Lá chè vằng có 3 gân dọc trong đó 2 gân bên uốn cong theo mép lá, rõ rệt. Hoa chè vằng màu trắng với mười cánh hoa trong khi hoa lá ngón mọc thành chùm, phân nhánh nhiều lần (từ 2 đến 3 lần) màu vàng. Quả chè vằng hình cầu cỡ hạt ngô, chín màu đen, có một hạt rắn chắc trong khi quả cây lá ngón hình trụ (khoảng 0,5x1cm), khi chín tự mở, nhiều hạt (tới 40 hạt), nhỏ, hình thận, có diềm mỏng, phát tán theo gió.
Tác dụng
Nghiên cứu dược lý chứng minh lá chè vằng chứa alcaloid, nhựa, flavonoid, có tác dụng kháng khuẩn, chống viêm, làm tăng nhanh tái tạo tổ chức, làm mau lành vết thương và không độc. Bộ phận dùng làm thuốc là cành, lá tươi hoặc cành, lá phơi sấy khô, thu hái quanh năm.
Tác dụng đặc biệt của chè vằng đối với phụ nữ sau sinh cũng được kiểm nghiệm. Là thuốc bổ đắng dùng rất tốt cho phụ nữ đẻ, chè vằng cũng có thể trị nhiễm khuẩn sau đẻ, viêm hạch bạch huyết, viêm tử cung, viêm tuyến sữa, bế kinh, khí hư, thấp khớp, nhức xương.
Kinh nghiệm dân gian Việt Nam thường dùng lá chè vằng đun lấy nước tắm rửa chữa ghẻ, ngứa hay lở chốc. Tại miền Nam Việt Nam, thân cây vằng được sử dụng đan rế hay đánh dây thừng vì cây rất dai. Lá được dùng dưới dạng thuốc sắc hay pha như pha trà để chữa sưng vú, mụn nhọt; còn dùng chữa rắn rết hay côn trùng cắn; rễ cây vằng mài với dấm thanh để làm hết mủ những ung nhọt đã nung mủ. Liều uống hàng ngày khoảng 20-30g lá khô sắc uống, nếu dùng ngoài không kể liều lượng. Ngàoi ra còn có cao chè vằng là tinh chất 100% từ cây chè vằng, qua một quá trình chiết suất và cô đặc kéo dài từ 4-5 ngày được đun nấu liên tục với lượng nhiệt vừa đủ.
Bệnh viện Thái Bình dùng lá chè vằng giã nát đắp vào nơi áp xe vú hoặc giã lá với cồn 50 độ rồi đắp vào nơi áp xe ngày 3 lần, đêm 2 lần. Thời gian điều trị thường là 1 ngày đến 1 tuần tùy theo bệnh nặng hay nhẹ và được bắt đầu chữa bằng lá chè vằng sớm hay muộn, trung bình 1,5 đến 2 ngày.
Thư viện ảnh
Hình:Chè vằng (Jasminum nervosum).jpg|Cây chè vằng
Hình:Vằng trâu.jpg|Vằng trâu
Hình:Chè vằng.jpg|Vằng sẻ cắt khúc phơi khô
Hình:Lá Vằng.jpg|Vằng cuộn thành bó sau khi khai thác và đem phơi
Hình:Nước chè vằng.jpg|Một cốc nước chè vằng và bã nguyên liệu
👁️
1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Vàng** hay **kim** là nguyên tố hóa học có ký hiệu **Au** (lấy từ hai tự mẫu đầu tiên của từ tiếng La-tinh _aurum_, có nghĩa là vàng) và số nguyên tử 79, một trong
nhỏ|phải|Một cục vàng đường kính 5 mm (0,2 inch) (dưới đáy), trọng lượng khoảng 1,263 g, có thể được dát mỏng bằng đập búa thành vàng quỳ diện tích khoảng 0,5 m² (5,4 foot vuông).
