Thung lũng Thiêng của người Inca (; ) hoặc Thung lũng Urumbamba là một thung lũng trong dãy núi Andes của Peru, cách về phía bắc của thành phố Cuzco, thủ đô của Đế quốc Inca. Trong các tài liệu thuộc địa, nó còn được gọi là "Thung lũng Yucay". Thung lũng Thiêng được hợp nhất vào Đế quốc Inca sơ khai trong khoảng thời gian từ năm 1000 cho đến năm 1400.
Nó là một trong những địa điểm thu hút khách du lịch nhất tại Peru. Vào năm 2013, đã có 1,2 triệu du khách, trong đó có 2/3 không phải là người Peru ghé thăm Machu Picchu, địa điểm khảo cổ nổi tiếng nhất của thung lũng. Nhiều khách du lịch cũng đã đến thăm các địa điểm khảo cổ khác và các thị trấn hiện đại trong thung lũng Thiêng.
Trải dài từ Pisac đến Ollantaytambo, thung lũng màu mỡ này được tưới tiêu bởi sông Urubamba. Nền văn minh Chanapata lần đầu tiên chiếm đóng khu vực này bắt đầu từ khoảng năm 800 trước Công nguyên vì đất đai màu mỡ được sử dụng cho canh tác nông nghiệp. Nền văn minh Qotacalla sống trong thung lũng Thiêng từ năm 500 đến 900, sau đó đến nền văn minh Killke từ năm 900 cho đến khi Đế quốc Inca tiếp quản khu vực này vào năm 1420. Đế quốc Inca cai trị khu vực này cho đến khi người Tây Ban Nha đến.
Địa lý
Thung lũng chạy từ tây sang đông được hiểu là bao gồm mọi thứ dọc theo sông Urubamba nằm giữa thị trấn Pisac và tàn tích Machu Picchu cách nhau khoảng . Thung lũng Thiêng dọc theo con sông có độ cao dao động từ tại Urubamba bên dưới Machu Picchu cho đến tại Pisac. Hai bên con sông, các ngọn núi cao hơn nhiều, đặc biệt là về phía nam, nơi có hai ngọn núi nổi bật nhìn ra thung lũng là Sahuasiray cao và Veronica cao . Đây là thung lũng thâm canh rộng trung bình khoảng . Các thung lũng liền kề và ruộng bậc thang nông nghiệp (Andén) giúp mở rộng thêm diện tích đất đai có thể canh tác.
Thung lũng được hình thành bởi sông Urubamba, còn được gọi là Vilcanota, Willkanuta, trong tiếng Aymara có nghĩa là "ngôi nhà của mặt trời" hoặc Willkamayu trong ngữ hệ Quechua. Sau này, trong ngữ hệ Quechua vẫn được sử dụng bởi đế quốc Inca thì tên của nó có nghĩa là "dòng sông thiêng". Nó được nuôi dưỡng bởi nhiều nhánh sông khác đổ xuống thung lũng và hẻm núi liền kề, đồng thời là nơi chứa nhiều di tích khảo cổ và làng mạc. Thung lũng Thiêng là khu vực sản xuất ngô quan trọng nhất ở trung tâm của đế quốc Inca, và việc tiếp cận qua thung lũng tới các khu vực nhiệt đới đã tạo điều kiện thuận lợi cho việc nhập khẩu các sản phẩm như lá coca và ớt đến Cuzco.
Khí hậu của Urubamba mang nét đặc trưng của một thung lũng. Lượng mưa tập trung trong các tháng từ tháng 10 đến tháng 4, tổng cộng mỗi năm và nhiệt độ trung bình hàng tháng dao động từ vào tháng 11, tháng ấm nhất, đến trong tháng 7, tháng lạnh nhất. Người Inca đã xây dựng các công trình thủy lợi rộng khắp trong thung lũng để chống lại việc lượng mưa thiếu hụt và theo mùa.
Lịch sử
Những người Inca đầu tiên sống ở khu vực Cuzco. Bằng cách chinh phục hoặc ngoại giao, trong giai đoạn 1000 đến 1400, những người Inca đã giành được quyền kiểm soát về mặt hành chính đối với các nhóm dân tộc khác nhau sống trong hoặc gần Thung lũng Thiêng.
Sự hấp dẫn của Thung lũng thiêng đối với người Inca, ngoài việc nó gần với Cuzco, có lẽ là nó có độ cao thấp hơn và do đó ấm hơn bất kỳ khu vực lân cận nào khác. Độ cao thấp hơn cho phép ngô được trồng ở Thung lũng Thiêng, loại cây trồng để làm ra chicha, một loại đồ uống được làm từ ngô lên men được người Inca dùng trong các lễ hội và nghi lễ tôn giáo.
