✨Cọc xiên người

Cọc xiên người

thumb|right|Bản chạm khắc của [[Justus Lipsius mô tả một người đàn ông bị xử tử bằng đóng cọc.]]

Cọc xiên người hay đóng cọc là một phương pháp tra tấn, hành hình tội phạm bằng cách dùng một vật thể sắc nhọn, chẳng hạn cọc, cột, giáo, móc, gây ra chấn thương xuyên thấu hoặc tác động làm thủng một phần thân cơ thể. Hình phạt này thường chỉ được áp dụng cho những tội danh "chống lại nhà nước". Trong nhiều nền văn hóa, thần thoại cũng như các sản phẩm nghệ thuật khác nhau, đóng cọc là phương pháp hành hình khắc nghiệt, tàn bạo nhất. Vào thời chiến, nhiều quốc gia sử dụng nó như một công cụ để đàn áp, khủng bố giới bất đồng cũng như trừng phạt những kẻ phản quốc hoặc bất tuân quân lệnh.

Những tội danh chịu tác động của phương thức xử tử này bao gồm âm mưu thực hiện những vụ trộm cướp chống lại chính sách bảo hộ của nhà nước trong giao thương cũng như vận tải, cướp mộ, vi phạm chính sách hoặc độc quyền của nhà nước hoặc phá vỡ các tiêu chuẩn buôn bán. Nhiều lý do văn hóa, tình dục và tôn giáo cũng được đặt lên bàn cân phán xét của phương thức ghê rợn này.

Các tài liệu tham khảo về phương thức hành hình này được tìm thấy sớm nhất ở Babylonia và Đế quốc Tân Assyria vào thế kỷ 18 trước Công nguyên.

Các phương thức thực hiện

Đóng cọc theo chiều dọc

thumb Trong nhiều trường hợp, việc xiên cọc một cá nhân theo chiều dọc đã được ghi nhận. Thương gia Jean de Thevenot đã cung cấp một báo cáo mục kích trực tiếp sự kiện này vào thế kỉ thứ 17 ở Ai Cập. Theo đó, một người đàn ông Do Thái lĩnh án tử hình vì cân gian trong buôn bán:

Thời gian sống sót

thumb|Bức tranh treo tường trên trần nhà ở [[Avudaiyarkoil tại quận Pudukottai, Tamil Nadu, Ấn Độ mô tả một cảnh đóng cọc. ]]

Khoảng thời gian ghi nhận sống sót của một cá nhân khi bị đóng cọc thường không cố định, có thể chỉ kéo dài vài giây hoặc vài phút, có trường hợp vài giờ. Tuy nhiên vẫn có trường hợp kéo dài từ 1 đến 3 ngày. Các lãnh chúa Hà Lan tại Batavia dường như đặc biệt thành thạo trong việc kéo dài thời gian sống. Có người từng chứng kiến một người đàn ông sống sót sau 6 ngày ghim trong cọc, vài người khác thì nghe các thầy lang địa phương bảo rằng một số người có thể sống sót sau 8 ngày. Yếu tố quan trọng, có lẽ quyết định trực tiếp đến thời gian sống sót dường như chính là cách thức đặt cọc: Nếu chiếc cọc đi vào các bộ phận "bên trong", các cơ quan nội tạng quan trọng có thể dễ dàng bị phá hủy, dẫn đến cái chết nhanh chóng. Tuy nhiên, bằng cách để chiếc cọc men theo chiều dài cột sống, quá trình xử tử sẽ không làm tổn thương các nội quan và tử tội có thể sống sót trong vài ngày.

Theo chiều ngang

Ngoài ra, cọc xiên người cũng có thể được thực hiện theo chiều ngang, chiều từ trước ra sau, có nghĩa là thông qua bụng, ngực hoặc xuyên trực tiếp qua tim đến lưng hoặc ngược lại.

