Đại giáo đường Do Thái Warszawa (, ) là một trong những kiến trúc lớn nhất được xây dựng ở Ba Lan vào thế kỷ 19. Tại thời điểm mở cửa, đây được xem là Đại giáo đường Do Thái lớn nhất thế giới, nằm trên phố Tłomackie ở Warszawa.
Giáo đường phục vụ giới thượng lưu của người Do Thái ở Warszawa. Và giống như những nhà nguyện khác ở Đông Âu, giáo đường xây theo lối kiến trúc khá hiện đại mặc dù hoàn toàn không chạm đến những cải cách tôn giáo trong tư tưởng. Những bài giảng được truyền bá bằng tiếng Ba Lan chứ không phải tiếng Yiddish - ngôn ngữ gốc Do Thái, một dàn hợp xướng toàn nam đi cùng với buổi lễ và thậm chí còn có một dàn nhạc, chỉ chơi trong các đám cưới. Phụng vụ và các vấn đề nguyên tắc khác vẫn hoàn toàn không bị ảnh hưởng.
Giáo đường mở cửa ngày 26 tháng 9 năm 1878 trong lễ kỷ niệm Rosh Hashanah (năm mới của người Do Thái), nó đã bị Trung tướng SS (SS-Gruppenführer) Jürgen Stroop cho nổ tung vào ngày 16 tháng 5 năm 1943. Đây là hành động cuối cùng của người Đức nhằm phá hủy khu ổ chuột Do Thái ở Warszawa.
Lịch sử
Từ năm 1875 đến 1878, Đại giáo đường Do Thái do cộng đồng người Do Thái của Warszawa tại phố Tłomackie xây dựng, nằm ở cực đông nam của quận, nơi người Do Thái được chính quyền Hoàng gia Nga cho phép định cư. Kiến trúc sư chính là Leandro Marconi.
Ngày 16 tháng 5 năm 1943, sau cuộc nổi dậy Ghetto Warszawa, SS đã phá hủy tòa nhà. Giáo đường không được xây dựng lại sau chiến tranh, khi rất ít người Do Thái ở lại hoặc quay trở lại Warsaw sau Holocaust của Đức Quốc xã.
SS-Gruppenführer Jürgen Stroop sau đó đã kể lại trong đoạn hồi tưởng của ông ta:
"Thật là một cảnh tượng tuyệt vời. Một mảnh tuyệt vời của nhà hát. Lính của tôi và tôi đứng từ xa. Tôi cầm một thiết bị, nó sẽ kích nổ đồng thời tất cả các điện tích. Dòng Tên kêu gọi im lặng. Tôi liếc nhìn những sĩ quan và những người lính dũng cảm của tôi, họ mệt mỏi và bẩn thỉu, hắt bóng lên ánh sáng rực rỡ của những tòa nhà đang cháy. Sau cơn xúc động hồi hộp, tôi tĩnh tâm lại một lúc, rồi hét lên: 'Heil Hitler' và nhấn nút. Với tiếng sấm sét, và tiếng nổ cầu vồng điếc tai, vụ nổ dữ dội làm khói bụi bay lên không trung, một sự tôn vinh khó quên cho chiến thắng của chúng ta đối với người Do Thái. Ghetto Warszawa không còn nữa. Mệnh lệnh của Quốc Trưởng Adolf Hitler và Heinrich Himmler đã được thực hiện".
Từ thập niên 1980, địa điểm này đã bị thay thế bằng một tòa nhà chọc trời lớn, từng được gọi là Tòa nhà chọc trời Vàng và hiện được gọi chung là Tòa nhà chọc trời xanh ().
