✨Thổ dân Đài Loan

Thổ dân Đài Loan

nhỏ|Thổ dân Đài Loan Thổ dân Đài Loan hay Dân tộc thiểu số Đài Loan () hoặc người Cao Sơn là thuật ngữ mà thường dùng để chỉ những người bản địa của Đài Loan. Mặc dù người bản địa Đài Loan có những thần thoại khác nhau về nguồn gốc của mình, nhưng các thông tin mới đây đã đưa ra kết luận đa phần nguồn gốc của họ có thể đã sống tại hòn đảo xấp xỉ 8.000 năm trước khi những nhóm người Hán bắt đầu nhập cư đến khoảng thời Nhà Nam Minh vào thế kỷ thứ 17. Thổ dân Đài Loan (Native Taiwanese/Formosan) thuộc nhóm người Nam Đảo, với các đặc tính ngôn ngữ học và gien liên hệ với các dân tộc Nam Đảo khác, như những dân tộc tại Philippines, Malaysia, Indonesia, Madagascar, Polynesia và châu Đại Dương; họ cùng nói ngôn ngữ là Ngữ hệ Nam Đảo (Austronesian). Vấn đề các dân tộc Đài Loan này không có liên hệ di truyền với những dân tộc ở lục địa châu Á (Hoa lục) đã thành một vấn đề đối với vị thế chính trị Đài Loan tại Trung Hoa Dân Quốc.

Trong hàng trăm năm, những người dân tộc thiểu số Đài Loan đã trải qua những sự cạnh tranh về kinh tế và xung đột quân sự với những người muốn thuộc địa hóa hòn đảo. Các chính sách của Chính phủ trung ương nhằm thúc đẩy đồng hóa về ngôn ngữ và văn hóa, cũng như việc tiếp tục tiếp xúc với những người thực dân thông qua thương mại, kết hôn và các quá trình xuyên văn hóa khác, đã dẫn tới kết quả là nhiều ngôn ngữ đã rơi vào tuyệt chủng và mất đi các đặc tính văn hóa cổ truyền. Ví dụ, trong xấp xỉ 26 ngôn ngữ được biết đến của thổ dân Đài Loan (được xếp vào Nhóm ngôn ngữ Formosa), có ít nhất mười ngôn ngữ của Austronesia đã tuyệt chủng, 5 ngôn ngữ có nguy cơ cao và một vài ngôn ngữ đang gặp nguy hiểm. Các ngôn ngữ này có ý nghĩa độc nhất về mặt văn hóa-lịch sử-xã hội trong khi hầu hết các nhà ngôn ngữ học coi Đài Loan là nơi xuất phát của Ngữ hệ Nam Đảo. Chính phủ Đài Loan đang cố bảo vệ quyền lợi và duy trì bảo tồn cũng như phát huy người thổ dân, bao gồm các quyền bình đẳng và quyền lợi ở kinh tế-chính trị-xã hội.

Những người dân tộc nói thứ tiếng Nam Đảo tại Đài Loan trước đây phân bổ chủ yếu trong các khu vực dãy núi hiểm trở ở trung tâm hòn đảo và tập trung trong các ngôi làng dọc theo các đồng bằng phù sa. Năm 2009, tổng dân số của họ là khoảng 499.500 (xấp xỉ 2% tổng dân số Đài Loan). Phần lớn dân tộc thiểu số Đài Loan hiện sống tại các vùng đồi núi và các thành phố.

