Tâm lý bầy đàn hay tâm lý đám đông là sự mô tả cách một số người bị ảnh hưởng bởi những người thân cận của họ thông qua những hành vi nhất định, theo xu hướng, và/hoặc theo những điểm tựa. Các nhà tâm lý học xã hội nghiên cứu những chủ đề liên quan như trí thông minh theo nhóm, trí tuệ đám đông, và ra quyết định phân cấp.
Định nghĩa
Tâm lý bầy đàn là từ ghép giữa từ "bầy đàn" có nghĩa là một "nhóm động vật" và từ "tâm lý" ngụ ý một hoàn cảnh nhất định của suy nghĩ.
Tâm lý bầy đàn khác với hành vi bầy đàn, vì hành vi bầy đàn chỉ dùng cho những nhóm động vật, trong khi đó "tâm lý" là một thứ đặc trưng riêng của loài người. Tâm lý bầy đàn là một phản ứng tâm lý gây ra bởi phản ứng sợ hãi áp lực lên tâm lý cá nhân làm xuất phát ra hành động để tránh cảm giác "bị loại ra khỏi nhóm". Tâm lý bầy đàn đôi khi cũng được gọi là tâm lý đám đông.
Lịch sử
nhỏ|Đám đông tụ tập ở Wall Street sau khi vụ sụp đổ thị trường cổ phiếu năm 1929
Tâm lý bầy đàn và hành vi bầy đàn đã được sử dụng để mô tả hành vi con người từ khi loài người bắt đầu hình thành các bộ lạc, di trú theo nhóm, và cùng nhau trồng trọt hay buôn bán. Ý tưởng về một "suy nghĩ theo nhóm" hoặc "hành vi đám đông" lần đầu tiên được nhà tâm lý học xã hội Pháp Gabriel Tarde và Gustave Le Bon đưa ra vào thế kỷ 19. Hành vi bầy đàn trong xã hội loài người cũng đã được nghiên cứu bởi Sigmund Freud và Wilfred Trotter, người đã viết cuốn sách Bản năng bầy đàn trong thời bình và thời chiến (Herd Instincts in Peace and War) là một tác phẩm kinh điển trong lĩnh vực tâm lý xã hội. Cuốn sách Lý thuyết về tầng lớp mới giàu (Theory of the Leisure Class) của nhà xã hội học và kinh tế học Thorstein Veblen minh họa cách một cá thể bắt chước các thành viên của những nhóm có địa vị xã hội cao hơn mình trong hành vi tiêu dùng của họ. Gần đây, Malcolm Gladwell trong tác phẩm The Tipping Point, xem xét bằng cách nào mà các yếu tố về văn hóa, xã hội và kinh tế hội tụ để tạo ra các xu hướng trong hành vi người tiêu dùng. Trong năm 2004, nhà bình luận tài chính của tờ The New Yorker, James Suroweicki đã xuất bản tác phẩm Trí tuệ đám đông (The Wisdom of Crowds).
Ở thế kỷ 21, các ngành như tiếp thị và tài chính học hành vi đã nỗ lực để nhận dạng và dự đoán các hành vi hợp lý và bất hợp lý của các nhà đầu tư. Bị chi phối bởi các phản ứng cảm xúc như lòng tham và sợ hãi, các nhà đầu tư có thể tham gia mua và bán cổ phiếu một cách điên cuồng, tạo ra những bong bóng kinh tế và làm sụp đổ thị trường chứng khoán. Tâm lý bầy đàn xuất hiện ở hầu hết các thị trường mới nổi thậm chí ngay cả ở các thị trường phát triển thì vẫn có những giai đoạn tồn tại tâm lý bầy đàn. Lịch sử kinh tế thế giới đã chứng kiến nhiều vụ nổ bong bóng và khủng hoảng như bong bóng hoa tulip (1634-1637), bong bóng South Sea -Anh (1711-1720), khủng hoảng bất động sản Florida- Mỹ (1920-1922), đại suy thoái thế giới 1929, khủng hoảng 1987, Khủng hoảng tài chính châu Á 1997, khủng hoảng dotcom, tất cả đều do tâm lý bầy đàn gây nên.