👁️
0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Thung lũng Thiêng của người Inca** (; ) hoặc **Thung lũng Urumbamba** là một thung lũng trong dãy núi Andes của Peru, cách về phía bắc của thành phố Cuzco, thủ đô của Đế quốc
**Cảnh quan văn hóa Thung lũng Orkhon** () trải dọc theo bờ sông Orkhon ở miền trung Mông Cổ, cách thủ đô Ulaanbaatar 320 km về phía tây. Nó được UNESCO công nhận là Di sản
thế=Một hồ nước tại Ma Thiên Lãnh.|nhỏ|281x281px|Một hồ nước tại Ma Thiên Lãnh. nhỏ|283x283px|Từ thung lũng Ma Thiên Lãnh nhìn về phía chân núi. **Thung lũng Ma Thiên Lãnh** là một thung lũng tại Tây
nhỏ|320x320px|Thung lũng các vị Vương hậu nhìn từ trên không **Thung lũng các Vương hậu** ( _Wādī al Malekāt_) là một thung lũng ở Ai Cập, nơi các vợ của pharaon được chôn cất trong
nhỏ|phải|Núi [[Khan Tengri nghĩa là _Đằng Cách Lý hãn_, là một phần trong dãy Thiên Sơn, ngọn núi này trong quan niệm của người du mục liên hệ đến vị thần Tengri (Đằng Cách Lý)]]
Sông Jordan chảy vào biển Chết **Biển Chết** (tiếng Ả Rập: البحر الميت, tiếng Hebrew: ים המלח) là một hồ nước mặn nằm trên biên giới giữa Bờ Tây, Israel và Jordan trên thung lũng
**Sông Jordan** (tiếng Hebrew: נהר הירדן _nehar hayarden_, tiếng Ả Rập: نهر الأردن _nahr al-urdun_) là một sông ở Tây Nam Á, chảy từ chân núi Hermon vào biển Chết. Sông này được coi là
Xuất xứ: ẤN ĐỘĐóng gói: 1gr/hôp + lọ tình dầu Saffaron 10ml.Kashmir là vùng đất xinh đẹp và linh thiêng của Ấn Độ. Kashmir còn được mệnh danh là thung lũng hoa, đặc biệt nổi
**Biển hồ Galilee**, cũng gọi là **Biển hồ Genneseret**, **Hồ Kinneret** hoặc **Hồ Tiberias** (tiếng Do Thái: ים כנרת), là một hồ nước ngọt lớn nhất ở Israel. Hồ có chu vi khoảng 53 km (33
**Jericho** ); là một thành phố nằm gần Sông Jordan ở Bờ Tây thuộc các vùng lãnh thổ Palestine. Đây là thủ phủ của tỉnh Jericho và có số dân trên 20.000 người. Nằm ở
**Himalaya** hay **Hy Mã Lạp Sơn** là một dãy núi ở châu Á, phân chia tiểu lục địa Ấn Độ khỏi cao nguyên Tây Tạng. Mở rộng ra, đó cũng là tên của một hệ
Dưới đây là danh sách các Di sản thế giới do UNESCO công nhận tại châu Á và châu Đại Dương. ## Afghanistan (2) nhỏ|[[Minaret ở Jam|trái]] * Tháp giáo đường ở Jam và các
**Machu Picchu** (, nghĩa đen: "Núi Cổ" hay "Núi Già") là một thị trấn _llacta_ được người Inca xây dựng vào khoảng thế kỷ thứ 15. Di tích tọa lạc bên sườn Cordillera Đông của
nhỏ|Cảnh núi Carmel năm 1894 **Núi Carmel** (tiếng Hebrew הַר הַכַּרְמֶל), _Har HaKarmel_, phiên âm tiếng Việt: _Các-men_, _Ca-mê-lô_, _Cạc-mên_, _Cát Minh_, nghĩa đen: vườn nho của Chúa); , _Kármēlos_; , _Kurmul_) là một dãy
nhỏ|phải|Dưới chân núi rặng Altai **Dãy núi Altay** hay **dãy núi Altai** hay **rặng Altai** là một dãy núi ở trung tâm châu Á, nằm trên khu vực biên giới Nga, Trung Quốc, Mông Cổ
**Nanda Devi** () là ngọn núi cao thứ hai tại Ấn Độ (sau núi Pakistan-Kashmir). Đây là một phần của dãy núi hùng vĩ Himalaya, thuộc tiểu bang Uttarakhand, gần đó là thung lũng Rishiganga
nhỏ|trái|Núi Phú Sĩ và chùa [[Chuurei-tou vào mùa xuân]] nhỏ|trái|Núi Phú Sĩ chụp vào mùa đông. nằm trên đảo Honshu là ngọn núi cao nhất Nhật Bản với độ cao 3.776,24 trên mực nước biển,
