Chiến tranh thành Troia (còn được nhắc đến bằng các tên gọi như cuộc chiến thành Tơ-roa, chiến tranh Tơroa trong một số tài liệu) là một cuộc chiến quan trọng trong thần thoại Hy Lạp và được nhắc đến trong hai trường thi của Homer: Iliad và Odyssey. Cuộc chiến xảy ra khoảng 1184 TCN tại thành Troia.
Nguyên nhân
Chuyện bắt đầu bằng tiệc cưới của vua Hy Lạp Peleus và nữ thần biển Thetis. Tất cả các thần được mời tới dự tiệc, trừ ra Eris (Nữ thần Bất hòa, Xung đột, Lừa dối, Già nua, Buồn phiền), một nữ thần có tính nóng nảy, thường gây ra những tranh cãi giữa các thần. Tức giận, Eris bèn thả một quả táo vàng giữa bàn tiệc, có khắc chữ: "Cho người đẹp nhất!". Ba nữ thần Athena, Aphrodite và Hera tranh nhau quả táo. Zeus không thể phân xử được quả táo dành cho ai nên Thần đã trao lại trọng trách này cho Paris, chàng trai đẹp nhất châu Á và là hoàng tử thứ hai của thành Troia. Cả ba nữ thần đều hứa hẹn ban cho Paris những đặc ân nhưng cuối cùng Paris đã chọn Aphrodite, vì Aphrodite hứa sẽ ban cho chàng người phụ nữ đẹp nhất thế gian.
Một thời gian sau đó, Paris tới viếng thành Sparta, được vua Sparta là Menelaus trọng đãi, và đã gặp Helen, vợ của Menelaus, một người quả có sắc đẹp tuyệt vời. Được nữ thần Aphrodite giúp đỡ, Paris đã chiếm được trái tim của Helen, và khi Paris rời Sparta, Helen đã bỏ Menelaus trốn theo Paris. Menelaus vô cùng tức giận, bèn tìm cách trả thù Paris, gây ra cuộc chiến thành Troia.
Hình:Eris (Discordia).jpg|Eris
Image:Dish Thetis Peleus Louvre CA2569.jpg|Peleus và Thetis
Hình:Athena and Marsyas Copenhagen.jpg|Athena và Maryas, Copenhagen
Hình:Bouguereau venus detail.jpg|Aphrodite, tác phẩm _La Naissance de Vénus_, William-Adolphe Bouguereau, bảo tàng Orsay
Hình:Carracci - Jupiter et Junon.jpeg|Hera
Hình:Firenze-piazza signoria statue02.jpg|Menelaus
Hình:Sparta location.jpg|Sparte
Hình:The Judgement of Paris.jpg|Phán quyết của Paris
Hình:Helene Paris David.jpg|Helene và Paris
Chuẩn bị
Để chuẩn bị cho cuộc chiến, Menelaus tới cầu cứu anh là Agamemnon, vua của Mycenae, nhờ anh giúp trong công cuộc đoạt lại vợ. Đánh chiếm thành Troia không phải dễ vì phải chuyển quân qua biển, và thành Troia nổi tiếng kiên cố được xây dựng bởi bàn tay của hai vị thần là Apollo và Poseidon, cùng với một đoàn quân thiện chiến dẫn đầu bởi vị tướng tài ba Hector, hoàng tử anh trai của Paris. Agamemnon nhờ Odysseus, vị vua tài giỏi xứ Ithaca, tới thuyết phục Achilles, một chiến sĩ nổi tiếng bách chiến bách thắng. Odysseus còn tin rằng không có Achilles thì không bao giờ có thể chiếm được thành Troia.