Hình ảnh
File:Nowa synagoga w Warszawie, inaugurowana uroczyście d. 26 b. m. (58848).jpg|Giáo đường Do Thái ngay sau khi được xây dựng vào năm 1878
File:Wielka Synagoga na Tłomackiem pomiędzy 1915 a 1918.jpg|Ảnh chụp Đại giáo đường Do Thái, c. 1915
File:Tlomackie synagoga 03.jpg|Bản kế hoạch của cấu trúc
File:Great Synagogue in Warsaw (03).jpg|Nội thất
File:Tlomackie synagoga.jpg|Hướng nhìn từ Tłomackie
File:Baruch Steinberg Wielka Synagoga na Tłomackiem.jpg|Giáo sĩ Do Thái Baruch Steinberg phát biểu trước Đại giáo đường Do Thái (1933), đọc tên những người đã ngã xuống, do Liên minh các Chiến binh Do Thái vì Độc lập Ba Lan tổ chức
File:Wielka Nieobecna Replika Wielkiej Synagogi na Tłomackiem 2013.JPG|Bản sao của giáo đường Do Thái xây dựng ở Warsaw, kỷ niệm 70 năm ngày nó bị phá hủy (2013)
File:Warsawsynagoga1.jpg|Mô hình giáo đường ở Beit Hatfutsot, Bảo tàng Người Do Thái, Tel-Aviv
File:Blekitny Wiezowiec in Warsaw.jpg|Địa điểm cũ của giáo đường Do Thái, Nhà chọc trời xanh
👁️
1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Đại giáo đường Do Thái Warszawa** (, ) là một trong những kiến trúc lớn nhất được xây dựng ở Ba Lan vào thế kỷ 19. Tại thời điểm mở cửa, đây được xem là
**Bảo tàng Lịch sử người Do Thái Ba Lan POLIN** () là một bảo tàng tại địa điểm của Khu Do Thái Warszawa cũ. Từ tiếng Do Thái _Polin_ trong tên tiếng Anh của bảo
nhỏ|[[Ze'ev Jabotinsky]] **Chủ nghĩa phục quốc Do Thái xét lại** (tiếng Hebrew: ציונות רוויזיוניסטית) hay **Chủ nghĩa Zion xét lại** là một phong trào trong Chủ nghĩa phục quốc Do Thái do Ze'ev Jabotinsky khởi
**Nghĩa trang Do Thái Warsaw** là một trong những nghĩa trang Do Thái lớn nhất ở châu Âu và trên thế giới. Nằm trên đường Okopowa của Warsaw và tiếp giáp Nghĩa trang Christian Powązki,
thumb|[[Nhà thờ Thánh Florian|Thánh đường Công giáo Rôma Thánh Florian ở Warszawa. Đại đa số những Người Ba Lan là tín đồ Kitô giáo.]] Ba Lan là một trong những quốc gia sùng đạo ở
**Franz Kafka** (3 tháng 7 năm 1883 – 3 tháng 6 năm 1924) là một tiểu thuyết gia và nhà văn viết truyện ngắn người Bohemia nói tiếng Đức, được giới phê bình đánh giá
**_Nghệ sĩ dương cầm_** (tựa tiếng Anh: **_The Pianist_**) là bộ phim điện ảnh chính kịch thuộc thể loại tiểu sử, chiến tranh do Roman Polanski đạo diễn và Adrien Brody thủ vai chính. Phim
Nạn diệt chủng **Holocaust** (từ tiếng Hy Lạp: **': _hólos_, "toàn bộ" và _kaustós_, "thiêu đốt"), còn được biết đến với tên gọi **Shoah_' (tiếng Hebrew: , _HaShoah'', "thảm họa lớn"), là một cuộc diệt
thumb|Varsovian Trumpet Call **Warszawa** (; phiên âm "Vác-sa-va"), tên chính thức là **Thành phố Thủ đô Warszawa** () là thủ đô và là thành phố lớn nhất của Ba Lan. Thành phố đô thị của
Tính đến ngày 31/5/2018, Giáo hội Công giáo bao gồm 3,160 khu vực thuộc quyền tài phán giáo hội, trong đó có 645 Tổng giáo phận và 2,236 Giáo phận, cũng như Đại diện Tông
**Phố cổ Warszawa** ( và thông tục là _Starówka_) là khu vực lâu đời nhất của Warszawa, Ba Lan. Nó được giới hạn bởi _Wybrzeże Gdańskie_, dọc theo sông Vistula, và bên cạnh các khu
nhỏ|phải|389x389px|Các nước có cơ quan đại diện ngoại giao thường trú của [[Việt Nam]] **_Cơ quan đại diện_** thực hiện chức năng đại diện chính thức của Nhà nước Việt Nam trong quan hệ với
