Hoa nương là dụng ngữ xuất hiện sớm nhất từ thời Lê để mô tả phường gái hành nghề xướng kĩ.
Thuật ngữ
Hoa nương (花娘) là lối gọi tắt của hoa mại nương (花賣娘), minh diễn là "phụ nữ hành nghề mại dâm". Theo biến thiên lịch sử lại có những cách gọi khác là nàng hoa, ả hoa, cô hoa, cái hoa, con hoa, gái bán hoa, gái hoa... hoặc giản lược đĩ (娼妓, 伎女, 妓女, 妓, 𡚦), tùy tình huống ứng xử và mức biểu thị tôn trọng hay không.
Ở hậu kì hiện đại, do văn hóa Hán tự đã mai một hoặc vì không hiểu nghĩa, truyền thông và công luận Việt Nam thường liệt hoa nương chung với đào nương (nữ lưu hành nghề xướng ca) và nặc nô (nữ lưu hành nghề thu nợ). Trong thực tế, đây là ba nghề chuyên biệt và có những giới luật tương đối khắt khe. Hoa nương thường bị coi là hạng ti tiện nhất, nhưng là đối tượng cảm hứng được giới văn nghệ khai thác nhiều nhất.
Hậu kì hiện đại còn lưu cách gọi không sát nghĩa lắm là gái đĩ, gái điếm hoặc đĩ điếm. Điếm (店) là những quán trọ ven đường cái, cũng là nơi hoa nương thường ở để kéo khách.
Lịch sử
Họa phẩm Sĩ nữ đồ (仕女圖) thời [[Lê trung hưng, quàn tại đình Ngoại, xã Thanh Liệt, huyện Thanh Trì, Hà Nội.]]
Theo chuyên khảo của tác gia Trần Quang Đức, thời Lê đĩ thường tập trung ở kinh thành, "chỗ nào cũng có", đặc biệt quanh quân doanh. Riêng hồi Lê mạt do có quá nhiều binh sĩ mắc bệnh giang mai nên triều đình đành phải "lùng bắt đĩ khắp các phố phường, cạo đầu, phạt trượng rồi đuổi đi". Mà theo một thi phẩm của hoàng đế Lê Thánh Tông (?), đĩ là phường gái giọng ẽo ợt, ra vẻ thanh tao, khi gặp tình nhân thì như "mèo thấy mỡ", "sụt sịt rằng tôi thương tôi nhớ", "bẻo lẻo chào anh ngược anh xuôi"... Vào năm 1501, hoàng đế Lê Hiến Tông từng ban lệnh cấm các quan tháp tùng mình không được dắt đĩ theo rồi bừa bãi tình dục.
Theo Sơn cư tạp thuật, "tục nước ta (xứ Bắc Hà) đối với việc phòng thân của đàn bà rất sơ lược, đã hở người lộ mặt, lại còn cùng con trai chung đường chung giếng, giẫm cỏ xem trò, lại còn cùng con trai kề vai chạm lưng, đến khi có người làm mối thì phần nhiều đã mất trinh rồi". Trong tác phẩm Histoire naturelle, civile et politique du Tonquin (Lịch sử tự nhiên, dân sự và chính trị xứ Đông Kinh), tác giả Richard cho biết "những người đàn bà bình dân có quyền tự do đi chơi và chăm lo những công việc bên ngoài, còn những người vợ quan lại và những người đàn bà đặc biệt khác thì bị quản lý chặt chẽ gần giống như những người đàn bà Trung Hoa. Nhiều phụ nữ này được coi như vô cùng dễ dãi. Họ buông thả mình cho người ngoại quốc với một cái giá rất xoàng và sau đó kịp thời kết hôn với người ngoại quốc kia. Người ta đã tìm họ chẳng qua vì những chuyện đó thôi. Họ được chọn chồng theo ý muốn, quyền hạn mà những phụ nữ Trung Hoa không có được".