nhỏ|phải|Thỏi vàng **Bản vị vàng** hay **kim bản vị** là chế độ tiền tệ mà phương tiện tính toán kinh tế tiêu chuẩn được ấn định bằng hàm lượng vàng. Dưới chế độ bản vị
**Rượu vang trắng** là loại rượu được lên men từ nho, nhưng không tiếp xúc với vỏ nho nên có màu vàng nhạt, vàng xanh hoặc vàng gold. Rượu vang trắng được làm bằng cách
nhỏ|Một cậu bé phục vụ rượu vang tại một bữa tiệc rượu đêm Hy Lạp **Lịch sử rượu vang** kéo dài hàng nghìn năm và gắn bó chặt chẽ với lịch sử nông nghiệp, ẩm
[[Biểu đồ bộ ba của các màu sắc khác nhau của các hợp kim Ag–Au–Cu.]] Vàng tinh khiết có màu vàng ánh đỏ, nhưng người ta cũng có thể sản xuất **vàng màu** với màu
thumb|upright|Máy nghiền nho thế kỷ 16 **Rượu vang** (từ tiếng Pháp **vin**) là một loại thức uống có cồn được lên men từ nho. Sự cân bằng hóa học tự nhiên cho phép nho lên
Rượu vang Pháp thường được dùng trong bữa ăn Rượu vang (tiếng Pháp: _vin_) là loại đồ uống có cồn phổ biến tại Pháp, nghề trồng nho và làm rượu vang (_viticulture_) cũng là một
liên kết=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/Frozen grapes in Luxembourg.jpg/220px-Frozen grapes in Luxembourg.jpg|nhỏ| Giàn nho đóng băng (Luxembourg) **Rượu vang đá** (, ) là một loại rượu vang tráng miệng làm từ quả nho chín đã đóng băng khi còn
**Nhạc vàng** là dòng nhạc trữ tình lãng mạn bắt nguồn từ nhạc tiền chiến của tân nhạc Việt Nam được hình thành dưới thời Quốc gia Việt Nam và tiếp tục phát triển ở
**Huân chương Sao Vàng** là huân chương cao quý nhất của Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam, được đặt ra lần đầu theo sắc
**Giải Quả cầu Vàng** () là một giải thưởng của Hiệp hội báo chí nước ngoài ở Hollywood trao hàng năm cho các cống hiến xuất sắc trong ngành kỹ nghệ giải trí, cả ở
Trong toán học và nghệ thuật, hai đại lượng được gọi là có **tỷ số vàng** hay **tỷ lệ vàng** nếu tỷ số giữa tổng của các đại lượng đó với đại lượng lớn hơn
**Quả bóng vàng Việt Nam** là giải thưởng cá nhân danh giá nhất dành cho cầu thủ bóng đá xuất sắc nhất Việt Nam trong một năm dương lịch. Giải thưởng này do báo Sài
nhỏ|phải|Quặng vàng ngâm trong lọ nước Một quặng vàng **Quặng vàng** là một dạng vật chất của vàng với các phần tự nhiên xuất hiện từ các lớp bồi tích của vỏ Trái Đất sau
nhỏ|phải|Rượu vang đỏ Đà Lạt **Rượu vang đỏ** hay còn gọi là **vang đỏ** hay **rượu nho đỏ** là một dạng phổ biến của rượu vang được làm từ những loại nho đậm màu. Vang
**Mai vàng** (còn gọi là **hoàng mai**, **huỳnh mai** hay **lão mai**, danh pháp khoa học: **_Ochna integerrima_**) là loài thực vật có hoa thuộc chi Mai (_Ochna_), họ Mai (Ochnaceae). Cây này được trồng
nhỏ|phải|Một chai rượu vang của Ý phải|nhỏ|250x250px|Một điển hình ý vineyard cảnh, với dây leo phát triển cùng với [[Ô liu|cây ô liu.]] Ý là một trong số những quốc gia lâu đời nhất về
**Vàng(III) chloride** là một hợp chất vô cơ của vàng và chlor, công thức phân tử là ****. Số La Mã "III" trong danh pháp xuất phát từ trạng thái oxy hóa +3 của vàng.
