nhỏ|Minh họa về một tiểu Sao Hải Vương hay "hành tinh khí lùn".
Tiểu Sao Hải Vương hoặc tiểu Hải Vương Tinh (đôi khi được gọi là một hành tinh khí lùn hoặc hành tinh chuyển tiếp) là một hành tinh có khối lượng nhỏ hơn Sao Hải Vương hoặc Sao Thiên Vương nhưng giống với Sao Hải Vương ở việc nó có bầu khí quyển hydro và heli dày, có thể có các lớp băng, đá hoặc đại dương lỏng (làm từ nước, amonia, hỗn hợp của cả hai hoặc các chất dễ bay hơi nặng hơn).
Một hành tinh khí lùn là một hành tinh khí có lõi đá đã tích tụ một lớp vỏ dày gồm hydro, heli và các chất dễ bay hơi khác, do đó có tổng bán kính trong khoảng từ 1,7 đến 3,9 bán kính Trái Đất (). Thuật ngữ này được sử dụng trong chế độ phân loại ba bậc, dựa trên độ kim loại cho các ngoại hành tinh chu kỳ ngắn, trong đó cũng bao gồm các hành tinh đất đá, với ít hơn và lớn hơn , cụ thể là những hành tinh băng khổng lồ và hành tinh khí khổng lồ.
Thuộc tính
Các nghiên cứu lý thuyết về các hành tinh như vậy dựa trên kiến thức về Sao Thiên Vương và Sao Hải Vương. Nếu không có bầu khí quyển dày, nó sẽ được phân loại là một hành tinh đại dương. Một phân chia ước tính giữa một hành tinh đất đá và một hành tinh khí là có bán kính khoảng 1,6–2,0 lần so với bán kính Trái Đất. Các hành tinh có bán kính và khối lượng đo được lớn hơn chủ yếu là có mật độ thấp và cần một bầu khí quyển mở rộng để giải thích đồng thời khối lượng và bán kính của chúng, và các quan sát cho thấy các hành tinh lớn hơn khoảng 1,6 bán kính Trái Đất (và lớn hơn khoảng 6 lần khối lượng Trái Đất) chứa một lượng chất bay hơi hoặc khí hydro và heli đáng kể, có khả năng thu được trong quá trình hình thành. Những hành tinh như vậy dường như có sự đa dạng về thành phần mà không được giải thích rõ ràng bằng mối quan hệ bán kính–khối lượng đơn lẻ như được tìm thấy ở các hành tinh đất đá đậm đặc hơn. Kết quả tương tự được xác nhận bởi các nghiên cứu khác.
Giới hạn dưới đối với khối lượng có thể rất khác nhau đối với các hành tinh khác nhau tùy thuộc vào thành phần của chúng; khối lượng phân chia có thể khác nhau từ thấp như 1 đến lớn như 20 . Các hành tinh khí nhỏ hơn và các hành tinh ở gần ngôi sao chủ hơn sẽ mất khối lượng khí quyển nhanh hơn do hydrodynamic escape so với các hành tinh lớn hơn hoặc ở xa hơn. Một hành tinh khí khối lượng thấp vẫn có thể có bán kính giống bán kính của một hành tinh khí khổng lồ nếu nó có nhiệt độ thích hợp.
Ví dụ
Ngoại hành tinh được biết có thể là hành tinh khí lùn là Kepler-138d, có khối lượng nhỏ hơn Trái Đất nhưng lại có thể tích lớn hơn 60% và do đó có khối lượng riêng , cho thấy hành tinh này có thể có hàm lượng nước đáng kể hoặc là có một lớp vỏ khí dày. Tuy nhiên, nhiều bằng chứng gần đây cho thấy nó có thể đậm đặc hơn so với suy nghĩ trước đây, và thay vào đó nó có thể là một hành tinh đại dương.
