✨Người Sắt (phim 2008)

Người Sắt (tựa gốc tiếng Anh: Iron Man) là một bộ phim điện ảnh đề tài siêu anh hùng của Mỹ năm 2008 dựa trên nhân vật truyện tranh cùng tên của Marvel Comics, phim là bộ phim đầu tiêu mở đầu cho Giai đoạn 1 và Vũ trụ Điện ảnh Marvel (MCU). Phim do hãng Marvel Studios sản xuất và Paramount Pictures chịu trách nhiệm phát hành. Người Sắt do Jon Favreau đạo diễn, với phần kịch bản do đội ngũ biên kịch gồm Mark Fergus và Hawk Ostby cùng Art Marcum và Matt Holloway chấp bút. Trong phim, nam diễn viên Robert Downey Jr. thủ vai Tony Stark / Người Sắt, cùng với đó là sự tham gia của Terrence Howard, Jeff Bridges, Leslie Bibb, Shaun Toub và Gwyneth Paltrow. Nội dung của Người Sắt xoay quanh Tony Stark, một kỹ nghệ gia kiêm kỹ sư thiên tài, sau khi trải qua một tai nạn nguy hiểm đến tính mạng đã chế tạo nên một bộ giáp siêu năng lực và trở thành Người Sắt, một siêu anh hùng với trang bị tân tiến.

Trước khi Marvel Studios sở hữu bản quyền vào năm 2006, Người Sắt đã được phát triển từ năm 1990 tại Universal Studios, 20th Century Fox và New Line Cinema trong các giai đoạn khác nhau. Đây là dự án điện ảnh đầu tiên mà Marvel tự chủ về mặt tài chính, với Paramount Pictures đóng vai trò làm đơn vị phát hành phim. Theo linh cảm của riêng mình, Favreau đã đồng ý ký hợp đồng cho vị trí đạo diễn của bộ phim. Các địa điểm quay phim mà ông chọn chủ yếu thuộc tiểu bang California, còn bối cảnh Bờ Tây ở trong nguyên tác truyện tranh bị ông từ chối nhằm phân biệt phim với nhiều tác phẩm siêu anh hùng lấy bối cảnh tại Thành phố New York khác. Phim khởi quay vào tháng 3 năm 2007 và đóng máy vào tháng 6 cùng năm. Trong thời gian quay phim, các diễn viên được phép tự do sáng tạo lời thoại của mình do giai đoạn tiền kỳ chủ yếu tập trung vào phần cốt truyện và các phân cảnh hành động hơn. Phiên bản cao su và kim loại của bộ giáp do công ty của Stan Winston chế tạo được kết hợp công nghệ CGI để tạo ra nhân vật Người Sắt.

Người Sắt ra mắt lần đầu tiên tại Sydney vào ngày 14 tháng 4 năm 2008. Phim bắt đầu khởi chiếu tại Hoa Kỳ vào ngày 2 tháng 5 năm 2008 và tại Việt Nam vào ngày 16 tháng 5 năm 2008. Tác phẩm thu về hơn 585 triệu USD tiền doanh thu so với kinh phí sản xuất 140 triệu USD, đồng thời nhận nhiều lời tán dương cho phần diễn xuất, đặc biệt là vai diễn Tony Stark của Downey, cũng như phần hiệu ứng hình ảnh và các phân cảnh hành động. Viện phim Mỹ đã lựa chọn Người Sắt là một trong mười phim hay nhất năm 2008, đồng thời phim cũng nhận hai đề cử giải Oscar cho Biên tập âm thanh xuất sắc nhất và Hiệu ứng hình ảnh xuất sắc nhất, đồng thời được thêm vào Viện lưu trữ phim quốc gia để bảo tồn vào năm 2022. Hai phần phim tiếp nối là Người Sắt 2 và Người Sắt 3 lần lượt ra rạp vào ngày 7 tháng 5 năm 2010 và ngày 3 tháng 5 năm 2013.

