✨Let Go (album của Avril Lavigne)
Let Go là album phòng thu đầu tay của ca sĩ kiêm nhạc sĩ sáng tác bài hát người Canada Avril Lavigne, do Arista Records phát hành vào ngày 4 tháng 6 năm 2002. Giới phê bình mô tả Let Go là một album pop-punk và alternative rock với âm hưởng mang phong cách grunge. Album đã bán được hơn 16 triệu bản trên toàn thế giới, trở thành album bán chạy nhất trong sự nghiệp của Lavigne cho đến nay và là album bán chạy nhất thế kỷ 21 của một nghệ sĩ Canada.
Khi mới ra mắt, Let Go nhận được nhiều đánh giá tích cực từ các nhà phê bình âm nhạc. Album được ghi nhận là đĩa nhạc pop đầu tay ấn tượng nhất năm 2002. Theo Billboard, đây là album bán chạy thứ 21 của thập niên đó. Album được chứng nhận 7 đĩa Bạch kim bởi Hiệp hội Công nghiệp Ghi âm Hoa Kỳ (RIAA) và đạt chứng nhận Kim cương tại Canada. Let Go cũng đạt chứng nhận đa Bạch kim ở nhiều quốc gia, bao gồm Anh Quốc – nơi Lavigne trở thành nữ nghệ sĩ solo trẻ tuổi nhất có album đứng đầu bảng xếp hạng. Album tiếp tục được quảng bá thông qua chuyến lưu diễn Try to Shut Me Up Tour từ tháng 12 năm 2002 đến tháng 6 năm 2003. Album cùng các đĩa đơn của nó đã mang về cho Lavigne 8 đề cử giải Grammy, bao gồm Nghệ sĩ mới xuất sắc nhất, hai lần đề cử Bài hát của năm và Album giọng pop xuất sắc nhất.
Let Go vừa được coi là một trong những album có ảnh hưởng nhất đầu thập niên 2000, vừa góp phần đưa pop-punk vào dòng nhạc chủ đạo và thúc đẩy sự nổi lên của các nghệ sĩ pop-punk nữ cũng như nữ ca sĩ kiêm nhạc sĩ, đánh dấu sự chuyển dịch khỏi phong cách bubblegum pop thống trị thời kỳ đó. Trong một cuộc bình chọn của độc giả Rolling Stone, Let Go được xếp thứ 4 trong danh sách album hay nhất thập niên 2000. Ngày 18 tháng 3 năm 2013, Let Go được tái phát hành dưới dạng bộ đôi cùng album phòng thu thứ hai của cô, Under My Skin – vốn thuộc sở hữu của hãng RCA Records.
Hoàn cảnh ra đời
Tháng 11 năm 2000, Ken Krongard (đại diện bộ phận tìm kiếm và quản lý nghệ sĩ - A&R) đã mời Antonio "L.A." Reid (giám đốc hãng Arista Records lúc ấy) tới phòng thu của nhà sản xuất Peter Zizzo ở Manhattan để nghe Lavigne trình bày. Buổi thử giọng kéo dài 15 phút của Lavigne làm Reid "quá đỗi ấn tượng" đến mức anh ngay lập tức ký hợp đồng để cô về dưới trướng Arista, với giá trị 1,9 triệu đô la Mỹ (USD) cho hai album cùng khoản tiền ứng trước 900.000 USD để sáng tác nhạc. Thời điểm đó, Lavigne nhận ra mình rất hợp với nhóm bạn trượt ván tại trường cấp ba ở quê nhà - hình ảnh ấy sau này được truyền tải qua album đầu tiên của cô. Dù yêu thích trượt ván, cô lại cảm thấy bất an khi ở trường. Được trang bị hợp đồng thu âm, Lavigne quyết định bỏ học để tập trung cho sự nghiệp âm nhạc. Tuy nhiên, cô vẫn phải thông báo quyết định này với bố mẹ: "Tôi không thể từ chối [hợp đồng thu âm]. Đây là ước mơ cả đời tôi. Họ hiểu tôi khao khát điều này đến mức nào và bao nhiêu công sức tôi đã bỏ ra."
