Đền thờ Huỳnh Mẫn Đạt tại thành phố [[Rạch Giá]]
Huỳnh Mẫn Đạt (黃敏達, 1807–1882), còn gọi là Tuần Phủ Đạt, là quan nhà Nguyễn và là nhà thơ ở thế kỷ 19 tại Nam Bộ, Việt Nam.
Thân thế và sự nghiệp
Huỳnh Mẫn Đạt là người làng Tân Hội, huyện Tân Long, tỉnh Gia Định, nay là Thành phố Hồ Chí Minh.
Năm 24 tuổi, đời vua Minh Mạng, ông đỗ cử nhân khoa Tân Mão (1831) tại Gia Định. Năm Kỷ Hợi (1839), ông giữ chức Thự Ngự sử đạo Ninh Thái (tức Bắc Ninh & Thái Nguyên).
Năm Canh Tý (1840), ông được cử làm Khâm sứ, đem sắc văn đổi phong cho Ngọc Vân (con gái vua Chân Lạp đã mất là Nặc Chân), đang sống ở Gia Định. Tháng 9 cùng năm, ông nhận lệnh đến Định Tường tra xét việc Bố chính Nguyễn Đắc Trí bị thua trong trận giao tranh với nhóm nổi dậy ở thôn Xướng Ca. Sau đó, Nguyễn Đắc Trí bị giáng làm lính, Huỳnh Mẫn Đạt được nhà vua chuẩn cho lưu lại trong quân đội, để lo việc trị an. Sau đó, Thự án sát Hà Tiên là Trương Phước Cương bị tội mất chức, ông lại lên đường đến Hà Tiên, nhận chức quyền Thự Án sát Hà Tiên và quyền Tuần phủ Quan phòng. Nhân việc ông được nhận chức nên nhân dân Hà Tiên gọi ông là Tuần Phủ Đạt.
Trong một lần giao chiến với thổ phỉ tại nhánh sông Tân Trạch, ông bị trúng đạn, được vua cho về Định Tường điều trị.
Đầu năm Tân Sửu (1841), hàng ngàn người dân Khmer bất mãn nổi dậy vây đánh đồn Châu Nham (nay thuộc xã Dương Hòa huyện Kiên Lương, là xã từng thuộc huyện Hà Tiên). Hạ đồn xong, lực lượng này tràn đến đánh chiếm vùng núi Tô Châu, kịp có Thự tuần phủ Lê Quang Huyên đem binh cứu viện, nên trấn áp được.
Năm 1841, vua Minh Mạng mất, vua Thiệu Trị lên thay, sau đó lệnh cho bỏ Trấn Tây Thành, quan quân nhà Nguyễn rút về đóng ở các tỉnh An Giang, Hà Tiên. Huỳnh Mẫn Đạt tiếp tục làm quan ở Hà Tiên.
Mùa xuân năm Nhâm Dần (1842), xảy ra chiến tranh Việt Xiêm, quân Xiêm La đến cướp phá Hà Tiên. Ông cùng với các quan lại khác, chỉ huy quân chống cự mãnh liệt. Sau khi đẩy lui được quân Xiêm La, Huỳnh Mẫn Đạt được vua Thiệu Trị ban khen và cho thụ chức Viên ngoại lang. Vào mùa hạ cùng năm, ông được thực thụ lãnh Án sát sứ tỉnh Hà Tiên, và đến tháng 6 năm Giáp Thìn (1844), ông được thăng Thự Bố chính sứ tỉnh Hà Tiên.
Tháng Giêng năm Tân Hợi (1851), ông được thăng quyền Tuần phủ Hà Tiên.
Năm 1852, xảy ra vụ án ẩn lậu thuốc phiện, nhiều quan chức của tỉnh bị liên lụy, trong số đó có ông. Ông bị cách chức Tuần phủ, tám năm sau, ông mới được tha, nhưng bị chuyển làm Án sát Định Tường.
Ngày 12 tháng 4 năm 1861, quân Pháp chiếm Định Tường. Để mất thành, vua Tự Đức ra lệnh bắt giải Huỳnh Mẫn Đạt cùng với một số quan chức khác về kinh, nhưng đến tháng 11 cùng năm thì được tha, nhưng phải theo tướng Nguyễn Tri Phương và Phạm Thế Hiển vào Biên Hòa, lập công chuộc tội.