Hình:Lekanis Agamemnon MNA Taranto.jpg|Agamemnon
Hình:Troas.png|Thành Troia
Hình:Hector Astyanax MN Jatta.jpg|Hector
Hình:Head Odysseus MAR Sperlonga.jpg|Odysseus
Achilles là con của nữ thần Thetis và Peleus, tuy mẹ thì bất tử nhưng bố là người trần, vì thế Achilles cũng sẽ như bố, không sống mãi mãi được. Để giúp sự trường tồn của con, Thetis đã dốc ngược người cậu bé, hai tay giữ bằng gót chân, rồi nhúng cả người cậu vào nước sông Styx, vậy cả người Achilles là mình đồng da sắt, chỉ có gân nơi gót chân là yếu vì khoảng đó không được nhúng nước. Tiên đoán con mình sẽ chết một ngày nào đó tại thành Troia, Thetis bèn giấu con trong cung điện của vua Lycomedes, giả làm gái. Trong công cuộc thuyết phục Achilles, Odysseus giả làm lái buôn tới bán nữ trang, và lúc trưng bày nữ trang cho các công chúa xem, đã vờ bỏ vài món vũ khí đẹp vào. Chỉ có Achilles là cầm cung tên lên ngắm nghĩa, nên đã bị lộ thân thế. Lấy danh vọng ra chiêu dụ, Odysseus đã rủ được Achilles đi theo vua Hy Lạp đánh trận, dù Achilles không phục tùng Agamemnon.
Diễn biến
Cuộc chiến này không chỉ xuất phát từ giới thần linh mà còn lôi kéo chính thần linh can dự vào và phân hóa họ thành hai phe. Phe ủng hộ thành Troia gồm nữ thần tình yêu và sắc đẹp Aphrodite và chồng là Chiến thần Ares, cùng thần ánh sáng Apollo. Phe kia thì là hai nữ thần thua cuộc là nữ thần trí tuệ Athena, người ủng hộ nhiệt thành cho Odysseus và nữ thần Hera.
Hình:Júpiter y Tetis, por Dominique Ingres.jpg|Thetis và Zeus
bảo tàng Granet d'Aix-en-Provence
Hình:Achilles by Lycomedes Louvre Ma2120.jpg|Achilles
bảo tàng Louvre
Hình:Ares Canope Villa Adriana.jpg|Ares
Hình:Lycian Apollo Louvre left.jpg|Apollo
bảo tàng Louvre
Trận chiến kéo dài mười năm, không phân thắng bại, vì thành Troia được xây bằng đá kiên cố, và được các nước lân cận giúp đỡ. Có một thời gian Achilles lại không chịu ra trận vì giận Agamemmon đã chiếm Briseis, một nàng nô lệ xinh đẹp. Khi người tình, Patroclus lấy áo mão của Achilles ra trận và bị Hector giết chết, thì lúc đó Achilles mới chịu trở lại trận chiến để trả thù cho Patroclus. Achilles và Hector đã đánh với nhau một trận kịch liệt, cuối cùng Achilles đã giết được Hector, nhưng quân Hy Lạp vẫn không làm sao vào được thành Troia, vì thành được giữ rất vững vàng.
Một ngày kia Odysseus, đã ra lệnh xây một con ngựa khổng lồ bằng gỗ, bên trong có các khoảng trống, quân Hy Lạp núp vào trong đó. Cả toán quân còn lại vờ nhổ trại, lên tàu rút lui ra khơi, để lại con ngựa khổng lồ. Người dân Troia tò mò đã lôi ngựa vào thành, dù rằng nữ tiên tri Cassandra và tu sĩ Laocoon đã có lời ngăn chặn. Cả thành liên hoan ăn mừng chiến thắng, và tối đó khi mọi người đã say ngủ vì uống rượu và nhảy nhót suốt ngày, thì các binh lính của Hy Lạp đã phá ngựa, chui ra và mở cửa thành cho quân đội Hy Lạp vào. Thế là quân Hy Lạp đã đánh giết tan tành quân đội thành Troia và đốt cháy thành. Trong trận chiến Achilles bị Paris, do đã được thần Apollo tiết lộ điểm yếu của Achilles, bắn vào gót chân và Achilles tử trận. Từ đó thành ngữ gót chân Achilles là để nói tới điểm yếu của một người hoặc một lực lượng.