Lavigne chuyển đến Los Angeles để cộng tác với nhạc sĩ sáng tác và nhà sản xuất Clif Magness. Anh đã trao cho cô toàn quyền sáng tạo trong quá trình viết nhạc. Lavigne và Magness cùng sáng tác "Losing Grip" và "Unwanted" - những tác phẩm mà cô cho rằng phản ánh đúng tầm nhìn của mình cho cả album. Tuy nhiên, Arista không mấy hào hứng với những bản nhạc nặng chất guitar mà Lavigne sáng tác, khiến hãng đĩa phải tìm kiếm các nhà sản xuất khác để đáp ứng yêu cầu của họ.
Đã hai năm kể từ khi ký hợp đồng, Lavigne (khi ấy vẫn là một gương mặt vô danh) thu hút sự chú ý của nhóm sản xuất ba người The Matrix. Arista không thể định hướng phong cách phù hợp cho Lavigne, nên Sandy Roberton, quản lý của nhóm, đề xuất: "Sao không để cô ấy làm việc cùng The Matrix vài ngày xem sao?" Theo thành viên Lauren Christy, họ đã nghe những bản demo đầu tay của Lavigne và cảm nhận thấy "mang âm hưởng kiểu Faith Hill". Nhưng ngay khi thấy Lavigne bước vào phòng thu, The Matrix nhận ra phong cách âm nhạc mà cô đang theo đuổi hoàn toàn không ăn nhập với hình ảnh và thái độ của cô. Sau một giờ trò chuyện, họ nhận ra: "Cô ấy không hài lòng nhưng cũng chưa biết mình muốn gì."
The Matrix đã trình bày những ca khúc mang ảnh hưởng của Faith Hill - thể loại mà hãng đĩa muốn Lavigne thể hiện. Nhưng Lavigne thẳng thừng từ chối, khẳng định cô muốn những bản nhạc mang hơi hướng punk rock. Cô mở cho The Matrix nghe một ca khúc tự thu âm mà mình đặc biệt yêu thích - một track có âm thanh gợi nhớ đến ban nhạc rock System of a Down. May thay, trước khi thành lập The Matrix, các thành viên từng có kinh nghiệm làm nhạc pop-rock, nên họ nhanh chóng thấu hiểu gu âm nhạc của Lavigne và biết mình cần làm gì. Họ yêu cầu cô quay lại vào ngày hôm sau. Trong thời gian đó, họ sáng tác một ca khúc sau này trở thành "Complicated" và một bài khác tên "Falling Down" (xuất hiện trong album nhạc phim Sweet Home Alabama). Khi Lavigne trở lại, The Matrix trình bày hai ca khúc này - chúng chính là chìa khóa giúp cô nhận ra con đường nghệ thuật mình nên đi.
Khi Josh Sarubin (giám đốc bộ phận A&R và là người ký hợp đồng với Lavigne) nghe "Complicated", ông lập tức nhận ra đây chính là ca khúc dành cho cô. Lavigne trình bày bài hát này cho Reid và ông hoàn toàn ủng hộ hướng đi âm nhạc mà cô cùng The Matrix đang theo đuổi. Sau đó "Complicated" được chọn làm đĩa đơn chủ đạo của album. Reid yêu cầu Lavigne quay lại làm việc với The Matrix, ban đầu trong vòng một tháng. Arista trao cho nhóm toàn quyền sáng tác và sản xuất 10 ca khúc - công việc này kéo dài hai tháng. Album ban đầu được đặt tên là Anything but Ordinary (theo tên một ca khúc do The Matrix sản xuất), nhưng Lavigne đã đề nghị Reid đổi thành ''Let Go.****
Bìa album được chụp tại góc phố Broadway và Canal ở Manhattan, New York. Năm 2022, nhân kỷ niệm 20 năm phát hành album, Lavigne đã quay lại địa điểm này và tái hiện lại hình ảnh bìa album trong một video ngắn.
