Cebu (; tiếng Cebu: Lalawigan sa Sugbu; tiếng Filipino: Lalawigan ng Cebu) là một tỉnh thuộc vùng Trung Visayas của Philippines. Tỉnh Cebu gồm có một đảo chính và 167 đảo xung quanh. Thủ phủ của tỉnh Cebu là thành phố Cebu, đây là thành phố cổ nhất Philippines và là thủ đô đầu tiên của đảo quốc, song hiện nay thành phố độc lập về mặt chính trị với chính quyền cấp tỉnh. Vùng đô thị Cebu được tạo thành từ bảy thành phố liền kề nhau. Sân bay quốc tế Mactan-Cebu nằm trên đảo Mactan là sân bay nhộn nhịp thứ nhì tại Philippines.
Cebu là một trong những tỉnh phát triển nhất tại Philippines, vùng đô thị Cebu là vùng đô thị lớn thứ nhì toàn quốc và thành phố Cebu là trung tâm lớn về thương nghiệp, giáo dục và công nghiệp tại Visayas. Thành phố đã chuyển đổi thành một trung tâm ở quy mô toàn cầu về vận tải biển, đồ nội thất, du lịch và công nghiệp nặng.
Lịch sử
Tên gọi "Cebu" bắt nguồn từ tiếng Cebu cổ là sibu hay sibo ("buôn bán"), một dạng tắt của sinibuayng hingpit ("nơi buôn bán"). Ban đầu nó được dùng cho bến cảng của thị trấn Sugbu, tên cổ của thành phố Cebu. Từ thế kỷ 13 đến thế kỷ 16, các thương nhân từng dịch tên thành phố là Sebu, Sibuy, Zubu, hay Zebu, và các tên khác. Sugbu bắt nguồn từ thuật ngữ tiếng Cebu cổ nghĩa là "tiêu thổ" hay "cháy lớn".
Vương quốc Cebu bản địa tồn tại trên đảo trước khi người Tây Ban Nha đến. Vương quốc do Sri Lumay hay còn gọi là Rajamuda Lumaya lập nên, ông là một hoàng tử lai Mã Lai-Tamil của Vương triều Chola từng xâm chiếm Sumatra tại Indonesia. Ông được Maharajah cử đi lập một căn cứ cho lực lượng viễn chinh nhằm khuất phục các vương quốc bản địa, song ông lại làm phản và lập một vương quốc độc lập cho mình.
thumb|upright|left|Minh hoạ của Pigafetta về người Cebu trong cuộc khám phá.
Nhà thám hiểm người Bồ Đào Nha Ferdinand Magellan đến Cebu vào năm 1521, bắt đầu thời kỳ người Tây Ban Nha khám phá và thuộc địa hoá Philippines. Khi đến thành phố Cebu, Magellan kết bạn với Quốc vương Cebu Rajah Humabon, và thuyết phục người bản địa liên minh với Tây Ban Nha. Magellan sau đó biết về quốc vương tại đảo Mactan lân cận là Datu Lapu-Lapu, vốn đối địch với Cebu và hai bên được cho là tranh giành quyền kiểm soát mậu dịch trong khu vực. Đến tháng 4, trận Mactan diễn ra, kết quả là người Tây Ban Nha bị đánh bại và Magellan bị người Mactan giết.
Năm 1564, các nhà thám hiểm Tây Ban Nha dưới quyền Miguel López de Legazpi đi từ Mexico và đến Cebu vào năm 1565, và lập ra một thuộc địa. Người Tây Ban Nha chiến đấu với Quốc vương Rajah Tupas và chiếm lĩnh được lãnh thổ của ông. Người Tây Ban Nha lập ra các khu định cư, và hoạt động mậu dịch trở nên phát đạt. Cebu là khu định cư châu Âu đầu tiên do các nhà chinh phục Tây Ban Nha lập ra tại Philippines. Năm 1595, Đại học San Carlos được thành lập và đến năm 1860, Cebu mở cửa các cảng biển cho ngoại thương. Năm 1898, Philippines được Tây Ban Nha được nhượng cho Hoa Kỳ sau Chiến tranh Tây Ban Nha–Mỹ và Chiến tranh Hoa Kỳ-Philippines. Đến năm 1937, Cebu được các chính trị gia Philippines cai quản một cách độc lập.
Cebu giữ vai trò là một căn cứ của Nhật Bản trong thời gian họ chiếm đóng Philippines trong Chiến tranh thế giới thứ hai. Các hoạt động kháng Nhật diễn ra tại Cebu từ tháng 4 năm 1942 cho đến khi kết thúc chiến tranh. Tháng 3 năm 1945, liên quân Philippines và Hoa Kỳ đổ bộ và tái chiếm Cebu trong chiến dịch giải phóng Philippines.
