✨Khỉ

Khỉ

nhỏ|phải|[[Tôn Ngộ Không |Tượng Tề Thiên Đại Thánh ở Miếu bà Bình Long, Tân Phú, nhân vật này được người địa phương thờ cúng trong miếu, thờ trong một ban thờ riêng ở động Thủy Liêm]] Khỉ hay hầu là một những loài động vật 4 chân thuộc lớp thú và bộ linh trưởng. Khỉ có ba nhóm lớn: Là khỉ Tân Thế giới, khỉ Cựu Thế giới, khỉ không đuôi. Có khoảng 264 loài khỉ. Một số loài giống khỉ không đuôi như tinh tinh hay vượn thường được gọi là khỉ trong ngữ cảnh bình dân, tuy rằng các nhà sinh học không xếp chúng vào các loài khỉ. Tuy nhiên, không có một đặc điểm nào là duy nhất mà tất cả các loài khỉ đều có mà các loài khác không có.

Trong văn hóa

Tôn Ngộ Không, một nhân vật trong truyện Tây du ký của văn học cổ Trung Hoa, vốn là khỉ được nhân cách hóa. Hanuman trong thần thoại Ấn Độ cũng là khỉ. Khỉ được coi là động vật tượng trưng cho tinh thần lạc quan. Khỉ cũng rất nghịch ngợm. Khỉ còn là đại diện cho con giáp thứ 9 trong 12 con giáp với tên gọi là "Thân".

