Theo nhận định của một số chuyên gia kinh tế học, hiệu ứng lấn át trong kinh tế là hiện tượng xảy ra khi sự tham gia của chính phủ trong một lĩnh vực nào đó của nền kinh tế thị trường có ảnh hưởng đáng kể đến cung hoặc cầu của những yếu tố khác của thị trường.
Trong khi đó, một số chuyên gia kinh tế học khác lại định nghĩa “hiệu ứng lấn át” là trường hợp xảy ra khi chính phủ nới lỏng chính sách tài khoá làm giảm đầu tư khu vực tư nhân. Các khoản vay nợ tăng “lấn át” đầu tư tư nhân. Về bản chất, hiệu ứng lấn át có liên quan trực tiếp đến việc lãi suất tăng do tăng nợ chính phủ, nhưng được mở rộng qua nhiều kênh khác nhau dẫn đến thay đổi tổng sản lượng quốc dân.
Một số nhà kinh tế học sử dụng khái niện “lấn át” cho việc chính phủ cung cấp một loại hình dịch vụ hoặc hàng hoá cho khu vực tư nhân, và chỉ được sử dụng trong hình thức trao đổi tự nguyện. Một số khác dùng “lấn át” để mô tả việc chi tiêu chính phủ được sử dụng cho các nguồn khác thay vì chi tiêu cho các doanh nghiệp tư nhân.
Lịch sử
thumb|Public spending vs. GDP growth
Ý tưởng ban đầu về hiệu ứng lấn át được đề cập từ thế kỉ 18. Jim Tomlison, nhà nghiên cứu lịch sử kinh tế, đã đề cập đến trong một bài nghiên cứu (2010): “Những cuộc khủng hoảng kinh tế lớn xảy ra ở Anh trong giai đoạn thế kỉ 18 đã nhen nhóm lên những cuộc tranh luận về ảnh hưởng của việc tăng đầu tư công đến nền kinh tế. Từ thời kì đưa ra chính sách cắt giảm “Geddes Axe” sau Chiến tranh Thế giới thứ nhất, cho đến những chỉ trích của Keynes về “Treasury View” (quan điểm của Bộ Tài chính Anh vào đầu thế kỉ XX, cho rằng có thể cân bằng chi tiêu chính phủ bằng cách giảm đầu tư khu vực tư nhân) trong thời kì giữa hai cuộc chiến tranh (1918- 1939), rồi tới sự công kích của những người theo chủ nghĩa tiền tệ vào khu vực đầu tư công trong thời kì giữa những năm 1970 - 1980, tất cả đều cho là tăng trưởng khu vực công có thể tự phát, nhưng nếu sự tăng trưởng ấy phụ thuộc vào nợ chính phủ, thì nó sẽ gây ra ảnh hưởng xấu đến nền kinh tế của một quốc gia.” Rất nhiều cuộc tranh luận trong thời kì những năm 1970 đều dựa trên những giả thuyết về những nguồn cung cố định cho ngân sách quốc gia, nhưng với bối cảnh thị trường vốn toàn cầu của thế kỉ 21”... chính tính lưu động của thị trường vốn đã khiến cho mô hình đơn giản của hiệu ứng chèn lấn không còn đúng nữa".
“Lấn át” do các khoản vay của chính phủ
Một trong những nguyên nhân gây ra hiện tượng lấn át chính là sự cắt giảm đầu tư trong khu vực tư nhân do có sự gia tăng trong các khoản vay của chính phủ. Sự tăng chi tiêu chính phủ hay giảm lợi nhuận thu được do thuế đều dẫn đến thâm hụt ngân sách, khiến chính phủ phải tăng vay nợ để bù đắp những khoản thâm hụt. Tăng vay nợ khiến lãi suất tăng, cuối cùng dẫn đến sự sụt giảm trong đầu tư tư nhân. Có nhiều ý kiến trái chiều theo quan điểm của kinh tế học vĩ mô hiện đại về hiện tượng này, đó là sự khác nhau giữa cách mà các hộ gia đình và thị trường tài chính phản ứng trước sự gia tăng của nợ chính phủ trong những hoàn cảnh khác nhau.