Còn với đàn bà Nam Hà, nhà lữ hành John Barrow đã mô tả từ những năm 1792-3 rằng "họ được phép tự do luyến ái, ngay cả con gái quan lại cũng không ít cô cấu hiệp Tây lang hòng kiếm ít lợi lạc". Vài chục năm sau đó, hoàng đế Nguyễn Thánh Tổ nhận xét, "dân phong tập thói kiêu sa, dâm đãng", "đám đàn bà Gia Định rất dâm đãng", "bọn đàn bà dâm đãng, phóng túng, cư xử của chúng thật quá kinh tởm. Đàn ông vốn đã chơi bời phóng đãng thì sao đòi hỏi tiết hạnh ở đám vợ được ?".
Từ sơ kì triều Nguyễn, triều đình phong kiến Việt Nam áp dụng luật lệ triều Minh, phạt 60 trượng đối với quan lại và con em nhà quan qua đêm với đĩ. Nhưng luật này chỉ ở quan viên và con quan hưởng tập ấm, không đặt hình phạt nào cho kẻ mãi dâm và mại dâm.
Ngày 15 tháng 03 năm 1892, tại tỉnh Hà Nội, văn kiện Nghị định ấn định các thứ thuế thành phố được phép thu trong Hà Nội có quy định "bán thẻ cho gái mại dâm", tức là công nhận một nghề hợp pháp.
Văn hóa
Địa danh
Thời Lê trung hưng, các phường Bích Câu và Quảng An nức danh chốn kinh kỳ vì là tụ điểm ăn chơi có đông gái đĩ với đủ ngón hảo hạng. Sang thời Nguyễn, do thành quách đã điêu tàn và kinh đô đã chuyển về Huế, nên phường đĩ dạt dần xuống xóm Khâm Thiên, thói xa hoa cũng nhiều phần sút kém hơn trước.
Tục ngữ
- Gái đĩ già mồm.
- Thằng Ngô con Đĩ.
- Dạy Đĩ vén xống; Dạy ông Cống vào tràng; Dạy bà Lang bốc thuốc.
- Vừa khôn mà lại vừa ngoan; Đã vừa làm đĩ lại toan cáo làng.
- Chưa đi anh đã vội về; Đã đi đừng vội, vội về đừng đi.
- Chưa đi anh đã vội về; Hay là xuân giục, vội về với xuân?
- Đùng đùng ngựa chạy qua truông; Mảng mê con đĩ buông tuồng bỏ em.
- Đĩ dại làm hại thằng tù; Nó cho miếng bánh, nó cù cả đêm.
- Chết thời làm kiếp mẹ ranh; Sống thời đánh đĩ thập thành tứ phương.
Văn chương
;;Trung Hoa
- Đường · Lý Hạ, Thân hồ tử tất lật ca : "Sóc khách đại hỉ, kình tràng khởi lập, mệnh hoa nương xuất mạc, bồi hồi bái khách" (朔客大喜，擎觴起立，命花娘出幕，裴回拜客).
- Tống · Mai Nghiêu Thần, Hoa nương ca : "Hoa nương thập nhị năng ca vũ, tịch thậm thanh danh cư nhạc phủ" (花娘十二能歌舞，籍甚聲名居樂府).
- Minh · Đào Tông Nghi, Chuyết canh lục · Phụ nữ viết nương : "Nhi thế vị ổn bà viết lão nương, nữ vu viết sư nương, đô hạ cập Giang Nam vị nam hích diệc viết sư nương, xướng phụ viết hoa nương" (而世謂穩婆曰老娘，女巫曰師娘，都下及江南謂男覡亦曰師娘，娼婦曰花娘).
;;Việt Nam
- An Nam · Nguyễn Hữu Khanh, Vịnh Kiều : "Mồ cỏ thương hoài con đĩ đượi, bóng hoa mê tít cậu đồ choai" (墓𦹵傷懷𡥵妓女代，𩃳花迷舅徒齋).
- Truyền kỳ tân phả của tác giả Đoàn Thị Điểm, xuất hiện khoảng đầu thế kỷ XVIII.
- Tang thương ngẫu lục của tác giả Phạm Đình Hổ và Nguyễn Án.
- Đoạn trường tân thanh của tác giả Nguyễn Du.
- Thánh Tông di thảo, xuất hiện khoảng cuối thế kỷ XIX tại Hà Nội.
- Bích Câu kỳ ngộ của tác giả nặc danh.