Sáng tác và thu âm
Cùng với The Matrix, Lavigne đã thu âm các ca khúc tại Decoy Studios, tọa lạc ở Valley Village - một vùng ngoại ô Los Angeles. Cô cũng hợp tác với nhạc sĩ kiêm nhà sản xuất Curt Frasca và Peter Zizzo - chủ phòng thu tại Manhattan nơi Lavigne từng thể hiện tài năng trước khi ký hợp đồng với Arista và cũng là nơi cô thu âm một số track nhạc. Scott Spock của The Matrix đảm nhiệm vai trò kỹ sư thu âm chính cho dự án, trong khi Tom Lord-Alge được giao phối trộn các bản nhạc. Lavigne thu âm trọn vẹn phần hát trên "trên nền khí nhạc đã được hoàn thiện gần như hoàn chỉnh". Spock tiết lộ Lavigne thường chỉ cần thu 5-6 lượt cho mỗi bài hát "và khoảng 90% bản thu cuối cùng đều lấy từ lượt đầu tiên hoặc thứ hai." The Matrix cũng đóng góp phần hát bè.
Khi được giới thiệu là một ca sĩ kiêm sáng tác nhạc, mức độ tham gia của Lavigne đã gây ra nhiều tranh cãi. Lavigne ngầm khẳng định mình là tác giả chính của album. Trong một bài phỏng vấn với tạp chí Rolling Stone, cho biết khi làm việc với The Matrix, một thành viên sẽ có mặt trong phòng thu khi họ sáng tác, nhưng không tham gia viết phần guitar, lời hay giai điệu. Theo Lavigne, cô và Christy cùng viết toàn bộ phần lời. Graham sẽ nghĩ ra một số đoạn guitar, "và tôi sẽ quyết định 'Ừ, tôi thích đoạn này' hoặc 'Không, tôi không thích'. Không có bài hát nào trong số đó là không phải của tôi."
The Matrix (nhóm sản xuất 6 bài hát cho Lavigne, trong đó năm bài xuất hiện trong album) lại có cách giải thích khác về quá trình hợp tác. Theo họ, chính họ đã viết phần lớn nội dung cho ba đĩa đơn: "Complicated", "Sk8er Boi" và "I'm with You" - ba bài này được sáng tác bằng guitar và piano. Christy chia sẻ: "Avril sẽ đến và hát vài giai điệu, thay đổi vài từ ngữ ở đây đó." Reid đã bổ sung quan điểm về vấn đề tác quyền: "Nếu tôi tìm kiếm một đĩa đơn cho nghệ sĩ, tôi không quan tâm ai là người viết. Avril có tự do làm điều cô ấy muốn và những ca khúc đều thể hiện góc nhìn của cô ấy... Avril luôn tự tin với ý tưởng của mình."
Dù cần những bản pop "để bứt phá" vào làng nhạc, Lavigne cảm thấy "Complicated" không thực sự phản ánh con người và kỹ năng sáng tác của cô. Dù vậy, cô vẫn biết ơn ca khúc này vì nó đã khởi động sự nghiệp cho cô thành công. Lavigne thiên về "Losing Grip" hơn, vì "nó có ý nghĩa hơn rất nhiều khi xuất phát trực tiếp từ chính người nghệ sĩ".
Phong cách âm nhạc
Let Go không chỉ được ca ngợi như một viên ngọc quý của pop-punk, mà còn được coi là album đã cách mạng hóa giới nhạc pop-punk bằng cách đưa thể loại này vào dòng phổ thông và góp phần thúc đẩy sự trỗi dậy của dòng nhạc pop chịu ảnh hưởng punk do các nữ nghệ sĩ dẫn dắt. Album còn được mô tả mang phong cách alternative rock, pop rock, và grunge. Clare Gehlich (The Statesman) nhận định album pha trộn giữa pop-punk, alternative rock và teen pop - những thể loại giúp tác phẩm của cô khác biệt với các đồng nghiệp cùng thời. Về mặt ca từ, album khai thác các chủ đề như sự thể hiện bản thân, tính kiên cường và trao quyền.
Dù hướng tới khán giả tuổi teen - chiến lược marketing giúp khởi động sự nghiệp Lavigne thành công, cô còn biểu diễn tại nhiều chương trình nghệ thuật đa ca sĩ do đài phát thanh tài trợ khắp nước Mỹ, giúp tăng doanh số album trong mùa lễ hội. Lavigne bắt đầu chuyến lưu diễn headline đầu tiên - Try to Shut Me Up Tour - diễn ra từ ngày 23 tháng 1 năm 2003 đến ngày 4 tháng 6 năm 2003. Cô lưu diễn cùng ban nhạc gồm tay trống Matthew Brann, tay bass Mark Spicoluk cùng hai tay guitar Jesse Colburn và Evan Taubenfeld - những người cô tập hợp sau khi ký hợp đồng. Trong tour, cô trình diễn toàn bộ ca khúc từ Let Go cùng các bản cover "Knockin' on Heaven's Door" (Bob Dylan) và "Basket Case" (Green Day).