Nghiên cứu
liên_kết=https://vi.wikipedia.org/wiki/T%E1%BA%ADp tin:Psychology-asch-1951.png|nhỏ|Những người tham gia phải nói rõ dòng nào (A, B hoặc C) giống nhất với dòng mục tiêu.
Các thí nghiệm về sự tuân theo của Asch (1951) liên quan đến một loạt các nghiên cứu do Nhà tâm lý học người Mỹ Solomon Asch chỉ đạo nhằm đo lường tác động của niềm tin và quan điểm của nhóm đa số đối với cá nhân. 50 nam sinh từ Đại học Swarthmore tham gia bài kiểm tra thị lực với nhiệm vụ phán đoán đường thẳng. Một người tham gia sẽ được đưa vào một căn phòng với bảy diễn viên, những người tuân theo sự chỉ đạo của nhóm nghiên cứu. Người tham gia không hề biết đến điều này và hiểu rằng các diễn viên cũng là những người tham gia. Có một nhóm đối chứng không có diễn viên. Trong nhóm thí nghiệm, các diễn viên cố tình đưa ra câu trả lời sai trong 12 lần thử. Người tham gia thường đồng ý với cả nhóm và cũng nói câu trả lời sai. Qua tổng số 18 thử nghiệm, Asch (1951) nhận thấy rằng một phần ba (33%) người tham gia đã chấp nhận đi theo đám đông với đa số mặc dù có nhận định sai rõ ràng, với 75% người tham gia trong 12 thử nghiệm. Ít hơn 1% người tham gia trả lời sai khi không có diễn viên.
Các nhà nghiên cứu từ Đại học Hebrew, NYU và MIT đã khám phá tâm lý bầy đàn trong không gian trực tuyến, cụ thể là trong bối cảnh "ý kiến tổng hợp, được số hóa". Các bình luận trực tuyến được phép đưa ra biểu quyết tích cực hoặc tiêu cực ban đầu (tương tự như biểu quyết thích hoặc không thích) trên một trang web không được tiết lộ. Các ý kiến của nhóm đối chứng được tách riêng. Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng "người đầu tiên đọc nhận xét được biểu quyết tích cực giả có khả năng bỏ phiếu cao hơn 32%". Vào những thời điểm khác, các cá nhân được hưởng lợi từ "chuỗi thông tin" bằng cách tập hợp lại thông tin không đầy đủ về thị trường. Tuy nhiên, nếu ra quyết định tùy tiện trên thị trường tài chính dựa trên sự tập hợp thông tin như vậy có thể tạo nên bất ổn trên quy mô lớn.
Tâm lý đám đông có thể được dùng làm công cụ hữu ích trong tiếp thị, vì các nghiên cứu đã chỉ ra rằng người mua sắm có xu hướng mua sản phẩm nhiều hơn khi thái độ của họ được người khác ảnh hưởng và tâm lý đám đông sẽ rõ ràng hơn khi quy mô đám đông tăng lên.
Tâm lý đám đông cũng có thể tạo nên những luồng sóng dư luận tiêu cực và dẫn đến sự phân cực của xã hội. Khi con người không có sự phản biện thông tin hoặc bày tỏ quan điểm cá nhân, thì môi trường mạng xã hội sẽ là môi trường "phòng vọng", nơi mà mọi người chỉ tiếp cận thông tin một chiều, và thông tin đó ngày càng được củng cố bởi tác giả đưa tin. Khi các thành viên của một nhóm có chung quan điểm, điều này sẽ khuếch đại niềm tin chung của nhóm và có thể dẫn đến việc gạt bỏ quan điểm của nhóm thiểu số, khiến các thành viên trong nhóm có khả năng ưu tiên sự đồng thuận hơn là đưa ra quyết định hợp lý (được gọi là "suy nghĩ theo nhóm").