Hình:Briseis Phoinix Louvre G152.jpg|Briseis
bảo tàng Louvre
Hình:Akhilleus_Patroklos_Antikensammlung_Berlin_F2278.jpg|Achilles và Patroclus
Hình:The Procession of the Trojan Horse in Troy by Giovanni Domenico Tiepolo (cropped).jpg|Con ngựa thành Troia
Hình:J G Trautmann Das brennende Troja.jpg|Thành Troia sụp đổ
Helen bị Melenaus bắt lại, nhưng Melenaus vẫn còn bị thu hút bởi sắc đẹp của Helen nên đã không giết nàng. Thành Troia bị đốt cháy, con của Hector bị tế thần để chấm dứt cuộc chiến 10 năm.
Hậu chiến
Tuy nhiên dư âm cuộc chiến thì vẫn còn. Trong lúc tàn phá thành Troia, quân Hy Lạp đã giết một nữ tiên tri lúc đang cầu khẩn nữ thần Athena. Thêm vào đó thần biển Poseidon có công khi giết chết vị tu sĩ già trong khi ông ngăn người thành Troia mang con ngựa gỗ vào thành, tuy nhiên vị thần này lại chẳng được nhớ tới khi cuộc chiến kết thúc. Việc làm này khiến cho gần như toàn bộ quân Hy Lạp bị chết trên biển khi trở về quê hương. Odysseus có lẽ là vị tướng may mắn nhất khi thoát được về Ithaca sau nhiều năm lênh đênh trên đại dương nhờ sự giúp đỡ từ Athena. Agamemnon thì bị giết khi trở về nhà bởi chính người vợ của mình, tương truyền là do bà đã ngoại tình với Aegisthus khi vị vua này ra trận, nên mới ra tay giết chồng.
Aeneas (con trai của Anchises và nữ thần tình yêu Aphrodite) bỏ chạy khỏi thành Troia và mang theo một nhóm người đến Ý. Theo thần thoại La Mã, Aeneas và nhóm người đó chính là thủy tổ của người La Mã. Những hậu duệ La Mã của họ sau này đã dần xây dựng thành Rome, sau đó chinh phục toàn bộ Ý, rồi tiếp đó chinh phục toàn bộ vùng quanh Địa Trung Hải, bao gồm cả Hy Lạp, kiến lập nên Đế quốc La Mã thống trị châu Âu suốt 500 năm.
Hình:Amphora death Priam Louvre F222.jpg|Priam, vua của thành Troia, cha của Paris bị Neoptolemus, con của Achilles giết
Hình:Poseidon sculpture Copenhagen 2005.jpg|Thần Biển Poseidon
Hình:The Return Of Agamemnon - Project Gutenberg eText 14994.png|Agamemnon trở về
Hình:Francesco Primaticcio 002.jpg|Odysseus trong phòng Penelope
Hình:Amphora Aineias Ankhises 470 BC Staatliche Antikensammlungen.jpg|Aeneas chạy khỏi thành Troia, bình gốm khoảng năm 470 TCN
Văn học
Thành ngữ
- Quả táo vàng
- Gót chân Achilles
- Con ngựa thành Troia
👁️
1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Chiến tranh thành Troia** (còn được nhắc đến bằng các tên gọi như **cuộc chiến thành Tơ-roa**, **chiến tranh Tơroa** trong một số tài liệu) là một cuộc chiến quan trọng trong thần thoại Hy
thumb|Con ngựa thành Troia xuất hiện trong phim [[Troy (phim)|năm 2004, hiện đang được triển lãm tại Çanakkale, Thổ Nhĩ Kỳ.]] phải|Tranh _Đám rước con ngựa thành Troia ở [[Troia_, họa sĩ Giovanni Domenico Tiepolo]]
Trong thần thoại Hy Lạp, **Helenus** (; , _Helenos_, ) là một nhà tiên tri cao quý và thông minh. Anh cũng là một hoàng tử của thành Troy vì là con trai của vua