Nội dung

Thiên tài, tỉ phú, tay chơi và nhà từ thiện Tony Stark là người thừa kế Tập đoàn Stark Industries chuyên nhận thầu quốc phòng từ cha mình. Tony bị gán với biệt hiệu tay chơi bởi anh là người vô cùng sành sỏi ở những khoản ăn chơi vô độ, bên cạnh việc lên giường với hàng tá cô gái, trong đó có cô phóng viên Christine Everhart của tạp chí Vanity Fair. Anh sang Afghanistan, đất nước đang bị tàn phá bởi chiến tranh cùng với Trung tá James Rhodes để giới thiệu một phát minh tên lửa mới có tên "Jericho". Sau buổi thuyết trình, đoàn hộ tống bị phục kích khiến Stark bị thương nặng bởi một vũ khí của địch là tên lửa của chính công ty anh. Stark bị bắt giam trong hang động của nhóm khủng bố Ten Rings. Tại đây Tony gặp bác sĩ Ho Yinsen, người bạn cùng cảnh ngộ đã giúp gắn một nam châm điện vào ngực anh nhằm ngăn các mảnh vỏ đạn còn sót lại đâm trúng tim. Raza, thủ lĩnh của Ten Rings, hứa sẽ trả tự do cho Tony với điều kiện anh phải thiết kế tên lửa Jericho cho chúng, nhưng cả Tony và Yinsen đều hiểu rằng Raza chắc chắn sẽ không giữ lời.

Stark và Yinsen bí mật chế tạo một máy phát điện nhỏ, được gọi là lò phản ứng hồ quang, nhằm cung cấp năng lượng điện cho bộ giáp Mark 1 tự chế để hỗ trợ việc trốn thoát. Mặc dù hai người đã giữ kín bộ giáp tới phút chót, bọn khủng bố Ten Rings vẫn phát hiện ra ý định này và tấn công vào khu xưởng của họ. Yinsen hi sinh để đánh lạc hướng chúng, giúp cho bộ giáp Mark 1 có thêm thời gian nạp đầy năng lượng. Trong bộ giáp do mình tự thiết kế, Stark chiến đấu thoát khỏi hang động và đi tìm Yinsen, lúc này đang trong cơn hấp hối và khuyên anh đừng phí thời gian của mình. Trong cơn tức giận anh đã thiêu rụi vũ khí của Ten Rings và bay ra khỏi hang, đâm xuống sa mạc và làm bộ giáp Mark 1 vỡ tan tành. Sau khi được Rhodes giải cứu, Stark trở về nhà và tuyên bố công ty của anh sẽ không sản xuất vũ khí nữa. Obadiah Stane, cựu đối tác của cha anh kiêm quản lý công ty khuyên Stark rằng ý định của anh có thể hủy hoại Tập đoàn Stark Industries cùng di sản của người cha quá cố. Ở phòng xưởng tại nhà, Stark bắt tay ngay vào việc chế tạo một bộ giáp mạnh mẽ hơn cũng như cả một máy phản ứng hồ quang hiệu quả hơn cho mình. Người phụ tá Pepper Potts đặt máy phản ứng hồ quang đầu tiên trong một hộp kiếng nhỏ. Mặc dù Stane đề nghị Stark công bố chi tiết công trình nhưng anh vẫn quyết định giữ riêng nó cho mình.

Tại một sự kiện từ thiện do Tập đoàn Stark Industries tổ chức, nữ phóng viên Christine Everhart đã tiết lộ cho Stark biết các vũ khí của công ty, bao gồm cả tên lửa Jericho mới vừa được trao cho Ten Rings sử dụng để tấn công Gulmira, quê của Yinsen. Stark cũng hay biết rằng Stane đang âm mưu thay thế anh trở thành lãnh đạo mới của công ty. Bực tức vì những tiết lộ này, Stark lập tức mặc bộ giáp Mark 3 bay tới Afghanistan để giải cứu cho ngôi làng của Yinsen. Trong lúc bay về nhà, Stark bất ngờ bị hai phi cơ chiến đấu F-22 Raptor tấn công, buộc anh phải tiết lộ danh tính của mình với Rhodes qua điện thoại với hi vọng chấm dứt những cuộc công kích của chính phủ. Trong khi đó, Ten Rings thu thập lại các mảnh giáp vỡ từ bộ đồ nguyên mẫu mà Stark từng mặc và gặp Stane, kẻ sau đó đã giết chết Raza và chỉ huy các thành viên còn sống sót của nhóm này. Stane lúc này sở hữu bộ giáp mới đồ sộ là "Iron Monger" nhờ kỹ nghệ đảo ngược từ các mảnh vỡ. Nhằm tìm kiếm các vũ khí khác mà công ty bàn giao cho Ten Rings, Stark đã cử Pepper hack hệ thống máy tính công ty từ văn phòng của Stane, và cô đã phát hiện ra Stane chính là kẻ cung cấp vũ khí cho Ten Rings và sai chúng giết Stark, dù chúng đã thất bại. Potts lập tức đi gặp đặc vụ Phil Coulson của S.H.I.E.L.D., một cơ quan chống khủng bố, để báo cáo tội ác của Stane. Không may thay, Stane phát hiện hành động của cô không lâu sau đó.

