Thành Gia Định, hay thành Sài Gòn (còn được biết đến với tên thành Phiên An) là một thành cũ ở Gia Định, tồn tại từ 1790 đến 1859. Đã có hai tòa thành được xây lên ở đây rồi bị phá hủy hoàn toàn.
Lịch sử
Năm 1623, chúa Nguyễn cho mở các trạm thu thuế ở Bến Nghé và Sài Gòn (ở vị trí mà ngày nay là quận 1 và quận 5).
Năm 1679, chúa Nguyễn lập đồn dinh ở Tân Mỹ (bây giờ gần ngã tư Cống Quỳnh - Nguyễn Trãi).
Năm 1680, những người Minh Hương đến khu vực này và bắt đầu khai phá thành lập các vùng dân cư.
Năm 1698, Nguyễn Hữu Cảnh vào kinh lý miền Nam, thấy nơi đây đất đã mở mang đến hàng ngàn dặm và có dân trên 4 vạn hộ. Để chấm dứt tình trạng lưu dân tự khẩn hoang lập ấp này, Nguyễn Hữu Cảnh cho lập phủ Gia Định để coi hai huyện: Phước Long (giờ là Biên Hòa) và Tân Bình (Sài Gòn, khu vực khoảng từ từ sông Sài Gòn đến sông Vàm Cỏ Đông). Cả vùng diện tích rộng khoảng 30.000 km².
Năm 1708, một tướng nhà Minh chạy sang Việt Nam, tên là Mạc Cửu, xin dâng trấn Hà Tiên thuộc quyền chúa Nguyễn. Đến năm 1732, chúa Nguyễn cho lập châu Định Viễn và cho dựng dinh Long Hồ (sau thành Vĩnh Long). Đến năm 1756, tổ chức cai trị đạo Trường Đồn (sau là Định Tường).
Đến năm 1757, chúa Nguyễn cho lập các đạo Đông Khẩu, Tân Châu, Châu Đốc. Từ đó toàn miền Nam thuộc về lãnh thổ và chính quyền người Việt.
Từ 1779, phủ Gia Định bao gồm các dinh:
Dinh Phiên trấn (Sài Gòn)
Dinh Trấn Biên (Biên Hòa)
Dinh Trường Đồn (Định Tường)
Dinh Long Hồ (Vĩnh Long, An Giang).
*Trấn Hà Tiên.
Trong gần 10 năm (từ 1776 đến 1783) là giai đoạn giằng co giữa chúa Nguyễn và quân Tây Sơn. Quân Tây Sơn nhiều lần vào đánh chiếm Gia Định. Nhưng lần nào cũng vậy, chủ tướng (Nguyễn Lữ hoặc Nguyễn Huệ) và quân chủ lực của Tây Sơn rút về giao lại cho một bộ tướng coi giữ, chỉ một thời gian sau lực lượng họ Nguyễn lại tụ tập và nhanh chóng chiếm lại vùng Nam Bộ, trong đó có Gia Định.
Tháng 8, năm Mậu Thân (7 tháng 9 năm 1788), lợi dụng khi quân Tây Sơn đang bận tái lập trật tự Bắc Hà và đánh quân Thanh, Nguyễn Ánh đánh chiếm được Sài Gòn, xây dựng thành quách và biến nơi đây thành cơ sở chống lại Tây Sơn.
Thành Bát Quái
phải|nhỏ|Sơ đồ Thành Bát Quái Sài Gòn do [[Trương Vĩnh Ký vẽ, Nguyễn Đình Đầu lược dịch và chú giải]]
nhỏ|Bức bản đồ việt hóa Gia Định năm 1815 do [[Trần Văn Học vẽ.]]
Thành Bát Quái là một thành được Nguyễn Phúc Ánh ra lệnh xây dựng tại làng Tân Khai, huyện Bình Dương, đất Gia Định, sau này là Sài Gòn, kể từ ngày 4 tháng 2 năm 1790 theo kiến trúc hỗn hợp Đông-Tây, dựa trên một bản thiết kế của một người Pháp là Olivier de Puymanel (Việt danh là Ông Tín). Thành được xây có 8 cạnh nên gọi là "Bát Quái". Thành còn có tên khác là "Thành Quy".
