✨RSD-10 Pioneer

RSD-10 _Pioneer_ ( tr.: raketa sredney dalnosti (RSD) "Pioner"; ) là tên lửa đạn đạo tầm trung mang đầu đạn hạt nhân, được Liên Xô triển khai từ năm 1976 đến năm 1988. Nó có định danh GRAU là 15Ж45 (15Zh45). Định danh của NATO là SS-20 Saber.

Tên lửa RSD-10 được triển khai là nguyên nhân chính dẫn đến NATO quyết định triển khai thêm nhiều đầu đạn hạt nhân cùng với các tên lửa tầm trung tại Tây Âu. RSD-10 được rút khỏi biên chế sau khi đạt được thỏa thuận Hiệp ước Lực lượng hạt nhân tầm trung năm 1987.

Đặc điểm kỹ thuật

Tên lửa có chiều dài , đường kính và trọng lượng 37,1 tấn. Nó được phát triển dựa trên tên lửa hai tầng nhiên liệu rắn RT-21 Temp 2S (SS-16 Sinner), do đó còn được gọi là RT-21M _Pioneer_. Tầm bắn của tên lửa từ đối với phiên bản đầu tiên; phiên bản tên lửa cuối cùng có tầm bắn tối đa . Ban đầu, tên lửa được trang bị một đầu đạn 1 megaton, hoặc đầu đạn thông thường 1,6 tấn. Ở các phiên bản sau này nó có thể mang theo thêm 1 hoặc 2 đầu đạn (và kể từ năm 1980 là 3 đầu đạn) MIRV 150 kiloton (Pioneer UTTH). Bán kính chính xác của tên lửa cũng giảm từ xuống . Tên lửa RSD-10 là tên lửa đạn đạo đầu tiên của Liên Xô sử dụng nhiên liệu rắn thay cho nhiên liệu lỏng, đồng nghĩa với nó có thời gian chuyển trạng thái chiến đấu rất nhanh, thay vì việc phải đợi nạp nhiên liệu cho tên lửa vốn là một công việc mất nhiều thời gian và nguy hiểm.

Tên lửa sử dụng Xe mang phóng tự hành (TEL) MAZ-547A/MAZ-7916 được sản xuất tại nhà máy ô tô Minsk, Belarus. Xe TEL ban đầu được thiết kế cho tên lửa đạn đạo liên lục địa RT-21 Temp 2S.

Ngày 10/8/1979, đã tiến hành thử nghiệm phiên bản hiện đại hóa "Pioneer"-UTTKh (15Zh53) tại bãi thử Kapustin Yar. Việc thử nghiệm được tiếp tục đến 14/8/1980, và ngày 17/12/1980 tên lửa với mã hiệu SS-20 Mod3 đã được triển khai. Phiên bản mới sử dụng cùng hệ thống động lực như các phiên bản cũ, nhưng đã nâng cấp cấu trúc điều khiển và các thiết bị khác giúp cải thiện độ chính xác, từ 550 m xuống còn 450 m, và tăng tầm bắn tối đa thêm 10%, tăng diện tích bao phủ của đầu đạn. Phiên bản này được NATO gọi là SS-28 Saber 2.

Phát triển

Tên lửa RSD-10 được phát triển để thay thế tên lửa R-12 Dvina (SS-4 Sandal) và R-14 Chusovaya (SS-5 Skean) đã có trong trang bị của Liên Xô và khối Warsawa từ năm 1958 và năm 1961. Tên lửa được bắt đầu phát triển từ năm 1966 và ý tưởng thiết kế tên lửa đã được phê duyệt vào năm 1968, với nhiệm vụ được giao cho Viện kỹ thuật nhiệt Moscow đứng đầu là Alexander Nadiradze, người cũng đang thiết kế tên lửa RT-21 Temp 2S vào thời điểm đó. Tên lửa bay thử nghiệm vào năm 1974 và việc triển khai bắt đầu vào ngày 11 tháng 3 năm 1976, với những tên lửa đầu tiên đi vào hoạt động vào tháng 8 cùng năm. Đến năm 1986, có tổng cộng 48 bãi phóng tên lửa bao gồm một bãi tại Pavschino, được trang bị 405 tên lửa RSD-10 dưới sự kiểm soát của Lực lượng Tên lửa Chiến lược Liên Xô.

Có một số giả thuyết về lý do tại sao Liên Xô phát triển SS-20:

• Một số người ở Hoa Kỳ như Richard Perle coi SS-20 là một phần trong nỗ lực cạnh tranh quyền lực trên toàn cầu của Liên Xô. RSD-10 có khả năng tấn công chính xác các mục tiêu căn cứ NATO ở tầm trung. Do đó, Liên Xô có thể dùng RSD-10 để vô hiệu hóa các lực lượng hạt nhân chiến thuật của NATO bằng các cuộc tấn công hạt nhân chính xác cao "như một cuộc phẫu thuật ngoại khoa".

Năm 1979 NATO quyết định sẽ triển khai tên lửa Pershing II và tên lửa hành trình phóng từ mặt đất BGM-109G tại Tây Âu nhằm đối chọi lại tên lửa RSD-10. Vào thời điểm quyết định của NATO được đưa ra, Liên Xô đang có 14 hệ thống tên lửa SS-20, trong đó có 1 hệ thống hoạt động đầy đủ.

Loại biên

nhỏ|RSD-10 Pioneer với 3 đầu đạn MIRV đặt cạnh tên lửa Pershing II, [[Bảo tàng Hàng không và Vũ trụ Quốc gia Smithsonian]] Tổng cộng 654 tên lửa đã được chế tạo. Chúng và 499 bệ phóng di động liên quan đã bị phá hủy vào tháng 5 năm 1991 theo Hiệp ước Lực lượng Hạt nhân Tầm trung. Mười lăm SS-20, tám BGM-109G Gryphon và bảy tên lửa Pershing II đã được bảo tồn để kỷ niệm thỏa thuận này. Một tên lửa RSD-10 được trưng bày tại Bảo tàng chiến tranh vệ quốc tại Kiev, một đặt tại Bảo tàng không quân Ukraine tại Vinnytsia, Ukraine, và một tên lửa khác được trưng bày tại Bảo tàng Hàng không và Vũ trụ Quốc gia Smithsonian tại Washington, D.C., Mỹ.

Triều Tiên được cho là có sở hữu xe mang phóng tên lửa SS-20 được mua từ Nga hoặc Belarus để mang phóng tên lửa BM25 Musudan của họ.

Sử dụng

;

• Sư đoàn tên lửa cận vệ số 23, Kansk, Krasnoyarsk Krai, c.1983–1988
• Các đơn vị tên lửa khác.