👁️
0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Sao Hải Vương** (tiếng Anh: **Neptune**), hay **Hải Vương Tinh** (chữ Hán: 海王星) là hành tinh thứ tám và xa nhất tính từ Mặt Trời trong Hệ Mặt Trời. Nó là hành tinh lớn thứ
Percival Lowell, người đưa ra giả thuyết về **Hành tinh X** **Hành tinh X** là một hành tinh giả thuyết lớn vận động theo một quỹ đạo nằm ngoài quỹ đạo của Sao Hải Vương.
nhỏ|Sơ đồ các thiên thể Troia của [[Sao Hải Vương và các plutino.]] Các **thiên thể Troia của Sao Hải Vương** là các thiên thể Troia có quỹ đạo xung quanh Mặt Trời nằm ở
phải|[[Sao Hải Vương (trên cùng) và Triton (ở giữa), 3 ngày sau khi _Voyager 2_ bay qua]] Tính đến tháng 2 năm 2024, Sao Hải Vương có 16 vệ tinh, được đặt tên theo các
nhỏ|Minh họa về một tiểu Sao Hải Vương hay "hành tinh khí lùn". **Tiểu Sao Hải Vương** hoặc **tiểu Hải Vương Tinh** (đôi khi được gọi là một **hành tinh khí lùn** hoặc **hành tinh
nhỏ|Ảnh chụp , cubewano đầu tiên được phát hiện bằng tàu vũ trụ. Đây cũng là vật thể xa nhất Hệ Mặt Trời được tàu vũ trụ ghé thăm. Một **vật thể vành đai Kuiper
**Sao Diêm Vương** (**Pluto**) hay **Diêm Vương tinh** (định danh hành tinh vi hình: **134340 Pluto**) là hành tinh lùn nặng thứ hai đã được biết trong Hệ Mặt Trời (sau Eris) và là vật
**Sao Thiên Vương** (tiếng Anh: **Uranus**) hay **Thiên Vương Tinh** (chữ Hán: 天王星) là hành tinh thứ bảy tính từ Mặt Trời, là hành tinh có bán kính lớn thứ ba và có khối lượng
upright=1.5|phải|nhỏ|Sao Thiên Vương và sáu vệ tinh lớn nhất của nó (_kích thước theo tỷ lệ, thứ tự khoảng cách đến hành tinh không theo tỷ lệ_). Từ trái sang phải: Puck, Miranda, Ariel, Umbriel,
**Chiến dịch Sao Thiên Vương (Uranus)** (tiếng Nga: _Операция «Уран»_, phiên âm La Tinh: _Operatsiya Uran_; tiếng Đức: _Operation Uranus_) là mật danh của chiến dịch có tính chiến lược của Liên Xô thời gian
**Phó sao**, còn được gọi là **á sao**, là một thiên thể có khối lượng nhỏ hơn khối lượng nhỏ nhất để duy trì phản ứng hợp hạch (khoảng 0,08 khối lượng Mặt Trời). Định
thumb|upright=1.3|Sự biểu diễn tưởng tượng của vành đai Kuiper và xa hơn là [[đám mây Oort.]] **Vành đai Kuiper** là các vật thể của hệ Mặt Trời nằm trải rộng từ phạm vi quỹ đạo
**20000 Varuna** là một tiểu hành tinh vành đai Kuiper và đang được xem xét để xếp vào hành tinh lùn. Tên chỉ định của nó là **** và đã được khám phá phục hồi
**50000 Quaoar** là một thiên thể bên ngoài Sao Hải Vương dạng đất đá nằm trong vành đai Kuiper. Nó được phát hiện năm 2002 và được đặt tên tạm thời là 2002LM60. Sau này
**28978 Ixion**, chỉ định tạm thời 2001 KX 76, là một plutino (một đối tượng mà có 2: 3 cộng hưởng quỹ đạo với Sao Hải Vương). Brown và Tancredi tính toán rằng nó rất
**Sedna** (định danh hành tinh vi hình: **90377 Sedna**; biểu tượng: ⯲) là một thiên thể nằm ở rất xa trong Hệ Mặt Trời, ngoài quỹ đạo Sao Hải Vương và có thể xếp vào
**Haumea**, định danh hành tinh vi hình là **(136108) Haumea** (biểu tượng: 🝻), là một hành tinh lùn đã biết có vị trí nằm ở bên ngoài quỹ đạo của Sao Hải Vương., tương ứng
phải|nhỏ|250x250px|[[253 Mathilde, một tiểu hành tinh kiểu C.]] **Tiểu hành tinh** là một hành tinh vi hình—một vật thể không phải là hành tinh thực sự hay sao chổi—ở vòng trong hệ Mặt Trời. Chúng
**Orcus** (định danh hành tinh vi hình: **90482 Orcus**, có mã hiệu 2004 DW) là một hành tinh lùn bên ngoài Sao Hải Vương với một vệ tinh lớn Vanth. Nó có đường kính 910 km.