👁️
0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Hoa nương** là dụng ngữ xuất hiện sớm nhất từ thời Lê để mô tả phường gái hành nghề xướng kĩ. ## Thuật ngữ **Hoa nương** (花娘) là lối gọi tắt của **hoa mại nương**
QUẨY TẨM MẬT HOA NƯƠNG - ĐƯỜNG NÂU Miếng quẩy giòn thơm ngậy mùi Mật Hoa Nương loại I mật mía đặc biệt nổi tiếng tại Trung. Từng chiếc quẩy được bọc túi riêng rất
**Bánh nướng chảo**, dịch từ **pancake** trong tiếng Anh, hay **bánh phèng la**/ **phèn la** trong tiếng Việt, là một loại bánh phẳng được chế biến từ bột làm từ tinh bột có thể chứa
**Đậu nướng** là một món ăn truyền thống chứa đậu trắng được luộc chín và sau đó nướng ở nhiệt độ thấp trong một thời gian dài với một số loại nước sốt. Đây là
**Bánh mì nướng** là một dạng bánh mì đã được làm nâu bằng cách nướng, tức là tiếp xúc với nhiệt bức xạ. Màu nâu là kết quả của phản ứng Maillard, làm thay đổi
Thịt nướng trên vỉ nướng ngoài trời. **Thịt nướng hun khói** (_Barbecue_, đọc âm tiếng Việt là _Ba-bê-kiu_, viết tắt là **BBQ**) hay **thịt nướng vỉ** (tên gọi không chính thức, hay BBQ; ở Úc
Miếng bánh nướng nhân thập cẩm trứng muối, Việt Nam **Bánh nướng** hay **bánh nướng trung thu** là một trong những loại bánh được làm và sử dụng nhiều trong lễ tiết trung thu. Bánh
phải|nhỏ| Thịt lợn đang nướng, bên cạnh nó là thịt ướp nước sốt **Thịt nướng kiểu St. Louis** đề cập đến những miếng sườn non có liên quan đến khu vực St. Louis, nằm ở
**Khoai tây nướng**, hoặc **khoai tây mặc áo khoác** (tiếng Anh: **baked potato**, **jacket potato**), là một món ăn có nguồn gốc từ Peru với nguyên liệu chính là khoai tây. Khi được nấu chín
**Thanh Hóa** là thành phố tỉnh lỵ cũ của tỉnh Thanh Hóa, Bắc Trung Bộ, Việt Nam. Thành phố Thanh Hóa từng là một trong những thành phố trực thuộc tỉnh lớn nhất của cả
**_Võ Mỵ Nương truyền kỳ_** (, ) là một bộ phim truyền hình lấy bối cảnh nhà Đường thế kỷ VII và VIII, Phạm Băng Băng là nhà sản xuất đồng thời là diễn viên
**Bộ Đào kim nương** hay **bộ Sim** (theo tên gọi của chi _Rhodomyrtus_), còn gọi là **bộ Hương đào** (theo chi _Myrtus_) (danh pháp khoa học: **Myrtales**) là một bộ trong thực vật có hoa
nhỏ|Cá lóc nướng trui|278x278px **Cá lóc nướng trui** là một món ăn dân dã đặc trưng cho miền đồng nước Nam Bộ Việt Nam, với hương vị độc đáo và cách chế biến rất đơn
**Nem nướng** là món thịt heo nướng hoặc thịt viên nướng của Việt Nam, và là một món ăn phổ biến ở quốc gia này, đôi khi được dùng như một món khai vị hoặc
**Họ Đào kim nương** hay **họ Sim** (theo tên gọi của chi _Rhodomyrtus_), còn gọi là **họ Hương đào** (theo chi _Myrtus_) (danh pháp khoa học: **Myrtaceae**) là một họ thực vật hai lá mầm,
**Bánh nướng Alaska** còn gọi là **Bombe Alaska**, _omelette norvégienne, omelette surprise,_ hoặc _omelette sibérienne_ tùy thuộc vào quốc gia, là món tráng miệng bao gồm kem và bánh phủ loại bánh trứng đường nâu.