**_Ilia_d** hay _**Ilias**_ (, _Iliás_, “Bài ca thành Ilion”) là một thiên sử thi Hy Lạp cổ đại được cho là của Homer sáng tác. Sử thi gồm 15.693 dòng (phiên bản hiện đại tiêu
**Paris** (tiếng Hy Lạp: ) cũng gọi là **Alexandros**, là con trai của vua Priam thành Troia, xuất hiện trong một số huyền thoại Hy Lạp. Paris có lẽ được biết nhiều nhất là trong
**_Odyssey_** (phát âm tiếng Anh: ; , ) là một trong hai thiên sử thi Hy Lạp cổ đại, cùng với sử thi _Iliad_, được cho là sáng tác bởi Homer. Đây là một trong
thumb|upright=1.5|Patroclus trong một bức bích họa cổ ở thành [[Pompeii]] Trong thần thoại Hy Lạp, được ghi lại trong sử thi Iliad của Homer, **Patroclus** / pəˈtroʊkləs / [a] (tiếng Hy Lạp cổ đại: Pátroklos,
Palamedes quỳ trước [[Agamemnon, tác phẩm Rembrandt sáng tác năm 1626]] Trong thần thoại Hy Lạp, **Palamedes** (tiếng Hy Lạp: Παλαμήδης) là con trai của Nauplius và vợ của ông, với nhiều tên gọi khác
Trong thần thoại Hy Lạp, **Priam** (; _Príamos_, ) là vị vua cuối cùng của thành Troia trong chiến tranh thành Troia và là con trai út của Laomedon. Ông là cha của người anh
upright|Một kỵ sĩ trên lưng ngựa nhỏ|phải|Một con ngựa kéo hạng nặng, có thể dùng để tải pháo **Ngựa** là động vật được sử dụng nhiều nhất trong cuộc chiến, nhất là chiến tranh thời
**Troia** (, _Troy_, , _Ílion_ hoặc , _Ílios_; và ; Hittite: 𒌷𒃾𒇻𒊭 _Wilusa_ hoặc 𒋫𒊒𒄿𒊭 _Truwisa_; hoặc _Troya_), còn được nhắc đến là **Tơ-roa** hay **Tơroa** trong một số tài liệu, là một thành phố
_Phán xét của Paris,_ [[Peter Paul Rubens, _năm_ 1636 (National Gallery, London)]] _Phán xét của Paris,_ [[Enrique Simonet, _năm_ 1904 (Museo de Málaga)]] **Phán xét của Paris** là phán xét nổi tiếng trong thần thoại
Trong thần thoại Hy Lạp, **Deidamia** (; tiếng Hy Lạp cổ: Δηϊδάμεια _Deïdameia_) là một công chúa xứ Scyros, con gái của vua Lycomedes. ## Thần thoại Deidamia là một trong bảy người con gái
nhỏ|
Mặt nạ được cho là của Agamennon, được phát hiện bởi [[Heinrich Schliemann tại Mycenae năm 1876 (dù chưa biết nó có đại diện cho một cá nhân hay không)]] Trong thần thoại Hy Lạp,Trong thần thoại Hy Lạp, **Philoctetes** (cũng gọi là **Philoktêtês** hay **Philocthetes**, Φιλοκτήτης) là con trai của vua Poeas của Meliboea ở Thessaly. Ông là một vị anh hùng Hy Lạp, là một cung thủ
nhỏ|Menelaus Trong thần thoại Hy Lạp, **Menelaus** (tiếng Hy Lạp cổ: Μενέλαος) là vị vua của thành Sparta trong thời kỳ Mycenae, chồng của Helen và là nhân vật trung tâm trong chiến tranh thành
Trong thần thoại Hy Lạp, **Tenes** hay **Tennes** () là một anh hùng của đảo Tenedos. Thể loại:Nhân vật trong thần thoại Hy Lạp Thể loại:Người trong chiến tranh thành Troia Thể loại:Tenedos Thể loại:Anh
_Aeneas chạy khỏi thành Troia đang bốc cháy_, [[Federico Barocci, 1598]] Aeneas đang vác cha mình [[Anchises ca. 520-510 TCN, Louvre (F 118)]] Trong thần thoại Hy Lạp, **Aeneas** (tiếng Hy Lạp: Αἰνείας, _Aineías_; phát