Đến khi nhà Nguyễn nhường ba tỉnh miền Đông (gồm Gia Định, Định Tường, Biên Hòa) cho Pháp, Huỳnh Mẫn Đạt lại được cử làm Tuần phủ Hà Tiên. Chẳng bao lâu sau, toàn cõi Nam Kỳ cũng vào tay Pháp hết, không hợp tác với chính quyền mới, ông cáo quan về sống tại Rạch Giá cho đến khi mất.
Theo bia mộ, Huỳnh Mẫn Đạt qua đời vào tháng 2 năm Nhâm Ngọ (tức tháng 3 năm 1882), hưởng thọ 75 tuổi.
Tác giả và tác phẩm
Huỳnh Mẫn Đạt thích ngâm vịnh, nổi tiếng giỏi thơ Nôm ở đất Đồng Nai. Là bạn tâm giao của Bùi Hữu Nghĩa, ông đã góp phần giúp bạn hoàn thành vở tuồng Kim Thạch kỳ duyên
Trước khi quân Pháp tấn công nước Việt, Huỳnh Mẫn Đạt đã tỏ ra là một vị quan yêu dân, yêu nước. Cho nên khi Pháp lấn chiếm Nam Kỳ, ông đã nhanh chóng đứng trong hàng ngũ các nhà thơ đối kháng, mà việc góp phần vào cuộc bút chiến giữa Phan Văn Trị và Tôn Thọ Tường là một minh chứng.
Nhà văn Sơn Nam viết:
:Khi thực dân đến...Ông Huỳnh Mẫn Đạt mượn lời người kỹ nữ đi tu để gởi gắm tâm tự. Về mặt xử thế ông tỏ ra minh bạch, biết vinh biết nhục... Ông an phận dưỡng nhàn, không mang tiếng chi cả, hình trạng khô ngô ốm yếu, tánh nết hiền lành, hay làm thi quốc âm, tao nhã thiệp liệp lắm, ông Tôn Thọ Tường kính ngài là bực phụ chấp...
| Những bài thơ sau đây thường được truyền tụng: Cây dừa, Chó già, Mưa đêm, Trời chiều, Chiêu Quân xuất tái, Ngộ hữu, Lão Kỹ qui y... Đặc biệt là bài Điếu Nguyễn Trung Trực, vừa là một tuyệt bút, vừa là bài thơ tiêu biểu, thể hiện được khá đầy đủ nhân cách và tài thơ của ông. |
Nơi an nghỉ
Mộ Hoàng Mẫn Đạt tại thành phố Rạch Giá
Mộ và đền thờ Huỳnh Mẫn Đạt hiện trên đường Lâm Quang Ky, phường Vĩnh Bảo, thành phố Rạch Giá (nằm giữa hai ngôi nhà số 37 và 39).
Xưa, mộ xây bằng bằng đá ong dài 2,7 m, rộng 2 m, cao 40 cm. Trong thời gian qua, khu mộ lần lượt được tu sửa: xây thêm nhà thờ, cổng vào, hàng rào và nền được tráng xi măng và ngôi mộ được cẩn gạch men thời hiện đại. Ngày 15 tháng 12 năm Mậu Tý (2008), đền thờ đã được tu sửa xong toàn diện, khang trang hơn nhờ sự đóng góp của người dân và trường Trung học phổ thông chuyên Huỳnh Mẫn Đạt (Rạch Giá). Đây là di tích lịch sử đã được Bộ Văn hóa - Thông tin Việt Nam công nhận vào ngày 20 tháng 7 năm 1994 .
Hiện nay, ở Văn xương các trong Văn Thánh Miếu Vĩnh Long, cũng có bài vị thờ ông.