Ở Đế quốc La Mã thần thánh (và nhiều nơi khác ở Trung / Đông Âu), những người phụ nữ giết trẻ sơ sinh của họ được đặt trong những ngôi mộ mở, và những chiếc cọc được đập vào trái tim họ, đặc biệt nếu trường hợp của họ có bất kỳ ngụ ý nào về phù thủy. Một mô tả chi tiết về một cuộc hành quyết được thực hiện theo cách này xuất phát từ Košice thế kỷ 17 (lúc đó ở Hungary, nay thuộc miền đông Slovakia). Đó là vụ án xử tử một người phụ nữ vì tội giết trẻ sơ sinh được thực hiện bởi một kẻ hành quyết và hai trợ lý. Đầu tiên, họ sẽ đào sẵn một cái hố sâu một sải tay rưỡi và đặt người phụ nữ vào trong đó. Họ sẽ cố định hai tay hai chân của cô bằng cách đóng những chiếc đinh xuyên qua chúng. Tên đao phủ sau đó đặt một bụi gai nhỏ trên mặt cô. Sau đó, hắn ta cầm một cây gậy ấn lên ngực cô để đánh dấu vị trí trái tim, trong khi những trợ lý của hắn sẽ lấp đất lên người phụ nữ nhưng vẫn chừa lại phần đầu nhô lên khỏi lớp đất theo lệnh của giáo sĩ, bởi vì nếu không thì cô sẽ chết ngay. Khi những tay trợ lý lấp hết đất lên rồi, tên đao phủ đã dùng kẹp lấy ra một cây gậy làm bằng sắt đã được nung nóng đỏ. Hắn sẽ đặt cây gậy sắt phát sáng bên cạnh cây gậy gỗ lúc nãy. Khi một trong những trợ lý của tay đao phủ đập cây gậy sắt vào, người trợ lý kia sẽ trút một nắm đất lên cái rãnh dưới đầu người phụ nữ. Người ta chỉ nghe được vỏn vẹn một tiếng hét, rồi mặt đất hơi rung chuyển lên trên một lát trước khi mọi thứ kết thúc.

Biến thể

Gaunching

thumb|Hình ảnh gốc lấy từ phiên bản năm 1741 của Tournefort: "Gaunche, một loại hình phạt được sử dụng trong cộng đồng người Thổ Nhĩ Kỳ."

Joseph Pitton de Tournefort, trong chuyến du hành nghiên cứu về thực vật học đến Levant những năm 1700–1702 đã có dịp chứng kiến phương thức đóng cọc thông thường, nhưng cũng kịp quan sát một phương thức khác gọi là "gaunching". Tử tội sẽ bị treo lên trên một sợi dây thừng và gắn cơ thể vào chiếc móc kim loại sắc nhọn. Sợi dây sau đó sẽ được thả ra cho rơi tự do. Phụ thuộc vào độ sâu của lưỡi câu khi xâm nhập vào cơ thể, anh ta có thể sống sót trong tình trạng bị xiên trong vài ngày. Trước thời đại của Tournefort 40 năm, de Thévenot cũng đề cập đến một phương thức gần như tương tự, tuy nhiên nó hiếm khi được sử dụng vì quá tàn nhẫn. Năm 1579, tức là trước cả thời của Thevenot đến 80 năm, Hans Jacob Breuning von Buchenbach cũng tận mục sở thị một biến thể khác của nghi thức này. Theo đó, một cái móc sắt lớn được cố định trên thanh ngang của giá treo cổ và tử tội sẽ bị buộc vào cái móc này. Chiếc móc sẽ đâm xuyên qua người anh ta từ bụng đến lưng. Điều này có nghĩa là tử tội sẽ hoàn toàn lơ lửng trên không trung với tay, chân và đầu hướng xuống phía dưới. Đứng trên đỉnh của thanh ngang, tên đao phủ sẽ thực hiện vô số đòn tra tấn đối với người đàn ông ở dưới mình.

Sự thật lịch sử:

Malaysia

Ở Malaysia trước 1960s, có 1 đạo luật gọi là Adat, cấm phụ nữ ngoại tình. Thiếu nữ nào phạm tội ngoại tình sẽ bị xử đâm cây gỗ vào hậu môn đến chết. Tiếng Malay gọi là "Hukum Sula". Hình phạt này được coi là du nhập vào Malay khi Hồi Giáo được truyền vào nước này, lan truyền đến cả các quốc gia như Indonesia, Singapore và được các Sultan chấp nhận làm cách xử tử chính cho phụ nữ. Rất phổ biến trong khu vực.