Lavigne ghi hình buổi diễn tại Buffalo, New York vào ngày 18 tháng 5 năm 2003 - đêm cuối tour Bắc Mỹ kéo dài 5 tuần. DVD tour diễn My World phát hành vào ngày 4 tháng 11 năm 2003, do Arista Records và 20th Century Fox Home Entertainment đồng sản xuất. DVD bao gồm liveshow, phim hậu trường, 5 video ca nhạc cùng đĩa CD bonus 6 track có ca khúc "Why" chưa từng phát hành.
Đĩa đơn
"Complicated" được Arista phát hành làm đĩa đơn chủ lực cho album, đóng vai trò giới thiệu Lavigne đến mọi nhóm tuổi. Dù được kỳ vọng sẽ thu hút đa dạng đối tượng khán giả, video âm nhạc của ca khúc lại cho thấy Lavigne cùng ban nhạc gây náo loạn trong một trung tâm thương mại - "hình ảnh khiến người lớn tuổi chỉ muốn hét lên 'Dọn ngay đống hỗn độn đó đi!' hơn là chạy đi mua đĩa". Bài hát đứng đầu nhiều bảng xếp hạng và nhận hai đề cử giải Grammy cho bài hát của năm và trình diễn giọng pop nữ xuất sắc nhất.
"Mobile" ra mắt tại New Zealand vào tháng 5 năm 2003 với vai trò đĩa đơn thứ năm. Sau đó, ca khúc xuất hiện trong phim The Medallion (2003), Wimbledon (2004) và một cảnh ngắn trong phim Just Married. Năm 2011, một video ca nhạc chưa hoàn thiện của bài hát đã bị rò rỉ trên Internet, sử dụng các cảnh quay chính thức chưa từng được công bố.
Bản kỷ niệm 20 năm
Một phiên bản mới của Let Go (do John Feldmann phối lại) đã chính thức phát hành vào ngày 3 tháng 6 năm 2022, nhân dịp kỷ niệm 20 năm ra mắt album gốc. Đĩa tái bản này bao gồm bản thu âm mới của ca khúc "Breakaway". Ban đầu Lavigne đã sáng tác bài hát này vào năm 2001, sau đó chuyển lại cho ca sĩ người Mỹ Kelly Clarkson thu âm cho nhạc phim The Princess Diaries 2: Royal Engagement. Bản demo gốc do Lavigne thể hiện đã bị rò rỉ trên mạng từ năm 2014.
Đánh giá chuyên môn
Let Go nhận được nhiều đánh giá tích cực từ giới phê bình, đạt điểm 68/100 trên Metacritic - tổng hợp từ 9 bài đánh giá. Nhà phê bình Pat Blashill của tạp chí Rolling Stone nhận xét album "chứa đựng trọn vẹn 12 bản 'thánh ca' cuồng nhiệt phù hợp với TRL (Total Request Live)", khen ngợi Lavigne sở hữu "chất giọng tuyệt vời" và hợp tác với "đội ngũ sản xuất đình đám". Christina Saraceno từ AllMusic ghi nhận Lavigne "khéo léo thể hiện đa dạng phong cách" đồng thời là "nhạc sĩ có năng lực với kỹ thuật thanh nhạc vững vàng", dù cho rằng "ở độ tuổi này, cô vẫn đang tìm kiếm phong cách riêng, chịu ảnh hưởng từ những giai điệu lớn lên cùng". John Perry của tạp chí Blender tóm gọn Let Go là "màn ra mắt xuất sắc của dòng guitar-pop". Tạp chí Q khen ngợi Lavigne thể hiện "sự khôn ngoan âm nhạc vượt xa tuổi tác", trong khi Kaj Roth (Melodic) nhận xét cô "hát ngọt ngào với nhiều ca khúc mang hơi hướng Alanis Morissette". Jon Caramanica (Entertainment Weekly) chỉ chấm album điểm B−, cho rằng "album rock guitar đơn điệu này chỉ được cứu vãn bởi sự chân thành trong ca từ".
