✨Giải Grammy cho album của năm

Giải Grammy cho album của năm (tiếng Anh: Grammy Award for Album of the Year) là một hạng mục giải thưởng do Viện hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Thu âm Quốc gia Hoa Kỳ trao tặng, nhằm "tôn vinh các cá nhân/tập thể có thành tựu nghệ thuật, kỹ thuật xuất sắc trong lĩnh vực thu âm, mà không xét đến doanh số bán album hay vị trí trên các bảng xếp hạng âm nhạc." Với tên gọi thông dụng là "The Big Award", album của năm vừa là hạng mục giải thưởng danh giá nhất tại giải Grammy, vừa là một trong bốn hạng mục lớn bên cạnh các giải nghệ sĩ mới xuất sắc nhất, thu âm của năm và bài hát của năm. Các giải này đều được trao tặng hàng năm kể từ lễ trao giải Grammy lần đầu tiên vào năm 1959. Đương kim giải thưởng là Beyoncé.

Luật nhận giải

Qua nhiều năm, ban tổ chức đã thay đổi quy định về những người được trao giải:

• 1959–1965: Chỉ dành cho nghệ sĩ.
• 1966–1998: Nghệ sĩ và nhà sản xuất nhạc.
• 1999–2002: Nghệ sĩ, nhà sản xuất nhạc, kỹ sư thu âm hoặc người trộn âm.
• 2003–2017: Nghệ sĩ, nghệ sĩ khách mời, nhà sản xuất, kỹ sư thu âm hậu kỳ, kỹ sư thu âm hoặc người trộn âm (mixer).
• 2018–2020: Nghệ sĩ, nghệ sĩ khách mời, nhạc sĩ sáng tác bài hát (mới), kỹ sư thu âm hậu kỳ, kỹ sư thu âm hoặc người trộn âm (chỉ dành cho những người được đề tên trong ít nhất 33% thời lượng của album)
• 2021–2023: Nghệ sĩ, nghệ sĩ khách mời, nhà sản xuất nhạc, nhạc sĩ sáng tác bài hát (mới), kỹ sư thu âm hậu kỳ, kỹ sư thu âm và người trộn âm (không xét đến thời lượng được đề tên trong album)
• 2024–: Nghệ sĩ, nghệ sĩ khách mời, nhạc sĩ sáng tác bài hát (mới), kỹ sư thu âm hậu kỳ, kỹ sư thu âm hoặc người trộn âm (chỉ dành cho những người được đề tên trong ít nhất 20% thời lượng của album)

Số lượng đề cử của hạng mục lần lượt được mở rộng lên tám đề cử (2019) và mười đề cử (2022). Bắt đầu từ lễ trao giải năm 2024, số lượng đề cử đã được điều chỉnh lại thành tám đề cử.

Album của năm được trao cho toàn bộ album, giải thưởng này được trao cho nghệ sĩ, nghệ sĩ khách mời, nhà sản xuất nhạc, kỹ sư thu âm hậu kỳ, kỹ sư thu âm và người trộn âm có đóng góp đáng kể lên album ấy. Giải tương tự là thu âm của năm - được trao cho một đĩa đơn hoặc một bài của album. Giải này được trao cho nghệ sĩ, nhà sản xuất nhạc, kỹ sư thu âm hậu kỳ, kỹ sư thu âm hoặc người trộn âm cho bài hát đó.