nhỏ|phải|[[Hoa hồng đỏ|Bông hồng đỏ thắm tượng trưng cho tình yêu nồng nàn, cháy bỏng, lời tỏ tình lãng mạn. Từ những năm 1880, hoa hồng đỏ đã trở thành biểu tượng của chủ nghĩa
**Văn hóa Đan Mạch** có một di sản kiến thức và nghệ thuật phong phú. Các khám phá thiên văn của Tycho Brahe (1546–1601), Ludwig A. Colding (1815–1888) đã khớp nối định luật bảo toàn
**Hòa Bình** là một tỉnh cũ miền núi thuộc vùng Tây Bắc Bộ, Việt Nam. Tỉnh Hòa Bình có diện tích lớn thứ 29 trong 63 tỉnh thành của Việt Nam và là đơn vị
nhỏ|phải|Minh họa về [[Quái điểu Roc (Rukh/رخ) của vùng Trung Đông, chúng có thể nguyên tác từ những con chim voi khổng lồ từng sinh sống trên trái đất]] nhỏ|phải|Một chú chim nho nhỏ nhỏ|Chi
nhỏ|phải|[[Phân cấp hành chính Hoa Kỳ từ năm 1868 đến 1876 gồm có 9 lãnh thổ được tổ chức và 2 lãnh thổ chưa được tổ chức.]] **Các lãnh thổ của Hoa Kỳ** (tiếng Anh:
**_Crepis nigrescens_** là một loài thực vật có hoa trong họ Cúc. Loài này được Pohle mô tả khoa học đầu tiên.
**_Crepis multicaulis_** là một loài thực vật có hoa trong họ Cúc. Loài này được Ledeb. mô tả khoa học đầu tiên năm 1829.
**_Crepis lignea_** là một loài thực vật có hoa trong họ Cúc. Loài này được (Vaniot) Babc. mô tả khoa học đầu tiên năm 1947.
**Cục Hoang dã và Cá Hoa Kỳ** (tiếng Anh: _United States Fish and Wildlife Service_ hay viết tắt là **FWS**) là một cơ quan chính phủ liên bang Hoa Kỳ nằm trong Bộ Nội vụ
**Con rắn** là một trong những biểu tượng thần thoại lâu đời nhất và phổ biến nhất của thế giới loài người. Loài rắn này đã được kết hợp với một số các nghi lễ
**Văn hóa Lê–Mạc** (hoặc được khái quát hóa lên là **Thời đại Lê–Mạc** hay cụ thể hơn nữa là **Thời kỳ chuyển giao Lê–Mạc**) là một khái niệm mang tính tổng hợp dùng để chỉ
**Người Mỹ bản địa Hoa Kỳ** (), còn gọi là **người Mỹ da đỏ** hay **người Anh-điêng**, là những cư dân gốc của lãnh thổ nay gọi là Hoa Kỳ. Có hơn 500 bộ lạc
**Hồ Xuân Hương** (cuối thế kỉ XVIII- đầu thế kỉ XIX) (chữ Hán: 胡春香) là một thi sĩ người Việt Nam sống ở giai đoạn cuối thế kỷ XVIII và đầu thế kỷ XIX, mà
**Ngũ xú Trung Hoa** là 5 người phụ nữ cực kỳ xấu xí của Trung Hoa nhưng có tài năng xuất chúng và phẩm hạnh cao thượng, giúp chồng làm nên sự nghiệp lớn lao
**Hoàng Thiều Hoa** (3 - 41) là một nữ tướng của Hai Bà Trưng trong lịch sử Việt Nam. ## Thân thế Thiều Hoa sinh ngày mùng 2 tháng 1 năm Quý Hợi (năm 3
Chuyên các món ăn đậm đà ẩm thực Hà Tiên, hải sản tươi sống View cực đẹp để ngắm cảnh biển và hoàng hônVới vị trị thuận lợi nằm ven biển Hà Tiên, cách Chợ
Ghi chú : shop có rất nhiều các mặt hàng khác nhau độc và hot,các bạn kích vào phần ''xem shop'' để tham khảo thêm các sản phẩm khác.LƯU Ý: KHÁCH HÃY KÍCH VÀO PHẦN
Ghi chú : shop có rất nhiều các mặt hàng khác nhau độc và hot,các bạn kích vào phần ''xem shop'' để tham khảo thêm các sản phẩm khác.LƯU Ý: KHÁCH HÃY KÍCH VÀO PHẦN
