thumb|upright|[[Napoleon, một vĩ nhân điển hình, được các nhà sử học coi là người định hình một kỷ nguyên mang tên chính ông]]
Thuyết vĩ nhân là một ý niệm vào thế kỷ XIX cho rằng lịch sử có thể được phần lớn giải thích bởi tác động của những vĩ nhân, những anh hùng (những cá nhân có ảnh hưởng lớn lao và độc nhất nhờ vào tài năng thiên bẩm của họ, chẳng hạn như trí tuệ siêu việt, lòng dũng cảm can trường, khả năng lãnh đạo phi thường hoặc cảm hứng thiêng liêng) có ảnh hưởng quyết định lên lịch sử. Nhà triết học và tiểu luận người Scotland Thomas Carlyle, có thể được coi là người tiên phong cho giả thuyết này. Ông đã đưa ra một loạt bài giảng về chủ nghĩa anh hùng vào năm 1840, sau đó được xuất bản sách với tựa On Heroes, Hero-Worship and The Heroic in History (tạm dịch: Về anh hùng, Tục thờ anh hùng và Sự anh hùng trong lịch sử), trong đó có nói:
Tổng quan
Carlyle nói rằng "Lịch sử thế giới chẳng qua là tiểu sử của những vĩ nhân", phản ánh niềm tin của ông rằng các anh hùng định hình lịch sử thông qua cả những thuộc tính cá nhân và cảm hứng thần thánh của họ. Trong On Heroes, Hero-Worship và The Heroic in History, Carlyle coi lịch sử làm nổi bật các quyết định, công việc, ý tưởng và tính cách của "anh hùng", đưa ra phân tích chi tiết về sáu kiểu: thần thánh (kiểu như Odin), nhà tiên tri (kiểu như Mohamet), nhà thơ (kiểu như Shakespeare), linh mục (kiểu như Martin Luther), người viết lách (kiểu như Rousseau), và quân vương (kiểu như Napoléon). Carlyle cũng cho rằng việc nghiên cứu những vĩ nhân có "lợi ích" cho khía cạnh anh hùng của bản thân; rằng bằng cách xem xét cuộc sống của những anh hùng như vậy, người ta ắt khám phá ra điều gì đó về bản chất thực sự của chính mình.
Sidney Hook lưu ý, một cách hiểu sai lầm phổ biến về học thuyết là "tất cả các yếu tố trong lịch sử, trừ của các vĩ nhân, đều không quan trọng.", trong khi Carlyle lại cho rằng những vĩ nhân mới là nhân tố quyết định, nhờ vào thiên tài độc nhất vô nhị của họ. Hook tiếp tục nhấn mạnh tính độc đáo này để minh họa cho quan điểm: "Thiên tài không phải là kết quả của sự tổng hợp các tài năng nhỏ hơn. Có bao nhiêu tiểu đoàn mới tương đương với một Napoleon? Bao nhiêu nhà thơ sẽ cho chúng ta một Shakespeare? Bao nhiêu nhà khoa học tầm thường sẽ làm được việc của một Einstein? "
Học giả người Mỹ Frederick Adams Woods ủng hộ học thuyết vĩ nhân trong tác phẩm The Influence of Monarchs: Steps in a New Science of History. Woods nhận định 386 quân vương ở Tây Âu từ thế kỷ XII cho đến cuộc cách mạng Pháp vào cuối thế kỷ XVIII và ảnh hưởng của họ đối với diễn biến lịch sử.
Học thuyết này đối lập với "lịch sử từ bên dưới", trong đó nhấn mạnh ảnh hưởng của quần chúng và lãnh tụ. Một làn sóng áp đảo của các sự kiện nhỏ hơn gây ra những phát triển nhất định. Cách tiếp cận lịch sử của thuyết Vĩ nhân rất thời thượng đối với các sử gia chuyên nghiệp hồi thế kỷ XIX; một tác phẩm phổ biến trường phái này là Encyclopædia Britannica bản thứ 11 (1911) chứa những tiểu sử dài và chi tiết về những vĩ nhân của lịch sử, nhưng đề cập ít đến những lịch sử tổng quát hoặc xã hội. Ví dụ, tất cả thông tin về "giai đoạn Di cư" của Lịch sử Châu Âu thời hậu La Mã được biên soạn dưới tiểu sử của Attila rợ Hung. Quan điểm hào hùng về lịch sử này cũng được một số triết gia, chẳng hạn như Léon Bloy, Hegel, Kierkegaard, Spengler và Max Weber, tán thành mạnh mẽ.
Trong Unzeitgemässe Betrachtungen, triết gia Nietzsche có viết: "mục tiêu của loài người nằm ở những cá thể cao nhất của nó". Mặc dù nội dung tác phẩm của Nietzsche cho thấy một số trùng lặp với dòng tư tưởng của Carlyle, Nietzsche rõ ràng bác bỏ sự sùng bái anh hùng của Carlyle trong cuốn Ecce Homo.