**2013 BL76** là một vật thể ngoài sao Hải Vương và centaur từ đĩa rải rác và đám mây Oort trong có đường kính khoảng 30 km. Sử dụng một kỷ nguyên của tháng 2 năm
**Sao Thủy** (tiếng Anh: **Mercury**) hay **Thủy Tinh** (chữ Hán: 水星) là hành tinh nhỏ nhất và gần Mặt Trời nhất trong tám hành tinh thuộc hệ Mặt Trời, với chu kỳ quỹ đạo bằng
**2001 QR322** là một hành tinh nhỏ và là thiên thể Troia của Sao Hải Vương đầu tiên được phát hiện vào ngày 21 tháng 8 năm 2001, bởi Khảo sát Deep Ecliptic tại Đài
**Đám mây Oort** (), đôi khi được gọi là **đám mây Öpik – Oort**, và được nhà thiên văn học người Hà Lan Jan Oort mô tả lần đầu tiên vào năm 1950. Nó được
**** là một thiên thể bên ngoài sao Hải Vưong và tiểu hành tinh Damocloid nằm trên một quỹ đạo giống sao chổi từ hệ Mặt trời bên ngoài, khoảng đường kính. Nó được cuộc
**** là thiên thể bên ngoài sao Hải Vương lập dị với quỹ đạo giống như hành tinh vi hình ở vùng bên ngoài Hệ Mặt trời, đường kính khoảng 150 km. Nó được phát hiện
**Sào Lạt vương phi Dương thị** (chữ Hán: 巢剌王妃楊氏), không rõ tên, nguyên từng là Vương phi của Tề vương, cải Sào Lạt vương Lý Nguyên Cát, rồi trở thành một Thứ phi không chính
**Makemake** ( ) hay trang trọng gọi là **(136472) Makemake** (biểu tượng: 🝼), là hành tinh lùn lớn thứ 3 trong hệ Mặt Trời và là một trong 2 vật thể tại vòng đai Kuiper (KBO)
phải|Quỹ đạo sao lùn nâu [[Gliese 229 trong chòm sao Thiên Thố cách Trái Đất 19 năm ánh sáng. Sao lùn nâu Gliese 229B, có khối lượng khoảng 20 đến 50 lần Sao Mộc.]] **Sao
**Nereid** là vệ tinh tự nhiên lớn thứ ba của Sao Hải Vương. Nó có một quỹ đạo có độ lệch tâm cao. Nó là vệ tinh thứ hai của Sao Hải Vương được phát
nhỏ|Haumea và các vệ tinh của nó Haumea là hành tinh đầu tiên trong số các hành tinh lùn được IAU công nhận hiện nay được phát hiện kể từ Sao Diêm Vương năm 1930.
[[Hiệu ứng giọt đen khi Sao Kim đi vào đĩa Mặt Trời trong lần đi qua năm 2004.]] nhỏ|Hình ảnh Mặt Trời qua tia cực tím và xử lý màu sai cho thấy Sao Kim
**120347 Salacia** (), số hiệu tạm thời 2004 SB60, là một thiên thể bên ngoài Sao Hải Vương nằm trong Vành đai Kuiper, có đường kính xấp xỉ 850 kilomet và gần như chắc chắn
**1995 GJ** có thể là một thiên thể bên ngoài Sao Hải Vương (TNO) và/hoặc một cubewano có độ nghiêng cao từ vành đai Kuiper ở khu vực ngoài cùng nhất của hệ Mặt Trời.