Tất cả các hoạt động trong lịch sử của Ba Lan nhằm mục đích giáo dục và nuôi dạy. Các cấu trúc cơ bản mà các hoạt động giáo dục được thực hiện trong nhà
**Kaśka Béo** () ở Tłomackie là tên thông dụng cho một cái giếng mang phong cách tân cổ điển có nguồn gốc từ thế kỷ 18, nằm ở phố Tłomackie, giữa Đại lộ "Solidarności" gần
nhỏ|Dàn nhạc giao hưởng có thể biểu diễn kết hợp với dàn hợp xướng. Đây là **danh sách các dàn nhạc giao hưởng** trên Thế giới, ở các quốc gia hoặc vùng lãnh thổ, chỉ
**Khởi nghĩa Khmelnytsky**, còn gọi là **Chiến tranh Cossack–Ba Lan**, **Khởi nghĩa Chmielnicki**, **cuộc nổi dậy Khmelnytsky**, là một cuộc nổi loạn của người Cossack diễn ra từ năm 1648 đến năm 1657 trên các
**Janusz Korczak**, bút danh của **Henryk Goldszmit** (22 tháng 7 năm 1878 hoặc 1879 - 7 tháng 8 năm 1942 ), là một nhà giáo dục, tác giả viết cho trẻ em và nhà sư
**Hungary** () là một quốc gia không giáp biển thuộc khu vực Trung Âu. Có diện tích thuộc lưu vực Carpathian, nước này giáp với Slovakia về phía bắc, Ukraine về phía đông bắc, Romania
**Aleksandr I** (, Aleksandr Pavlovich; – ) là Sa Hoàng của đế quốc Nga từ 23 tháng 3 năm 1801 đến 1 tháng 12 năm 1825. Ông là người Nga đầu tiên trở thành Vua
nhỏ|200x200px|Cây sự sống trên thiên đường - Hình minh họa thế kỷ 15 **Cây sự sống** (tiếng Hebrew: עֵץ הַחַיִּים - _Ec ha-Chajim_) là cây trong vườn địa đàng theo Kinh Thánh, sinh trái ăn
**Kazimierz** (; ; ) là một khu vực lịch sử của Kraków và Phố cổ Kraków, Ba Lan. Từ khi thành lập ở thế kỷ 14 đến đầu thế kỷ 19, khu vực Kazimierz là
**Sự giải thể của Liên bang Xô viết** hay **Liên Xô tan rã** ( hoặc распад Советского Союза) là quá trình tan rã nội bộ của Liên bang Xô viết bắt đầu trong những năm
**Bohdan Zynovii Mykhailovych Khmelnytskyi** (tiếng Ruthenia: Ѕѣнові Богданъ Хмелнiцкiи; ; 6 tháng 8 năm 1657) là một quý tộc Ruthenia và chỉ huy quân sự của người Cossack Ukraina với tư cách Hetman của Quân
**Sobibór** (, or **_Sobibor_**) là một trại hủy diệt của Đức Quốc xã nằm ở vùng ngoại ô của làng Sobibor ở vùng lãnh thổ Ba Lan bị chiếm đóng của General Government trong Thế
Sân trong mái kính của công trình tháp IDS nhỏ|phải|Tháp IDS **Philip Cortelyou Johnson** (8 tháng 7 năm 1906 – 25 tháng 1 năm 2005) là một kiến trúc sư người Mỹ. Ông là giám
**Chư hầu** là một từ xuất phát từ chữ Hán (諸侯), trong nghĩa hẹp là để chỉ tình trạng các vị vua của các quốc gia thời Tiên Tần bị phụ thuộc, phải phục tùng
**Ida Haendel**, (15 tháng 12 năm 19281 tháng 7 năm 2020) là một nghệ sĩ vĩ cầm người Canada gốc Ba Lan. Ngoài việc là một thần đồng, bà đã hoạt động sự nghiệp hơn
**Đặng Thái Sơn** (sinh ngày 2 tháng 7 năm 1958) là một nam nghệ sĩ dương cầm người Việt Nam. Ông nổi danh sau khi đoạt giải nhất cuộc thi piano quốc tế Frédéric Chopin
**Benoît B. Mandelbrot** (20 tháng 11 năm 1924 14 tháng 10 năm 2010) là một nhà toán học người Pháp – Mỹ. Ông sinh ra ở Ba Lan, gia đình ông chuyển đến Pháp khi
phải|nhỏ|350x350px| Toàn cảnh quận Fordon **Fordon**, là một quận ở Bydgoszcz, Kuyavian-Pomeranian Voivodeship, Ba Lan, số lượng cư dân là vào khoảng 75.000 người. Tuy nhiên, lúc đầu quận chỉ có 8.000 cư dân. Hiện