👁️
3 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Tâm lý bầy đàn** hay **tâm lý đám đông** là sự mô tả cách một số người bị ảnh hưởng bởi những người thân cận của họ thông qua những hành vi nhất định, theo
**Tâm lý học** () là ngành khoa học nghiên cứu về tâm trí và hành vi, tìm hiểu về các hiện tượng ý thức và vô thức, cũng như cảm xúc và tư duy. Đây
Lĩnh vực tâm lý học đã nghiên cứu sâu rộng về đồng tính luyến ái như một xu hướng tính dục của con người. Hiệp hội Tâm thần Hoa Kỳ đã đưa đồng tính luyến
**Tâm lý chống Trung Đông** () là cảm xúc tiêu cực, biểu hiện sự thù hận, căm ghét, kỳ thị, phân biệt đối xử, hay thành kiến đối với Trung Đông và văn hoá Trung
**Tâm lý chống người Kurd** (tiếng Anh: anti-Kurdish sentiment) còn được gọi là **Chủ nghĩa chống người Kurd** (anti-Kurdism) hoặc **Hội chứng kỳ thị người Kurd** (Kurdophobia) là sự thù địch, sợ hãi, không khoan
nhỏ|phải|Một bầy cừu **Hiệu ứng bầy đàn** (tên thông dụng tiếng Anh: _Herd behavior_) hay **hiệu ứng bầy cừu** (tiếng Anh là: _Sheeple_ hay còn gọi là **cừu ngoan**) là một thuật ngữ mô tả
**Chiến tranh tâm lý** hay **tâm lý chiến** là hệ thống (tổng thể) các phương thức, các thủ đoạn,hoạt động loại bỏ trạng thái chính trị - tinh thần và tổ chức, lực lượng vũ
**Trung tâm Chuyến bay Không gian Goddard **(tiếng Anh: **Goddard Space Flight Center**) (**GSFC**) là một phòng thí nghiệm nghiên cứu không gian lớn của NASA nằm cách Washington, D.C. khoảng 6,5 dặm (10,5 km) về
**Tâm lý học giáo dục** là một nhánh của tâm lý học liên quan đến việc nghiên cứu khoa học của việc học tập của con người. Nghiên cứu về các quá trình học tập,
nhỏ|phải|Tâm lý phụ nữ với những phóng chiếu của [[mặt tối nội tâm]] **Tâm lý học nữ giới** (_Feminine psychology_) hay **Tâm lý phụ nữ** (_Psychology of women_) là một phương pháp tiếp cận tâm
**Hậu chấn tâm lý** hay **rối loạn căng thẳng sau sang chấn/chấn thương** (tiếng Anh: **_p**ost-**t**raumatic **s**tress **d**isorder_ – PTSD) là một rối loạn tâm thần có thể phát triển sau khi một người tiếp
nhỏ|Chữ graffiti chống Kitô giáo tại [[Viên, Áo với nội dung ()]] **Tâm lý chống Kitô giáo** là nguyên nhân gây ra sự căm ghét, phân biệt đối xử, thành kiến và nỗi sợ đối
thumb|Các bức ảnh tự cho là mô tả [[ma quỷ và các linh hồn đã từng phổ biến trong suốt thế kỷ XIX.]] **Siêu tâm lý học** (tiếng Anh: _parapsychology_) hay còn gọi là **cận
liên_kết=https://vi.wikipedia.org/wiki/T%E1%BA%ADp%20tin:Baby.jpg|nhỏ|223x223px|Các phương pháp đặc biệt được sử dụng trong nghiên cứu tâm lý của trẻ sơ sinh. liên_kết=https://vi.wikipedia.org/wiki/T%E1%BA%ADp%20tin:Conservation2.jpeg|nhỏ|Thử nghiệm của Piaget về [[Bảo tồn (tâm lý học)|Bảo tồn. Một trong những thí nghiệm được sử
**Tâm lý học tích cực** là "nghiên cứu khoa học về những gì làm cho cuộc sống đáng sống nhất", hay "nghiên cứu khoa học về hoạt động tích cực của con người và phát
thumb|[[Vincent van Gogh, tháng 7 năm 1890, _Đồng lúa và những con quạ_.]] **Tâm lý học mỹ thuật** là một lĩnh vực liên ngành nghiên cứu về quan niệm, nhận thức và đặc điểm của
nhỏ|phải|Một diễn viên nhập vai người đàn ông tốt **Một người đàn ông tốt** hay một **chàng trai tử tế** (_Nice guy_) là thuật ngữ được nhắc đến nhiều trong công luận nói chung, trong
nhỏ|350x350px| [[Douglas DC-3- Một chiếc máy bay dân dụng đã tạo ra cuộc cách mạng ngành hàng không và nó vẫn còn hoạt động hiện nay.]] nhỏ|350x350px|Chuyến bay [[Boeing 737 đầu tiên năm 1968, loại