👁️
0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
Đền thờ Huỳnh Mẫn Đạt tại thành phố [[Rạch Giá]] **Huỳnh Mẫn Đạt** (黃敏達, 1807–1882), còn gọi là **Tuần Phủ Đạt**, là quan nhà Nguyễn và là nhà thơ ở thế kỷ 19 tại Nam
**Trường Trung học phổ thông chuyên Huỳnh Mẫn Đạt** là một trường trung học phổ thông (THPT) công lập tại thành phố Rạch Giá, tỉnh Kiên Giang thuộc hệ thống các trường trung học phổ
Trường THPT chuyên Huỳnh Mẫn Đạt với sứ mệnh đào tạo học sinh giỏi, phát hiện và bồi dưỡng năng khiếu trên nhiều lĩnh vực, là một trong những cơ sở giáo dục chất lượng
**Lại Lý Huynh** (sinh ngày 16 tháng 5 năm 1990) là một vận động viên cờ tướng người Việt Nam, đạt danh hiệu đặc cấp quốc tế đại sư. Lại Lý Huynh từng giành chức
**Phan Huỳnh Điểu** (sinh ngày 11 tháng 11 năm 1924 - mất ngày 29 tháng 6 năm 2015) là một trong những nhạc sĩ tiêu biểu nhất của dòng nhạc cách mạng Việt Nam trong
Kính hiển vi huỳnh quang (_Fluorescence microscope_) là một kỹ thuật hiển vi quang học, trong đó sử dụng hiệu ứng phát huỳnh quang của vật mẫu để tạo ra hình ảnh, để nghiên cứu
**Huỳnh Dịch Bân** (, ; sinh ngày 13 tháng 1 năm 2000), có tên khai sinh là **Huỳnh Hy Hoằng** (黃熙泓). Là nam ca sĩ và diễn viên Hồng Kông, thí sinh top 9 của
**Kính Mẫn Hoàng quý phi** (chữ Hán: 敬敏皇貴妃; ? - 25 tháng 7 năm 1699), Chương Giai thị, nguyên gọi **Mẫn phi** (敏妃), là một phi tần của Thanh Thánh Tổ Khang Hi Hoàng đế.
**Bình Thủy** là một quận nội thành cũ thuộc thành phố Cần Thơ, Việt Nam. ## Địa lý Quận Bình Thủy nằm ở khu vực trung tâm của thành phố Cần Thơ, có vị trí
**Uất Trì Huýnh** (tiếng Trung: 尉遲迥; ?- 580), tự **Bạc Cư La** (薄居羅), cháu gọi cậu của Vũ Văn Thái, là một tướng của các quốc gia do bộ lạc Tiên Ti lập ra là
:_Bài này nói về Trường Trung học Phổ thông Chuyên Bến Tre tại Bến Tre, ngoài ra còn có Trường Trung học Phổ thông Bến Tre tại Vĩnh Phúc, xem thêm Trường Trung học Phổ
Nước Mắm Cốt Nhĩ Truyền Thống CDĐL Phú Quốc là một sản phẩm đặc sản của vùng biển đảo ngọc Phú Quốc xinh đẹp. Sản phẩm được sản xuất theo phương pháp truyền thống trong
**Hoàng** hay **Huỳnh** (chữ Hán: 黃) là một họ ở Việt Nam. Ngoài ra họ **Hoàng** có thể tìm thấy ở Trung Quốc, Hàn Quốc, Đài Loan, Triều Tiên. Họ Hoàng trong tiếng Trung có
- Tạo vị đậm đà cho món ăn: Nước mắm là gia vị có vị mặn đậm đà, là một trong những gia vị không thể thiếu trong ẩm thực Việt Nam. Nước mắm giúp
"**Man Down**" là một bài hát của nữ ca sĩ người Barbados Rihanna nằm trong album phòng thu thứ năm của cô, _Loud_ (2010). Bài hát này được sáng tác bởi Shontelle cùng bộ đôi
Nước Mắm Truyền Thống Cốt Nhĩ Huỳnh Khoa là một sản phẩm đặc sản của vùng biển đảo ngọc Phú Quốc xinh đẹp. Sản phẩm được sản xuất theo phương pháp truyền thống trong dây
Nước Mắm Truyền Thống Cốt Nhĩ Huỳnh Khoa là một sản phẩm đặc sản của vùng biển đảo ngọc Phú Quốc xinh đẹp. Sản phẩm được sản xuất theo phương pháp truyền thống trong dây