Một số nhà phê bình có chung nhận định về chất lượng lời bài hát. Saraceno nhận xét Lavigne "cần trưởng thành hơn trong khâu viết lời", chỉ ra "Sk8er Boi" bộc lộ "điểm yếu về ca từ" và cho rằng cách diễn đạt trong "Too Much to Ask" "gượng gạo đôi khi ngây ngô". Perry gọi lời "Sk8er Boi" là "ngây thơ đáng yêu", trong khi vài nhà phê bình khác cho rằng album không thực sự "nổi loạn" hay "chân thực" như quảng cáo. Trong một cuộc bình chọn của độc giả Rolling Stone, Let Go được xếp thứ 4 trong danh sách album hay nhất thập niên 2000.
Giải thưởng
Album đã mang về cho Lavigne vô số giải thưởng từ các tổ chức trên toàn thế giới. Thành công vượt trội về mặt thương mại đã giúp cô giành danh hiệu Nghệ sĩ mới xuất sắc nhất tại lễ trao giải Video âm nhạc của MTV 2002. Cô cũng xuất sắc đoạt 3 giải tại giải MTV châu Á 2003, bao gồm Nữ nghệ sĩ được yêu thích nhất, Nghệ sĩ đột phá nhất và Giải thưởng phong cách - trở thành nghệ sĩ đoạt nhiều giải nhất đêm đó. Tại giải Grammy 2003, album giúp Lavigne nhận được 5 đề cử, trong đó có Nghệ sĩ mới xuất sắc nhất và Album giọng pop xuất sắc nhất. Hai đĩa đơn "Complicated" và "I'm with You" lần lượt được đề cử ở hạng mục Bài hát của năm tại Grammy 2003 và 2004, nâng tổng số đề cử của album lên con số 8. Tại giải Juno 2003 được tổ chức ở Ottawa, Lavigne đã nhận 6 đề cử và xuất sắc giành 4 giải, bao gồm Album của năm và Nghệ sĩ mới của năm.
Diễn biến thương mại
Let Go đã đạt được thành công vang dội tại Mỹ, được tạp chí Entertainment Weekly vinh danh là một trong những album pop đầu tay ấn tượng nhất năm 2002. Theo Billboard, tính đến năm 2022, đây là một trong 15 album thành công nhất thế kỷ 21 dù không có đĩa đơn nào đạt vị trí số một trên bảng xếp hạng Billboard Hot 100. Album ra mắt ở vị trí thứ 8 trên Billboard 200 với 62.000 bản được bán ra trong tuần đầu, sau đó leo lên vị trí á quân. Thành tích này có được nhờ sức hút từ "Complicated" - ca khúc được phát sóng liên tục trên MTV. Doanh số ổn định giúp album giữ vững vị trí trong top 10 suốt 37 tuần liên tiếp.
Mỗi tuần, Let Go đều bán được ít nhất 100.000 bản cho đến cuối năm 2002, nhanh chóng cán mốc 2 triệu bản. Đến tháng 12 năm 2002, Entertainment Weekly báo cáo album đã bán được 3,9 triệu bản, trở thành album bán chạy thứ ba năm đó tại Mỹ. Số liệu cuối năm từ Nielsen SoundScan tiết lộ Let Go đạt 4,1 triệu bản chỉ sau 30 tuần phát hành. Album được Hiệp hội Công nghiệp Ghi âm Hoa Kỳ (RIAA) chứng nhận hai bạch kim và trở thành album debut có doanh số cao nhất 2002, đồng thời là album bán chạy nhất của nữ nghệ sĩ. Ngày 30 tháng 4 năm 2003, RIAA nâng chứng nhận lên 6x Bạch kim (tương đương 6 triệu bản). Đây vẫn là album bán chạy nhất sự nghiệp Lavigne với 6,9 triệu bản tại Mỹ và hơn 16 triệu bản toàn cầu. Kỷ lục đã bị Joss Stone xô đổ vào tháng 10 năm 2004 với album Mind Body & Soul. Doanh số album bùng nổ trên toàn cầu nhờ sức hút liên tục của đĩa đơn "Sk8er Boi". Tại Anh, Let Go trở thành album bán chạy thứ 12 năm 2003 và được