**Đệ nhị Cộng hòa Ba Lan**, quốc hiệu là **Cộng hòa Ba Lan** ()**,** là một quốc gia ở Trung và Đông Âu, tồn tại từ ngày 7 tháng 10 năm 1918 đến ngày 6
**Frédéric François Chopin** (tên khai sinh là **Fryderyk Franciszek Szopen**; 1 tháng 3 năm 181017 tháng 10 năm 1849) là một nhà soạn nhạc và nghệ sĩ dương cầm người Ba Lan sống trong thời
**Lech Aleksander Kaczyński**, IPA: [] (18 tháng 6 năm 1949 – 10 tháng 4 năm 2010) là Tổng thống của Ba Lan và là một nhà chính trị của đảng bảo thủ Pháp luật và
**Chiến tranh Lạnh** (1947-1991, tiếng Anh: **Cold War**) là chỉ đến sự căng thẳng địa chính trị và xung đột ý thức hệ đỉnh điểm giữa hai siêu cường (đứng đầu và đại diện hai
Đây là một **Niên biểu các sự kiện diễn ra trong thời gian Chiến tranh thế giới thứ hai**, trong năm 1940. ## Tháng 1 năm 1940 :1: 10.000 quân Nhật mở cuộc phản công
**Chiến tranh thế giới thứ hai** (còn được nhắc đến với các tên gọi **Đệ nhị thế chiến**, **Thế chiến II** hay **Đại chiến thế giới lần thứ hai**) là một cuộc chiến tranh thế
**Đệ Nhất đế chế**, hay **chế độ Napoleon**, tên chính thức **Cộng hòa Pháp**, sau đó là **Đế quốc Pháp** (; ) là một chế độ chính trị trong lịch sử nước Pháp, do Napoléon
**Cuộc xâm lược Ba Lan 1939** – được người Ba Lan gọi là **Chiến dịch tháng Chín** (_Kampania wrześniowa_), **Chiến tranh vệ quốc năm 1939** (_Wojna obronna 1939 roku_); người Đức gọi là **Chiến dịch
**_A Real Pain_** là một bộ phim chính kịch hài năm 2024 do Jesse Eisenberg biên kịch, đạo diễn, là sản phẩm hợp tác sản xuất giữa Ba Lan và Hoa Kỳ. Eisenberg và Kieran
**Napoléon Bonaparte** (tên khai sinh là **Napoleone Buonaparte**; 15 tháng 8 năm 1769 – 5 tháng 5 năm 1821), sau này được biết đến với tôn hiệu **Napoléon I**, là một chỉ huy quân sự
**Cộng hòa Nhân dân Ukraina** là một nhà nước tồn tại ngắn ngủi tại Đông Âu. Hội đồng Trung ương Ukraina được bầu ra vào tháng 3 năm 1917 do kết quả từ Cách mạng
**Maria Salomea Skłodowska-Curie** (; ; 7 tháng 11 năm 1867 – 4 tháng 7 năm 1934), thường được biết đến với tên gọi đơn giản là **Marie Curie** ( , ), là một nhà vật
**Trung Đông** (tiếng Anh: Middle East, tiếng Ả Rập: الشرق الأوسط, tiếng Hebrew: המזרח התיכון, tiếng Ba Tư: خاورمیانه) là chỉ bộ phận khu vực trung tâm của 3 Châu Lục: Á, Âu, Phi, từ
**Ủy ban An ninh Quốc gia** (, ), viết tắt **KGB** (, ; ) còn được gọi là **Ủy ban An ninh Nhà nước**, là lực lượng cảnh sát mật chính, và là cơ quan
**Mikhail Nikolayevich Tukhachevsky** (tiếng Nga: _Михаи́л Никола́евич Тухаче́вский_) (16 tháng 2, 1893 – 12 tháng 6, 1937) là một chỉ huy Hồng quân, Tổng Tham mưu trưởng Hồng quân giai đoạn 1925-1928, Nguyên soái Liên
**Bratislava** () là thủ đô của Slovakia, có dân số 450.000 người, nó là một trong những thủ đô nhỏ của châu Âu nhưng vẫn là thành phố lớn nhất quốc gia này. Vùng đô
thumb|Isaac Bashevis Singer (1988) **Isaac Bashevis Singer** (, tháng 7 năm 1902 – 24 tháng 7 năm 1991) là nhà văn Mỹ gốc Do Thái Ba Lan đoạt giải Nobel Văn học năm 1978. ##
**Mikhail Sergeyevich Gorbachyov** (chính tả tiếng Anh: **Gorbachev**; phiên âm tiếng Việt: **Goóc-ba-chốp**; 2 tháng 3 năm 1931 – 30 tháng 8 năm 2022) là một chính khách người Nga, nhà lãnh đạo thứ tám
thumb|[[Cecil Rhodes và dự án đường sắt Cape-Cairo. Rhodes thích "tô bản đồ nước Anh màu đỏ" và tuyên bố: "tất cả những ngôi sao này... những thế giới bao la vẫn còn ngoài tầm
**Somalia** (phiên âm tiếng Việt: **Xô-ma-li-a**, ; ), tên chính thức **Cộng hòa Liên bang Somalia** (, ) là một quốc gia nằm ở Vùng sừng châu Phi. Nước này giáp với Djibouti ở phía