Phủ Đặc ủy Trung ương Tình báo (tiếng Anh: Central Intelligence Office hay Central Intelligence Organization, viết tắt là CIO) là cơ quan tình báo chiến lược trung ương của chính quyền Việt Nam Cộng hòa, trực thuộc Phủ Tổng thống, tức Nha Hành chính và Nhân viên Phủ Tổng thống. Trụ sở Phủ Đặc ủy đặt tại số 3 Bến Bạch Đằng, Sài Gòn.
Lịch sử
Phủ Đặc ủy được thành lập năm 1961 theo sắc lệnh số 109/TTP do tổng thống Ngô Đình Diệm ký ngày 5 tháng 5 năm 1961 tuy nhiên đến năm 1962 mới bắt đầu hoạt động thu nhận nhân viên và đào tạo tác vụ.
Trước khi thành lập cơ quan này thì nền Đệ Nhất Cộng hòa đã có Sở Nghiên cứu Chính trị Xã hội (SEPES) nhưng đơn vị đó chỉ chú trọng đến việc thu nhập tình báo chính trị trong khi những thông tin và hoạt động ngoài tầm chính trị quốc nội thì không có hoạt động. SEPES chỉ mở thêm tác vụ hướng về Bắc Việt sau khi Đoàn Công tác Đặc biệt Miền Trung khám phá ra hệ thống tình báo của lực lượng cộng sản hoạt động ở phía nam vĩ tuyến 17. CIO vì thế được lập ra với nhiệm vụ điều tra, thu thập tin tình báo chiến lược của Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và các nước liên quan; cùng cố vấn cho chính phủ về an ninh quốc gia qua Ủy ban Quốc gia Phối hợp An ninh và Tình báo.
Sau cuộc đảo chánh năm 1963 thì Hội đồng Quân nhân Cách mạng ra lệnh bắt các giám đốc và chủ sự của SEPES và Đoàn Công tác Đặc biệt Miền Trung vì cho họ thuộc phe phái Cần Lao nên Phủ Đặc ủy trở thành cơ quan tình báo duy nhất còn lại. Hoạt động dù vậy hạn chế vì tình hình chính trị bất ổn, liên tiếp những chính phủ được lập lên rồi đổ. Mãi đến năm 1967 thì Phủ Đặc ủy Tình báo Trung ương mới có địa vị vững vàng.
Tổ chức
Nguyên thủy Phủ Đặc ủy chia thành hai phần: Nha Nghiên cứu và Nha Điều vụ. Nha Nghiên cứu lãnh phần kế hoạch và phân tích thông tin tình báo trong khi Nha Điều vụ là phần thi hành công tác thu thập và điệp vụ.
Sau năm 1963 thì Phủ Đặc ủy được tổ chức lại và đến năm 1968 thì theo cơ chế mới, có Nha Kế hoạch Điều vụ (ban A). Ủy viên ban A cũng là người soạn báo cáo gửi lên tổng thống.
Ngoài ra là Nha Tình báo Quốc nội gồm các đơn vị: Điệp báo (ban K), Phản gián (ban U) và Chính trị (ban Z); Nha Tình báo Quốc ngoại; và Trung tâm Quốc gia Thẩm vấn (cơ quan này chỉ làm nhiệm vụ tiếp nhận các tù binh từ các quân khu đưa về thẩm tra). Trong vùng kiểm soát của Việt Nam Cộng hòa thì có 7 Đoàn công tác đặc biệt phân bố trên các vùng chiến thuật, trực thuộc Nha Tình báo Quốc nội. Mục đích chính của các đoàn này là thu thập thông tin và xâm nhập các tổ chức của lực lượng cộng sản. Họ hoạt động song song với các đơn vị của Quân lực Việt Nam Cộng hòa. Ở nước ngoài, có các biệt nha trực thuộc Nha Tình báo Quốc ngoại như ở Lào (2 đơn vị), Cao Miên, Thái Lan, Pháp, Nhật, và Hồng Kông.
Hoạt động
Trong những hoạt động đáng ghi nhận của Phủ Đặc ủy Trung ương Tình báo là việc phát giác ra liên lạc giữa Hoa Kỳ và Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ở Paris vào năm 1969 khi Hoa Kỳ muốn tìm cách điều đình chấm dứt chiến tranh. Trạm tình báo ở Paris gửi báo cáo về Sài Gòn sau khi săn được tin qua ngả tình báo của Sûreté Pháp. Tổng thống Nguyễn Văn Thiệu triệu đại sứ Hoa Kỳ Ellsworth Bunker vào để trả lời. Phía Việt Nam Cộng hòa sau đó tiếp tục theo dõi nhưng giữ im lặng.
