✨Những Điều Bạn Cần Biết Trước Khi Bắt Đầu Học GitHub Copilot

Lần đầu nghe tới GitHub Copilot, mình khá tò mò: một công cụ AI có thể viết code cùng mình liệu có thật sự hữu ích, hay chỉ là “chiêu trò” quảng cáo? Sau vài tuần trải nghiệm, mình nhận ra Copilot không chỉ đơn thuần là một “trợ lý viết code” mà còn là một cách học lập trình nhanh và thú vị hơn. Tuy vậy, có những điều mình ước mình biết sớm hơn để tránh mất thời gian và kỳ vọng sai lầm.

Trong bài viết này, mình sẽ chia sẻ lại những trải nghiệm thực tế nhất: từ việc Copilot giúp mình code nhanh ra sao, cho tới lúc nó gợi ý sai và mình phải tự sửa lại. Mình cũng sẽ phân tích ưu – nhược điểm, đồng thời rút ra những lưu ý quan trọng cho những ai chuẩn bị học GitHub Copilot.Khi mới cài GitHub Copilot, tôi khá tò mò không biết nó có thật sự khác biệt so với việc copy code từ StackOverflow hay ChatGPT không. Nhưng chỉ sau vài ngày dùng, tôi đã có cái nhìn rõ ràng hơn: Copilot giống như một “đồng đội thầm lặng” ngay trong IDE, luôn sẵn sàng đưa ra gợi ý khi cần.

Điều khiến tôi ấn tượng đầu tiên chính là tốc độ. Trước đây, mỗi lần viết CRUD trong Spring Boot hay dựng nhanh một component React, tôi phải lặp đi lặp lại hàng chục dòng code giống nhau. Nhưng khi có Copilot, chỉ cần viết vài dòng comment bằng tiếng Việt hoặc tiếng Anh, phần còn lại nó tự động gợi ý khá đầy đủ. Cảm giác như mình vừa “thuê thêm” một lập trình viên chỉ chuyên viết mấy đoạn code lặt vặt, giúp tôi rảnh tay tập trung hơn vào phần logic quan trọng.

Tất nhiên, Copilot không phải lúc nào cũng hoàn hảo. Có những lần tôi viết một hàm kiểm tra điều kiện phức tạp trong Java, và gợi ý của nó bị sai kiểu dữ liệu hoặc chưa xử lý hết các case. Nếu không cẩn thận kiểm tra, rất dễ mang lỗi vào hệ thống. Sau vài lần như vậy, tôi rút ra rằng: dùng Copilot thì nhanh thật, nhưng phải luôn giữ “cái đầu tỉnh táo” để review code. Nói cách khác, nó chỉ là trợ thủ, chứ không thể thay thế hoàn toàn tư duy lập trình của mình.

Điều tôi thích nhất có lẽ là trải nghiệm “viết comment ra code”. Khi tôi gõ: “// Hàm lấy danh sách sản phẩm theo category, có phân trang”, chỉ vài giây sau Copilot đã viết gần như trọn vẹn hàm cần thiết. Lúc đó tôi vừa bất ngờ, vừa thấy thích thú. Từ chỗ viết code thủ công, giờ tôi cảm giác như đang “nói chuyện” với IDE vậy.

Sau một thời gian, tôi cũng nhận ra Copilot vô tình giúp tôi cải thiện khả năng diễn đạt. Muốn có gợi ý chính xác, tôi phải hình dung chức năng thật rõ ràng. Thói quen này khiến tôi tập trung hơn vào việc mô tả ý định và thiết kế trước khi code, thay vì lao ngay vào gõ phím.

Một điểm thú vị khác là việc học công nghệ mới trở nên dễ dàng hơn. Tôi thử viết code với React Hooks và một số hàm trong Java Stream API mà trước đây còn khá bỡ ngỡ. Thay vì phải mở Google tìm từng ví dụ, tôi chỉ cần gõ một nửa hàm hoặc mô tả yêu cầu, Copilot đã điền nốt cho tôi. Nhiều khi tôi cảm giác như có một “mentor ảo” đứng sau lưng, thì thầm chỉ dẫn từng bước.Sau một thời gian trải nghiệm GitHub Copilot, tôi bắt đầu hình thành một cái nhìn rõ ràng hơn về những gì nó mang lại. Dưới đây là những ưu điểm mà tôi thấy rõ nhất – tất cả đều đến từ quá trình sử dụng hàng ngày, chứ không phải đọc tài liệu quảng cáo.