Hiệp hội Công nghiệp Ghi âm Anh (BPI) chứng nhận 6x Bạch kim. Đây là album bán chạy nhất của một nghệ sĩ Canada trong thế kỷ 21 (tính đến năm 2008). Ở Úc, Let Go được Hiệp hội Công nghiệp ghi âm Úc (ARIA) chứng nhận 7x Bạch kim năm 2003 với hơn 490.000 bản đã phân phối đến các nhà bán lẻ. mang đến lựa chọn khác biệt giữa bối cảnh nhạc teen pop thống trị thời đó. Charlotte Oliver (tạp chí Heat) cho rằng các ca khúc đã kết hợp nhuần nhuyễn pop đại chúng và alternative rock, khiến cả hai nhóm fan đều say mê. Khi nhìn lại, nhiều tạp chí âm nhạc xếp Let Go vào hàng những album đầu tay vĩ đại nhất. CBC Music nhấn mạnh Lavigne đã tiếp bước Alanis Morisette, Sarah McLachlan, Celine Dion và Shania Twain để chứng minh "nữ nghệ sĩ Canada có thể tạo ra những album bán chạy nhất làng nhạc pop đại chúng". Tạp chí Rolling Stone xếp hạng Let Go ở vị trí 225 trong danh sách album xuất sắc nhất thế kỷ 21, còn Toronto Star vinh danh đây là một trong những album Canada quan trọng nhất thập niên 2000.
Let Go được coi là một trong những tác phẩm định hình lại làng nhạc pop-punk, đưa thể loại này vào dòng chính thống và mở đường cho sự trỗi dậy của các ban nhạc/nghệ sĩ nữ trong dòng nhạc này. Album góp phần tái định hình âm thanh pop đương đại,
Phong cách âm nhạc của album giúp Lavigne tách biệt khỏi các đồng nghiệp như Britney Spears, Christina Aguilera hay NSYNC, cùng dòng bubblegum pop thống trị làng sóng phát thanh đương thời. trở thành tuyên ngôn phản kháng lại hình ảnh glamour, quá nữ tính và gợi cảm vốn là tiêu chuẩn ngành công nghiệp dành cho nữ nghệ sĩ trẻ. Andrew Leahey (AllMusic) nhận xét: "Cô trở thành một kiểu ngôi sao mới - không cần dựa vào video sexy hay âm nhạc gợi dục".
Let Go cùng những đĩa đơn của album đã đưa Avril Lavigne trở thành hiện tượng văn hóa, giúp cô trở thành nghệ sĩ dòng chính - một thành tựu hiếm có đối với nữ nghệ sĩ trong dòng nhạc vốn do nam giới thống trị. Dù không phải người đầu tiên khai phá phong cách này, FeFe Dobson, Kelly Osbourne, Lindsay Lohan, với công thức mà Jamieson Cox (Pitchfork) miêu tả là "những khúc riff sắc sảo, tiếng trống live mạnh mẽ, cùng lớp âm thanh nền lấp lánh".
Nhân kỷ niệm 20 năm phát hành vào năm 2022, CBC Music đã đăng tải nhận định từ 15 nhạc sĩ và nhà phê bình về giá trị văn hóa của album. Năm 2024, Clare Gehlich từ The Statesman nhận xét rằng sự trỗi dậy trở lại của văn hóa những năm 2000 và nhạc pop-punk đã làm nổi bật "tầm ảnh hưởng lâu dài" của album, mà theo cô đã vượt qua danh hiệu album đầu tay thông thường khi tiếp tục "định hình bức tranh âm nhạc hai thập kỷ sau khi phát hành". Theo Manavis, lễ kỷ niệm 20 năm của album trùng hợp với "sự đánh giá lại văn hóa Y2K bởi một thế hệ quá trẻ để có thể nhớ về nó". Tương tự, Aimee Phillips từ Gigwise nhận định rằng album đã "khắc họa thế giới tuổi teen một cách súc tích đến mức vẫn còn vang vọng cho đến ngày nay, chứng minh rằng đây không chỉ là album của thế hệ millennial mà còn thấm sâu vào nhận thức của Gen Z".