Theo cuốn Bên Thắng cuộc của nhà báo Huy Đức thì ngày 24/04/1975, đặc ủy trưởng là Thiếu tướng Nguyễn Khắc Bình lặng lẽ di tản không một lời bàn giao cho thuộc cấp. Tổng thống Trần Văn Hương bổ nghiệm ông Nguyễn Phát Lộc, phụ tá của ông Bình, làm đặc ủy trưởng. Chiều ngày 28/04/1975, tòa Đại sứ Mỹ yêu cầu tất cả nhân viên Phủ Đặc ủy tập trung ở số 3 Bạch Đằng chờ, sau đó chuyển sang số 2 Nguyễn Hậu. Nhưng, tới 1 giờ sáng ngày 30/04/1975 thì tất cả liên lạc giữa Tòa Đại sứ và Phủ Đặc ủy đều bị cắt. Hầu như tất cả cán bộ của Phủ Đặc ủy đều bị kẹt ở lại. Ông Nguyễn Phát Lộc sau đó bị đi học tập cải tạo theo lệnh của chính quyền mới và mất ở trại giam Nam Hà.
Các Đặc ủy trưởng qua các thời kỳ
- Trung tá Lê Liêm
- Đại tá Nguyễn Văn Y
- Trung tướng Mai Hữu Xuân
- Chuẩn tướng Nguyễn Ngọc Loan
- Trung tướng Linh Quang Viên
- Thiếu tướng Nguyễn Khắc Bình
- Nguyễn Phát Lộc
Tham khảo và chú thích
👁️
0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Phủ Đặc ủy Trung ương Tình báo** (tiếng Anh: _Central Intelligence Office_ hay _Central Intelligence Organization_, viết tắt là **CIO**) là cơ quan tình báo chiến lược trung ương của chính quyền Việt Nam Cộng
**Ủy ban Kiểm tra Quân ủy Trung ương **** ** là cơ quan kiểm tra, giám sát chuyên trách của Quân ủy Trung ương; tham mưu giúp Quân ủy Trung ương kiểm tra, giám sát
**Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam**, thường gọi tắt là **Bộ Chính trị**, là cơ quan lãnh đạo và kiểm tra việc thực hiện nghị quyết Đại hội
**Ban Bảo vệ, Chăm sóc sức khỏe Cán bộ Trung ương** là cơ quan trực thuộc Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam chuyên trách nhiệm vụ theo dõi bảo vệ, chăm
**Bí thư Tỉnh ủy** hay **Bí thư Đảng ủy Đơn vị hành chính cấp Tỉnh** (tiếng Trung: 中国共产党省级行政区委员会书记, Bính âm Hán ngữ: _Zhōng Guó Gòngchǎn Dǎng Shěng jí Xíngzhèngqū Wěiyuánhuì Shūjì_, Từ Hán – Việt:
**Ủy ban Trung ương Đảng Lao động Triều Tiên** (, Phiên âm: Choseon Rodongdang Chung-ang Wiwonhoe, ) là cơ quan quyền lực Trung ương của Đảng Lao động Triều Tiên, do Đại hội Đại biểu
**Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam**, gọi ngắn gọn hơn là **Tổng Bí thư** (TBT), là chức danh lãnh đạo cao nhất của Đảng Cộng sản Việt Nam.