Các giả thiết
Lý thuyết này dựa trên hai giả thiết chính, được chỉ ra bởi Đại học Villanova:
Mọi thủ lĩnh vĩ đại khi sinh ra đã có sẵn một số phẩm chất nào đó giúp họ trỗi dậy và lãnh đạo, theo bản năng.
Sự cần thiết có những người đó phải rất lớn để những phẩm chất này có thể bộc lộ, cho họ quyền lãnh đạo.
Lý thuyết này cho rằng những nhà lãnh đạo vĩ đại này là những anh hùng có khả năng vượt lên trên mọi khó khăn để đánh bại các đối thủ, đồng thời truyền cảm hứng cho những người theo chân họ. Thuyết này phát biểu rằng những nhà lãnh đạo này được sinh ra với một tập hợp các phẩm chất và thuộc tính cụ thể khiến họ trở thành những ứng cử viên lý tưởng cho vai trò lãnh đạo và các vai trò của quyền lực. Thuyết này chủ yếu lập luận dựa vào thứ bẩm sinh chứ không phải được rèn rũa, thứ tự nhiên chứ không phải được nuôi dưỡng, ý tưởng này cho rằng những người nắm quyền xứng đáng lãnh đạo và không nên bị nghi ngờ bởi vì họ có những phẩm chất độc đáo, hoàn toàn phù hợp với địa vị của họ. Ông cho rằng những người mà Carlyle gọi là "vĩ nhân" chỉ đơn thuần là sản phẩm của môi trường xã hội của họ:
Quan điểm của William James
William James, trong bài giảng năm 1880 "Great Men, Great Thoughts, and the Environment", được xuất bản trên tạp chí Atlantic Monthly, đã bảo vệ luận điểm của Carlyle và bác bỏ Spencer, lên án điều mà ông coi là "trơ tráo", "mơ hồ", và lập luận "giáo điều".
👁️
0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
thumb|upright|[[Napoleon, một vĩ nhân điển hình, được các nhà sử học coi là người định hình một kỷ nguyên mang tên chính ông]] **Thuyết vĩ nhân** là một ý niệm vào thế kỷ XIX cho
**Lý thuyết gán nhãn hiệu** (tiếng Anh: Labeling Theory) là một lý thuyết xã hội học nghiên cứu hành vi ứng xử của con người theo phương pháp phân tích tương tác biểu tượng qua
nhỏ| Xe biểu diễn chủ đề _Cộng đồng vận mệnh vì nhân loại_. **Cộng đồng chia sẻ tương lai vì nhân loại**, hoặc gọi là **Cộng đồng vận mệnh vì nhân loại**, **Cộng đồng chung
**Hạt cơ bản** (tiếng Pháp: **Les Particules elementaires**) là một tiểu thuyết của tác giả Michel Houellebecq, được Flammarion xuất bản tại Pháp năm 1998. Tác phẩm nhận Giải thưởng tháng Mười một (một giải
**_Muôn vị nhân gian_** (tiếng Pháp: **_La Passion de Dodin Bouffant_**, tiếng Anh: **_The Taste of Things_**) là một bộ phim điện ảnh Pháp thuộc thể loại lãng mạnchính kịch ra mắt vào năm 2023
**Kinh tế học hành vi** và lĩnh vực liên quan, **tài chính hành vi**, nghiên cứu các ảnh hưởng của xã hội, nhận thức, và các yếu tố cảm xúc trên các quyết định kinh
**Thuyết ưu sinh** là "khoa học ứng dụng hoặc là phong trào sinh học-xã hội ủng hộ việc sử dụng các phương thức nhằm cải thiện cấu tạo gen của dân số", thường là dân
thumb|Lý thuyết về dự định hành vi **Lý thuyết hành vi có kế hoạch hay lý thuyết hành vi hoạch định** (Tiếng Anh: **The Theory of Planning Behaviour**) là một lý thuyết thể hiện mối
phải|Đám đông trên sân vận động [[Heysel, Brussel, Bỉ trước trận chung kết cúp C1 năm 1985]] **Hành vi tập thể ** trong xã hội học là những cảm xúc, suy nghĩ và hành động