Địa lý
Cebu nằm về phía đông của đảo Negros, về phía tây của đảo Leyte và Bohol. Tỉnh gồm có đảo Cebu cùng với 167 đảo nhỏ như Mactan, Bantayan, Malapascua, Olango và quần đảo Camotes. Tuy nhiên, các thành phố đô thị hoá cao độ là Cebu, Lapu-Lapu và Mandaue là các thành phố độc lập và không nằm dưới quyền giám sát của chính quyền cấp tỉnh, song thường được gộp lại với tỉnh vì mục đích địa lý và thống kê. Diện tích đất liền của tỉnh Cebu là , nếu tính cả các thành phố độc lập nhằm mục đích về địa lý thì tổng diện tích là .
Đảo Cebu có hình dạng dài và hẹp, trải dài từ bắc xuống nam và tại điểm rộng nhất. Đảo có các bờ biển hẹp, cao nguyên đá vôi và đồng bằng ven biển. Cebu cũng có các vùng đồi lượn sóng và dãy núi gồ ghề đi qua phần phía bắc và phía nam của đảo. Đảo có diện tích , và là đảo lớn thứ 9 tại Philippines. Đảo có 3,5 triệu cư dân, trong đó 2,3 triệu người sống trong vùng đô thị Cebu.
Các núi cao nhất trên đảo Cebu có độ cao trên . Tuy vậy, có thể tìm thấy các mảnh đất bằng phẳng trong thành phố Bogo và các thị trấn San Remigio, Medellin và Daanbantayan tại phần phía bắc của đảo. Xung quanh đảo Cebu có các bãi biển, rạn san hô và ngư trường phong phú. Người ta phát hiện được than đá tại Cebu vào năm 1837, có 15 địa điểm trên khắp đảo song quan trọng nhất là tại Licos và Camansi phía tây của Compostela và Danao.
Cebu có khí hậu nhiệt đới với hai mùa là mùa khô và mùa mưa. Khí hậu khô và nóng trong hầu hết thời gian trong năm, thỉnh thoảng có các cơn mưa từ tháng 6 đến tháng 12. Tỉnh Cebu thường đón bão một lần mỗi năm hoặc không. Miền bắc của Cebu có mưa nhiều hơn và đón bão nhiều hơn miền nam Cebu do có khí hậu khác biệt. Bão Haiyan năm 2013 làm chết 73 người và làm bị thương 348 người khác tại miền bắc Cebu. Nhiệt độ tại Cebu có thể cao đến từ tháng 3 đến tháng 5, và xuống đến tại các vùng núi vào mùa mưa. Nhiệt độ trung bình là khoảng , và không chênh lệch nhiều ngoài trừ và tháng 5, tức tháng nóng nhất trong năm. Độ ẩm trung bình của Cebu là 70–80%.
Nhân khẩu
Dân số tỉnh Cebu theo điều tra vào năm 2015 là 2.938.982 người, mật độ dân số đạt 590 người/km². Nếu tính cả các thành phố độc lập là thành phố Cebu (922.611), Lapu-Lapu (408.112) và Mandaue (362.654) thì tổng dân số là 4.632.359 người, mật độ dân số đạt 870 người/km². Cư dân Trung Visayas có kết cấu trẻ, chân của tháp tuổi rất rộng kể từ năm 1970 song đang thu hẹp. Năm 2010, tuổi trung bình trong tỉnh là 23 tuổi, con số này cao hơn so với 20,8 tuổi vào năm 2000.
Tiếng Cebu được nói tại Cebu cùng với nhiều khu vực khác tại Visayas như Bohol, Siquijor, phần phía tây Leyte, Biliran và Negros (đặc biệt là tại Negros Oriental), cũng như phần lớn các tỉnh tại Mindanao. Tại quần đảo Camotes, đặc biệt là tại Poro, cư dân nói ngôn ngữ Visayas riêng của họ.
Đa số cư dân tỉnh Cebu là tín đồ Công giáo La Mã với 95%. Ngoài ra, còn có một số người theo Hồi giáo, Phật giáo và Ấn Độ giáo. Cebu là trung tâm của đức tin Công giáo Philippines do là thành phố Cơ Đốc đầu tiên, thủ đô đầu tiên của Đông Ấn Tây Ban Nha, là nơi hình thành Cơ Đốc giáo và Giáo hội Philippines. Giáo hoàng Gioan Phaolô II từng phát biểu tại Cebu rằng đảo là nơi khai sinh của Cơ Đốc giáo tại Philippines
Hành chính
thumb|left
;Thành phố
- Thành phố Bogo
- Thành phố Carcar
- Thành phố Danao
- Thành phố Naga
- Thành phố Talisay
- Thành phố Toledo
Các thành phố Cebu, Lapu-Lapu và Mandaue là các thành phố độc lập và không nằm dưới quyền quản lý của tỉnh.