Hình ảnh

File:Sunday nap.jpg File:Japanese Snow Monkey (Macaque) Mother Grooms Her Young.jpg File:Fabian Blank 2016 (Unsplash).jpg File:Twosome Monkeys.JPG File:Davidraju img15(Macaca mulatta) Rhesus macaque.jpg File:Beating the Heat.jpg File:Hugging gray langur.jpg File:The hunch (2628229806).jpg nhỏ|_Khỉ_, tranh vẽ của Mori Sosen (1749-1821) phải|nhỏ|Một con khỉ cựu thế giới đang ở trên cây
👁️ 1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
Khí quyển Sao Hỏa chụp nghiêng (có sử dụng kính lọc đỏ) bởi [[vệ tinh Viking cho thấy các lớp bụi lơ lửng cao đến 50 km]] Sao Hỏa lộ ra như một sa mạc
liên_kết=https://vi.wikipedia.org/wiki/T%E1%BA%ADp tin:Dangerous_weapons_seized_from_holiday_flights_at_Manchester_Airport.jpg|phải|nhỏ|Các vũ khí được các nhân viên an ninh tìm thấy tại [[sân bay]] **Vũ khí** hay **hung khí** (Tiếng Anh: _weapon_, chữ Hán: 武器, nghĩa Hán Việt: _vũ_ là vũ lực/võ lực; _khí_
nhỏ | Một vụ [[cháy rừng ở bang Georgia, Mỹ. Cháy rừng là một trong những nguyên nhân chủ yếu gây ra ô nhiễm không khí.|258x258px]] **Ô nhiễm không khí** là sự thay đổi lớn
[[Tập tin:Köppen-Geiger Climate Classification Map.png|thumb|upright=2.5|Bản đồ khí hậu Köppen–Geiger được cập nhật ]]**Phân loại khí hậu Köppen** là một trong những hệ thống phân loại khí hậu được sử dụng rộng rãi nhất. Nó được
nhỏ|phải|Các vật chất ở dạng khí (nguyên tử, phân tử, ion) chuyển động tự do|279x279px**Chất khí** (tiếng Anh: Gas) là tập hợp các nguyên tử hay phân tử hay các hạt nói chung trong đó
thumb|Thiết bị điều hòa bên ngoài một chung cư. thumb|Điều hòa trong phòng **Điều hòa không khí** hay **điều hòa nhiệt độ** (tiếng Anh: _Air conditioning_, thường viết tắt là AC hoặc A/C) là quá
**Động cơ tua bin khí** (tiếng Anh - **Gas turbine engine**) là loại động cơ nhiệt dạng rotor, trong đó chất giãn nở sinh công là không khí. Động cơ này gồm ba bộ phận
nhỏ|Một dàn khoan **khí thiên nhiên** ở [[Texas, Hoa Kỳ.]] **Khí thiên nhiên** (còn gọi là **khí gas, khí ga, khí đốt** - từ chữ _gaz_ trong tiếng Pháp) là hỗn hợp chất khí cháy
thumb|upright=1.35|right|alt=Bản đồ toàn cầu về sự tăng nhiệt độ nước biển từ 0,5 đến 300 độ Celsius; nhiệt độ đất liền tăng từ 10000 đến 20000 độ Celsius; và nhiệt độ vùng Bắc cực tăng
thumb|right|Máy bay tiêm kích [[F-15E Strike Eagles của Không quân Mỹ]] thumb|Động cơ phản lực không khí của một chiếc máy bay chở khách đang cất cánh, có thể thấy rõ luồng khí phụt phía
nhỏ|Những nghiên cứu phủ nhận quá trình ấm lên toàn cầu do con người gây nên được kiểm duyệt bởi hội đồng chuyên gia là gần như không tồn tại trong khoảng 2013-14. Hơn 99.99%
thumb|right|Đồng bằng tây Siberian trên ảnh vệ tinh vùng [[Bắc Á.]] **Bể dầu khí Tây Siberia** là bể dầu khí có diện tích lớn nhất trên thế giới, trải rộng trên diện tích 2,2 triệu
nhỏ|phải|Một con khỉ hoang ở Ấn Độ **Khỉ hoang** hay **khỉ lang thang** hay còn gọi chính xác là những con khỉ nâu Rhesus macaque (Macaca mulatta) sống thành từng bầy lang thang trong tự
thumb|Một tấm lọc khí thông thường, đang được làm sạch bằng máy hút bụi **Chất lượng không khí trong nhà** (**IAQ**) là thuật ngữ nói đến chất lượng không khí bên trong và xung quanh
Từ ngày 28 tháng 1 đến ngày 4 tháng 2 năm 2023, một khinh khí cầu tầm cao lớn màu trắng do Trung Quốc vận hành đã được quan sát thấy trên không phận Bắc
là một loại bom khinh khí cầu không người lái được Nhật Bản chế tạo để tấn công phá hoại Hoa Kỳ trong Chiến tranh Thế giới thứ hai. Loại vũ khí này bao gồm
**Khỉ đột đất thấp phía Đông** hay còn gọi là **khỉ đột Grauer** hay **khỉ đột Congo** (Danh pháp khoa học: _Gorilla beringei graueri_) là một phân loài của loài khỉ đột miền Đông, đây
**Danh sách các vùng có khí hậu cận nhiệt đới** này liệt kê cụ thể các địa điểm được coi là thuộc vùng cận nhiệt đới. Cận nhiệt đới là các khu vực địa lý
thumb|Khí hậu lục địa không xuất hiện ở nam bán cầu. **Khí hậu lục địa ẩm** là một kiểu khí hậu được xác định bởi nhà khí hậu học Wladimir Köppen vào năm 1900. Đặc
thumb|Hệ thống thông khí hộp trục khuỷu tích cực (PCV) nối từ nắp xi lanh đến cổ góp hút động cơ thông qua ống nối (màu đen) Trong động cơ đốt trong, **hệ thống thông
Cộng hòa nhân dân Trung Hoa đã phát triển và trang bị các vũ khí hủy diệt hàng loạt, gồm vũ khí hóa học và vũ khí hạt nhân. Trung Quốc đã tiến hành thử
thumb|Hình minh họa "Khinh khí cầu bí ẩn" được đăng trên tạp chí _New York Morning Journal_ ngày 28 tháng 11 năm 1896. **Khinh khí cầu bí ẩn** (tiếng Anh: _Mystery airship_) hoặc **khinh khí