Nước Mắm Truyền Thống Cốt Nhĩ Huỳnh Khoa là một sản phẩm đặc sản của vùng biển đảo ngọc Phú Quốc xinh đẹp. Sản phẩm được sản xuất theo phương pháp truyền thống trong dây
Nước Mắm Truyền Thống Cốt Nhĩ Huỳnh Khoa là một sản phẩm đặc sản của vùng biển đảo ngọc Phú Quốc xinh đẹp. Sản phẩm được sản xuất theo phương pháp truyền thống trong dây
Nước Mắm Truyền Thống Cốt Nhĩ Huỳnh Khoa là một sản phẩm đặc sản của vùng biển đảo ngọc Phú Quốc xinh đẹp. Sản phẩm được sản xuất theo phương pháp truyền thống trong dây
**Đại Thiện** (; ; 19 tháng 8 năm 1583 – 25 tháng 11 năm 1648) là một hoàng thân Mãn Châu và chính trị gia có ảnh hưởng của nhà Thanh trong thời gian khai
**_Nan huynh nan đệ_** (), tựa tiếng Anh là **_Old Time Buddy_**, là một bộ phim truyền hình hài kịch hoài cổ Hồng Kông do TVB sản xuất và phát hành năm 1997. Tại Việt
Nước Mắm Truyền Thống Cốt Nhĩ Huỳnh Khoa là một sản phẩm đặc sản của vùng biển đảo ngọc Phú Quốc xinh đẹp. Sản phẩm được sản xuất theo phương pháp truyền thống trong dây
Nước Mắm Truyền Thống Cốt Nhĩ Huỳnh Khoa là một sản phẩm đặc sản của vùng biển đảo ngọc Phú Quốc xinh đẹp. Sản phẩm được sản xuất theo phương pháp truyền thống trong dây
**Gioan Baotixita Phạm Minh Mẫn** (sinh ngày 5 tháng 3 năm 1934) là một hồng y người Việt Nam thuộc Giáo hội Công giáo Rôma và hiện đảm nhận vai trò Hồng y đẳng Linh
Nước Mắm Truyền Thống Cốt Nhĩ Huỳnh Khoa là một sản phẩm đặc sản của vùng biển đảo ngọc Phú Quốc xinh đẹp. Sản phẩm được sản xuất theo phương pháp truyền thống trong dây
Nước Mắm Truyền Thống Cốt Nhĩ Huỳnh Khoa là một sản phẩm đặc sản của vùng biển đảo ngọc Phú Quốc xinh đẹp. Sản phẩm được sản xuất theo phương pháp truyền thống trong dây
Nước Mắm Truyền Thống Cốt Nhĩ Huỳnh Khoa là một sản phẩm đặc sản của vùng biển đảo ngọc Phú Quốc xinh đẹp. Sản phẩm được sản xuất theo phương pháp truyền thống trong dây
thumb|Một [[Màn hình tinh thể lỏng (LCD) ]] thumb|Một [[Ống tia âm cực|màn hình ống tia âm cực (CRT)]] **Màn hình máy tính** () là thiết bị điện tử gắn liền với máy tính với
**Rạch Giá** là thành phố tỉnh lỵ cũ của tỉnh Kiên Giang, Việt Nam. ## Địa lý Thành phố Rạch Giá nằm ở trung tâm tỉnh Kiên Giang, có vị trí địa lý: *Phía đông
**Huỳnh Lỗi** (sinh ngày 6 tháng 12 năm 1971 tại Nam Xương, Giang Tây, Trung Quốc) là nam diễn viên điện ảnh, đạo diễn, ca sĩ, biên kịch và người mẫu, hiện tại Huỳnh Lỗi
Nước Mắm Truyền Thống Cốt Nhĩ Huỳnh Khoa là một sản phẩm đặc sản của vùng biển đảo ngọc Phú Quốc xinh đẹp. Sản phẩm được sản xuất theo phương pháp truyền thống trong dây
**Đình Bình Thủy**, tên chữ là **Long Tuyền Cổ Miếu** là một đình thần tại Thành phố Cần Thơ. Đây là một công trình có giá trị về kiến trúc nghệ thuật cổ truyền của
Nước Mắm Cốt Nhĩ Truyền Thống CDĐL Phú Quốc là một sản phẩm đặc sản của vùng biển đảo ngọc Phú Quốc xinh đẹp. Sản phẩm được sản xuất theo phương pháp truyền thống trong