Thành tích

nhỏ|upright|[[Taylor Swift là người thắng giải thưởng đến bốn lần. Cô là phụ nữ đầu tiên thắng cử hai và ba lần, đồng thời là nghệ sĩ duy nhất được đề tên chính cho cả bốn lần chiến thắng. Cô thắng cử vào các năm 2010, 2016, 2021 và 2024. Cô là nữ nghệ sĩ nhận được nhiều đề cử nhất (7 đề cử).]] nhỏ|upright|[[Frank Sinatra là nghệ sĩ đầu tiên thắng cử hai lần và chung cuộc đoạt được ba giải. Ông thắng cử vào các năm 1960, 1966 và 1967. Ông là nghệ sĩ nhận được nhiều đề cử nhất (8 lần) ở hạng mục này.]] nhỏ|upright|[[Stevie Wonder đã thắng cử đến ba lần vào các năm 1974, 1975 và 1977.]] nhỏ|upright|[[Paul Simon có ba lần thắng cử, gồm hai lần được đề tên là nghệ sĩ chính (1976 và 1987).]] nhỏ|upright|[[U2 là nhóm nhạc duy nhất có hai lần đoạt giải (1988 và 2006).]] nhỏ|upright|[[Adele đã thắng cử hai lần vào các năm 2012 và 2017.]] Serban Ghenea (làm kỹ sư thu âm/người trộn âm) là người thường xuyên chiến thắng hạng mục này nhất với năm giải. Taylor Swift (làm nghệ sĩ biểu diễn), John Hanes (làm kỹ sư thu âm/người trộn âm), Tom Coyne và Randy Merrill (làm kỹ sư thu âm hậu kỳ) đã có bốn lần đoạt giải. Tiếp đến là Frank Sinatra, Stevie Wonder và Paul Simon (làm nghệ sĩ biểu diễn); Jack Antonoff, David Foster, Daniel Lanois, Phil Ramone và Ryan Tedder (làm nhà sản xuất album); Tom Elmhirst, Mike Piersante và Laura Sisk (làm kỹ sư thu âm/người trộn âm); và Bob Ludwig (làm kỹ sư thu âm hậu kỳ). Mỗi cá nhân đều có ba lần giành chiến thắng. Coyne, Ghenea, Hanes và Ludwig là những người duy nhất thắng giải ba năm liên tiếp. Trong số các nghệ sĩ biểu diễn, Paul McCartney dẫn đầu với chín đề cử: năm lần khi là thành viên của The Beatles, ba lần với album solo và một lần với tư cách thành viên của Wings. George Harrison (cựu đồng đội ban nhạc của McCartney) nắm giữ tổng cộng tám đề cử: năm lần khi là thành viên của The Beatles, một lần cho album solo, một lần cho album trực tiếp với bạn bè và một lần với tư cách thành viên của Traveling Wilburys. Sinatra dẫn đầu trong số các nghệ sĩ biểu diễn solo với tám đề cử: bảy lần cho các album solo và một lần cho album song ca. Taylor Swift sở hữu nhiều đề cử nhất (10 đề cử) trong số các nghệ sĩ nữ, kế đến là Barbra Streisand (6 đề cử). Swift cũng là nghệ sĩ biểu diễn đầu tiên giành chiến thắng hạng mục này đến bốn lần. Taylor Swift là nữ nghệ sĩ solo đầu tiên giành hai giải trở lên. Jones giành giải lần hai với tư cách nghệ sĩ khách mời trong album River: The Joni Letters của Herbie Hancock, còn Krauss thắng cử lần hai nhờ làm nghệ sĩ khách mời trong album soundtrack O Brother, Where Art Thou?.

Năm 2020, Billie Eilish (18 tuổi) là người trẻ nhất thắng cử khi được đề tên nghệ sĩ chính, sau chiến thắng với album When We All Fall Asleep, Where Do We Go?. The Peasall Sisters, Sarah (13 tuổi), Hannah (9 tuổi) và Leah (7 tuổi) là những người nhỏ tuổi nhất thắng cử hạng mục sau khi được ghi công đóng góp cho album soundtrack O Brother, Where Art Thou? – Soundtrack. Leah Peasall là người nhỏ tuổi nhất từng chiến thắng một hạng mục bất kỳ của Grammy. Người nhỏ tuổi nhất từng xuất hiện trong một tác phẩm giành giải album của năm là Aisha Morris (con gái của Stevie Wonder), cô bé xuất hiện lúc còn rất nhỏ trong bài "Isn't She Lovely?" của album Songs in the Key of Life.

Christopher Cross và Billie Eilish là những nghệ sĩ duy nhất giành trọn bộ bốn "hạng mục chính" của Grammy trong một năm, gồm album của năm, thu âm của năm, bài hát của năm và nghệ sĩ mới xuất sắc nhất. Adele là nghệ sĩ đầu tiên đoạt giải album của năm, bài hát của năm, nghệ sĩ mới xuất sắc nhất và thu âm của năm trong các năm khác nhau. Năm nghệ sĩ được vinh danh giải album của năm và nghệ sĩ mới xuất sắc nhất trong cùng một năm gồm: Bob Newhart (The Button-Down Mind of Bob Newhart vào năm 1961), Lauryn Hill (The Miseducation of Lauryn Hill vào năm 1999), Norah Jones (Come Away with Me vào năm 2003), Christopher Cross (Christopher Cross vào năm 1981) và Billie Eilish (When We All Fall Asleep, Where Do We Go? vào năm 2020).

Một số tác phẩm tạo nên cột mốc ở giải album của năm: Come Dance with Me! của Frank Sinatra là album nhạc traditional pop giành chiến thắng; Getz/Gilberto của Stan Getz và João Gilberto là album jazz đầu tiên thắng cử; Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club Band của The Beatles là tác phẩm rock đầu tiên thắng giải; By the Time I Get to Phoenix của Glen Campbell là album đồng quê đầu tiên chiến thắng; The Miseducation of Lauryn Hill của Hill là album hip hop đầu tiên thắng cử;

Frank Sinatra và Stevie Wonder là những người duy nhất thắng cử hai năm liên tiếp khi được đề tên là nghệ sĩ chính: Sinatra thắng cử vào các năm 1966 (September of My Years) và 1967 (A Man and His Music), còn Wonder thắng cử vào các năm 1974 (Innervisions) và 1975 (Fulfillingness' First Finale). Lauryn Hill và Bruno Mars cũng giành giải hai năm liên tiếp, nhưng một lần họ thắng là trong vai trò sản xuất thay vì nghệ sĩ. Năm 2000, Hill thắng cử trong vai trò sản xuất sau khi từng thắng cử trong vai trò nghệ sĩ vào năm 1999.