**Từ quyển của Sao Mộc** là khoang rỗng trong luồng gió mặt trời sinh ra bởi từ trường của hành tinh này. Mở rộng đến bảy triệu km theo hướng về phía Mặt Trời và
nhỏ|Quỹ đạo của 1998 SM165. **(26308) 1998 SM165** là một vật thể ngoài Hải Vương tinh và twotino ở vùng ngoài rìa của Hệ Mặt Trời. Nó được phát hiện vào ngày 16 tháng 9
nhỏ|Góc nhìn từ trên xuống và nhìn nghiêng của quỹ đạo của Varda. **174567 Varda** là một thiên thể bên ngoài Sao Hải Vương thuộc nhóm cubewano cộng hưởng của vành đai Kuiper, nằm ở
**** là thiên thể bên ngoài sao Hải Vương và damocloid quay ngược trên quỹ đạo rất lập dị, giống như sao chổi. Nó được quan sát lần đầu tiên vào ngày 1 tháng 11
**1993 RP** có thể là một thiên thể bên ngoài sao Hải Vương (TNO) với đường kính tới , thuộc vành đai Kuiper ở phần ngoài cùng nhất của hệ Mặt Trời. Tuy nhiên, thiên
**469705 Ká̦gára**, chỉ định chính thức **(469705) 2005 EF298**, là một thiên thể ngoài Hải Vương tinh và hệ đôi của vành đai Kuiper, nằm ở vùng ngoài cùng của Hệ Mặt Trời. Nó được
nhỏ|Ảnh giả tưởng về Nemesis qua phần mềm Celestia. **Nemesis** là một sao lùn đỏ hay sao lùn nâu giả thuyết, quay quanh Mặt Trời ở khoảng cách khoảng 50.000 tới 100.000 AU, nơi nào
nhỏ|300x300px|Những đám mây xoáy vòng đầy màu sắc của Sao Mộc. Một ảnh chụp [[Vết Đỏ Lớn, dùng màu giả, từ Voyager 1. Cơn bão hình bầu dục màu trắng phía dưới Vết Đỏ Lớn
****, còn gọi là **Ultima Thule**, là một thiên thể bên ngoài Sao Hải Vương thuộc vành đai Kuiper. Nó hệ hai vật thể tiếp xúc nhau với chiều dài bằng 31 km, bao gồm hai
nhỏ|Quỹ đạo của các thành viên hệ Haumea. **(86047) 1999 OY3** là một vật thể ngoài Sao Hải Vương nằm trong vành đai Kuiper ngoài Sao Diêm Vương. Nó được phát hiện vào ngày 18
**** là thiên thể bên ngoài Sao Hải Vương đầu tiên được phát hiện sau Sao Diêm Vương và Charon. Nó được khám phá vào năm 1992 bởi David C. Jewitt và Jane X. Luu
**Michael E. Brown** (sinh 5 tháng 6 năm 1965) là một nhà thiên văn học người Mỹ, từng là giáo sư ngành khoa học hành tinh tại Học viện Công nghệ California (Caltech) từ năm
nhỏ|Hình ảnh của 2004 XR190, chụp bởi [[kính viễn vọng không gian Hubble.]] **2014 XR190**, biệt danh **Buffy**, là một thiên thể đĩa phân tán nằm ở rìa ngoài Hệ Mặt Trời. Nó được khám
**307261 Máni** là một thiên thể vành đai Kuiper cổ điển và là vật thể lớn nhất trong Hệ Mặt Trời chưa được đặt tên.Nó được phát hiện vào năm 2002 bởi Michael Brown và
nhỏ|Ảnh chụp 2005 RR43. **(145453) 2005 RR43** là một vật thể ngoài Sao Hải Vương (TNO) ước tính có đường kính khoảng 250 km. Nó được phát hiện vào ngày 9 tháng 9 năm 2005 bởi
**** còn được viết là **(120178) 2003 OP32** là một thiên thể bên ngoài Sao Hải Vương (TNO) nằm trong vành đai Kuiper. Nó được phát hiện vào ngày 26 tháng 7 năm 2003 bởi
thế=|nhỏ|Sơ đồ quỹ đạo của 1995 SM55, cùng [[Hành tinh khí khổng lồ|bốn hành tinh lớn phía ngoài.]] **(24835) 1995 SM55**, chỉ định tạm thời **1995 SM55**, là một thiên thể ngoài Sao Hải Vương