Mức độ ảnh hưởng của hiệu ứng lấn át còn tuỳ thuộc vào tình hình kinh tế tại thời điểm đó của mỗi quốc gia. Nếu nền kinh tế của quốc gia đó đạt mức tối đa năng lực sản xuất và toàn dụng nhân công, sự tăng đột ngột của thâm hụt ngân sách (thông qua các chương trình kích thích kinh tế) tạo nên sự cạnh tranh trong khu vực tư nhân do sự khan hiếm vốn đầu tư. Khi đó, hiệu quả của các gói kích thích kinh tế bị giảm hiệu quả do tác động của hiệu ứng Lấn át. Mặt khác, nếu nền kinh tế đạt dưới mức năng lực sản xuất tiềm năng và thặng dư vốn đầu tư thì tăng thâm hụt ngân sách không tạo nên sức cạnh tranh trong khu vực tư nhân. Trong hoàn cảnh này, các gói kích cầu sẽ hiệu quả hơn. Nói chung, sự thay đổi trong thâm hụt ngân sách chính phủ chỉ thực sự có tác động đáng kể đến GDP của một quốc gia nếu nền kinh tế của quốc gia đó đạt dưới mức năng lực sản xuất tiềm năng. Trong cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008, nền kinh tế Mỹ duy trì dưới mức năng lực sản xuất tiềm năng và thặng dư vốn lớn, do đó tăng thâm hụt ngân sách giúp dòng vốn thặng dư không nằm trong tình trạng nhàn rỗi.
Những lý thuyết vĩ mô nằm sau hiện tượng lấn át có thể giúp đưa ra những phán đoán hữu ích cho nền kinh tế. Phân tích hiện tượng Lấn át theo quan điểm kinh tế vĩ mô, sự tăng nhu cầu vay nợ của chính phủ (do thâm hụt ngân sách) dịch chuyển đường cầu sang phải và lên trên, làm tăng lãi suất thực tế. Lãi suất thực tế cao hơn dẫn đến tăng chi phí cơ hội cho việc vay nợ, làm giảm mức độ nhạy cảm của lãi suất trong các khoản chi (trong đầu tư và tiêu dùng). Trong trường hợp này, chính phủ đã “lấn át” đầu tư.
thumb|270x270px|Đường IS dịch chuyển sang phía bên phải, khiến lãi suất tăng (i), tăng GDP thực (Y).
Những yếu tố xác định mức độ “lấn át”
Mức độ ảnh hưởng của việc điều chỉnh lãi suất làm giảm sự mở rộng sản lượng kinh tế do tăng chi tiêu chính phủ được xác định bởi:
Thu nhập tăng nhiều hơn lãi suất nếu đường LM thoải hơn
Thu nhập tăng ít hơn mức tăng lãi suất nếu đường IS thoải hơn
Tỉ lệ tăng của thu nhập và lãi suất càng lớn hơn hệ số nhân thì đường IS càng có xu hướng nằm ngang.
Trong từng trường hợp, khi chính phủ tăng chi tiêu. mức độ lấn át càng lớn thì lãi suất càng tăng nhiều.