**Giả thuyết tâm lý xã hội**, viết tắt **PSH**, lập luận rằng ít nhất một số báo cáo UFO được giải thích tốt nhất bằng phương thức tâm lý hoặc xã hội. Nó thường trái
nhỏ|Những hình ảnh liên quan đến cuộc trấn áp Pháp Luân Công **Cuộc đàn áp Pháp Luân Công** đề cập đến chiến dịch được khởi xướng bởi Đảng Cộng sản Trung Quốc đối với các
**Chuyến bay 17 của Malaysia Airlines** **(MH17/MAS17)** là chuyến bay quốc tế thường lệ từ Amsterdam đến Kuala Lumpur bị bắn rơi vào ngày 17 tháng 7 năm 2014 gần Hrabove, tỉnh Donetsk, Ukraina, cách
**Quản lý căng thẳng** là một loạt các kỹ thuật và các liệu pháp tâm lý nhằm kiểm soát mức căng thẳng của một người, đặc biệt là stress mạn tính, thường nhằm mục đích
thumb|Lý thuyết về dự định hành vi **Lý thuyết hành vi có kế hoạch hay lý thuyết hành vi hoạch định** (Tiếng Anh: **The Theory of Planning Behaviour**) là một lý thuyết thể hiện mối
**Chán ăn tâm thần** (tiếng Anh: _anorexia nervosa_), hay **chán ăn tâm lý**, **biếng ăn tâm lý**, là một dạng của bệnh rối loạn ăn uống, có các triệu chứng như trọng lượng cơ thể
**Chế định hợp đồng trong Luật dân sự Việt Nam** là tập hợp các quy phạm pháp luật dân sự quy định về **hợp đồng**. Đây là một chế định quan trọng, trung tâm trong
**_Sự im lặng của bầy cừu_** (tựa tiếng Anh: _The Silence of the Lambs_) là một bộ phim tâm lý kinh dị Mỹ được sản xuất vào năm 1991 do Jonathan Demme đạo diễn với
**Lý An Dân** (chữ Hán: 李安民, 427 - 486), người huyện Thừa, quận Lan Lăng , tướng lãnh nhà Lưu Tống, nhà Nam Tề. Vì Lý Duyên Thọ biên soạn Nam sử vào đời Đường,
**Chuyến bay 752 của Ukraine International Airlines (PS752/AUI752)** là một chuyến bay quốc tế thường lệ từ Tehran, Iran tới Kiev, Ukraine, được vận hành bởi hãng Ukraine International Airlines. Chiếc Boeing 737–800 bị bắn
**Lý thuyết phân tâm học** là một lý thuyết về tổ chức nhân cách và động lực phát triển nhân cách, là cơ sở của phân tâm học, một phương pháp lâm sàng để điều
nhỏ|_Sự tán tỉnh_, tranh của [[Eugene de Blaas.]] **Hấp dẫn tình dục** là sự hấp dẫn dựa trên thèm muốn tình dục hoặc khả năng khơi dậy những ham muốn đó. Sức hấp dẫn tình
**_Bay vào cõi mộng_** là một bộ phim hài - hành động - võ thuật - tâm lý của Việt Nam do Nguyễn Phương Điền làm đạo diễn, được khởi chiếu vào ngày 2 tháng
**Đệ tam Đại Hàn Dân quốc** là chính phủ của Đại Hàn Dân quốc từ tháng 12 năm 1963 đến tháng 11/1972. Nền cộng hòa thứ ba được thành lập dựa trên sự giải thể
phải|nhỏ| Nhân [[Anh hùng|vật anh hùng Achilles, một nhân vật trong các câu chuyện như tác phẩm Hy Lạp cổ đại _Iliad_, đã được biết đến với chủ nghĩa lý tưởng như được thể hiện
right **Chuyến bay 612 của Pulkovo Aviation Enterprise** là một chuyến máy bay bị rơi gần biên giới Nga hơn phía đông Ukraina vào ngày 22 tháng 8 năm 2006, trong khi trên đường từ
**_Truyện cổ tích cho tuổi mười bảy_** là một bộ phim tâm lý dành cho lứa tuổi mới lớn do Nghệ sĩ ưu tú Xuân Sơn đạo diễn. Đây cũng là tác phẩm đầu tay
nhỏ|300x300px|Máy bay [[Boeing 787 Dreamliner|Boeing 787-9 Dreamliner của Hãng hàng không Quốc gia Việt Nam.]] **Máy bay**, còn gọi là **tàu bay** hay **phi cơ**, là phương tiện bay hiện đại, ngày nay đóng vai
**Sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất** (tên giao dịch chính thức: **Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất**; IATA: **SGN**; ICAO: **VVTS**) là sân bay quốc tế lớn nhất Việt Nam hiện tại.
