✨David Lynch

David Keith Lynch (20 tháng 1 năm 1946 – 16 tháng 1 năm 2025) là một cố nhà làm phim, họa sĩ kiêm nhạc sĩ người Mỹ. Được đánh giá là một trong những nhà làm phim Hollywood vĩ đại nhất trong thế hệ của mình, ông nổi tiếng nhờ những bộ phim mang phong cách siêu thực, độc đáo, với những yếu tố kỳ ảo và bạo lực trong những tác phẩm của ông thường khiến người xem cảm thấy "ghê rợn, bị xúc phạm hoặc bối rối".

Sinh ra trong gia đình tầng lớp trung lưu tại Missoula, Montana, Lynch chu du khắp nước Mỹ khi còn nhỏ, trước khi theo học mỹ thuật tại Học viện Nghệ thuật Pennsylvania ở Philadelphia, nơi ông bắt đầu sản xuất những thước phim ngắn đầu tiên. Ông chuyển tới Los Angeles và sản xuất bộ phim dài đầu tiên, Eraserhead (1977). Sau khi tác phẩm siêu thực kinh dị này tạo tiếng vang trong cộng đồng phim đêm khuya, Lynch đạo diễn bộ phim tiểu sử về Joseph Merrick mang tên The Elephant Man (1980) mang về thành công lớn. Ông được De Laurentiis Entertainment Group chiêu mộ và thực hiện thêm hai bộ phim: khoa học viễn tưởng Dune (1984), gặp thất bại về doanh thu và chuyên môn; và Blue Velvet (1986) gây nhiều tranh cãi nhưng được giới phê bình đánh giá tốt.

Tiếp đó, Lynch tạo dựng loạt chương trình truyền hình cùng Mark Frost, bao gồm chương trình nổi tiếng Twin Peaks (1990–1991; 2017); phim tiếp nối Twin Peaks: Fire Walk with Me (1992); phim đồng hành Wild at Heart (1990) và phim gia đình The Straight Story (1999). Tập trung vào chủ đề siêu thực, ông liên tiếp phát hành ba bộ phim xoay quanh nội dung về "logic giấc mơ" và cách dẫn chuyện độc đáo: phim tâm lý ly kỳ Lost Highway (1997), phim neo-noir Mulholland Drive (2001) và phim kỳ bí Inland Empire (2006). Ông còn sản xuất nhiều chương trình lấy Internet làm trọng tâm, như phim hoạt hình DumbLand (2002) và phim hài kịch tình huống Rabbits (2002).

Ông đã phát hành 2 album đơn ca—Crazy Clown Time (2011) và The Big Dream (2013)—cùng âm nhạc trong nhiều bộ phim như "Ghost of Love" trong Inland Empire. Ông thành lập Quỹ David Lynch để hưởng ứng cho chương trình dạy Thiền học tại nhiều trường học; viết hai quyển sách—Images (1994) và Catching the Big Fish (2006); và đạo diễn nhiều video âm nhạc cùng quảng cáo.

Ông đã giành ba đề cử giải Oscar, bao gồm hai đề cử dành cho Đạo diễn xuất sắc nhất. Ông đã hai lần thắng giải César cho phim nước ngoài hay nhất, giải Cành cọ vàng tại Liên hoan phim Cannes, giải Sư tử vàng cho Thành tựu trọn đời vào năm 2006 tại Liên hoan phim Venice và giải Oscar danh dự vào năm 2019. Chính phủ Pháp vinh danh ông bằng Bắc đẩu bội tinh, là huân chương cao quý nhất của Nhà nước Pháp, với danh hiệu "Hiệp sĩ" năm 2002 và "Sĩ quan" năm 2007. Blue Velvet và Mulholland Drive được xem là những bộ phim vĩ đại nhất theo từng thập niên. The Guardian gọi Lynch là "đạo diễn quan trọng nhất của kỷ nguyên này".

Là người hút thuốc lâu năm, ông đã qua đời vì biến chứng của bệnh khí phế thũng sau khi được sơ tán khỏi nhà do vụ cháy rừng ở Nam California vào tháng 1 năm 2025.

Đầu đời và học vấn

Sự nghiệp điện ảnh

1967–1976: Phim ngắn và Eraserhead

1980–1989: Chủ nghĩa siêu thực dân túy

1990–1999: Twin Peaks

2000–2009: Mulholland Drive

2010–2019: Trở lại với mảng truyền hình

2020–2025: Báo cáo thời tiết và các dự án cuối cùng

Các tác phẩm khác

Những dự án chưa được thực hiện

The Angriest Dog in the World

The Cowboy and the Frenchman

Industrial Symphony No. 1

Hội họa

Âm nhạc

Thiết kế

Văn học

Website

Đời sống cá nhân

Các mối quan hệ

Quan điểm chính trị và xã hội

Thiền siêu việt

Bệnh tật và qua đời

Khả năng nghệ thuật

Phong cách

Chủ đề và motif

Nguồn cảm hứng

Cộng tác viên thường xuyên

Di sản

Sự nghiệp điện ảnh

Phim

Phim ngắn

Chương trình truyền hình

Video âm nhạc

Danh sách đĩa nhạc

;Album phòng thu Crazy Clown Time (2011) The Big Dream (2013)

;Album hợp tác *Lux Vivens (với Jocelyn Montgomery) (1998)

• BlueBOB (với John Neff) (2001)
• The Air Is On Fire (với Dean Hurley) (2007)
• Polish Night Music (với Marek Zebrowski) (2007)
• This Train (với Chrystabell) (2011)
• Somewhere in the Nowhere (với Chrystabell) (2016)
• Thought Gang (với Angelo Badalamenti) (thu âm 1992/93) (2018)
• Cellophane Memories (với Chrystabell) (2024)