Nhà kinh tế học Laura D’Andrea Tyson đã viết (6/2012): “Việc tăng thâm hụt ngân sách, dù bằng hình thức tăng chi tiêu chính phủ hay giảm thuế, đều làm tăng tổng cầu. Tuy nhiên, mức độ ảnh hưởng của nó đến sản lượng, việc làm và tăng trưởng còn phụ thuộc vào sự thay đổi của lãi suất. Nếu nền kinh tế gần đạt đến mức tiềm năng, các khoản vay của chính phủ bù thâm hụt làm tăng lãi suất. Lãi suất tăng làm giảm hay nói cách khác, “lấn át” đầu tư tư nhân, kết quả làm giảm tăng trưởng. Các lý luận liên quan đến “lấn át” giải thích nguyên nhân tại sao thâm hụt ngân sách trầm trọng có ảnh hưởng xấu đến tăng trưởng, làm giảm sự hình thành vốn. Tuy nhiên, những lập luận này chủ yếu dựa trên ảnh hưởng của thâm hụt ngân sách đến lãi suất, mà mối quan hệ giữa thâm hụt ngân sách và lãi suất thì vô cùng đa dạng. Nếu nền kinh tế vượt mức tiềm năng, tăng nợ chính phủ không làm tăng lãi suất và do đó, không “lấn át” đầu tư tư nhân. Thay vào đó, tăng nợ chính phủ kích cầu, trực tiếp làm tăng việc làm và sản lượng đầu ra, kết quả làm tăng thu nhập và khuyến khích đầu tư tư nhân."
Do đó, việc thành lập các chương trình như vậy không chỉ đại diện cho những khoản không được bảo đảm trước đây, mà còn đại diện cho những người bị buộc phải chuyển đổi bảo hiểm y tế của họ từ tư nhân sang bảo hiểm công. Kết quả của việc chuyển đổi này là sự cải thiện đáng kể của các chương trình chăm sóc sức khoẻ và sự thay đổi của các chính sách liên quan. Trong các cuộc thảo luận của CHIP, những giả thiết này được cho là những thách thức đưa ra trong những dự án của Văn phòng Ngân Sách Quốc hội (CBO), và được sự đồng thuận trong tất cả các cuộc họp đồng thời được cho là giả thuyết phù hợp nhất về tác động của việc tăng nguồn tài trợ cho những chương trình này. CBO đặt giả thiết nhờ việc tăng nguồn tài trợ và thay đổi chính sách, nhiều trẻ em đã tham gia chương trình này, nhưng còn một số khác vẫn tham gia vào các chương trình bảo hiểm tư nhân. Đại đa số các trường hợp,thâm chí ở những bang có tỉ lệ tham gia của những người có tỉ lệ thu nhập gấp đôi tiêu chuẩn của hộ nghèo (khoảng $40,000 cho một hộ gia đình bốn người), không được tiếp cận với bảo hiểm y tế phù hợp cho con cái mình.
Trong trường hợp của CHIP và Medicaid, rất nhiều trẻ em đủ điều kiện tham gia mà không tham gia. Do đó, so sánh với Medicare, một chương trình bảo hiểm cho phép tự động tham gia đối với những đối tượng trên 64 tuổi, những người giám hộ trực tiếp cho trẻ em có thể được yêu cầu điền vào một mẫu đơn gồm 17 trang, đưa ra nhiều phương thức thanh toán tích hợp, cho phép có thể tham gia lại sau một năm, thậm chí còn tổ chức những đợt phỏng vấn trực tiếp để xác định điều kiện tham gia của trẻ. Những thủ tục nhằm loại trừ sự “lấn át” này có thể làm gián đoạn quá trình chăm sóc cho trẻ em, sự kết nối với chương trình chăm sóc y tế tại nhà và dẫn đến những tác động xấu đến sức khoẻ.
Lấn át cung
“Hiện tượng lấn át” cũng có thể xảy ra trong các chương trình từ thiện có sự can thiệp của các chính sách công của chính phủ. “Hiệu ứng lấn át” cũng xuất hiện trong lĩnh vực đầu tư mạo hiểm, theo đó nếu chính phủ tham gia đầu tư vào những doanh nghệp thương mại thì sẽ “lấn át” khu vực tài chính tư nhân.