Ghi chú : shop có rất nhiều các mặt hàng khác nhau độc và hot,các bạn kích vào phần ''xem shop'' để tham khảo thêm các sản phẩm khác.LƯU Ý: KHÁCH HÃY KÍCH VÀO PHẦN
**Cộng hòa Serbia Krajina** (, viết tắt _RSK_) có thể gọi ngắn **Serbia Krajina** hoặc **Krajina**, là một nhà nước không được công nhận, tồn tại trong thời gian ngắn ở Đông Nam Âu. Serbia
nhỏ|phải|Bản vẽ về chòm sao Cự Giải có hình dáng một con cua **Động vật chân đốt** hay **động vật chân khớp** (_Arthropod_) là các sinh vật đóng nhiều vai trò trong văn hóa loài
**Nam Phi** (), quốc hiệu là **Cộng hòa Nam Phi** (Republic of South Africa) là một quốc gia nằm ở mũi phía nam châu Phi, giáp Namibia, Botswana, Zimbabwe, Mozambique, Eswatini, và bao quanh toàn
**Khánh Hòa** là một tỉnh ven biển thuộc duyên hải Nam Trung Bộ, Việt Nam. Theo dữ liệu Sáp nhập tỉnh, thành Việt Nam 2025, Khánh Hòa có diện tích: 8.556 km², xếp thứ 17;
nhỏ|Bìa quyển _Kimiya-yi sa'ādat_ (bản 1308) của nhà giả thuật Hồi giáo Ba Tư Al-Ghazali được trưng bày tại Bibliothèque nationale de France. **Lịch sử ngành hóa học** có lẽ được hình thành cách đây
[[Hồ Tchad trong một bức ảnh vệ tinh năm 2001, với vùng nước màu xanh lam. Từ thập kỷ 1960, hồ đã co lại, giảm 95% diện tích.]] **Sa mạc hóa** hay **hoang mạc hóa**
**Hóa thực phẩm** là sự nghiên cứu các quá trình và tương tác hóa học của các thành phần sinh học và phi sinh học của thực phẩm. Các chất sinh học như thịt, cá,
Không ảnh Trạm Hải quân Vịnh Subic (phải) và Trạm Không quân của Hải quân, Mũi Cubi (trái) phải|Không ảnh Mũi Cubi và Trạm Hải quân Vịnh Subic ở hậu cảnh **Căn cứ Hải Quân
**Tuy Hòa** là thành phố tỉnh lỵ cũ của tỉnh Phú Yên, Việt Nam. Là đô thị trù phú nằm ở hạ nguồn Sông Ba, dòng sông lớn nhất miền Trung. Đây là trung tâm
thumb|Thiết bị điều hòa bên ngoài một chung cư. thumb|Điều hòa trong phòng **Điều hòa không khí** hay **điều hòa nhiệt độ** (tiếng Anh: _Air conditioning_, thường viết tắt là AC hoặc A/C) là quá
**Phương ngữ Thanh Hóa** hay **thổ ngữ Thanh Hóa**, **tiếng Thanh Hóa**, **tiếng địa phương Thanh Hóa** là một phương ngữ thuộc vùng phương ngữ Trung của tiếng Việt lưu hành chủ yếu trong phạm
thumb|Nước hoa Vintage Atomizer **Nước hoa** hay **dầu thơm** (tiếng Anh: _Perfume_, ) là hỗn hợp của tinh dầu thơm hoặc các hợp chất tạo mùi thơm, chất hãm hương (lưu hương) và dung môi,
**Cổ nhạc Trung Hoa** bao gồm những bài hát cổ, tiêu biểu của nền văn hóa Trung Hoa, có nội dung phần lớn liên quan đến những điển tích, điển cố. Nền cổ nhạc này
Đạo luật Hoang dã bảo vệ những khu vực và cảnh quang thiên nhiên chưa bị xâm hại nhiều, thí dụ như [[Khu hoang dã Ansel Adams.]] [[Khu hoang dã High Schells vừa được thành
280xppx|nhỏ|phải|Tượng rùa trong Văn Miếu Quốc Tử Giám **Con rùa** (tiếng Pháp **Tortue**, tiếng Anh **Turtle**) (có chung một gốc từ), là một loài động vật thuộc vực Eukaryota, giới Animalia, thuộc ngành Chordata. Ý