**Đặng Trần Đức** (19 tháng 10 năm 192226 tháng 3 năm 2004; sinh tại Thanh Trì, Hà Nội), bí danh **Ba Quốc** – **3Q**, tên công khai khi hoạt động tình báo tại Sài Gòn
**Tổng cục Tình báo Quốc phòng**, gọi tắt là **Tổng cục Tình báo** hoặc** Tổng cục II**, là cơ quan tình báo chiến lược của Đảng, Nhà nước, cơ quan tình báo chuyên ngành quân
**Cơ quan Tình báo Trung ương Hoa Kỳ**, thường được gọi là **CIA**, là cơ quan tình báo nước ngoài dân sự của chính phủ liên bang Hoa Kỳ, có nhiệm vụ thu thập, xử
**Linh Quang Viên** (1918 – 2013) nguyên là một cựu tướng lĩnh Bộ binh của Quân lực Việt Nam Cộng hòa, cấp bậc Trung tướng. Ông xuất thân từ trường Võ bị do Quân đội
Trang bìa cuốn "Huấn thị điều hành căn bản Kế hoạch Phụng Hoàng" Tập số 3, bản kín (mật) số hiệu 2211 **Chiến dịch/Kế hoạch/Chương trình Phụng Hoàng/Phượng Hoàng** (tiếng Anh: _Phoenix Program_) (1968-1975) là
**Dương Văn Hiếu** (không rõ năm sinh, biệt danh **Hùm xám của Chế độ**) là người chỉ huy Đoàn Công tác Đặc biệt Miền Trung, cơ quan tình báo, phản gián của Ngô Đình Cẩn,
**Đại hội đại biểu Đảng bộ trực thuộc Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam nhiệm kỳ 2020 -2025**, là các đại hội Đảng bộ các tỉnh thành trực thuộc Trung ương Việt Nam và
**Chế độ Uông Tinh Vệ** là tên gọi của giới sử gia dành cho **Chính phủ Cải tổ Quốc dân Trung Hoa Dân Quốc** (Tiếng Trung Quốc**:** 中華民國國民政府; Bính âm : _Zhōnghuá mínguó guómín zhengfǔ),_
**Ban Bí thư Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh** còn được gọi **Ban Bí thư Trung ương Đoàn,** do Ban Chấp hành Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí
**Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam khóa XII** hay còn được gọi **Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII**, **Trung ương Đảng khóa XII** là cơ quan do Đại hội
**Ban liên lạc đối ngoại Uỷ ban Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc**, tên gọi giản lược **Trung liên bộ** (chữ Anh: _International Department, Central Committee of CPC_, chữ Trung giản thể: 中国共产党中央委员会对外联络部 hoặc
**Ban Tuyên giáo Trung ương** là cơ quan tham mưu, giúp việc của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam, trực tiếp và thường xuyên là Bộ Chính trị, Ban Bí thư
**Bộ Tuyên truyền Ủy ban Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc** (tiếng Trung: 中国共产党中央委员会宣传部, bính âm Hán ngữ: _Zhōngguó gòngchǎndǎng zhōngyāng wěiyuánhuì Xuānchuán bù,_ từ Hán - Việt: _Trung Quốc Cộng sản Đảng Trung
**Cơ quan Tình báo Quốc gia** (**NIS**; - Quốc gia Tình báo Viện, Quốc Tình Viện) là cơ quan tình báo cấp quốc gia của Hàn Quốc. Cơ quan này được chính thức thành lập
**Tình báo** là hoạt động thu thập tin tức một cách bí mật khiến người bị theo dõi không biết rằng mình đang bị theo dõi. Gián điệp (tình báo viên, nhân viên tình báo
**Đài truyền hình trung ương Trung Quốc** (, - **CCTV**), trước đây gọi là _Đài truyền hình Bắc Kinh_, là đài truyền hình quốc gia của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa, phát sóng chủ
thumbnail|Ngân hàng Dự trữ Liên bang New York Tháng 2 năm 2016, có những chỉ thị để ăn cắp 951.000.000 đô la Mỹ từ Ngân hàng Bangladesh, ngân hàng trung ương của Bangladesh, được phát
thumb|Báo cáo về Tra tấn của CIA **Bản báo cáo của Ủy ban Tình báo Thượng viện về Chương trình Giam giữ và Thẩm vấn của Cơ quan Tình báo Trung ương**, thường được gọi
Cuộc bầu cử Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam diễn ra trong ngày 03 tháng 08, 2024 để chọn ra Tổng Bí thư mới sau khi Tổng Bí