**Hội nghị thượng đỉnh về biến đổi khí hậu của Liên Hợp Quốc năm 2021** (tiếng Anh: _2021 United Nations Climate Change Conference_), thường được biết đến nhiều hơn với tên viết tắt **COP26** là
**Đạo luật Không khí sạch năm 1956** là một Đạo luật của Quốc hội Vương quốc Anh được ban hành chủ yếu để phản ứng với Đám sương khói khổng lồ của Luân Đôn vào
**Tổng Công ty Khí Việt Nam - Công ty Cổ phần** (tên giao dịch quốc tế: _PetroVietnam Gas Joint Stock Corporation_, viết tắt: **PV GAS**) là một đơn vị thành viên chủ lực trực thuộc
**Cục Khí tượng Thủy văn** là cơ quan trực thuộc Bộ Nông nghiệp và Môi trường, thực hiện chức năng tham mưu, giúp Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường quản lý nhà nước
nhỏ|300x300px|Mật độ dân số và độ cao so với mực nước biển ở Thành phố Hồ Chí Minh (2010) **Biến đổi khí hậu ở Việt Nam** sẽ dẫn đến một thực trạng, trong những thập
phải|nhỏ|240x240px|Trước khi có Đạo luật Kiểm soát ô nhiễm Không khí năm 1955, ô nhiễm không khí không được coi là một vấn đề môi trường quốc gia. **Đạo luật Kiểm soát ô nhiễm không
nhỏ|phải|Một động cơ ô tô được tô màu**Kỹ thuật cơ khí** là một ngành Khoa học kỹ thuật, ứng dụng các nguyên lý vật lý, kỹ thuật và khoa học vật liệu để thiết kế,
**Khí động lực học** là môn học nghiên cứu về dòng chảy của chất khí, được nghiên cứu đầu tiên bởi George Cayley vào thập niên 1800. Giải pháp cho các vấn đề khí động
nhỏ|[[Ánh sáng xanh bị tán xạ nhiều hơn các bước sóng khác bởi các khí trong khí quyển, bao quanh Trái Đất trong một lớp màu xanh rõ ràng khi nhìn từ không gian trên
::_Bài này là để phân loại các loại khí cụ bay. Xem thêm máy bay._ Máy bay [[Airbus A380 hiện là máy bay chở khách lớn nhất thế giới.]] **Khí cụ bay** là bất cứ
nhỏ|295x295px|[[Đám mây hình nấm của quả bom nguyên tử _Fat Man_ ném xuống thành phố Nagasaki, Nhật Bản vào ngày 9 tháng 8 năm 1945.]] **Vũ khí hạt nhân** (chữ Nôm: 武器核仁, tiếng Anh: _nuclear
nhỏ|Vụ thử bom nguyên tử 14 kiloton tại [[Nevada, Hoa Kỳ.]] **Hiệp ước không phổ biến vũ khí hạt nhân** là một hiệp ước quốc tế nhằm mục đích hạn chế việc sở hữu các
phải|Khí cầu **Khí cầu mặt trời** là một loại khí cầu chỉ chứa không khí nhưng có vỏ đặc biệt có thể hấp thụ bức xạ điện từ từ không gian. Nhiệt năng hấp thụ
Một [[khinh khí cầu kết hợp khí cầu mặt trời đang đưa người du lịch]] **Khí cầu** là một túi đựng không khí nóng hay các chất khí trong trường hợp dùng khí heli thì
**Khỉ đột** (danh pháp khoa học: _Gorilla_) là một chi thuộc họ người, bộ linh trưởng, động vật ăn cỏ sống trong rừng rậm châu Phi, là giống lớn nhất trong bộ Linh trưởng còn
Các khu vực có khí hậu nhiệt đới gió mùa trên thế giới **Khí hậu nhiệt đới gió mùa** hay còn gọi là khí hậu nhiệt đới ẩm là khí hậu tương ứng với nhóm
Phân loại các vùng khí hậu trên thế giới **Khí hậu** bao gồm các yếu tố nhiệt độ, độ ẩm, lượng mưa, áp suất khí quyển, các hiện tượng xảy ra trong khí quyển và
thumb|upright=1.35|Hiệu ứng nhà kính của bức xạ [[mặt trời|Mặt Trời trên bề mặt Trái Đất do phát thải khí nhà kính.]] **Khí nhà kính** (đôi khi viết tắt là **KNK**; tiếng Anh: **greenhouse gas** (**GHG**
Các khu vực có khí hậu xích đạo trên thế giới **Khí hậu xích đạo**, còn gọi là **khí hậu rừng mưa nhiệt đới**, là một kiểu khí hậu với đặc trưng là nhiệt độ
Hai đới lạnh **Hàn đới** hay **đới lạnh** là khu vực địa lý trên Trái Đất với kiểu **khí hậu vùng cực** nằm trong khoảng từ hai vòng cực đến hai cực. Lượng mưa khá
nhỏ|Xe tăng T-54A nhỏ|Súng của Mỹ và đồng minh nhỏ|Pháo tự hành M110 Bài viết này liệt kê **những vũ khí được sử dụng trong Chiến tranh Việt Nam**. Đây là một cuộc chiến khốc
**Vũ khí hủy diệt hàng loạt** (tiếng Anh: _weapon of mass destruction_, gọi tắt là **WMD**) là loại vũ khí có khả năng gây cho đối phương tổn thất rất lớn về sinh lực, phương
phải|Khí đồng hành bị đốt bỏ ở mỏ dầu tại California **Khí đồng hành** (tiếng Anh: _associated gas_) là khí tự nhiên được tìm thấy cùng dầu thô, có thể ở dạng hoà lẫn với
**Máy nén khí** là các máy móc, thiết bị có chức năng làm tăng áp suất của chất khí bằng cách làm giảm thể tích của nó. ## Các loại máy nén khí theo cơ
** Áp suất khí quyển**, đôi khi còn được gọi là **áp suất không khí**, là độ lớn của áp lực trong bầu khí quyển Trái Đất (hay của một hành tinh hay ngôi sao
**Khí công** (chữ Hán: 氣功, bính âm: _qigong_ hay _chikung_) là một thuật ngữ của Trung Quốc dùng để chỉ rất nhiều hệ thống luyện tập vật lý và tâm thần để đạt được sức
**Khỉ sóc** là tên gọi chung của một số loài khỉ Tân thế giới thuộc chi **_Saimiri_**. Chúng hợp thành chi duy nhất trong phân họ **Saimirinae**, và là một trong hai chi hiện tại
thumb|Những khu vực có khí hậu khô cằn. Theo phân loại khí hậu Koppen, **khí hậu sa mạc** (_BWh_, _BWk_, _BWn_) hay còn gọi là **khí hậu khô cằn**, là một kiểu khí hậu không