Do các nhà khoa học của Stane không thể phục chế lại lò phản ứng hồ quang của Stark nên Stane đã phục kích tại nhà anh để cướp nó đi. Stark đã dùng lò phản ứng hồ quang cũ để thay thế cho cái vừa mất. Trong khi Potts và các đặc vụ S.H.I.E.L.D. nỗ lực bắt Stane thì hắn liền mặc bộ giáp Iron Monger và tấn công lại họ. Stark chiến đấu với Stane, nhưng bị áp đảo vì lò phản ứng cũ không được thiết kế để chiến đấu lâu dài. Cuộc chiến đưa Stark và Stane lên đỉnh tòa nhà Tập đoàn Công nghiệp Stark, trong lúc đó Stark hướng dẫn Potts bật quá tải lò phản ứng hồ quang lớn để cấp năng lượng cho tòa nhà. Một luồng điện khổng lồ được phóng thích khiến Stane và bộ giáp của hắn rơi vào lò phản ứng đang phát nổ và chết. Trong cuộc họp báo diễn ra ngày hôm sau, Stark, bất chấp lời đề nghị từ phía S.H.I.E.L.D., đã công khai xác nhận với trước công chúng rằng cái tên "Người Sắt" mà giới truyền thông gọi chính là mình.

Trong phân đoạn after-credit, Giám đốc S.H.I.E.L.D. Nick Fury đã đến thăm nhà Stark. Ông nói với Stark rằng Người Sắt không phải là "siêu anh hùng duy nhất trên thế giới" và giải thích rằng ông muốn thảo luận với anh về "Sáng kiến Avengers".

Diễn viên

thumb|upright|Downey Jr. quảng bá phim tại [[San Diego Comic-Con|San Diego Comic-Con International năm 2007.]]

• Robert Downey Jr. vai Tony Stark / Người Sắt: thumb|upright|Howard chuẩn bị cho vai diễn bằng cách điều khiển một chiếc phi cơ [[F-16 Fighting Falcon|F-16 giả lập.]]
• Terrence Howard vai James "Rhodey" Rhodes:
• Jeff Bridges vai Obadiah Stane:
• Shaun Toub vai Yinsen:
• Gwyneth Paltrow vai Virginia "Pepper" Potts: Ngoài ra, Faran Tahir xuất hiện trong vai Raza, thủ lĩnh của nhóm Ten Rings; Paul Bettany lồng tiếng cho J.A.R.V.I.S., hệ thống trí tuệ nhân tạo riêng của Stark; Leslie Bibb thủ vai Christine Everhart, một phóng viên của tạp chí Vanity Fair; trong khi Clark Gregg xuất hiện trong vai Phil Coulson, một đặc vụ S.H.I.E.L.D.. Tháng 5 năm 2008, nhà phê bình Jen Yamato của Rotten Tomatoes đã gọi Người Sắt là "phim được đánh giá tốt nhất năm cho tới giờ". Trên trang Metacritic, phim đạt số điểm 79 trên 100, dựa trên 38 nhận xét, chủ yếu là những lời khen ngợi.

Nhà phê bình phim Todd McCarthy từ tạp chí Variety đã ví Người Sắt như một "khúc phóng túng tràn ngập kỹ xảo giải trí đầy cởi mở" với "nguồn năng lượng tươi mới và đầy phong cách", trong khi đó Kirk Honeycutt của The Hollywood Reporter dù khen ngợi bộ phim, vẫn bày tỏ chút "thất vọng với cuộc chiến giữa những bộ giáp Người Sắt... không hiểu kẻ thù của Tony học cách sử dụng bộ giáp ấy kiểu gì?" Trong một bài bình luận trên tờ Newsday, Frank Lovece tán dương "tính chân thực trong cảm xúc... những vai diễn hoàn hảo và những lý thuyết khoa học có tính xác thực cao" đã khiến bộ phim "trung thành với nguyên tác gốc dù vẫn có những cải biên – và khiến ta nhận ra rằng điều khiến chất liệu gốc ấy trở nên lâu bền đến vậy, không phải là độ ngầu của chàng trai trong bộ giáp kim loại, mà là những tình huống đã đưa anh đến với nó". A. O. Scott từ The New York Times đã gọi Người Sắt là "một tác phẩm siêu anh hùng tuyệt vời hiếm thấy. Hoặc ít nhất – vì nó cũng có một vài lỗi nhỏ – một bộ phim siêu anh hùng tuyệt vời theo một cách hiếm có." Garth Franklin của tờ Dark Horizons bình luận, "bối cảnh ấn tượng và những trang thiết bị cơ khí kết hợp hài hòa với công nghệ CGI", và nhận xét, "Robert Downey Jr., cùng đạo diễn Jon Favreau... chính là sự cộng hưởng. Kết quả của nó chính là, dù giữ nguyên nguyên tác hay cải biên, thì bộ phim vẫn tự làm mới nó bằng sự nghiêm túc trong việc tránh bỏ phong cách chính kịch đen tối để trở thành một bộ phim hành động dễ hiểu và làm hài lòng người xem với chủ đề phản chiến và chuộc tội".