• Tốc độ viết code tăng đáng kể: Trước đây tôi mất khá nhiều thời gian cho những đoạn code lặp đi lặp lại, như viết hàm CRUD, setup API hay xử lý dữ liệu cơ bản. Nhưng với Copilot, chỉ cần viết một dòng comment như: “// API lấy danh sách user theo role”, phần lớn code đã được sinh tự động. Cảm giác như tiết kiệm được cả giờ đồng hồ mỗi ngày.
• Học nhanh công nghệ mới: Khi làm quen với React Hooks hay một số cú pháp Java Stream API, tôi không cần mò mẫm tài liệu quá nhiều. Copilot gợi ý trực tiếp trong IDE, kèm theo ví dụ áp dụng. Tôi học nhanh hơn nhờ được “code mẫu ngay tại chỗ”.
• Giúp tư duy lập trình rõ ràng hơn: Một điều bất ngờ là Copilot khuyến khích tôi viết comment chi tiết để nó hiểu ý. Nhờ đó, tôi có thói quen mô tả chức năng trước khi code, và điều này khiến cấu trúc tư duy lập trình của tôi trở nên mạch lạc hơn.
• Cảm giác có một “đồng đội” luôn sẵn sàng: Dù code lúc nửa đêm hay làm dự án cá nhân, Copilot vẫn ở đó. Nó gợi ý không biết mệt mỏi. Thỉnh thoảng tôi thấy như mình không còn code một mình nữa, mà luôn có một người bạn đồng hành.

Bên cạnh những ưu điểm ở trên, đôi khi tôi vẫn còn vướng phải một số nhược điểm khi sử dụng GitHub Copilot:

• Đôi khi gợi ý sai hoặc không tối ưu: Có lần tôi viết hàm validate dữ liệu phức tạp trong Java, Copilot gợi ý khá nhanh nhưng lại sai kiểu dữ liệu. Nếu tôi copy nguyên xi mà không kiểm tra, chắc chắn sẽ gây bug. Bài học rút ra: Copilot chỉ là gợi ý, người lập trình vẫn phải tỉnh táo.
• Có nguy cơ “lười” tư duy: Ban đầu, tôi cũng hơi ỷ lại. Thấy Copilot gợi ý, tôi thường chấp nhận ngay mà không suy nghĩ nhiều. Sau một thời gian, tôi nhận ra đây là con dao hai lưỡi: dễ bị phụ thuộc và làm giảm khả năng tự giải quyết vấn đề.
• Chi phí và yêu cầu kết nối mạng: Copilot là dịch vụ phải trả phí. Với sinh viên hoặc lập trình viên mới bắt đầu, chi phí này có thể là rào cản. Thêm nữa, muốn dùng Copilot phải có internet ổn định, hơi bất tiện nếu làm việc trong môi trường hạn chế mạng.Trải nghiệm GitHub Copilot khiến tôi hiểu ra rằng: đây là công cụ cực kỳ hữu ích, nhưng bạn không nên lao vào học và dùng nó một cách “mù quáng”. Có vài lưu ý mà tôi nghĩ bất kỳ ai chuẩn bị học GitHub Copilot cũng nên nắm rõ, và hãy duy trì chúng cho đến suốt đời:

Thứ nhất, hãy coi Copilot là công cụ hỗ trợ học tập: Cách tôi tận dụng Copilot tốt nhất là dùng nó để học công nghệ mới: nhìn cách nó gợi ý code, rồi phân tích xem vì sao lại viết như vậy. Nhờ đó, tôi học nhanh hơn mà vẫn hiểu bản chất vấn đề, thay vì chỉ chạy theo kết quả. Thứ hai, kiểm tra code là thói quen bắt buộc: Nhiều lần Copilot gợi ý khá “thông minh”, nhưng khi chạy thật lại phát sinh bug nhỏ. Nếu không review kỹ, bạn dễ mang rắc rối vào hệ thống. Vậy nên, Copilot giúp bạn tăng tốc, nhưng trách nhiệm cuối cùng với chất lượng code vẫn là của bạn. Cuối cùng, Copilot không thay thế tư duy lập trình: Bạn có thể tiết kiệm được nhiều thời gian, nhưng nếu chưa nắm vững kiến thức cơ bản, bạn sẽ dễ trở thành “người copy code có AI hỗ trợ” thay vì lập trình viên thực sự. Tôi từng rơi vào tình trạng này khi học một framework mới – gõ gì Copilot cũng gợi ý, nhưng khi cần tự viết từ đầu, tôi lại lúng túng và không nhớ những gì trước đó đã học.

Từ trải nghiệm cá nhân, nếu có ai đó hỏi rằng liệu có nên dùng GitHub Copilot cho việc học ngay lúc này không thì câu trả lời của tôi là Có, nhưng với điều kiện: bạn đã có nền tảng lập trình cơ bản và muốn tăng tốc học hỏi, hoặc bạn đang đi làm và muốn tiết kiệm thời gian cho những đoạn code lặp lại. Ngược lại, nếu bạn còn quá mới và chưa nắm chắc kiến thức căn bản, việc dựa vào Copilot quá sớm có thể khiến bạn “học nhanh nhưng hiểu hời hợt”. Cá nhân tôi khuyến khích mọi người thử trải nghiệm ít nhất một tháng. Chỉ khi tự tay code, bạn mới cảm nhận được Copilot có phù hợp với phong cách học và làm việc của mình hay không.

Tuy GitHub Copilot không phải phép màu, nhưng là một trong những công cụ AI đáng thử nhất hiện nay cho lập trình viên. Nếu bạn đang phân vân, hãy bắt đầu trải nghiệm ngay từ hôm nay: cài đặt, thử code vài dự án nhỏ, rồi tự đánh giá xem công cụ này có thật sự xứng đáng hay không.