**Yamuna** (Hindi/Phạn: यमुना, Urdu:جمنا đôi khi được gọi là **Jamuna** (tiếng Bengal:যমুনা Jomuna) (Hindi: जमुना) hay **Jumna**) là sông chi lưu lớn nhất của sông Hằng (_Ganges_) ở miền bắc Ấn Độ. Yamuna khởi nguồn
Sông Ấn phải|Đồng bằng sông Ấn **Sông Ấn Độ** gọi tắt là **Sông Ấn** (_Sindh darya_), còn được ghi lại là _Sindhu_ (tiếng Phạn), _Sinthos_ (tiếng Hy Lạp), và _Sindus_ (tiếng Latinh), là con sông
Phong cảnh núi rừng Cúc Phương nhìn từ đỉnh Mây Bạc cao nhất dãy Tam Điệp **Dãy núi Tam Điệp** là dải núi cuối cùng của khối núi cao đá vôi Hòa Bình - Sơn
**Núi Sulayman** (, còn được biết đến là **Sulaiman-Too**, **Sulayman Rock**, hoặc **Sulayman Throne**), có nghĩa là _Vương miện của Solomon_) là một ngọn núi thiêng tại Kyrgyzstan. Nó nằm gần thành phố Osh và
**Núi St. Helens** là một núi lửa tầng đang hoạt động ở quận Skamania ở tiểu bang Washington, Hoa Kỳ. Núi này nằm ở phía nam bang Washington, là một phần của dãy núi Cascade.
**Các dân tộc bản địa châu Mỹ** (**thổ dân châu Mỹ** hay **người Anh-điêng**, ở Việt Nam còn gọi là **người da đỏ** để chỉ dân bản địa ở Hoa Kỳ mà bắt nguồn từ
**Núi Sinai** ( _Har Sīnay_; Aramaic: ܛܘܪܐ ܕܣܝܢܝ _Ṭūrāʾ dəSīnăy_) còn được biết đến là **Jabal Musa** ( nghĩa là "Núi của Moses" là một ngọn núi nằm tại Bán đảo Sinai của Ai Cập.
**Hóa Sơn** (chữ Hán giản thể: 华山, phồn thể: 華山; phanh âm: _Huà Shān_) là một trong năm ngọn núi thuộc Ngũ Nhạc Danh Sơn của Trung Quốc. Ngọn núi mang trong mình một ý
**Lư Sơn** (, Cám ngữ: Lu-san), còn được biết đến là **Khuông Lư** (匡庐) trong thời cổ đại, là một dãy núi nằm ở phía bắc tỉnh Giang Tây, Trung Quốc, gần hồ Bà Dương.
Bản đồ lưu vực sông Narmada **Narmada** (Devanagari: नर्मदा, tiếng Gujarat: નર્મદા), cũng gọi là Rewa, là một sông ở Trung Ấn Độ và là sông lớn thứ năm tại tiểu lục địa Ấn Độ.
nằm ở khu vực đông nam của quận Toyama, Nhật Bản. Đây là một trong những đỉnh núi cao nhất thuộc dãy núi Hida ở , và là một trong của Nhật Bản cùng với
**Mecca** hay **Makkah** ( __ ) là một thành phố tại vùng đồng bằng Tihamah thuộc Ả Rập Xê Út và là thủ phủ của vùng Makkah (Mecca). Thành phố nằm trong nội lục, cách
**Người Mường**, còn có tên gọi là **Mol**, **Moan**, **Mual**, là dân tộc sống ở khu vực trung du và miền núi phía Bắc Việt Nam. Người Mường được công nhận là một thành viên
**Ramesses II** (hay **Ramesses đại đế**, **Ramses II**, **Rameses II**, ông cũng được biết đến với tên **Ozymandias** theo tiếng Hy Lạp, từ sự chuyển ký tự từ tiếng Hy Lạp sang một phần tên
phải|Du thuyền thăm [[Khu du lịch sinh thái Tràng An]] phải|Tam Cốc mùa lúa chín Phong cảnh [[cố đô Hoa Lư nhìn từ núi Mã Yên]] phải|Động Vái Giời ở [[Thung Nham]] Toàn cảnh Điện
Dưới đây là danh sách các Di sản thế giới do UNESCO công nhận tại châu Âu. ## Albania (4) trái|nhỏ|Trung tâm lịch sử của [[Berat]] * Butrint (1992) * Trung tâm lịch sử của