Trong thần thoại Hy Lạp, **Hector** (Ἑκτωρ), hoặc **Hektor**, là hoàng tử thành Troy, một trong những chiến binh vĩ đại nhất của cuộc chiến thành Troia. Hector là con trai của Priam, vua của
thumb|Các **điểm Troia** được đánh dấu [[điểm Lagrange|L4 và L5, màu đỏ, trên quỹ đạo của thiên thể xanh bay quanh thiên thể vàng. L4 và L5 là hai trong số 5 điểm Lagrange.]] Trong
**Hecuba** (; còn gọi là **Hecabe**; , ) là một hoàng hậu trong thần thoại Hy Lạp, vợ của vua Priam thành Troy trong chiến tranh thành Troy. ## Gia đình ### Cha mẹ Các
thumb|right|Calchas làm chủ trì lễ hiến tế Iphigenia, con gái của Agamemnon. **Calchas** (; , _Kalkhas_) là một nhà tiên tri mù trong thần thoại Hy Lạp. Calchas xuất hiện trong những cảnh mở đầu
thumb|"Cassandra và Ajax", hình minh họa trên chiếc bình cổ bằng đất nung ra đời khoảng năm 450 trước Công nguyên Trong thần thoại Hy Lạp, **Cassandra** hay **Kassandra** (tiếng Hy Lạp cổ: ) là
Trong thần thoại Hy Lạp, **Deiphobus** hay **Deiphobos** () là con trai của vua Priam và hoàng hậu Hecuba. Anh là hoàng tử của thành Troy và là người con trai lớn nhất của vua
nhỏ|phải|Helen và Menelaus: [[Menelaus định chém vào ngực Helen nhưng bị bất ngờ bởi vẻ đẹp của Helen nên đã rơi kiếm. Eros (đang bay) và Aphrodite (bên trái) đang chứng kiến cảnh tượng. Chi
Trong thần thoại Hy Lạp, **Chryses** (; Hy Lạp, Χρύσης _Khrúsēs_, có nghĩa là "vàng") là người trông coi đền thờ thần Apollo ở Chryse, gần với thành Troy. ## Gia đình Theo Eustathius của
Trong thần thoại Hy Lạp, **Astyanax** (; _Astyánax_, "người bảo vệ thành") là con trai của hoàng tử Hector thành Troy với công chúa Andromache. Một cái tên khác của Astynax là **Scamandrius** (tiếng Hy
nhỏ|Andromache thumb|_[[Andromache Mourning Hector_, tranh của Jacques-Louis David, 1783]] Trong thần thoại Hy Lạp, **Andromache** (; , ) là vợ của Hector, con gái của vua Eetion, người chị em của Podes và cũng là
thumb|Một cảnh trong vở kịch [[Andromache (kịch)|Andromache của Euripides: Orestes giết chết Neoptolemus tại đền thờ thần Apollo ở Delphi. Hermione là vợ của Neoptolemus lúc ấy nhưng quỳ gối trước đền thờ, tuyệt vọng
**Athena** hoặc **Athene**, còn có hiệu là **Pallas**, là một nữ thần Hy Lạp cổ đại gắn liền với trí tuệ, nghề thủ công mỹ nghệ và chiến tranh, Dòng chữ này có thể liên
thumb|_[[Chó sói đồi Capitoline_, tác phẩm điêu khắc về con sói cái đang cho cặp song sinh Romulus và Remus bú, đây là hình tượng nổi tiếng nhất có liên quan đến sự thành lập
thumb|[[Achilles và Ajax chơi trò chơi đốt xương được vẽ trên bình lekythos vào cuối thế kỷ 6, một loại bình đựng dầu sử dụng trong các tang lễ]] **Ajax** hoặc **Aias** (
nhỏ|phải|Hoạ phẩm về Achilles (A-sin) và Thetis nhỏ|phải|Achilles, [[bảo tàng Louvre]] nhỏ|Nhân mã Chiron đang chỉ dạy cho Achilles Trong thần thoại Hy Lạp, ** Achilles** hay **A-sin** (tiếng Hy Lạp: Ἀχιλλεύς) là nhân vật
nhỏ|Theo một số nguồn tin, chiếc cốc này cho thấy Hecamede trộn kykeon cho Nestor. Tondo của một chiếc cốc màu đỏ Attic, khoảng năm 490 TCN. Từ Vulci. **Nestor của Gerenia** (, _Nestōr Gerēnios_)