Khi Lê Văn Duyệt làm Tổng trấn, ông xây thành cao thêm 1 thước 5 tấc. Năm 1833 Lê Văn Khôi, con nuôi Lê Văn Duyệt chiếm thành, chống lại triều đình. Đến năm 1836, quân triều đình lấy lại thành và phá bỏ để xây thành mới.
Thành Phụng
nhỏ|phải|Hình dáng Thành Phụng theo mô tả trong một sơ đồ quy hoạch của Pháp năm 1867
Năm 1833, Lê Văn Khôi, con nuôi của Lê Văn Duyệt, chiếm Thành Quy là căn cứ chính của cuộc khởi nghĩa của mình. Năm 1835, triều định nhà Nguyễn đánh bại Lê Văn Khôi, vua Minh Mạng hạ lệnh phá hủy toàn bộ thành xây theo kiểu Vauban cũ và đến năm 1836 lại ra lệnh xây một thành khác nhỏ hơn ở Đông Bắc thành cũ, gọi là "thành Phụng" hay "thành Phượng", tức là thành Gia Định
Kinh tế và dân cư
Cảng Bến Nghé ngày nay
Thành nằm ở một cấu trúc giao thông đường bộ gồm có 3 trục chính: đi Cao Miên chạy thẳng ra cảng Bến Nghé; đi các tỉnh miền Tây; đường đi về Đồng Nai. Đường sông gồm Sông Sài Gòn vừa đóng vai trò phòng thủ thành Bát Quái về phía Nam vừa đóng vai trò đường giao thông chính, cảng Bến Nghé (bến Bạch Đằng), có xưởng đóng tàu Ba Son là vị trí tiền tiêu, cửa ngỏ để giao dịch buôn bán với các tàu nước ngoài. Ngoài ra còn có một hệ thống kênh rạch dày đặc như rạch Thị Nghè, kênh Bến Nghé, kênh Tẻ, rạch Cầu Kho và kênh Tàu Hủ nối liền các tỉnh miền Tây và cảng Bến Nghé, đây là con đường huyết mạch để vận chuyển lúa gạo, lương thực các loại.
Thành có 8 cửa, phía nam là cửa Càn Nguyên và cửa Li Minh, phía bắc là cửa Khôn Hậu và cửa Khảm Hiền, phía đông là cửa Chấn Hanh và cửa Cấm Chí, phía tây là cửa Tốn Thuận và cửa Đoài Duyệt. Thời Minh Mạng đổi tên các cửa: phía nam là cửa Gia Định và cửa Phiên An, phía bắc là cửa Củng Thần và cửa Vọng Thuyết, phía đông là cửa Phục Viễn và cửa Hoài Lai, phía tây là cửa Tĩnh Biên và cửa Tuyên Hóa.
Kinh tế xã hội thời gian này khá phát triển, với hệ thống đường sá kết nối Gia Định và Chợ Lớn ngày càng gần nhau. Cảng Bến Nghé phát triển mạnh, đi kèm là các hệ thống kho gạo, kho lương thực phát triển nằm dọc từ ngã ba kênh Bến Nghé và sông Sài Gòn, chạy về phía quận 4 hiện giờ. Những kho này tiếp nhận lượng thực từ miền Tây Nam Bộ qua hướng kênh Tàu Hủ.
Đây cũng là nơi Nhà Nguyễn cho phép người Pháp gồm các doanh nhân, giáo sĩ,… khai thác tài nguyên thiên nhiên để thưởng công lao giúp lấy lại đất nước. Triều đình tạo mọi ưu đãi về chính sách kinh tế, cho phép sử dụng cảng Bến Nghé, và làm nơi sửa chữa tàu.
