✨Chiến dịch đổ bộ Moonsund
Chiến dịch đổ bộ Moonsund (29 tháng 9 - 24 tháng 11 năm 1944) (, theo một số tài liệu Estonia là Chiến dịch phòng ngự quần đảo Tây Estonia () là một trận tấn công đổ bộ do quân đội Liên Xô tổ chức trong giai đoạn cuối của Chiến tranh Xô-Đức thuộc thế chiến thứ hai. Mục tiêu của chiến dịch là quét sạch quân Đức thuộc Cụm Tập đoàn quân Bắc ra khỏi quần đảo Tây Estonia (hay còn gọi là quần đảo Moonsund) thuộc lãnh thổ Estonia trên khu vực duyên hải biển Ban Tích. Lực lượng tham gia của quân đội Liên Xô là Tập đoàn quân số 8 thuộc Phương diện quân Leningrad.
Bối cảnh
Sau nhiều trận chiến quyết liệt và dữ dội với quân Đức từ tháng 7 đến tháng 9 năm 1944, Phương diện quân Leningrad phối hợp với các mũi tấn công của ba Phương diện quân Baltic (Liên Xô) cuối cùng đã đẩy lui Cụm Tập đoàn quân Bắc của Đức Quốc xã sang bờ Tây sông Narva và dần dần quét sạch quân Đức khỏi lãnh thổ Estonia. Một bộ phận quân Đức dạt sang các đảo nhỏ của Estonia nằm ở phía Bắc vịnh Riga (gọi là quần đảo Moonsund hay quần đảo Tây Estonia) và tiếp tục tổ chức chống cự tại đây. Đến cuối tháng 9 năm 1944, sau khi giải phóng lãnh thổ Estonia trên lục địa châu Âu, phương diện quân Leningrad tiếp tục tổ chức các cuộc tấn công đổ bộ nhằm thanh toán nốt số quân Đức còn sót lại trên quần đảo này.
Binh lực và kế hoạch
Quân đội Liên Xô
Một phần Phương diện quân Leningrad (tư lệnh: Nguyên soái L. A. Govorov, tham mưu trưởng: đại tướng M. M. Popov) Tập đoàn quân số 8 (trung tướng F. N. Starikov), bao gồm các quân đoàn bộ binh số 109 và quân đoàn bộ binh Estonia số 8 Tập đoàn quân không quân số 13 (thượng tướng S. D. Rybalchenko) Một phần Hạm đội Baltic (tư lệnh: đô đốc V. F. Tributs, tham mưu trưởng kiêm chỉ huy chiến dịch đổ bộ
Cuối cùng, mãi đến ngày 18 tháng 11, sau một đợt bắn chuẩn bị dữ dội của pháo binh và một trận oanh tạc cường độ cao không kém của không quân, phòng tuyến của quân Đức mới bị xuyên thủng.
Trước tình hình không còn có thể cứu vãn, chỉ huy Cụm Tập đoàn quân Bắc Ferdinand Schörner hạ lệnh triệt thoái khỏi bán đảo vào ngày 23 tháng 11. Việc này trái với lệnh tử thủ của Hitler, nhưng may mắn cho Schörner ông ta đã không bị Quốc trưởng trừng phạt. Nguyên do của sự may mắn này đến nay vẫn chưa được rõ ràng, có thể là thái độ ủng hộ chủ nghĩa Quốc xã của Schörner đã cứu ông ta thoát nạn, hoặc cũng có thể Hitler cuối cùng đã hiểu rằng Schörner làm đúng. - chiếm 25% binh lực ban đầu - đã được hải đội do thiếu tướng Karl Henke chỉ huy di tản đến Ventspils trên bán đảo Kurland. Tù binh Liên Xô và một số người dân Estonia cũng được đưa khỏi đảo trước đó. Toàn bộ số đại bác, xe bọc thép và vũ khí nặng đều bị bỏ lại và phá hủy, 1.400 con ngựa cũng bị bắn hạ để quân đội Liên Xô không thể sử dụng được chúng.. Hình:Hero of the Soviet Union medal.png Albert Gustavovich Repson, trung úy, trung đội trưởng thuộc sư đoàn bộ binh số 925. Tham chiến trong trận đổ bộ ngày 29 tháng 9 lên Muhu, bị thương 2 lần nhưng vẫn tiếp tục chiến đấu. Được phong danh hiệu Anh hùng Liên Xô. Hình:Hero of the Soviet Union medal.png Nikolay Nikolayevich Matyashin, trung sĩ, xạ thủ súng máy. Tham gia trận đổ bộ ngày 29 tháng 9 lên Muhu và lập thành tích chiến đấu xuất sắc. Được phong danh hiệu Anh hùng Liên Xô. *Eduard Yuganovich Tyakhe, trung sĩ. Là người cắm cờ trong trận đổ bộ ngày 29 tháng 9 năm 1944 và lập thành tích tiêu diệt 20 binh sĩ địch, phá hủy nhiều súng máy của quân Đức. Được phong danh hiệu Anh hùng Liên Xô vào năm cùng với N. N. Matyashin, nhưng bị tước danh hiệu sau khi phạm tội giết vợ mình trong một lần say rượu năm 1950. Được phóng thích sớm do điều kiện sức khỏe và đến năm 1985 được trao tặng huân chương Cuộc chiến tranh vệ quốc vĩ đại hạng nhì Được phong danh hiệu Anh hùng Liên Xô.