;Đô thị tự trị
|
* Alcantara
* Alcoy
* Alegria
* Aloguinsan
* Argao
* Asturias
* Badian
* Balamban
* Bantayan
* Barili
* Boljoon
|
* Borbon
* Carmen
* Catmon
* Compostela
* Consolacion
* Cordova
* Daanbantayan
* Dalaguete
* Dumanjug
* Ginatilan
* Liloan
|
* Madridejos
* Malabuyoc
* Medellin
* Minglanilla
* Moalboal
* Oslob
* Pilar
* Pinamungahan
* Poro
* Ronda
* Samboan
|
* San Fernando
* San Francisco
* San Remigio
* Santa Fe
* Santander
* Sibonga
* Sogod
* Tabogon
* Tabuelan
* Tuburan
* Tudela
|
👁️
2 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Cebu** (tiếng Cebu: Dakbayan sa Sugbu; tiếng Filipino: Lungsod ng Cebu) là một "thành phố đô thị hoá cao" bậc nhất tại vùng Trung Visayas, Philippines. Thành phố Cebu là thủ phủ của tỉnh Cebu,
**Cebu** (; tiếng Cebu: Lalawigan sa Sugbu; tiếng Filipino: Lalawigan ng Cebu) là một tỉnh thuộc vùng Trung Visayas của Philippines. Tỉnh Cebu gồm có một đảo chính và 167 đảo xung quanh. Thủ phủ
**Vùng đô thị Cebu** (), gọi tắt là **Metro Cebu**, (tiếng Cebu: Kaulohang Sugbo, tiếng Filipino: Kalakhang Cebu), là trung tâm đô thị chính của tỉnh Cebu tại Philippines. Metro Cebu nằm dọc theo bờ
**Tiếng Cebu**, **tiếng Cebuano**, và cũng được gọi một cách không chính xác là **tiếng Bisaya** () hay **Binisayâ** () là một ngôn ngữ Nam Đảo được nói tại Philippines bởi chừng 20 triệu người,
**Sân bay quốc tế Mactan-Cebu** (, ) là một sân bay quốc tế chính ở vùng Visayas của Philippines. Sân bay này nằm ở Thành phố Lapu-Lapu, đảo Mactan, Metro Cebu và là cửa ngõ
**Danao** là một "thành phố thành phần" thuộc tỉnh Cebu, Philippines. Theo điều tra nhân khẩu năm 2015, thành phố có 136.471 cư dân. Trong danh sách bầu cử năm 2016, thành phố có 86.085
phải|Bản đồ Cebu với vị trí của San Fernando **San Fernando** là một đô thị hạng 2 của tỉnh Cebu, Philippines. Theo điều tra dân số năm 2007, đô thị này có dân số 54.932
nhỏ|Bản đồ Cebu với vị trí của Naga **Đô thị Naga** (Tiếng Cebuano: _Lungsod sa Naga_; Tiếng Filipino: _Bayan ng Naga_) là một đô thị ở tỉnh Cebu, Philippines. Theo điều tra dân số năm
**Talisay**, gọi chính thức là **Thành phố Talisay**, là một thành phố thuộc tỉnh Cebu, Philippines. Theo điều tra nhân khẩu năm 2015, thành phố có 227.645 cư dân. Thành phố chủ yếu là khu
phải|Bản đồ Cebu với vị trí của Catmon **Catmon** là một đô thị hạng 5 ở tỉnh Cebu, Philippines. Theo điều tra dân số năm 2007, đô thị này có dân số 27.330 người. Catmon
phải|Bản đồ Cebu với vị trí của Minglanilla **Minglanilla** là một đô thị hạng 1 của tỉnh Cebu, Philippines. Theo điều tra dân số năm 2007, đô thị này có dân số 101.585 người. Minglanilla
**Bogo** (Cebuano: _Lungsod sa Bogo_, ) là một đô thị ở tỉnh Cebu, Philippines. Theo điều tra dân số năm 2007, đô thị này có dân số 69.123 người. ## Các đơn vị dân cư
Bản đồ Cebu với vị trí của Carmen Tập tin:Carmen Cebu.JPG **Carmen** là một đô thị hạng 3 của tỉnh Cebu, Philippines. Theo điều tra dân số năm 2007, đô thị này có dân số
**Alcoy** là một đô thị hạng 5 ở tỉnh Cebu, Philippines. Theo điều tra dân số năm 2007, đô thị này có dân số 14.571 người. Đô thị này có cự ly 93 so với
**Carcar** (Cebuano: _Dakbayan sa Carcar_, ) là một municipality in the tỉnh Cebu, Philippines. Theo điều tra dân số năm 2007, đô thị này có dân số 100.632 người. ## Các đơn vị dân cư
phải|nhỏ|Bản đồ Cebu với vị trí của Madridejos **Madridejos** là một đô thị hạng 4 của tỉnh Cebu, Philippines. Đây là một trong 3 đô thị ở đảo Bantayan ở phía tây của Bantayan, Cebu,