**Không quân nhân dân Việt Nam** (**KQNDVN**), được gọi đơn giản là **Không quân Việt Nam** (**KQVN**) hay **Không quân Nhân dân**, là một bộ phận của Quân chủng Phòng không – Không quân, trực
**Sân bay quốc tế Long Thành** (tên chính thức: **Cảng hàng không quốc tế Long Thành**), là một sân bay quốc tế đang trong quá trình xây dựng tại huyện Long Thành, tỉnh Đồng Nai,
**Phạm Đan Trường** (sinh ngày 29 tháng 11 năm 1976), thường được biết đến với nghệ danh **Đan Trường**, là một nam ca sĩ kiêm diễn viên người Việt Nam. Là ca sĩ gắn liền
nhỏ|Tháp Nam sụp đổ, từ góc Tây Nam. Trung tâm Thương mại Thế giới ban đầu ở Lower Manhattan, Thành phố New York đã bị phá hủy trong Sự kiện 11 tháng 9, sau khi
thumb thumb|Cổ tranh 21 dây của Trung Quốc thumb|Đàn zither phương Tây thumb|Trình diễn đàn tranh tại Paris **Đàn tranh** (chữ Nôm: 彈箏, , Hán Việt: cổ tranh) còn được gọi là **đàn thập lục**
**Trung Hoa Dân Quốc** (Tiếng Trung: 中華民國; Bính âm: Zhōnghuá Mínguó; Tiếng Anh: Republic Of China) là một quốc gia cộng hòa đã kiểm soát chủ quyền với toàn bộ Trung Quốc từ năm 1912
**Lý Chấn Phiên**, thường được biết đến với nghệ danh **Lý Tiểu Long** (tiếng Trung: 李小龍, tiếng Anh: _Bruce Lee,_ 27 tháng 11 năm 1940 – 20 tháng 7 năm 1973), là một cố võ
**Lý Thuấn Thần** (Hanja: , Hangul: 이순신, Romanja: **Yi Sun-sin**, 8 tháng 3 năm 1545 – 19 tháng 11 năm 1598) là nhà quân sự, đô đốc thủy quân, danh tướng kháng Nhật của nhà
**Phan Thị Mỹ Tâm** (sinh ngày 16 tháng 1 năm 1981), thường được biết đến với nghệ danh **Mỹ Tâm**, là một nữ ca sĩ kiêm sáng tác nhạc, diễn viên và nhà làm phim
thumb|phải|[[B-2 Spirit, oanh tạc cơ tàng hình của Không lực Hoa Kỳ, cũng được xem là máy bay chiến đấu có giá thành cao nhất thế giới.]] thế=Sukhoi Su-57 là một trong những máy bay
**Sân bay quốc tế Cam Ranh** là sân bay dân sự chính phục vụ cho tỉnh Khánh Hòa và các tỉnh Cực Nam Trung Bộ. Đến thời điểm năm 2012, sân bay này đã đạt
**Jacquou Người nông dân nổi dậy** (tiếng Pháp: _Jacquou le Croquant_) là bộ phim sử thi của điện ảnh Pháp sản xuất từ năm 2005, công chiếu năm 2007 (từ tháng Giêng), dài 150 phút,
nhỏ|346x346px| Tay trống heavy metal Nhật Bản [[Yoshiki (nhạc sĩ)|Yoshiki tại Madison Square Garden ]] Một **dàn trống** - còn được gọi là **bộ trống** hoặc đơn giản là **trống** - là một bộ trống