Theo nhận định của một số chuyên gia kinh tế học, **hiệu ứng lấn át** trong kinh tế là hiện tượng xảy ra khi sự tham gia của chính phủ trong một lĩnh vực nào
nhỏ|358x358px|**[[Matilda Joslyn Gage**]] **Hiệu ứng Matilda** là một hiện tượng phân biệt đối xử giới trong công tác khoa học, trong đó những đóng góp của phụ nữ trong khoa học bị đánh giá thấp
**Bắc Kinh** (; ), là thủ đô của nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. Thành phố nằm ở miền Hoa Bắc, và là một trong số bốn trực hạt thị của Trung Hoa, với
thumb|right|Quang học nghiên cứu hiện tượng [[tán sắc của ánh sáng.]] **Quang học** là một ngành của vật lý học nghiên cứu các tính chất và hoạt động của ánh sáng, bao gồm tương tác
**Thái Lan**, gọi ngắn là **Thái**, quốc hiệu là **Vương quốc Thái Lan**, là một quốc gia ở Đông Nam Á, phía bắc giáp Lào và Myanmar, phía đông giáp Lào và Campuchia, phía nam
**Vladimir Ilyich Lenin** (tên khai sinh: **Vladimir Ilyich Ulyanov**; – 21 tháng 1 năm 1924) là một nhà cách mạng, nhà chính trị và lý luận chính trị người Nga. Ông là người sáng lập
**Đại học Columbia**, tên chính thức là **Đại học Columbia ở Thành phố New York** () là một viện đại học nghiên cứu tư thục ở quận Manhattan, Thành phố New York, Hoa Kỳ. Một
nhỏ|phải|Diện tích của mỗi hình vuông màu tím trong hình bằng 1/4 diện tích của hình vuông nằm kế bên trái của nó (1/2×=1/4, 1/4×1/4=1/16). Tổng diện tích của tất cả các hình vuông này
Hà Lan, bất chấp diện tích và dân số thực sự khiêm tốn, có một phần đóng góp đáng kể trong quá trình hình thành nên xã hội hiện đại ngày nay. Đất nước Hà
**Nạn đói năm Ất Dậu** là một nạn đói lớn xảy ra tại miền Bắc Việt Nam trong khoảng từ tháng 10 năm 1944 đến tháng 5 năm 1945, làm khoảng từ 400.000 đến 2
**Viện Đại học Yale** (tiếng Anh: _Yale University_), còn gọi là **Đại học Yale**, là viện đại học tư thục ở New Haven, Connecticut. Thành lập năm 1701 ở Khu định cư Connecticut, Yale là
**Joseph Eugene Stiglitz**, Ủy viên Hội Hoàng gia FBA (sinh ngày 9 tháng 2 năm 1943) là một nhà kinh tế Hoa Kỳ và là một giáo sư tại Đại học Columbia. Ông nhận giải
**Biểu tình phản đối Luật đặc khu kinh tế và Luật An ninh mạng** (hay **Biểu tình Việt Nam 2018**) là một loạt các cuộc biểu tình bùng phát trên khắp Việt Nam vào tháng
**Viện** **đại-học Minnesota** (thường được gọi với các tên **The University of Minnesota**, **Minnesota**, **U of M**, **UMN**, hoặc chỉ đơn giản là **the U**) là một viện đại-học nghiên-cứu công-lập nằm ở hai đô-thị
**Khoa học và công nghệ luận** hay **khoa học, công nghệ và xã hội** (STS) là lĩnh vực nghiên cứu về tương tác qua lại giữa văn hóa, xã hội, chính trị với nghiên cứu
nhỏ|430x430px|BrdU (màu đỏ), thể hiện quá trình neurogenesis trong trung khu dưới hạt (SGZ) của vùng DG hồi hải mã. Hình ảnh minh họa này của Faiz và cộng sự, năm 2005. **Khoa học thần
:_Bài này nói về chủ nghĩa cộng sản như một hình thái xã hội và như một phong trào chính trị. Xin xem bài hệ thống xã hội chủ nghĩa, đảng cộng sản và chủ
**Học viện Công nghệ Georgia** (tiếng Anh: _Georgia Institute of Technology_) (thường được gọi là **Georgia Tech, Tech** hoặc là **GT**) là một viện đại học công lập tọa lạc tại thành phố Atlanta, tiểu
**Bắc Kinh** có lịch sử lâu dài và phong phú, nguyên truy từ cách nay 3.000 năm. Trước khi Tần Thủy Hoàng thống nhất Trung Hoa vào năm 221 TCN, Bắc Kinh là thủ đô
TINH BỘT NGHÊ BẢO NAMTinh bột nghệ là thứ thảo dược rất tuyệt vời để làm đẹp. Sử dụng tinh bột nghệ vàng nguyên chất để làm đẹp thì bạn có thể yên tâm không