Những người bản địa Đài Loan phải đối mặt với các rào cản về kinh tế và xã hội, bao gồm một tỷ lệ thất nghiệp cao và trình độ giáo dục thấp. Nhiều nhóm dân tộc tích cực tìm kiếm mức độ tự quyết định cao hơn về chính trị và phát triển kinh tế từ đầu thập kỷ 1980. Một sự hồi sinh của niềm tự hào dân tộc được những người dân tộc thiểu số Đài Loan thể hiện bằng nhiều cách, bao gồm kết hợp các yếu tố của nền văn hóa của họ vào nhạc pop. Các nỗ lực đang được tiến hành lớn trong các cộng đồng bản địa để phục hồi và chấn hưng các truyền thống văn hóa và bảo tồn ngôn ngữ truyền thống của họ. Một số nhóm dân tộc đang phát triển các ngành công nghiệp liên quan đến du lịch và du lịch sinh thái để tăng tính tự chủ về kinh tế và thậm chí có thêm quyền lực về chính trị cùng đời sống.

Phân loại

thế=Thổ dân đài Loan|nhỏ|thổ dân Đài Loan Ở mức độ cụ thể hơn, dân tộc thiểu số Đài Loan bao gồm các sắc tộc sau: nhỏ|Bản đồ các bộ tộc cao nguyên theo phân bổ địa lý truyền thống. Các tên được viết khác là: Pazih (Pazeh); Taroko (Truku, Seediq); Yami (Tao)

  • Amis (Ami, Pangcah) (阿美, A Mỹ)
  • Atayal (Tayal, Tayan) (泰雅, Thái Nhã) ** Atayal (chính)
  • Bunun (布農, Bố Nông)
  • Kavalan (噶瑪蘭, Cát Mã Lan)
  • Paiwan (排灣, Bài Loan)
  • Puyuma (卑南, Ty Nam)
  • Rukai (魯凱, Lỗ Khải)
  • Saisiyat (Saisiat) (賽夏, Tái Hạ)
  • Thao (邵, Thiệu)
  • Tsou (Cou) (鄒, Trâu) Bắc Tsou Nam Tsou
  • Truku (Taroko) (太魯閣, Thái Lỗ Các) ** Sediq (賽德克, Tái Đức Khắc)
  • Tao (Yami) (達悟/雅美, Đạt Ngộ/Nha Mỹ)

Và một số dân tộc khác là:

  • Babuza (貓霧捒, Miêu Vụ)
  • Basay (巴賽, Ba Tái)
  • Hoanya (洪雅, Hồng Nhã hoặc 洪安雅, Hồng An Nhã)
  • Ketagalan (凱達格蘭, Khải Đạt Cách Lan)
  • Luilang (雷朗, Lôi Lãng)
  • Pazeh /Kaxabu (Pazih) (巴宰, Ba Tể hay 巴則海, Ba Tắc Hải)
  • Popora (巴布拉, Ba Bố Lạp)
  • Qauqaut (猴猴, Hầu Hầu)
  • Siraya (西拉雅, Tây Lạp Nhã)
  • Taokas (道卡斯, Đạo Ca Tư)
  • Trobiawan 多囉美, Đa La Mỹ hoặc 多囉美遠, Đa La Mỹ Viễn)
👁️ 0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
nhỏ|Thổ dân Đài Loan **Thổ dân Đài Loan** hay **Dân tộc thiểu số Đài Loan** () hoặc **người Cao Sơn** là thuật ngữ mà thường dùng để chỉ những người bản địa của Đài Loan.
**Đảo Đài Loan** (Chữ Hán chính thể: 臺灣 hoặc 台灣; Chữ Hán giản thể: 台湾; Bính âm: _Táiwān_; Wade-Giles: _T'ai-wan_; tiếng Đài Loan: _Tâi-oân_) là một hòn đảo ở khu vực Đông Á, ngoài khơi
**Trung Hoa Dân quốc** () là đảo quốc và quốc gia có chủ quyền thuộc khu vực Đông Á. Ngày nay, do ảnh hưởng từ vị thế lãnh thổ cùng nhiều yếu tố chính trị
Không rõ về những cư dân đầu tiên đã định cư tại **Đài Loan**, nối tiếp họ là những người Nam Đảo (Austronesia). Hòn đảo bị người Hà Lan thuộc địa hóa vào thế kỷ
**Sự kiện Mẫu Đơn Xã** () là một sự kiện quân sự và ngoại giao xảy ra ở Đài Loan vào năm 1874. Nhật Bản đã lấy cớ rằng thủy thủ đoàn trên thuyền vương
**Đài Loan dưới sự cai trị của nhà Thanh** đề cập đến sự cai trị của nhà Thanh đối với Formosa (khu vực ven biển của Đài Loan ngày nay) từ năm 1683 đến năm
**Văn hoá Đài Loan** là sự pha trộn giữa nhà Khổng giáo và các nền văn hoá thổ dân Đài Loan, thường được hiểu theo nghĩa truyền thống và hiện đại. Kinh nghiệm chính trị
nhỏ|[[Tháp Tokyo (2021)]] **Quan hệ Đài Loan – Nhật Bản** có thể phân thành các giai đoạn: Trước năm 1895 khi Đài Loan thuộc quyền thống trị của chính quyền Minh Trịnh và Đại Thanh;
Vào năm 2005, dân số Đài Loan là 22,9 triệu người. Chừng 98% dân cư là người Hán. Trong số đó, khoảng 84% là con cháu của những người Hán di dân tới đảo Đài
**Ẩm thực Đài Loan** hay **ẩm thực xứ Đài** là nền ẩm thực tại vùng lãnh thổ Đài Loan với nhiều biến thể. Ngoài các món ăn đại diện sau đây từ người dân tộc
**Nhóm ngôn ngữ Đài Loan** hay **nhóm ngôn ngữ Formosa** là một nhóm gồm những ngôn ngữ của thổ dân Đài Loan. Thổ dân Đài Loan chiếm khoảng 2,3% dân số toàn đảo Đài Loan.
**Người Đài Loan** (, _Đài Loan nhân_) là tên 1 dân tộc có thể được sử dụng để chỉ các cá nhân tự coi mình mang bản sắc văn hóa đảo Đài Loan hay khu
nhỏ|Đông Đài Loan theo định nghĩa chính thức **Đông Đài Loan** (東台灣) đôi khi còn được gọi tắt là Hậu Sơn (後山) là khu vực nằm ở phía đông dãy núi Trung ương tại hòn
nhỏ|Nam Đài Loan theo định nghĩa chính thức **Nam Đài Loan** () là một trong bốn vùng tại hòn đảo Đài Loan. Trong tiếng Đài Loan, đôi khi khu vực này được gọi là Hạ
**Báo gấm Đài Loan** hay còn gọi là **Báo mây Formosan** (Danh pháp khoa học: _Neofelis nebulosa brachyura_) là một phân loài đã tuyệt chủng của loài báo gấm, phân bố ở Đài Loan và
Khu vực eo biển Đài Loan Sự tranh cãi về **vị thế chính trị Đài Loan** xoay quanh tại việc Đài Loan, gồm cả quần đảo Bành Hồ (_Pescadores_ hoặc _Penghu_), có nên tiếp tục