**Tiểu thuyết** (chữ Hán: 小說) là một thể loại văn xuôi có hư cấu, thông qua nhân vật, hoàn cảnh, sự việc để phản ánh bức tranh xã hội rộng lớn và những vấn đề
**Mô hình siêu cá nhân** là một mô hình của hình thức giao tiếp giữa các cá nhân với nhau, khi hình thức giao tiếp qua trung gian máy tính (CMC) vượt qua được sự
là loạt light novel do Hasekura Isuna sáng tác và Ayakura Jū minh hoạ. Được xuất bản bởi ASCII Media Works dưới ấn hiệu Dengeki Bunko kể từ ngày 10 tháng 2 năm 2006. Tính
**_Thư kiếm ân cừu lục_** (書劍恩仇錄) là một tiểu thuyết võ hiệp của nhà văn Kim Dung, được đăng trên _Tân vãn báo_ của Hồng Kông từ ngày 8 tháng 2 năm 1955 đến ngày
**Lý thuyết giá trị** hay **thuyết giá trị** là bất kỳ lý thuyết kinh tế nào cố gắng giải thích giá trị trao đổi hoặc giá cả của hàng hóa và dịch vụ. Các câu
**Anh hùng xạ điêu** là phần mở đầu trong bộ tiểu thuyết võ hiệp Xạ điêu tam bộ khúc của nhà văn Kim Dung. Trong truyện có nhiều nhân vật có tiểu sử riêng. Dưới
**_Gatsby vĩ đại_** (, còn có tên **_Đại gia Gatsby_**) là một tiểu thuyết của nhà văn F. Scott Fitzgerald người Mỹ, được xuất bản lần đầu vào ngày 10 tháng 4 năm 1925. ##
**Phục sinh** (tiếng Nga trước cải cách: Воскресеніе; tiếng Nga sau cải cách: Воскресение, tr. Voskreséniye, còn được dịch là **Sự thức tỉnh**), xuất bản lần đầu năm 1899, là cuốn tiểu thuyết cuối cùng
**Tiếu ngạo giang hồ** được coi là một trong những tiểu thuyết đặc sắc nhất của Kim Dung, với nhiều thành công về nội dung, cốt truyện, thủ pháp văn học. _Tiếu ngạo giang hồ_
là một tiểu thuyết gia người Nhật Bản. Ông cũng là một nhà hoạt động vì hòa bình nổi tiếng trên toàn Thế giới và là người hùng của báo Time Asian của Nhật Bản.
Một **tác nhân hợp lý** (rational agent) hoặc **thực thể lý trí** (rational being) là một cá nhân hoặc thực thể luôn nhắm đến việc thực hiện các hành động tối ưu dựa trên các
**_Một thoáng ta rực rỡ ở nhân gian_** (tựa gốc tiếng Anh: **_On Earth We're Briefly Gorgeous_**) là quyển tiểu thuyết đầu tay của nhà thơ người Mỹ gốc Việt Ocean Vương, do Penguin Press
**Tiêu Thập Nhất Lang** (chữ Hán: 蕭十一郎, bính âm: _Xiao Shi Yi Lang_, tên tiếng Anh: _The Eleventh Son_) hay còn gọi là **Tuyệt Tình Nương** là một tiểu thuyết võ hiệp, trinh thám của
nhỏ|Phần thực (màu đỏ) và phần ảo (màu xanh) của hàm zeta Riemann dọc theo đường giới hạn Re(_s_) = 1/2. Các không điểm phi tầm thường đầu tiên tại Im(_s_) = ±14,135; ±21,022 và
**Chủ nghĩa tương đối** là ý tưởng cho rằng quan điểm có liên quan đến sự khác biệt trong nhận thức và xem xét của con người. Có nhiều cách hiểu khác nhau về khái
Một **tiểu thuyết gia** là một tác giả hoặc nhà văn viết tiểu thuyết, mặc dù thường các tiểu thuyết gia cũng viết các thể loại khác của cả tiểu thuyết và phi hư cấu.
**_Gia đình siêu nhân_** (tựa gốc: **_The Incredibles_**) là một bộ phim điện ảnh hoạt hình đề tài siêu anh hùng của Mỹ ra mắt năm 2004 do Pixar Animation Studios sản xuất và phát
**Đảng Nhân dân Cách mạng Lào** là đảng cầm quyền ở Lào theo Hiến pháp. Đảng Nhân dân Cách mạng Lào chính thức thành lập vào ngày 22 tháng 3 năm 1955. Đảng đã lãnh
**Nhân cách** được định nghĩa là một tập hợp các đặc tính của những kiểu mẫu hành vi, nhận thức, và cảm xúc được hình thành từ các yếu tố sinh học và môi trường.