Học sinh Trường Quốc tế Mỹ, thủ đô [[Viên, Áo hát tại sự kiện trong khi cầm cờ đại diện cho 182 Quốc gia Thành viên của Tổ chức Hiệp ước Cấm thử Hạt nhân
BỘT TRÀ XANH NGUYÊN CHẤT BẢO NAMTừ việc lựa chọn những lá trà xanh tốt nhất đến từ vùng đất Bảo Lộc và sản xuất thành dạng Bột Lá Trà Xanh, đến việc cải tiến
**Đại học Quốc tế Florida** là một trường đại học nghiên cứu công lập với khuôn viên chính tại University Park, Florida, Hoa Kỳ. Được thành lập vào năm 1965 bởi Quốc hội Florida, trường
**Sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất** (tên giao dịch chính thức: **Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất**; IATA: **SGN**; ICAO: **VVTS**) là sân bay quốc tế lớn nhất Việt Nam hiện tại.
**Văn học Nga** là thuật ngữ chỉ nền văn học của nước Nga và của người Nga di cư ra nước ngoài, đồng thời cũng chỉ nền văn học được viết bằng tiếng Nga. Gốc
**Kính vạn hoa** là một bộ truyện dài nhiều tập của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh. Bộ truyện gồm 54 tập truyện mang tính hài hước kể về những chuyện vui buồn trong giới học
**Văn học Nhật Bản** là một trong những nền văn học dân tộc lâu đời nhất và giàu có nhất thế giới nảy sinh trong môi trường nhân dân rộng lớn từ thuở bình minh
[[Tội ác|Tội phạm - một dạng hiển nhiên của lệch lạc.]] **Sự lệch lạc**, hay còn gọi là **Sự lầm lạc**, **Hành vi lệch lạc**, (tiếng Anh: _deviance_ hoặc _deviant behavior_) là một khái niệm
thumb|Cháy rừng ở tỉnh [[Mae Hong Son (tỉnh)|Mae Hong Son, tháng 3 năm 2010]] Tăng trưởng kinh tế đầy kịch tính của **Thái Lan** đã gây ra nhiều **vấn đề môi trường**. Đất nước này
nhỏ|Phải|Một con hươu bị [[bạch tạng và trở thành hươu trắng do đột biến]] **Đột biến sinh học** là những biến đổi bất thường trong vật chất di truyền ở cấp độ phân tử (DNA,
**_Kinh Thi_** () là một bộ tổng tập thơ ca vô danh của Trung Quốc, một trong năm bộ sách kinh điển của Nho giáo. Các bài thơ trong _Kinh Thi_ được sáng tác trong
thumb|upright=1.3|Các [[hàm sóng của electron trong một nguyên tử hydro tại các mức năng lượng khác nhau. Cơ học lượng tử không dự đoán chính xác vị trí của một hạt trong không gian, nó
**Lịch sử địa chất học** ghi chép quá trình phát triển của địa chất học. Địa chất học là khoa học nghiên cứu về nguồn gốc, lịch sử và cấu trúc của Trái Đất. Trong
nhỏ|phải|Một người vô gia cư và say xỉn ở [[Việt Nam]] nhỏ|Một người đàn ông vô gia cư ở [[Paris.]] **Vô gia cư** là một trạng thái phản ánh điều kiện và tính chất xã
**Trường Đại học Dartmouth** (tiếng Anh: _Dartmouth College_; thường gọi là _Dartmouth_, phát âm ) là một đại học nghiên cứu tư thục 254 năm tuổi thuộc nhóm Ivy League danh giá nhất Hoa Kỳ,
**Đại học Leeds** là một viện đại học ở Leeds, Tây Yorkshire, Anh, thành lập vào năm 1831. Ban đầu nó có tên là Cao đẳng Khoa học Yorkshire và sau đó là Cao đẳng
thế=Một vầng hào quang 22° quanh Mặt Trời, được nhìn thấy trước trại cơ sở Annapurna, Annapurna, Nepal.|nhỏ|347x347px|Một vầng hào quang 22° quanh Mặt Trời, được nhìn thấy trước trại cơ sở Annapurna, [[Annapurna, Nepal.]]