Đầu tiên, nữ phạm bị bắt nằm úp xuống đất, 2 tay trói sau lưng, có người dùng kìm lớn giữ chặt cổ cô ta xuống nền đất và giữ chặt, 2 người ghì chặt 2 bên hông, 2 chân bị kéo dạng ra rồi trói cả 2 cổ chân vào 2 đoạn dây thừng buộc vào 2 chiếc cọc gỗ ở 2 bên và căng dây hết mức có thể. Mục đích để cô ta không thể cựa quậy, giãy giụa khi đao phủ thi hành án. Sau đó, người ta sẽ chuẩn bị 1 chiếc cọc gỗ to gần bằng cổ tay người, dài khoảng 1m-2m tùy mục đích. Để tránh nữ nhân không chết ngay, cọc gỗ phần đầu được vót không nhọn mấy. Đao phủ chính sẽ dùng sức, từ từ đâm vào hậu môn cô ta khoảng 15 cm rồi giữ chặt. Sau đó, trợ lý đao phủ sẽ dùng chiếc búa gỗ đóng thật mạnh và đều vào đáy cọc. Cây cọc sẽ từ từ đâm dọc theo cơ thể nữ phạm nhân. Xiên lên đến dạ dày. Rồi họ cởi trói và dựng chiếc cọc gỗ ghim cơ thể cô gái cắm vào một cái lỗ được đào sẵn trên mặt đất. Bỏ mặc nạn nhân chịu đau đớn, dày vò trong 2-3 ngày mới chết.

Thế kỷ 18, 1 cô gái xinh đẹp tên Mahsuri đã bị xử tử oan bằng cách này. Vì quá ghen tị trước nhan sắc của Mahsuri nên nhiều phụ nữ khác đã vu oan cho cô ngoại tình khi chồng vắng nhà. May mắn thay, đao phủ chọc chệch hướng làm tổn thương 1 phần phổi nên nàng chết sau khi dựng cọc 1 tiếng.

Trung Đông

Nhà sử học hồi giáo Muhammad Ibn Tulun, đã ghi chép về các vụ xử tử trong lòng đế chế Mamluk tại vùng Levant:

Năm 1496, tại 1 phiên tòa, 2 đàn ông và 1 phụ nữ bị bắt vì tội giết người cướp của. Đại diện Sultan hạ lệnh xiên cọc qua hậu môn cả 3 bằng những thanh gỗ gần cái mương đối diện chuồng ngựa. 2 người đàn ông chết nhanh, còn người phụ nữ vẫn sống sót trên cây cọc, ả ta nói chuyện với mọi người đi ngang qua và mọi người cũng bắt đầu tò mò bắt chuyện với ả về cảm giác ả đang chịu. Đến tận buổi chiều. Nóng lòng, đại diện Sultan ra lệnh rút cọc ra và thông lại, lần này cô ta chết hẳn. Đó là 1 ngày kinh hoàng với mọi người quanh đó.

Ottoman

Đây là cách xử tử chính ở đế quốc Ottoman trong các cuộc chiến tranh xâm lược cũng như đối với tội phạm trong đế chế. Nam bị xiên qua hậu môn, nữ bị xiên qua âm hộ. Đôi khi là ngược lại.

Trong cuộc diệt chủng người Assyria và Armenia, các vụ xiên cọc diễn ra rất phổ biến. Aurora Mardiganian, 1 người sống sót sau vụ diệt chủng Armenia (1915–1923), đã phàn nàn về cảnh 16 cô gái trẻ người Armenia bị đóng đinh vào thập giá bởi quân Ottoman trong bộ phim Auction of Souls (1919) của Mỹ, dựa vào cuốn sách Ravished Armenia của bà. Bà ta tuyên bố những hình ảnh đó là sai sự thật:

"Những người Thổ đã không làm thập giá kiểu đó. Họ làm ra những cái cọc nhọn đầu. Lũ Thổ lột sạch quần áo các cô gái. Và đè ra hiếp dâm. Sau khi thỏa mãn, chúng bắt các cô ngồi lên những cọc gỗ vót nhọn đầu, đâm vào âm hộ. Đó là cách chúng giết người. Người Mỹ đã làm phim 1 cách văn minh hơn do họ không muốn những sự thật kinh khủng như vậy truyền đến tai nhiều người. Thay vào đó là sự dối trá ngọt ngào"
1 tu sĩ người Nga thăm 1 ngôi làng Cơ Đốc Giáo bị tàn phá ở tây bắc Ba Tư. Ông ta cho rằng đã có nhiều cái xác bị phân hủy của người dân bị xiên cọc còn sót lại. Ông ta viết: "Những cái xác bị cố định vào cái cọc chặt đến nỗi không thể rút ra. Buộc phải chôn cất họ cùng cái cọc."

Rumani

Vương công Vlad Dracula cũng học theo người Ottoman để chống lại kẻ thù và cai trị thần dân bằng hình phạt xiên cọc.

Anh

Thế kỷ 12, 1 lãnh chúa Norman đã dùng hình phạt xiên cọc gỗ qua hậu môn đối với người phạm tội trong lãnh địa của mình. Bất kể là nam hay nữ.

Trung Quốc

Ở Trung Quốc, hình phạt này được ghi chép bắt đầu từ thời nhà Thanh.

Tên gọi của hình phạt này là Thứ Hình: Thứ hình chỉ dùng một cọc gỗ cắm trong đất, phạm nhân ngồi trên cọc gỗ, để cọc gỗ cắm vào từ hậu môn, thông lên đến miệng hoặc xuyên ra ở ngực. Vua Ung Chính đã xử tử 1 người phóng uế gần Hoàng Lăng bằng cách này.

Nó còn có 1 biến thể là Phích Lịch Xa (Xe Sét Đánh): Đây là khổ chuyên dùng cho các nữ nhân cấu kết gian phu mưu hại trượng phu. Còn gọi là kỵ mộc lừa, nghĩa là dùng lừa gỗ, trên thân lừa có cắm một cọc gỗ nhỏ như ngón tay, thập phần khô ráp. Nữ phạm sẽ bị ấn ngồi lên lưng lừa nhiều lần, cọc gỗ sẽ đâm vào âm hộ hoặc hậu môn nàng, gây ra tổn thương thể xác.

Về sau, người ta dùng gỗ Đàn Hương vì nó có mùi thơm và không thấm máu. Họ bắt nạn nhân nằm úp, lấy cọc thẳng vót nhọn rồi 1 người đặt đầu nhọn vào dưới xương cụt nạn nhân chọc vào và giữ, 1 người dùng búa gõ đều đều vào đáy cọc. Sao cho cọc đâm từ hậu môn xuyên lên đến gáy. Rồi sau đó trói phạm nhân vào cây. 2-3 ngày sau mới chết.

Nam Phi

Thế kỷ 18, vua Shaka Zulu - người thống nhất các bộ lạc quanh vùng tạo nên nước Zulu, đã áp dụng cách hành hình đóng cọc qua hậu môn với kẻ thù cùng gia đình chúng. Các binh sĩ bị kết tội hèn nhát hay những người phụ nữ bị kết tội là phù thủy đều bị hành hình bằng cách này.

Loại cọc gỗ dài 40 cm được dùng chủ yếu. Đâm vào hậu môn rồi lấy búa gỗ gõ.