**Bò thần Nandi** (tiếng Sanskrit: नन्दि, tiếng Tamil: நந்தி, tiếng Kannada: ನಂದಿ, tiếng Telugu: న౦ది) hay còn gọi là **Nandin** hoặc **Nandil**, còn có tên khác là **Kapin** hoặc **Kapil**, cũng còn gọi là **Nendi**
Dưới đây là danh sách các Di sản thế giới do UNESCO công nhận tại châu Phi. ## Ai Cập (7) trái|nhỏ|[[Tu viện Thánh Catarina (Sinai)|Tu viện Saint Catherine]] * Abu Mena (1979) * Thebes
thumb|Mặt tiền Mộ Đức Trinh nữ Maria ở thế kỷ thứ 12 **Nhà thờ Mộ Đức Trinh nữ Maria**, cũng gọi là **Mộ Đức Trinh nữ Maria**, là một nhà thờ Kitô giáo tọa lạc
**Sumer** (tiếng Akkad __; tiếng Sumer ) là một nền văn minh cổ đại và cũng để chỉ khu vực lịch sử ở phía nam Lưỡng Hà (Iraq ngày nay), bao gồm vùng đồng bằng
**Người Mã Lai** hay **Người Malay** (; chữ Jawi: ملايو) là một dân tộc Nam Đảo nói Tiếng Mã Lai chủ yếu sinh sống trên bán đảo Mã Lai cùng các khu vực ven biển
**Nyuserre Ini** (còn được viết là **Neuserre Ini** hay **Niuserre Ini**, và đôi khi là **Nyuserra**; trong tiếng Hy Lạp tên của ông được gọi là Rathoris, _Ραθούρης_), là một pharaon của Ai Cập cổ
**Kyrgyzstan** (phiên âm tiếng Việt_: "Cư-rơ-gư-xtan"_, tiếng Kyrgyz: Кыргызстан; tiếng Nga: Киргизия, tuỳ từng trường hợp còn được chuyển tự thành Kirgizia hay Kirghizia, đọc như _"Ki-rơ-ghi-zi-a"_) (đánh vần theo IPA: ), tên chính thức
**Cuộc chinh phục Đế quốc Aztec của Tây Ban Nha**, còn gọi là **Cuộc chinh phục Mexico** hay **Chiến tranh Aztec-Tây Ban Nha** (1519-1521) là một trong những sự kiện quan trọng nhất của quá
nhỏ|phải|Tượng thần bò trong bảo tàng văn hóa Lưỡng Hà **Tục thờ Bò** hay **tín ngưỡng thờ Bò** hay còn gọi là **thờ Thần Bò** hay **đạo thờ Bò** là việc thực hành các tín
**Bayankhongor** (, nghĩa là _Người yêu giàu có_) là một trong 21 aimag (tỉnh) của Mông Cổ. Tỉnh nằm ở tây nam của đất nước, với diện tích 116.000 km, Bayankhongor là một trong những tỉnh
**Hình tượng con hổ** hay **Chúa sơn lâm** đã xuất hiện từ lâu đời và gắn bó với lịch sử của loài người. Trong nhiều nền văn hóa khác nhau thế giới, hình ảnh con
nhỏ|phải|Tượng con Tê giác trước [[Bảo tàng d'Orsay của Henri Alfred Jacquemart, trong lịch sử chúng từng được xem như loài thần thú trị thủy]] nhỏ|phải|Họa phẩm tê giác của Johann Dietrich Findorff **Hình tượng
thumb|[[Tượng Nhân sư lớn và Quần thể kim tự tháp Giza là những biểu tượng nổi bật nhất của nền văn minh Ai Cập cổ đại]] **Ai Cập cổ đại** là một nền văn minh
**Xa lộ Liên tiểu bang H-3** (tiếng Anh: _Interstate H-3_, viết tắt **H-3**) là xa lộ liên tiểu bang trên đảo O'ahu, tiểu bang Hawaii, Hoa Kỳ. Mặc dù nó mang số lẻ nhưng đây
**Swayambhu** (Devanagari: स्वयम्भू स्तूप; ; đôi khi được gọi là **Swayambu** hoặc **Swoyambhu**) là một kiến trúc tôn giáo cổ xưa trên đỉnh một ngọn đồi trong Thung lũng Kathmandu, phía tây của thành phố
Phong cảnh Tam Cốc nhìn từ đỉnh núi Tam Cốc mùa lúa chín **Tam Cốc – Bích Động** là quần thể hang động ở phường Nam Hoa Lư, tỉnh Ninh Bình, Việt Nam . Tam
**Israel** ( , ), tên gọi chính thức là **Nhà nước Israel** ( ; ), là một quốc gia tại Trung Đông, nằm trên bờ đông nam của Địa Trung Hải và bờ bắc của