nhỏ|phải|Một đồng Euro vàng 50 cent nhỏ|phải|Một đồng xu vàng do Bồ Đào Nha sản xuất nhỏ|phải|Một đồng xu vàng cổ vật thời vua Valentinian II **Đồng xu vàng** (_Gold coin_) là đồng xu được
nhỏ|phải|Các [[thỏi vàng]] nhỏ|phải|Một thẻ vàng **Nắm giữ vàng** (_Gold holdings_) là số lượng vàng do các cá nhân, doanh nghiệp, công ty tư nhân hoặc các tổ chức công nắm giữ như một kho
**Cơn sốt vàng Klondike** là đợt di chuyển của khoảng 100.000 người đào vàng đến khu vực Klondike của Yukon ở tây bắc Canada giữa năm 1896 và năm 1899. Vàng đã được các thợ
phải|nhỏ|Tam giác tỷ lệ vàng. Tam giác cân có hai cạnh với tỷ số a:b bằng tỷ lệ vàng φ. phải|nhỏ|Tam giác tù tỷ lệ vàng (Golden gnomon). **Tam giác tỷ lệ vàng**, hay **tam
nhỏ|phải|Vàng thỏi xếp chồng lên nhau, đây là các thỏi vàng dạng viên gạch **Thỏi vàng** (_gold bar_) hay **vàng thỏi** (_gold ingot_) hay **vàng miếng** (_gold bullion_) là hình thái vàng dự trữ dưới
Dưới đây là **danh sách cá nhân, tổ chức và tác phẩm đã** **giành giải Mai Vàng** từ trước đến nay. ## Danh sách Chú thích ### Năm 1991 Có 12 văn nghệ sĩ đạt
nhỏ|phải|Biểu trưng của giải thưởng **Giải Mâm xôi vàng** (tiếng Anh: _Golden Raspberry Awards_ hay _Razzies_) là một giải thưởng điện ảnh do John Wilson lập ra vào năm 1980 với mục đích làm giải
nhỏ|278x278px|[[Cầu Nhật Tân là cầu dây văng lớn nhất Việt Nam nằm tại Hà Nội]] **Cầu dây văng** là một loại cầu bao gồm một hoặc nhiều trụ (thường được gọi là tháp), với dây
**Mai** **vàng** (danh pháp khoa học: **_Ochna_**) là tên của một chi thực vật có hoa nằm trong họ Mai vàng (Ochnaceae) (cần phân biệt với loại hoa mơ - _Prunus mume_ ở Trung Quốc,
nhỏ|phải|Một con cá vàng **Cá vàng thông thường** hay **hibuna** là loại cá vàng không có thay đổi gì khác từ tổ tiên của chúng khác với màu sắc của nó. Hầu hết các giống
nhỏ|phải|Một giống cá vàng nhỏ|Giống cá vàng ranchu được nuôi trong hồ kính ở Việt Nam **Giống cá vàng** là sự đang dạng của các giống cá được chọn giống từ loài cá vàng phục
nhỏ|phải|Một con cá 3 đuôi vàng **Cá 3 đuôi vàng đầu lân** hay còn gọi là **Cá vàng Oranda** là một giống cá vàng được lai tạo để nuôi làm cá cảnh. Trong số chúng
thumb|Rượu vang cam trước khi [[Làm trong suốt và ổn định rượu vang|rõ ràng và ổn định]] **Rượu vang cam**, còn được gọi là **rượu vang trắng có tiếp xúc với vỏ nho**, **rượu vang
**Vụ phát tán video "Vàng Anh"**, hay còn gọi **Vụ chia sẻ clip sex "Vàng Anh"**, là một vụ phát tán video ghi lại cảnh quan hệ tình dục giữa nữ ca sĩ, diễn viên
**Huân chương Chiến sĩ vẻ vang** là một loại huy chương của Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (nay là Nhà nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam), đặt ra theo
nhỏ|Nhẫn cưới bằng vàng trắng, phủ lớp [[rhodi.]] **Vàng trắng** (không nhầm lẫn với bạch kim) là một hợp kim của vàng với ít nhất một kim loại trắng khác (như paladi, nickel hay bạc...).