**Trưởng ban Tổ chức Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam** hay còn được gọi **Trưởng ban Tổ chức Trung ương**, là người đứng đầu của Ban Tổ chức Trung ương Đảng Cộng sản Việt
**Nguyễn Phú Trọng** (14 tháng 4 năm 1944 – 19 tháng 7 năm 2024) là một chính khách, nhà báo người Việt Nam. Ông từng đảm nhiệm chức vụ Ủy viên Bộ Chính trị, Tổng
**Trung ương Cục miền Nam** là một bộ phận của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Lao Động Việt Nam đặt dưới sự lãnh đạo của Ban Chấp hành Trung ương, thường xuyên do Bộ
**Đảng bộ cấp tỉnh**, **Đảng ủy cấp tỉnh**, **Ban Chấp hành Đảng bộ cấp tỉnh**, còn được gọi là **Tỉnh ủy** (đối với đơn vị hành chính là tỉnh) hay **Thành ủy** (đối với đơn
**Thị trưởng Chính phủ Nhân dân thành phố Bắc Kinh** (Tiếng Trung Quốc: **北京市人民政府市长**, Bính âm Hán ngữ: _Běijīng shì Rénmín Zhèngfǔ Shì zhǎng_, Từ Hán - Việt: _Bắc Kinh thị Nhân dân Chính phủ
**Bí thư đơn vị hành chính cấp tỉnh** (tiếng Trung: 中国共产党省级行政区委员会书记, bính âm Hán ngữ: _Zhōng Guó Gòngchǎn Dǎng Shěng jí Xíngzhèngqū Wěiyuánhuì Shūjì_, từ Hán - Việt: Trung Quốc Cộng sản Đảng Tỉnh cấp
**Thị trưởng Chính phủ Nhân dân thành phố Thượng Hải** (Tiếng Trung Quốc: **上海市人民政府市长**, Bính âm Hán ngữ: _Shàng Hǎi shì Rénmín Zhèngfǔ Shì zhǎng_, Từ Hán - Việt: _Thượng Hải thị Nhân dân Chính
**Bộ Công an Trung Quốc** () là một bộ của chính phủ Trung Quốc phụ trách an ninh công cộng và chính trị. Bộ Công an quản lý hơn 1,9 triệu cảnh sát thi hành
**Đàm Quang Trung** (1921–1995), tên thật là **Đàm Ngọc Lưu**, là một tướng lĩnh Quân đội nhân dân Việt Nam. Ông cũng từng là một chính khách, từng giữ chức Phó Chủ tịch Hội đồng
thế=Head and shoulders photograph of Konon Molody wearing a jacket and tie|nhỏ| [[Konon Molody với tên vỏ bọc Gordon Lonsdale, năm 1961]] **Mạng lưới điệp báo Portland** () là nhóm gián điệp Liên Xô hoạt
**Ủy ban An ninh quốc gia Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc** () là một ủy ban của Ủy ban Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc chịu trách nhiệm về công tác và
**Cơ quan hành chính trung ương** (Hangul: 중앙행정기관, hanja: 中央行政機關; _Jungang haengjeong gigwan_, _Trung ương hành chính cơ quan_) là thuật ngữ chung dùng để chỉ các cơ quan hành chính thuộc chính phủ Hàn
**Bùi Văn Nhu** (1920-1984) là một sĩ quan chỉ huy cao cấp của Cảnh sát Quốc gia Việt Nam Cộng hòa, cấp bậc Chuẩn tướng. Ông xuất thân từ một Công chức thuộc sở Liêm
**Bệnh viện Trung ương Quân đội 108** , trước đây có tên gọi là **Viện Quân y 108**, trực thuộc Bộ Quốc phòng Việt Nam, bệnh viện đa khoa, chiến lược tuyến cuối của Bộ
**Học viện Cảnh sát Quốc gia** là cơ sở đào tạo nhân sự Cảnh sát Quốc gia của Việt Nam Cộng hòa. ## Lịch sử Nhân viên cảnh sát trước năm 1960 theo mô hình
**Đảng Cộng sản Trung Quốc** (; Hán-Việt: Trung Quốc Cộng sản Đảng), một số văn kiện tiếng Việt còn gọi là **Đảng Cộng sản Tàu**, là đảng chính trị thành lập và điều hành Cộng
**Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam** (tiếng Anh: _Vietnam Women's Union_, viết tắt: **_VWU_**) là một tổ chức chính trị, xã hội của phụ nữ Việt Nam, mục đích hoạt động vì sự bình
**Thủ tướng Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam** (thường được gọi tắt là **Thủ tướng**, **Thủ tướng Chính phủ**) là người đứng đầu Chính phủ của nước Cộng hòa xã
**Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Liên Xô** (), hay Ủy ban Trung ương Đảng Cộng sản Liên Xô, gọi tắt **Trung ương Đảng Liên Xô** () là cơ quan quyền lực cao
**Bộ Dân ủy Nội vụ** (, _Narodnyy komissariat vnutrennikh del_), viết tắt **NKVD** ( ) là một cơ quan hành pháp của Liên Xô, đơn vị trực tiếp thi hành quyền lực của Đảng Cộng
**Lũ lụt miền Trung năm 2020** (hay còn được gọi là **Lũ chồng lũ**, **Lũ lịch sử**) là 1 đợt bão, lũ lụt khắp miền Trung Việt Nam, bắt đầu từ đêm ngày 6 tháng
**Đại hội Đại biểu Toàn quốc lần thứ XIX Đảng Cộng sản Trung Quốc**, gọi tắt là **Đại hội Đảng 19**, đã được tổ chức tại Bắc Kinh, Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa vào
**Tỉnh trưởng Chính phủ nhân dân** (, bính âm Hán ngữ: _Shěng jí Xíngzhèngqū Xíngzhèng Shǒuzhǎng_, Từ Hán – Việt: _Tỉnh cấp hành chính khu Hành chính Thủ trưởng_) là vị trí cán bộ, công
**Biểu tình Thái Bình 1997** (còn được biết đến với tên gọi **Sự kiện Thái Bình**) là một cuộc biểu tình của 43.000 nông dân dưới sự lãnh đạo của nhóm cựu chiến binh –