Nguyên lý hoạt động của kính hiển vi quét chui hầm **Kính hiển vi quét xuyên hầm**, hay **kính hiển vi quét chui hầm** (tiếng Anh: _Scanning tunneling microscope_, viết tắt là **_STM_**) là một
**_Trang Tử_**, hay còn được biết đến rộng rãi hơn trong tiếng Việt với tên gọi **_Nam Hoa kinh_**, là một tác phẩm triết học, văn học Trung Quốc cuối thời Chiến Quốc (476–221 TCN)
**Philip Kotler** (sinh ngày 27 tháng 5 năm 1931 tại Chicago, Hoa Kỳ) là giáo sư marketing nổi tiếng thế giới; _"cha đẻ"_ của marketing hiện đại, được xem là huyền thoại duy nhất về
Mặc dù sự thân mật nói chung có liên quan đến tình yêu lãng mạn và ham muốn tình dục, nhưng theo quan điểm **giải phẫu học thần kinh về sự thân mật** thì cần
**Trường Đại học Xây dựng Hà Nội** (tiếng Anh: _Hanoi University of Civil Engineering_, viết tắt là **HUCE**) là một trong những trường đại học kỹ thuật hàng đầu tại Việt Nam, đồng thời đứng
**Mô hình Ramsey- Cass- Koopmans** hay còn gọi là **mô hình tăng trưởng Ramsey**, là một mô hình tăng trưởng kinh tế tân cổ điển được dựa trên kết quả nghiên cứu của Frank P.
phải|nhỏ|310x310px| "Bible House", trụ sở của Hiệp hội Thánh kinh Pennsylvania, hiệp hội lâu đời nhất ở Hoa Kỳ, thành lập vào năm 1808. **Hiệp hội Thánh kinh** (chữ Đức: _Bibelgesellschaft_, chữ Anh: _Bible society_),
**Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh** (UMP; tiếng Anh: _University of Medicine and Pharmacy at Ho Chi Minh City_) một trường đại học đầu ngành y khoa tại Việt Nam, có sứ
**Brasil thuộc Hà Lan**, hay còn gọi là **Tân Hà Lan**, là phần phía bắc của thuộc địa Bồ Đào Nha ở Brasil, cai quản bởi Cộng hòa Hà Lan trong quá trình Hà Lan
**_Five Nights at Freddy's_** (tạm dịch phiên âm tiếng Việt: **_Năm đêm ở nhà hàng Freddy's_**, và thường được viết tắt là **_FNaF_**) là một loạt thương hiệu truyền thông của Hoa Kỳ được sản
**_Siêu đại chiến_** (tựa gốc tiếng Anh: **_Pacific Rim_**; tên khác: **_Vành đai Thái Bình Dương_**) là một bộ phim điện ảnh đề tài quái vật và khoa học viễn tưởng của Mỹ năm 2013