👁️ 2 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
thumb|right|Bản chạm khắc của [[Justus Lipsius mô tả một người đàn ông bị xử tử bằng đóng cọc.]] **Cọc xiên người** hay **đóng cọc** là một phương pháp tra tấn, hành hình tội phạm bằng
**Người Argentina** (; ngữ pháp: _argentinas_) là những người được xác định với quốc gia Argentina. Kết nối này có thể là dân cư, hợp pháp, lịch sử hoặc văn hóa. Đối với hầu hết
**Bá tước Dracula** là một ma cà rồng hư cấu nổi tiếng; một nhân vật phản diện và nhân vật chính của cuốn tiểu thuyết kinh dị _Dracula_ do Bram Stoker sáng tác vào năm
**Cá cóc sần** (Danh pháp khoa học: **_Tylototriton asperrimus_**) là một loài lưỡng cư trong họ Cá cóc Salamandridae thuộc Bộ Có đuôi Caudata. Loài này được phát hiện tại Lạng Sơn, Phú Thọ, Nghệ
**Vlad III, Vương công xứ Wallachia** (có biệt danh là **Vlad Ţepeş** [ˈvlad ˈt͡sepeʃ] tức **Vlad, kẻ xiên người**, hay còn gọi là **Dracula**/**Drăculea**, tức **con trai của rồng (Dracul)**, theo tiếng Romania; (1431 –
Bánh bò, một loại bánh gạo đặc trưng của Việt Nam **Bánh gạo** là tên gọi chỉ chung các loại bánh mặn và bánh ngọt được làm từ bột gạo. Một chiếc bánh gạo bất
**Đặng Chi** (chữ Hán: 鄧芝; Phiên âm: Dèng Zhī; 168–251) là một đại thần, tướng lĩnh nhà Thục Hán thời kỳ Tam Quốc trong lịch sử Trung Quốc. ## Thân thế Đặng Chi tự là
**Trang Tử** (chữ Hán: 莊子; 369—286 TCN), có tên là **Mông Lại** (蒙吏), **Mông Trang** (蒙莊) hay **Mông Tẩu** (蒙叟), là một triết gia và tác gia Đạo giáo. Tên thật của ông là **Trang
**Jack the Ripper** là một kẻ giết người hàng loạt không rõ danh tính, hoạt động ở những khu vực có đa phần người nghèo sinh sống, xung quanh khu Whitechapel, Luân Đôn, Anh vào
**_The Hand That Rocks the Cradle_** (tạm dịch: **_Bàn tay đưa nôi_**) là một bộ phim kinh dị tâm lý của Mỹ sản xuất năm 1992 do Curtis Hanson đạo diễn với sự tham gia
**_Hừng Đông_** (tiếng Anh: _Breaking Dawn_) là tiểu thuyết thứ tư và là tiểu thuyết cuối cùng trong bộ truyện _Chạng vạng_ của Stephenie Meyer. Cuốn tiểu thuyết được chia làm ba phần, phần đầu
Trương Đạo Lăng, người sáng lập tông phái **Thiên sư Đạo** (chữ Hán: 天师道), còn gọi là **Ngũ Đấu Mễ Đạo** (五斗米道, nghĩa là "đạo Năm Đấu Gạo"), **Chính Nhất Đạo** (正一道), **Chính Nhất Minh
**Chả cá** là một loại chả được làm từ cá. Chả cá kiểu châu Á thường chứa cá với đường, nước, bột nhồi và thịt bò. Nó có thể làm bằng sự kết hợp giữa
**Gốm sứ thời Minh** là bài viết về những sản phẩm gốm sứ làm ra tại thời nhà Minh, Trung Quốc, trong khoảng từ thế kỷ 15 đến thế kỷ 18 tại trấn Cảnh Đức.
**Kẹo hồ lô** (_giản thể_: 糖葫芦, phồn thể: 糖葫蘆, Hán Việt: Đường Hồ lô, pinyin: _tánghúlu_ hay 冰糖葫芦 - Băng Đường Hồ lô, bính âm: _bīngtánghúlu_,), là một loại kẹo với nguyên liệu chính là
Hồi ấy, tụi tui đóng quân gần Cơi Năm, nơi bác Ba Phi ở. Thỉnh thoảng, bác vô thăm tụi tui và cung cấp nhu yếu phẩm. Có lúc thì mấy cây thuốc gò, mấy