David Edelstein từ tạp chí New York gọi bộ phim là "một tác phẩm thần thoại đầy cân đối... Favreau không hề bê nguyên xi nguyên tác truyện tranh, ít nhất là trong nửa đầu bộ phim. Anh đã khiến nó trở nên thật hơn – bạn sẽ cảm giác như mình đang xem một tác phẩm quân sự giật gân vậy", trong khi ngược lại, David Denby từ The New Yorker lại có những đánh giá tiêu cực, "một cảm giác chán nản, trôi tuột xuyên suốt cả bộ phim... Gwyneth Paltrow, với tôi mắt mở to và cùng nhịp tim đập thình thịch, thì cũng chẳng làm được gì nhiều trong vai diễn người bạn gái trợ lý kiểu cổ điển, một người yêu mà chẳng dám nói, của Stark; Terrence Howard, vào vai một người lính luôn theo sát Stark, trông thật vô hồn và vô giá trị". Còn Todd Gilchrist từ IGN thì công nhận Downey là "điều tuyệt vời nhất" trong bộ phim, "với nhiệm vụ dẫn dắt câu chuyện, cung cấp những điều kiện để phát triển nội dung cũng như chi tiết nhân vật để lấp đầy 'câu chuyện về nguồn gốc' này, cùng các diễn viên phụ đã thổi hồn cho những vai diễn khác". Nhận thấy các yếu tố văn hóa trong phim, Cristobal Giraldez Catalan của Bright Lights Film Journal bình luận, "Người Sắt đã vượt xa hơn mức một bộ phim kỳ ảo làng chơi; chúng ta có thể nhận ra ở đó những chính sách đối ngoại của Mỹ [... và] với lối tường thuật và chỉ đạo chính xác, một lần nữa bộ phim đã cho ta thấy rõ về một Hollywood kỳ thị nữ giới và người Hồi giáo mà chúng ta vốn luôn biết đến."

Giải thưởng

Hai nhà phê bình Roger Ebert và Richard Corliss đều chọn Người Sắt vào danh sách phim yêu thích của họ trong năm 2008. Viện phim Mỹ cũng lựa chọn Người Sắt là một trong mười phim điện ảnh hay nhất năm. Phim cũng được tạp chí Empire chọn là một trong 500 phim điện ảnh vĩ đại nhất mọi thời đại. Tony Stark còn được tạp chí Empire lựa chọn vào các danh sách 100 nhân vật điện ảnh vĩ đại nhất mọi thời đại, và 100 nhân vật hư cấu vĩ đại nhất. Trang web Fandomania.com xếp anh ở vị trí thứ 37.

Các phần hậu truyện

Phần phim tiếp nối mang tên Người Sắt 2 do Justin Theroux viết kịch bản và công chiếu tại Hoa Kỳ vào ngày 7 tháng 5 năm 2010. Các diễn viên Favreau, Downey, Paltrow và Jackson đều trở lại để đảm nhiệm các vai diễn của họ trong phần đầu. Don Cheadle thay thế Terrence Howard trong vai Đại tá Rhodes / War Machine. Phim cũng có sự góp mặt của Mickey Rourke với vai phản diện Ivan Vanko, Sam Rockwell vai Justin Hammer và Scarlett Johansson vai điệp viên Natasha Romanoff của S.H.I.E.L.D. Walt Disney Studios và Marvel Studios đã phát hành phần phim tiếp nối thứ hai mang tên Người Sắt 3 vào ngày 3 tháng 5 năm 2013; Favreau cho biết ông sẽ lựa chọn ngồi ghế đạo diễn cho Magic Kingdom thay vì tiếp tục cầm trịch phim, nhưng vẫn đảm nhiệm vai diễn Happy Hogan. Các diễn viên Downey, Paltrow và Cheadle lần lượt trở lại đảm nhiệm các vai diễn của họ trong phần trước, trong khi Shane Black tiếp quản vị trí đạo diễn, từ kịch bản viết bởi Drew Pearce. Phim còn có sự tham gia của Guy Pearce vai Aldrich Killian và Ben Kingsley vai Trevor Slattery.