**Trung Quốc** hiện là quốc gia có dân số đông thứ hai trên thế giới. Từ thời Chu Tuyên Vương, đã có điều tra nhân khẩu tại Trung Quốc, có thống kê nhân khẩu chi
thumb|Cổng vào trường Đại học Nhân dân **Đại học Nhân dân Trung Quốc** (**RUC**; ) là một trường đại học công lập trọng điểm quốc gia tại Bắc Kinh, Trung Quốc. Trường có liên kết
**Rối loạn nhân cách** (tiếng Anh:_Personality disorders_) là một tập hợp các trạng thái để biệt định các đối tượng có cách sống, cách cư xử và cách phản ứng hoàn toàn khác biệt với
nhỏ|phải|Tượng Nhân sư nhỏ|phải|[[Tượng Nhân sư lớn ở Giza, với Kim tự tháp Khafre ở phía sau]] **Nhân sư** là một nhân vật động vật thần thoại được thể hiện như một con sư tử
Vấn đề **nhân quyền tại Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên** rất khó để đánh giá toàn diện vì nó bị xem là vấn đề bí mật và nhạy cảm ở quốc gia
Combo 2 Cuốn Văn Học Tiểu Thuyết Kinh Điển Thiên Tài Bên Trái, Kẻ Điên Bên Phải Đàn Ông Sao Hỏa Đàn Bà Sao Kim Kỹ Năng Sống Hay Thiên Tài Bên Trái, Kẻ Điên
VUA THÀNH THÁI Tiểu thuyết lịch sử Nguyễn Hữu Nam Một cựu vương đã chấp nhận bị phế truất khỏi ngai vàng để rồi bước vào cuộc lưu đày biệt xứ ở đảo La Réunion
Trong nhiều thập kỷ, trên quan điểm chính trị, Cộng hòa nhân dân Trung Hoa từng được biết đến là một thực thể chính trị đồng nghĩa với Trung Quốc lục địa. Về mặt lịch
**Tiết Lễ** (薛禮, 613－683), tự **Nhân Quý** (仁貴), là một danh tướng thời nhà Đường, phục vụ qua 2 triều vua Đường Thái Tông và Đường Cao Tông. Ông được biết đến nhiều bởi hình
nhỏ| Bộ tượng [[sứ nhân cách hóa của bốn lục địa, Đức, c. 1775, từ trái: Châu Á, Châu Âu, Châu Phi, Châu Mỹ. Bộ sưu tập từng của James Hazen Hyde trước đây. Trong
**Tâm lý học nhận thức** là nghiên cứu khoa học về các quá trình tinh thần như " chú ý, việc sử dụng ngôn ngữ, trí nhớ, nhận thức, giải quyết vấn đề, sáng tạo
**Sùng bái cá nhân** chỉ việc tôn sùng một người nào đó thông qua các phương tiện truyền thông, tuyên truyền để tạo ra một hình ảnh anh hùng, lý tưởng, đôi khi đến mức
**Hiếu Vũ Lý hoàng hậu** (chữ Hán: 孝武李皇后), thường gọi **Lý phu nhân** (李夫人), là một phi tần rất được sủng ái của Hán Vũ Đế Lưu Triệt nhà Tây Hán. Bà nổi tiếng ca
Trao của [[bố thí cho người nghèo được coi là hành động vị tha ở nhiều nền văn hóa và tôn giáo.]] **Vị tha** hay **Chủ nghĩa Vị tha** là nguyên lý hay hành động
phải|nhỏ| Một nhà vi trùng học kiểm tra nuôi cấy vi sinh dưới kính hiển vi. **Vi sinh y học**, tập hợp lớn của vi sinh học được áp dụng cho y học, là một
**Hệ thống Định vị Toàn cầu vi sai** (**DGPS**) là một dạng nâng cao của Hệ thống Định vị Toàn cầu, trong đó sử dụng thêm một mạng lưới các trạm mặt đất cố định
Một cựu vương đã chấp nhận bị phế truất khỏi ngai vàng để rồi bước vào cuộc lưu đày biệt xứ ở đảo La Réunion Phi châu, thay vì làm ông vua bù nhìn dưới
Một **biến dạng nhận thức** là một kiểu suy nghĩ cường điệu hoặc phi lý liên quan đến sự khởi phát và duy trì các trạng thái tâm lý, đặc biệt là những người bị
**Nhân học y tế** hay **Nhân học y học** (Tiếng Anh: **Medical Anthropology**) là một phân ngành trong nhân học ứng dụng tìm cách sử dụng lý thuyết của nhân học để giải thích và
Thí nghiệm kiểm tra lý thuyết tương đối tổng quát đạt độ chính xác cao nhờ tàu thăm dò không gian [[Cassini–Huygens|Cassini (ảnh minh họa): Các tín hiệu radio được gửi đi giữa Trái Đất
**Các cuộc chống đối thuyết tiến hóa** bắt đầu kể từ khi các ý tưởng về sự tiến hóa gây được sự chú ý vào thế kỷ 19. Ban đầu, vào năm 1859, khi Charles
**Lịch sử của thuyết tương đối hẹp** bao gồm rất nhiều kết quả lý thuyết và thực nghiệm do nhiều nhà bác học khám phá như Albert Abraham Michelson, Hendrik Lorentz, Henri Poincaré và nhiều