**Ẩm thực Hy Lạp** là một nền ẩm thực Địa Trung Hải. Nó có một số đặc điểm trung với ẩm thực truyền thống của Ý và Thổ Nhĩ Kỳ. Hiện nay người nấu ăn
[[Phở - món ăn mang tính biểu tượng quốc tế của ẩm thực Việt Nam]] **Ẩm thực Việt Nam** là cách gọi của phương thức chế biến món ăn, nguyên lý pha trộn gia vị
**Lục Kháng** (chữ Hán: 陆抗, 226 – 274) là tướng lãnh Đông Ngô thời Tam Quốc trong lịch sử Trung Quốc. ## Xuất thân Kháng tự Ấu Tiết, là con trai thứ của danh tướng
**Maroc**, quốc hiệu là **Vương quốc Maroc**, là một quốc gia có chủ quyền tại Bắc Phi, giáp Algérie về phía đông, giáp Địa Trung Hải và Đại Tây Dương về phía Bắc và Đông,
Thịt nướng trên vỉ nướng ngoài trời. **Thịt nướng hun khói** (_Barbecue_, đọc âm tiếng Việt là _Ba-bê-kiu_, viết tắt là **BBQ**) hay **thịt nướng vỉ** (tên gọi không chính thức, hay BBQ; ở Úc
nhỏ|phải|Một [[bữa ăn sáng truyền thống tại một Ryokan ở Kyoto. Các món ăn bao gồm thịt cá thu nướng, _dashimaki_ (trứng tráng Nhật Bản, ở đây theo phong cách Kansai), cơm, đậu phụ trong
**Đảo Hà Nam** là một bãi phù sa cổ, có địa hình thấp hơn mực nước biển (khi thủy triều lên) ở phía nam sông Chanh, chu vi đê 34 km, trong địa phận thị xã
Chó núi Entlebucher **Chó núi Entlebucher** (_Entlebucher Mountain Dog_) hay còn gọi là **chó chăn gia súc Entlebucher** là một giống chó chăn gia súc có nguồn gốc từ Thụy Sĩ. Chúng là một trong
**Lưu Nhất Minh** (1734-1821) là một nhà nội đan ở đời nhà Thanh, Trung Quốc, giữa các năm Càn Long và Gia Khánh. Ông hiệu là Ngộ Nguyên Tử, biệt hiệu là Tố Phác Tản
**Sông Bạch Đằng** là ranh giới giữa thành phố Hải Phòng và tỉnh Quảng Ninh ngày nay, gọi theo phiên âm chữ Nôm là Bạch Đằng Giang (白藤江). Từ Bạch (白) có nghĩa là trắng,
**Thiểm Tây** (, ) là một tỉnh của Cộng hoà Nhân dân Trung Hoa. Năm 2018, Thiểm Tây là tỉnh đông thứ mười sáu về số dân, đứng thứ mười lăm về kinh tế Trung
**Vuốt** hay **móng vuốt** là những cái móng cong, có đầu nhọn, được tìm thấy ở phần cuối của một ngón chân hoặc ngón tay trong hầu hết các loài động vật có màng ối
**Khu di tích lịch sử Bạch Đằng** là một quần thể gồm 10 điểm di tích nằm ở tả ngạn sông Bạch Đằng thuộc địa bàn thị xã Quảng Yên và thành phố Uông Bí,
thumb|Dương Hỗ **Dương Hỗ** (chữ Hán: 羊祜; 221-278) còn gọi là **Dương Hộ** hay **Dương Hựu**, tên tự là **Thúc Tử**, người Nam Thành, Thái Sơn, Thanh Châu, là nhà chiến lược, nhà quân sự,
Đây là danh sách các nhân vật xuất hiện từ tiểu thuyết võ hiệp **_Thiên long bát bộ_** của nhà văn Kim Dung. Có hơn 230 nhân vật trong cuốn tiểu thuyết, bao gồm cả
thumb|Tem bưu chính Nga cho thấy các đặc sản quốc gia điển hình được phục vụ ở Nga: những [[bánh kếp truyền thống của Nga, trứng cá muối, những bánh mì cuộn Đông Âu truyền
:thế=Sư trưởng Hà Dũng - Cao đồ của cụ Hà Châu biểu diễn Quan Âm chưởng; chặt bể gạch tuynel.|nhỏ|220x220px|Sư trưởng Hà Dũng - Cao đồ của cụ [[Hà Châu biểu diễn Quan Âm chưởng;