[[Tập tin:Two Chinas.svg|thumb|293x293px|Quan hệ ngoại giao giữa các quốc gia trên thế giới và Đài Loan.
]] **Trung Hoa Dân Quốc (THDQ)**, thường được gọi là **Đài Loan**, hiện tại có quan hệ ngoại
**Lịch sử quan hệ hai bờ eo biển Đài Loan** giới thiệu thay đổi về lịch sử quan hệ giữa hai bờ eo biển từ xưa đến nay. Các ghi chép sớm nhất trong lịch
**Đài Loan dưới sự cai trị của Nhật Bản** là khoảng thời gian giữa năm 1895 và năm 1945, trong đó đảo Đài Loan và quần đảo Bành Hồ là lãnh thổ phụ thuộc của
**Trung Hoa Dân Quốc dời sang Đài Loan** còn được gọi là **Quốc Dân Đảng dời sang Đài Loan** hay **Cuộc rút lui vĩ đại **đề cập đến cuộc di cư của chính phủ Trung
**Lịch sử Đài Loan** từ ngày 25 tháng 10 của năm 1945 đến nay là một phần của lịch sử Trung Hoa Dân quốc dưới sự cai trị của Trung Hoa Dân quốc. ## Tóm
**Quan hệ Đài Loan – Việt Nam** là một mối quan hệ ngoại giao phi chính thức giữa chính quyền Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam và chính quyền Trung Hoa Dân quốc.
Chủ tịch Hạ viện Hoa Kỳ Nancy Pelosi đã đến thăm Đài Loan, tên chính thức là Trung Hoa Dân Quốc, vào ngày 2 tháng 8 năm 2022. Bà được hộ tống bởi một phái
, cũng thường được gọi với tên phiên âm của nó là **Kuomintang** (**KMT**; ), là chính đảng do Tôn Trung Sơn và các chí sỹ của ông sáng lập và tồn tại cho đến
**Làn sóng Đài Loan** hay **Đài lưu** (tiếng Nhật: 台流), hay còn gọi đầy đủ là **làn sóng văn hóa Đài Loan**, là tên gọi bắt nguồn từ Nhật Bản để chỉ sự lan toả
**Pháo đài Provintia** hay **Providentia** là một tiền đồn của người Hà Lan trên đảo Đài Loan, hiện nay tọa lạc ở Quận Trung Tây của thành phố Đài Nam thuộc Trung Hoa Dân Quốc.
**Phong trào độc lập Đài Loan** hay **Đài độc** (**臺獨** hoặc **台獨**) là một phong trào chính trị theo đuổi sự độc lập chính thức cho Đài Loan. Các mục tiêu của việc độc lập
**Tỉnh Đài Loan ** (Phồn thể: 臺灣省 hay 台灣省, Giản thể: 台湾省, Bính âm: Táiwān shěng) là một tên gọi mang tính chính trị được Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa và một số nước
**Đài Loan** là một hòn đảo và một quần đảo tại Đông Á, bao gồm đảo Đài Loan và một số đảo nhỏ hơn xung quanh như quần đảo Bành Hồ, Lan tự, Lục đảo,
**Đài phát thanh Quốc tế Đài Loan** (tiếng Trung: 中央廣播電台; bính âm: Zhōngyāng Guǎngbō Diàntái; tiếng Anh: **Radio Taiwan International** - viết tắt **RTI**), trước đây là tên hiệu của **Hệ thống truyền thanh Trung
nhỏ|Nhà truyền thống của người Paiwan thumb|[[Thái Anh Văn, Tổng thống Trung Hoa Dân quốc từ 2016.]] **Người Paiwan** () là một bộ tộc thổ dân Đài Loan. Họ nói ngôn ngữ bản địa là