👁️
0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Trận thành Gia định** hay Trận Gia Định là một trận chiến diễn ra vào rạng sáng ngày 17 tháng hai năm 1859, giữa liên quân Pháp và Tây Ban Nha với quân đội vương
**Thành Gia Định**, hay **thành Sài Gòn** (còn được biết đến với tên **thành Phiên An**) là một thành cũ ở Gia Định, tồn tại từ 1790 đến 1859. Đã có hai tòa thành được
nhỏ|Chiếc loa vệ tinh thuộc dàn âm thanh gia đình này cung cấp âm thanh chất lượng cao khi theo dõi một buổi hòa nhạc trên chiếc tivi màn hình phẳng. **Dàn âm thanh gia
thumb|Bức tượng _Family_ (Gia đình) trong khuôn viên của [[Palais des Nations ở Thụy Sĩ]] nhỏ|Một gia đình gồm cha, mẹ và ba con **Gia đình** hay **nhà** là một cộng đồng người sống chung
nhỏ|phải|Tranh vẽ về một hộ gia đình **Hộ gia đình** hay còn gọi đơn giản là **hộ** là một đơn vị xã hội bao gồm một hay một nhóm người ở chung và ăn chung
Vận Nước - Khúc Khải Hoàn Thành Gia Định
**Gia Định** (chữ Hán: 嘉定) là một địa danh cũ ở miền Nam Việt Nam. ## Lịch sử (sơ lược) phải|[[Chân Lạp-Phù Nam, vào năm 600.]] Đất **Gia Định xưa** thuộc nước Phù Nam (tồn
**_Gia đình hiện đại_** () là một loạt phim hài kịch tình huống theo phong cách giả tài liệu về chủ đề gia đình của Mỹ, được sáng tạo bởi Christopher Lloyd và Steven Levitan
**Gia Định Thành** (có nguồn viết không hoa chữ cuối) là một đơn vị hành chính cao hơn trấn, có nhiệm vụ cai quản các trấn ở phía Nam Việt Nam, được lập năm 1808
nhỏ|Một gia đình đang gói bánh chưng cho ngày Tết Theo truyền thống Việt Nam, người chồng là người đứng đầu một gia đình và hộ gia đình (gia trưởng). Nhiều gia đình sống cùng
**Bạo hành gia đình** là một dạng thức của bạo lực xã hội, là “_hành vi cố ý của các thành viên gia đình gây tổn hại hoặc đe dọa gây tổn hại… với các
**Hồ Chí Minh**, tên thật là Nguyễn Sinh Cung, vị chủ tịch đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (nay là Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam), sinh ra trong
**_Gia đình phép thuật_** là một bộ phim truyền hình dài tập Việt Nam dành cho thiếu nhi, được phát sóng lần đầu tiên vào ngày 22 tháng 2 năm 2009 trên kênh HTV7 của
Một buổi họp tối gia đình của _Giáo hội Các Thánh hữu Ngày sau của [[Jesus Christ|Chúa Giê Su Ky Tô_ tại một gia đình Việt Nam ở Campuchia]] **Buổi Họp Tối Gia đình** là
**Xã hội học gia đình** là một nhánh của xã hội học chuyên biệt; xã hội học gia đình là bộ môn khoa học nghiên cứu sự sinh ra, phát triển và sự hoạt động
**_Gia đình số đỏ_** là một bộ phim truyền hình Việt Nam dài 40 tập do Hãng phim Đại Nam sản xuất theo yêu cầu của HTV, phát sóng vào năm 2010, phỏng lấy ý
nhỏ|Một bệnh nhân nam đang nghe tư vấn dinh dưỡng từ một chuyên gia dinh dưỡng tại Nigeria. **Chuyên gia dinh dưỡng (tiếng Anh: _nutritionist/dietitian_)** là một chuyên gia y tế, chuyên xác định và
nhỏ|phải|[[Viên uống tránh thai kết hợp. Được giới thiệu năm 1960, "thuốc tránh thai" đã đóng một vai trò quan trọng trong kế hoạch hoá gia đình trong nhiều thập kỷ.]] **Kế hoạch hoá gia