thumb|Ẩm thực Ý (theo chiều kim đồng hồ): [[Pizza Margherita, mì spaghetti alla carbonara, cà phê espresso, và kem gelato.]] **Ẩm thực Ý** đã phát triển qua nhiều thế kỷ với những biến động chính
**Tống sử** (chữ Hán: 宋史) là một bộ sách lịch sử trong Nhị thập tứ sử của Trung Hoa. Sách này kể lịch sử thời nhà Tống, tức là Bắc Tống và Nam Tống; được
**Quốc lộ 21C** là tuyến giao thông đường bộ nối từ đường vành đai 3, Hà Nội qua Hà Nam, Hòa Bình tới đường cao tốc Bắc – Nam phía Đông tại Ninh Bình với
**Nhà Tùy** (, 581-619) là một triều đại trong lịch sử Trung Quốc, kế thừa Nam-Bắc triều, theo sau nó là triều Đường. Năm 581, Tùy Văn Đế Dương Kiên thụ thiện từ Bắc Chu
**Tào Động tông** (zh. 曹洞宗 _cáo-dòng-zōng_, ja. _sōtō-shū_) là một trong năm Thiền phái của Thiền tông Trung Quốc, được sáng lập vào cuối nhà Đường bởi hai thầy trò Thiền sư Động Sơn Lương
**Chim cổ rắn** là các loài chim trong họ **Anhingidae**, bộ Chim điên (trước đây xếp trong bộ Bồ nông). Hiện nay còn tồn tại tổng cộng 4 loài trong một chi duy nhất, một
**_Sòng bạc hoàng gia_** (tựa gốc ) là bộ phim đề tài gián điệp công chiếu năm 2006 và là phần thứ 21 trong loạt phim điện ảnh _James Bond_ của Eon Productions, cũng như
Tiếng Việt tại Việt Nam hiện sử dụng chữ Quốc ngữ (chữ Latinh) là chủ yếu, áp dụng cách viết tắt không nhất định theo một thể duy nhất. Do các chữ Latinh không có
**Kukri** () hoặc **khukuri** (, ) là một loại mã tấu có nguồn gốc từ tiểu lục địa Ấn Độ, là loại vũ khí truyền thống thường đi cùng với những người Gurkha và Kirati
**Dừa** (_Cocos nucifera_) là một loài thực vật thân gỗ, thành viên thuộc họ Cau (Arecaceae) và là loài duy nhất còn sống thuộc chi _Cocos._ Dừa có mặt khắp nơi tại các vùng nhiệt
phải|Cổng đền Tranh- Ninh Giang **Đền Tranh**, còn gọi là **đền Quan Lớn Tuần Tranh**, là một ngôi đền cổ Việt Nam, thờ vị thần sông nước cai quản khúc sông ở gần bến đò
**Ẩm thực Croatia** không đồng nhất và được biết đến là ẩm thực của các vùng miền, vì mỗi khu vực của Croatia có truyền thống ẩm thực riêng biệt của mình. Nó bắt nguồn
Bò Angus ở [[nông trại tại Florida]] **Bò Angus** (tên đầy đủ là **Aberdeen Angus**) là một giống bò thịt có nguồn gốc từ vùng cao nguyên phía Bắc Scotland. Đây là một giống bò
thumb|Chợ pho mát ở [[Gouda]] thumb|[[Rijsttafel nhỏ tại một bữa tiệc ở Hà Lan]] **Ẩm thực Hà Lan** () hình thành từ truyền thống nấu ăn của người Hà Lan. Ẩm thực của quốc gia
**Trận Mang Sơn** (chữ Hán: 邙山之战, _Mang Sơn chi chiến_) là trận đánh lớn thứ tư giữa hai nước Đông-Tây Ngụy diễn ra vào năm 543 đời Nam Bắc triều trong lịch sử Trung Quốc.
**Chó sục Nga đen** (Black Russian Terrier) là những con chó sục cỡ vừa xuất xứ từ Nga thời Liên Xô cũ. Loài chó này mạnh mẽ và khỏe khoắn với một hệ thần kinh
**Stuart Appelle** (ngày 3 tháng 4 năm 1946 – ngày 27 tháng 6 năm 2011) là một giáo sư và nhà văn người Mỹ, quan tâm đến các chủ đề liên quan đến nhận thức