The Beatles là những nghệ sĩ đầu tiên duy nhất (tính đến nay) được đề cử giải album của năm trong năm năm liên tiếp (1966–1970). Frank Sinatra nhận được đề cử trong bốn năm liên tiếp giai đoạn 1959–1961 (hai đề cử tại lễ trao giải đầu tiên vào năm 1959). Ông nhận thêm ba đề cử liên tiếp nữa trong giai đoạn 1966–1968. Barbra Streisand (1964–1967) và Kendrick Lamar (2016–2019) cũng nhận được đề cử trong bốn năm liên tiếp, trong khi Lady Gaga (2010–2012) được đề cử hạng mục trong ba năm liên tiếp.

Beyoncé, Billy Joel, Kendrick Lamar và Taylor Swift là những nghệ sĩ biểu diễn duy nhất được đề cử album của năm nhờ bốn album phòng thu liên tiếp, trong khi The Beatles, Stevie Wonder, Steely Dan, Bonnie Raitt, Dixie Chicks, Kanye West, Lady Gaga, Adele và Billie Eilish chỉ nhận được đề cử cho ba album phòng thu liên tiếp. Stevie Wonder và Adele là hai nghệ sĩ duy nhất thắng cử hạng mục nhờ các album ra mắt liên tiếp. Wonder thắng cử cho Innervisions, Fulfillingness' First Finale và Songs in the Key of Life, còn Adele thắng cử cho 21 và 25.

Quincy Jones, Lauryn Hill và Bruno Mars là những nghệ sĩ biểu diễn duy nhất giành giải khi được đề tên nghệ sĩ chính và nhà sản xuất. Họ giành giải với tư cách nghệ sĩ chính cho các album Back on the Block(Jones), The Miseducation of Lauryn Hill (Hill) và 24K Magic (Mars), ngoài ra họ còn đoạt giải với tư cách sản xuất các album Thriller của Michael Jackson (với Jones), Supernatural của Santana (với Hill) và 25 của Adele (với Mars). Đóng góp của Mars cho album 25 được ghi danh dưới tên đội sản xuất The Smeezingtons. Những tác phẩm này được trình bày trực tiếp trước một lượng khán giả nhỏ. Một đĩa nhạc soundtrack truyền hình là The Music from Peter Gunn cũng có hai lần được ghi danh chiến thắng. Hai album hài kịch từng giành chiến thắng hạng mục gồm: The Button-Down Mind of Bob Newhart và The First Family.

Ban nhạc và nghệ sĩ có nhiều lần chiến thắng

Tám nghệ sĩ đã có hai lần trở lên đoạt giải (không xét đến ghi danh là nghệ sĩ chính, bộ đôi hay ban nhạc, đồng thời không phân biệt là nhà sản xuất, người trộn âm hay kỹ sư thu âm).

Ghi chú

Quy trình

Từ năm 1995 đến năm 2021, các thành viên của Viện hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Thu âm Quốc gia đã đưa ra những ứng viên được đề cử giải album của năm. Một danh sách gồm 20 đĩa nhạc dẫn đầu được nộp cho Ủy ban đánh giá đề cử (Nominations Review Committee) - một nhóm thành viên ẩn danh được sàng lọc đặc biệt. Sau đó họ sẽ chọn ra năm đĩa nhạc dẫn đầu để trao một đề cử hạng mục cho từng tác phẩm qua một cuộc bỏ phiếu đặc biệt. Các thành viên còn lại tiếp tục bình chọn tác phẩm thắng cử trong số 5 đề cử kia. Năm 2018, ban tổ chức thông báo số lượng album được đề cử đã tăng lên tám album. Năm 2021, Viện hàn lâm thông báo Ủy ban đánh giá đề cử sẽ bị giải thể, còn các đề cử cuối cùng cho album của năm sẽ được quyết định qua các lá phiếu do thành viên của Viện bầu chọn. Bắt đầu từ năm 2022, số lượng đề cử hạng mục tăng lên 10 đề cử. Tuy nhiên, quyết định tăng số lượng đề cử này được đưa ra 24 giờ trước khi các đề cử chính thức được công bố, dù cho Viện hàn lâm đã hoàn thành danh sách sơ bộ các đề cử. Sự việc đã tạo điều kiện cho Evermore của Taylor Swift và Donda của Kanye West nhận được đề cử, khi mà các album này nhận được số phiếu bầu chọn cao nhất cùng tám đề cử khác. Tính đến lễ trao giải năm 2024, số đề cử đã được giảm xuống còn tám đề cử.

Đề cử và chiến thắng

Thập niên 1950

Thập niên 1960

Thập niên 1970

Thập niên 1980

Thập niên 1990

Thập niên 2000

Thập niên 2010

Thập niên 2020

Ghi chú