nhỏ|Gia đình của ông [[Donald Trump|Trump.]] **Chủ nghĩa gia đình trị** ( từ chữ __ cháu trai) là việc những người có quyền lực, có vị trí lãnh đạo tạo lợi thế hay ban đặc
alt=Một gia đình đa thế hệ|Một gia đình tiêu biểu của Mỹ bao gồm bố, mẹ, con cái, và cả gia đình mở rộng **Cấu trúc gia đình truyền thống tại Hoa Kỳ** được xem
Là một người quan tâm đến giáo dục và nghiên cứu giáo dục, tác giả Nguyễn Quốc Vương rất coi trọng giáo dục gia đình và coi giáo dục gia đình là nền tảng. Trong
Là một người quan tâm đến giáo dục và nghiên cứu giáo dục, tác giả Nguyễn Quốc Vương rất coi trọng giáo dục gia đình và coi giáo dục gia đình là nền tảng. Trong
**_Meet the Robinsons_** là một phim hoạt hình máy tính sản xuất năm 2007 bởi Walt Disney Animation Studios và phát hành bởi Walt Disney Pictures vào ngày 30 tháng 3 năm 2007. Phim được
Gia đình Donald Trump hay gia tộc Donald Trump, chủ sở hữu của Tổ chức Trump và tổng thống thứ 45 của Hoa Kỳ, là một gia đình nổi tiếng người Mỹ hoạt động trong
**_Gia đình Crood: Kỷ nguyên mới_** (tên gốc tiếng Anh: **_The Croods: A New Age_**) là một bộ phim hài phiêu lưu hoạt hình máy tính sắp ra mắt của Mỹ do DreamWorks Animation sản
nhỏ|220x220px| Trẻ em chơi _[[Paperboy (trò chơi điện tử)|Paperboy_ trên CPC Amstrad 464 vào năm 1988 ]] nhỏ|220x220px| Hầu hết các máy tính gia đình, như Máy tính màu Tandy 3 này, bao gồm một
**_Gia đình bá đạo_** (tựa gốc: **_We're the Millers_**) là một phim hài của Mỹ năm 2013 do Rawson M. Thurber đạo diễn. Kịch bản phim được chắp bút bởi Bob Fisher, Steve Faber, Sean
**Ngày quốc tế Gia đình**, viết tắt là **IDF** (International Day of Families) là ngày lễ quốc tế do Liên Hợp Quốc đặt ra để nâng cao nhận thức về những vấn đề gia đình
**Luật Hôn nhân và Gia đình** là một đạo luật của Việt Nam được Quốc hội nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa khóa I, kỳ họp thứ 11 thông qua vào ngày 19 tháng
**Văn hóa gia đình**, hay còn gọi là **truyền thống gia đình**, hay trong nhiều trường hợp còn được gọi nôm na là **nếp nhà** hoặc **gia phong**, được định nghĩa là tổng hợp các
**_Gia đình Willoughby_** (tên gốc tiếng Anh: **_The Willoughbys_**) là phim hài hoạt hình máy tính năm 2020 do Kris Pearn đạo diễn và Rob Lodermeier đồng đạo diễn. Dựa trên cuốn sách cùng tên
**Gia đình Jackson** là một gia đình ca sĩ người Mỹ đến từ Gary, bang Indiana. Với tư cách là những ca sĩ, chín người con trong gia đình của Joseph và Katherine Esther Jackson
**Gia đình Flynn-Fletcher** là sự hợp nhất hai gia đình của bố Lawrence Fletcher và mẹ Linda Flynn khi họ kết hôn. ## Lịch sử **Gia đình Fletcher** có nguồn gốc tại Anh Quốc, một
**Trị liệu gia đình**, còn được gọi là **trị liệu cặp vợ chồng và gia đình**, **trị liệu** **hôn nhân và gia đình**, **trị liệu** **hệ thống** **gia đình** và **tư vấn gia đình**, là
**Kinh tế học gia đình** áp dụng các khái niệm kinh tế như sản xuất, phân công lao động, phân phối và ra quyết định cho nghiên cứu về gia đình. Nó cố gắng giải
**Gia đình Walton** là gia đình giàu nhất trên thế giới, do tiền thừa kế từ Bud và Sam Walton, hai anh em thành lập Walmart, doanh nghiệp bán lẻ lớn nhất trên thế giới.