**Khủng hoảng eo biển Đài Loan lần 2** (còn có tên khác là **_Khủng hoảng eo biển Đài Loan 1958_** hay **_Kim Môn pháo chiến_**) là một cuộc xung đột xảy ra giữa Cộng hòa
**Người Mỹ gốc Đài Loan** (, ) là người Mỹ mang nguồn gốc tổ tổ tiên toàn phần hoặc một phần từ đảo Đài Loan hiện đang tranh chấp ở Đông Á. Điều này bao
**Đài Loan** có dãy núi Trung ương chạy dọc theo chiều bắc-nam ở phía đông của hòn đảo. Do vậy, các dòng sông trên đảo thường có hai hướng chính là chảy về phía đông
**Chiến dịch bình định Đài Loan của Hà Lan** là một chuỗi các hành động quân sự và ngoại giao do chính quyền thuộc địa Hà Lan tiến hành vào các năm 1635 và 1636
**Nhà đương cục Đài Loan** () còn gọi là **Nhà chức trách Đài Loan** (台湾有关方面), **Nhà cầm quyền Đài Loan** (台灣方面) gọi tắt là **Đài đương cục** (台当局), nghĩa là **Nhà đương cục Đài Loan,
**Hội đồng Giám mục Đài Loan**, tên chính thức là **Giám mục đoàn Giáo hội Công giáo lãnh thổ Đài Loan** (), tên (_Hội đồng Giám mục vùng lãnh thổ Trung Hoa_), là tổ chức
**Khủng hoảng eo biển Đài Loan lần 2** (còn có tên khác là **_Khủng hoảng eo biển Đài Loan 1958_** hay **_Kim Môn pháo chiến_**) là một cuộc xung đột xảy ra giữa Cộng hòa
"**Đài Loan (Trung Quốc) **" hay "**Đài Loan, Trung Quốc**" là một thuật ngữ mang tính chính trị và không rõ ràng. Thuật ngữ này mang hàm ý mô tả Đài Loan và các đảo
**Huyện**, theo hiến pháp được gọi là **hsien**, là một đơn vị phân cấp hành chính tại Trung Hoa Dân Quốc (Đài Loan). Theo cơ cấu phân cấp tại Đài Loan, thì nó tương đương
**Chó núi Đài Loan** (tiếng Anh: Formosan Mountain Dog hay Formosan) hay còn biết đến với tên gọi là **chó Đài Loan** (chữ Hán:臺灣犬/Đài Loan khuyển) hay **chó bản địa Đài Loan** (chữ Hán: 臺灣土狗)
Cuộc **bầu cử tổng thống và phó tổng thống lần thứ 15 của Trung Hoa Dân Quốc** được tổ chức tại Đài Loan vào thứ bảy ngày 11 tháng 1 năm 2020. Quá trình bầu
, tồn tại từ khi Đài Loan là một phần lãnh thổ của Đế quốc Nhật Bản, từ năm 1895 đến năm 1945. Các tổng đốc Đài Loan là thành viên của quốc hội, các
**Đại học quốc lập Đài Loan** hay còn gọi là **Đại học Đài Loan** (tiếng Anh: **_National Taiwan University_**, viết tắt: **NTU**; tiếng Trung: ) là một trường đại học quốc gia nam nữ đồng
**Người Yami** (, Hán Việt: _Nha Mĩ tộc_), còn gọi là **người Tao** (, Hán Việt: _Đạt Ngộ tộc_) , là một dân tộc Nam Đảo sống trên hòn đảo nhỏ bé Lan Tự, Đài
**Phim truyền hình Đài Loan** hay **phim bộ Đài Loan** (chữ Hán: 台灣電視劇; bính âm: _Táiwān diànshìjù_; Hán-Việt: _Đài Loan điện thị kịch_), thường được người hâm mộ gọi tắt là **TDrama**, **TWDrama**, **phim Đài**
nhỏ|Một nhóm tân binh người Đài Loan. Trung Hoa Dân Quốc (tức Đài Loan) vẫn luôn duy trì chế độ quân dịch bắt buộc với tất cả nam giới đủ điều kiện trong độ tuổi
**Đạo luật Sáng kiến Bảo vệ và Tăng cường Đồng minh Quốc tế Đài Loan** (tiếng Anh: **Taiwan Allies International Protection and Enhancement Initiative Act of 2019**, thường được gọi tắt là **TAIPEI Act**) là
Đại dịch COVID-19 đã có tác động vừa phải tại Đài Loan so với nhiều khu vực lân cận, với tổng số 10,241,523 người nhiễm và 19,005 người tử vong tính đến ngày 29 tháng
**Đồng minh tự trị dân chủ Đài Loan** (tiếng Trung: 台湾民主自治同盟, tức _Đài Loan dân chủ tự trị đồng minh_) gọi tắt là **Đài Minh** là một trong 8 đảng phái dân chủ của Cộng