**Vàng trang sức** hay **vàng mỹ nghệ** là các sản phẩm kim loại vàng có hàm lượng từ 8K (tương đương 33,33%) trở lên, đã qua gia công, chế tác để phục vụ nhu cầu
thumb|Vương miện của [[Christian IV của Đan Mạch|Vua Christian IV]] Theo _Đạo luật Kế vị_ của Đan Mạch, có hiệu lực từ ngày 27 tháng 3 năm 1953, quy định ngai vàng Vương thất Đan
nhỏ|phải|Một tấm huy chương vàng Olympic **Huy chương vàng** (_Gold medal_) là tấm huy chương được trao cho thành tích cao nhất trong lĩnh vực đời sống xã hội (phi quân sự). Tên gọi huy
nhỏ|phải|Một chứng chỉ vàng ở Hoa Kỳ thumb|Chứng chỉ vàng có mệnh giá $100,000 **Chứng chỉ vàng** (_Gold certificate_) ở Hoa Kỳ được Bộ Ngân khố Hoa Kỳ phát hành dưới dạng tiền đại diện
thumb|Các tàu cao tốc nhanh nhất cắt giảm thời gian đi lại từ New York đến San Francisco từ bảy tháng đến bốn tháng vào năm 1849 trong [[cơn sốt vàng California|cơn sốt vàng 1849.]]
phải|Hình chữ nhật tỷ lệ vàng (màu hồng) với cạnh dài **_a_** và cạnh ngắn **_b_**, khi đặt cạnh hình vuông có cạnh **_a_**, sẽ tạo thành hình chữ nhật [[đồng dạng
nhỏ|phải|[[Bàn thờ thếp vàng tạo năm 1401 trong thánh đường Barcelona]] nhỏ|phải|Nội thất mạ vàng ở sòng bạc Monte Cassino **Thếp vàng** (hay **mạ vàng**, **dát vàng**, **thiếp vàng**) là kỹ thuật trang trí dán
thumb|upright=1.3|[[Mỏ vàng Super Pit ở Kalgoorlie, Úc, 2005]] **Khai thác vàng** là hoạt động thu thập vàng nguyên chất từ quặng vàng bằng các phương pháp khai thác mỏ thủ công hay dùng máy móc
**Nai vàng Đông Dương** (Danh pháp khoa học: **_Hyelaphus annamiticus_**) là một loài thuộc chi Hyelaphus và cũng được coi là phân loại của hươu vàng là động vật bản địa của Campuchia, Lào, Trung
Màu **vàng kim loại** hay màu **vàng kim** (**gold**) là một sắc thái của màu "vàng" (yellow) rất gần với màu của kim loại vàng. Cảm giác về màu vàng kim này có liên quan
**Họ Vàng anh** hay **họ Hoàng oanh** hoặc **họ Hoàng li** (danh pháp khoa học: **_Oriolidae_**) là một họ chim thuộc bộ Sẻ ở Cựu thế giới. Nó không có họ hàng gì với các
**Hươu vàng** (danh pháp khoa học: **_Hyelaphus porcinus_**) là một loài động vật có vú trong họ Hươu nai, bộ Guốc chẵn. Loài này được Zimmermann mô tả năm 1780. ## Mô tả Một con
**Vàng(III) selenat** là một hợp chất vô cơ có công thức hóa học là **Au2(SeO4)3**. Hợp chất này tan được trong nước, trong dung dịch vàng(III) selenat có màu vàng cam. Trong vàng(III) selenat, ion
**Cơn sốt vàng Brasil** là một cơn sốt vàng bắt đầu vào thế kỷ 18, ở thuộc địa của Bồ Đào Nha ở Brasil. Cơn sốt đã mở ra khu vực sản xuất vàng chính
nhỏ|phải|Một con cá vàng vảy trân châu **Cá vàng ngọc trai** (tên tiếng Anh thông dụng: _Pearlscale Goldfish_) hay còn gọi là Cá vảy trân châu **Chinsurin** hay có tên gọi là **cá Ping pong**