**Catherine, Vương phi xứ Wales** đến từ một nhánh của một gia đình Middleton. Cha mẹ của bà công tước, Michael và Carole Middleton, có sự giàu có xuất phát từ công việc kinh doanh
**Gia đình có con riêng** (tiếng Anh: **stepfamily**, **blended family** hay **bonus family**) là gia đình có cha và mẹ cùng với con riêng của một trong hai người (hoặc cả hai) cùng chung sống.
nhỏ|_Ie_ về mặt hữu hình: một ngôi nhà của người Nhật **_Ie_** là một thuật ngữ tiếng Nhật có thể dịch trực tiếp thành hộ gia đình. Đó có thể là một ngôi nhà về
Công nghệ giả định là những công nghệ cho tới nay vẫn chưa có thật, nhưng lại có thể phổ biến trong tương lai. Những công nghệ này được phân biệt với các công nghệ
**Tu viện Thủ Thiêm** là một tu viện của các nữ tu Dòng Mến Thánh Giá tọa lạc tại phường An Khánh, Thành phố Hồ Chí Minh. Được thành lập năm 1840, đây là tu
thumb|Thánh giá chợ tại xã [[Malmesbury, Anh]] **Thánh giá chợ** (tiếng Anh: _market cross_) là một biểu tượng cho thấy là đây là nơi được phép họp chợ, thường được thấy ở châu Âu. Ban
**_Gia đình siêu nhân_** (tựa gốc: **_The Incredibles_**) là một bộ phim điện ảnh hoạt hình đề tài siêu anh hùng của Mỹ ra mắt năm 2004 do Pixar Animation Studios sản xuất và phát
nhỏ|261x261px|Huynh trưởng Võ Đình Cường tại Lễ đặt đá xây dựng Trại trường **Võ Đình Cường** (1918-2008) là một cư sĩ Phật giáo với pháp danh **Nguyên Hùng**. Ông là một nhân sĩ trí thức
**Gia Định** (chữ Hán: 嘉定(省)) là một tỉnh cũ của Việt Nam được thành lập năm 1833 thời nhà Nguyễn (đổi tên từ tỉnh Phiên An thành lập năm 1832) và cuối cùng giải thể
**Trường Hương Gia Định** là nơi diễn ra các cuộc thi Hương dành cho các sĩ tử từ Bình Thuận trở vào Nam, được triều đình nhà Nguyễn cho lập ở Sài Gòn vào năm
**Trường Trung học Phổ thông Gia Định** (hay còn gọi đơn giản là **Trường Gia Định**), là một trường trung học công lập ở Thành phố Hồ Chí Minh. Được thành lập từ năm 1956,
thế=Công viên Gia Định|nhỏ|300x300px|Công viên Gia Định **Công viên Gia Định** là một công viên cây xanh ở Quận Gò Vấp, Thành phố Hồ Chí Minh. Đây được xem là lá phổi của thành phố
Tranh Gia Đình Thánh Gia dát vàng là tác phẩm nghệ thuật cao cấp, khắc họa hình ảnh Đức Mẹ Maria, Thánh Giuse và Chúa Hài Đồng Giêsu. Bức tranh không chỉ thể hiện tình
nhỏ|Gia đình nhà Kardashian.**Gia đình nhà Kardashian**, hay còn gọi là **gia đình Kardashian–Jenner**, là một gia đình người Mỹ nổi tiếng trong lĩnh vực giải trí, truyền hình thực tế, thiết kế thời trang