**Danh sách các cuộc xung đột ở châu Âu**, (được sắp xếp theo _bảng chữ cái_ và _thứ tự thời gian_), bao gồm: * Cuộc chiến tranh giữa các quốc gia châu Âu * Nội
Trong Thần thoại Hy Lạp, **Chryseis** (, , ) là một thiếu nữ sống ở thành Troia, con gái của Chryses (người trông coi điện thờ thần Apollo). Tên của cô trong Iliad, có nghĩa
**Diomedes** ( hoặc ) hoặc **Diomede** (; ) là một anh hùng trong thần thoại Hy Lạp, được biết đến khi tham gia Cuộc chiến thành Troia. Diomedes được sinh ra ở Tydeus và Deipyle
Mã Siêu và Trương Phi đại chiến tại Hà Manh Quan **Giao đấu** hay **giao đấu tay đôi** hay **đọ sức**, hoặc **giao phong**, **giao chiến**, **đấu tướng** là thuật ngữ mô tả về cuộc
**Apollo** (tiếng Hy Lạp: Απόλλων _Apóllon_) là thần ánh sáng, chân lý và nghệ thuật trong thần thoại Hy Lạp, thường được thể hiện dưới hình dạng một chàng trai tóc vàng, đeo cung bạc
Trong thần thoại Hy Lạp, **Laomedon** (; có nghĩa là "người cai trị nhân dân") là vua của thành Troia, con trai của Ilus và do đó là cháu trai của Ganymede và Assaracus. ##
**617 Patroclus** ( ) là một tiểu hành tinh kép. Nó được xếp loại tiểu hành tinh Troia, cùng chung quỹ đạo với Sao Mộc, nằm ở điểm Lagrange cân bằng bên L5 của Sao
Trong thần thoại Hy Lạp, **Pelias** (; tiếng Hy Lạp: Πελίας) có thể là những nhân vật sau: * Pelias, vua của Iolcus và là chú ruột của người anh hùng Jason. Ông là người
**23549 Epicles** (mã hiệu tạm thời: **1994 ES6**) là một thiên thể Troia của Sao Mộc, trong nhóm Troia, và là một hành tinh vi hình. Nó được phát hiện bởi Eric Walter Elst ở
**884 Priamus** là một tiểu hành tinh ở vành đai chính. Nó nằm ở điểm Lagrange L5 và di chuyển chung một quỹ đạo với Sao Mộc, nghĩa là nó là một thiên thể Troia
**Flavius Valerius Aurelius Constantinus** (sinh vào ngày 27 tháng 2 khoảng năm 280 – mất ngày 22 tháng 5 năm 337), thường được biết đến là **Constantinus I**, **Constantinus Đại Đế** hay **Thánh Constantinus** (đối
**588 Achilles** là một tiểu hành tinh ở vành đai chính. Nó được xếp loại tiểu hành tinh kiểu D. Đây là tiểu hành tinh thứ nhất trong các tiểu hành tinh Troia được phát
**4805 Asteropaios** (1990 VH7) là một thiên thể Troia của Sao Mộc, trong nhóm Troia, được phát hiện ngày 13 tháng 11 năm 1990 bởi Shoemaker, C. S. ở Palomar. Nó được đặt theo tên
**16560 Daitor** (provisional designation: **1991 VZ5**) là một thiên thể Troia của Sao Mộc, trong nhóm Troia, và là một hành tinh vi hình. Nó được phát hiện bởi Eric Walter Elst ở Đài thiên
**18493 Demoleon** (provisional designation: **1996 HV9**) là thiên thể Troia của Sao Mộc, trong nhóm Troia, và là một hành tinh vi hình. Nó được phát hiện bởi Eric Walter Elst ở the Đài thiên
**1869 Philoctetes** là một thiên thể Troia của Sao Mộc quay quanh điểm Lagrange của hệ Mặt Trời-Sao Mộc. Nó được đặt theo tên bị anh hùng Hy Lạp Philoctetes, người đã chiến đấu trong