Nước Mắm Cốt Nhĩ Truyền Thống CDĐL Phú Quốc là một sản phẩm đặc sản của vùng biển đảo ngọc Phú Quốc xinh đẹp. Sản phẩm được sản xuất theo phương pháp truyền thống trong
Nước Mắm Cốt Nhĩ Truyền Thống CDĐL Phú Quốc là một sản phẩm đặc sản của vùng biển đảo ngọc Phú Quốc xinh đẹp. Sản phẩm được sản xuất theo phương pháp truyền thống trong
Nước Mắm Cốt Nhĩ Truyền Thống CDĐL Phú Quốc là một sản phẩm đặc sản của vùng biển đảo ngọc Phú Quốc xinh đẹp. Sản phẩm được sản xuất theo phương pháp truyền thống trong
Nước Mắm Cốt Nhĩ Truyền Thống CDĐL Phú Quốc là một sản phẩm đặc sản của vùng biển đảo ngọc Phú Quốc xinh đẹp. Sản phẩm được sản xuất theo phương pháp truyền thống trong
Nước Mắm Cốt Nhĩ Truyền Thống CDĐL Phú Quốc là một sản phẩm đặc sản của vùng biển đảo ngọc Phú Quốc xinh đẹp. Sản phẩm được sản xuất theo phương pháp truyền thống trong
Nước Mắm Cốt Nhĩ Truyền Thống CDĐL Phú Quốc là một sản phẩm đặc sản của vùng biển đảo ngọc Phú Quốc xinh đẹp. Sản phẩm được sản xuất theo phương pháp truyền thống trong
Nước Mắm Cốt Nhĩ Truyền Thống CDĐL Phú Quốc là một sản phẩm đặc sản của vùng biển đảo ngọc Phú Quốc xinh đẹp. Sản phẩm được sản xuất theo phương pháp truyền thống trong
Nước Mắm Cốt Nhĩ Truyền Thống CDĐL Phú Quốc là một sản phẩm đặc sản của vùng biển đảo ngọc Phú Quốc xinh đẹp. Sản phẩm được sản xuất theo phương pháp truyền thống trong
Nước Mắm Cốt Nhĩ Truyền Thống CDĐL Phú Quốc là một sản phẩm đặc sản của vùng biển đảo ngọc Phú Quốc xinh đẹp. Sản phẩm được sản xuất theo phương pháp truyền thống trong
Nước Mắm Cốt Nhĩ Truyền Thống CDĐL Phú Quốc là một sản phẩm đặc sản của vùng biển đảo ngọc Phú Quốc xinh đẹp. Sản phẩm được sản xuất theo phương pháp truyền thống trong
Nước Mắm Cốt Nhĩ Truyền Thống CDĐL Phú Quốc là một sản phẩm đặc sản của vùng biển đảo ngọc Phú Quốc xinh đẹp. Sản phẩm được sản xuất theo phương pháp truyền thống trong
Nước Mắm Cốt Nhĩ Truyền Thống CDĐL Phú Quốc là một sản phẩm đặc sản của vùng biển đảo ngọc Phú Quốc xinh đẹp. Sản phẩm được sản xuất theo phương pháp truyền thống trong
Nước Mắm Cốt Nhĩ Truyền Thống CDĐL Phú Quốc là một sản phẩm đặc sản của vùng biển đảo ngọc Phú Quốc xinh đẹp. Sản phẩm được sản xuất theo phương pháp truyền thống trong
Nước Mắm Cốt Nhĩ Truyền Thống CDĐL Phú Quốc là một sản phẩm đặc sản của vùng biển đảo ngọc Phú Quốc xinh đẹp. Sản phẩm được sản xuất theo phương pháp truyền thống trong
Nước Mắm Cốt Nhĩ Truyền Thống CDĐL Phú Quốc là một sản phẩm đặc sản của vùng biển đảo ngọc Phú Quốc xinh đẹp. Sản phẩm được sản xuất theo phương pháp truyền thống trong
Nước Mắm Cốt Nhĩ Truyền Thống CDĐL Phú Quốc là một sản phẩm đặc sản của vùng biển đảo ngọc Phú Quốc xinh đẹp. Sản phẩm được sản xuất theo phương pháp truyền thống trong