phải|Bản đồ Cebu với vị trí của Tudela **Tudela** là một đô thị ở tỉnh Cebu, Philippines. Theo điều tra dân số năm 2007, đô thị này có dân số 11.266 người. Tudela có cự
phải|Bản đồ Cebu với vị trí của Borbon **Borbon** là một đô thị hạng 4 của tỉnh Cebu, Philippines. Theo điều tra dân số năm 2007, đô thị này có dân số 32.278 người. ##
**Liloan** (cách viết khác: Lilo-an) là một đô thị hạng 2 của tỉnh Cebu, Philippines. Theo điều tra dân số năm 2007, đô thị này có dân số 92.181 người. Liloan thuộc vùng đô thị
**Consolacion** (colloquially _’Lacion_) là một đô thị hạng 2 ở tỉnh Cebu, Philippines. Theo điều tra dân số năm 2007, đô thị này có dân số 87.544 người. Consolacion thuộc vùng đô thị không chính
phải|Bản đồ Cebu với vị trí của Tuburan **Tuburan** là một đô thị hạng 2 của tỉnh Cebu, Philippines. Theo điều tra dân số năm 2007, đô thị này có dân số 53.663 người. Tuburan
phải|Bản đồ Cebu với vị trí của Sogod **Sogod** là một đô thị hạng 4 của tỉnh Cebu, Philippines. Theo điều tra dân số năm 2007, đô thị này có dân số 28.955 người. ##
**Santander** là một đô thị hạng 5 ở tỉnh Cebu, Philippines. Theo điều tra dân số năm 2007, đô thị này có dân số 15.294 người. Santander là đô thị cực nam của Cebu. Ở
phải|Bản đồ Cebu với vị trí của Santa Fe **Santa Fe** là một đô thị hạng 5 trên đảo Bantayan ở tỉnh Cebu, Philippines. Theo điều tra dân số năm 2007, đô thị này có
phải|Bản đồ Cebu với vị trí của San Remigio **San Remigio** là một đô thị hạng 3 ở tỉnh Cebu, Philippines. Theo điều tra dân số năm 2007, đô thị này có dân số 47.826
phải|Bản đồ Cebu với vị trí của San Francisco **San Francisco** là một đô thị hạng 4 của tỉnh Cebu, Philippines. Theo điều tra dân số năm 2007, đô thị này có dân số 44.588
phải|Bản đồ Cebu với vị trí của Ronda **Ronda** là một đô thị hạng 5 ở tỉnh Cebu, Philippines. Theo điều tra dân số năm 2007, đô thị này có dân số 17.214 người. ##
phải|Bản đồ Cebu với vị trí của Poro **Poro** là một đô thị hạng 4 của tỉnh Cebu, Philippines. Theo điều tra dân số năm 2007, đô thị này có dân số 21.529 người. Poro,
phải|Bản đồ Cebu với vị trí của Pilar **Pilar** là một đô thị hạng 5 ở tỉnh Cebu, Philippines. Theo điều tra dân số năm 2007, đô thị này có dân số 11.941 người. Đô
phải|Bản đồ Cebu với vị trí của Medellin **Medellin** là một đô thị hạng 3 của tỉnh Cebu, Philippines. Theo điều tra dân số năm 2007, đô thị này có dân số 44.860 người. ##
phải|nhỏ|Bản đồ Cebu với vị trí của Badian **Badian** là một đô thị hạng 4 của tỉnh Cebu, Philippines. Theo điều tra dân số năm 2007, đô thị này có dân số 35.876 người. ##
**Barili** là một đô thị hạng 3 của tỉnh Cebu, Philippines. Theo điều tra dân số năm 2007, đô thị này có dân số 60.430 người. Barili có cự lỵ 61 km về phía tây nam
phải|nhỏ|Bản đồ Cebu với vị trí của Bantayan **Bantayan** là một 2nd class đô thị ở trên đảo Bantayan ở tỉnh Cebu, Philippines. ## Các đơn vị dân cư Toà thị chính Bantayan Bantayan được
**Chim sâu Cebu** (danh pháp hai phần: **_Dicaeum quadricolor_**) là một loài chim thuộc chi _Dicaeum_ trong họ Chim sâu. Loài này phân bố ở đảo Cebu thuộc Philippines.
**Compostela** là một đô thị hạng 4 của tỉnh Cebu, Philippines. Theo điều tra dân số năm 2007, đô thị này có dân số 39.167 người. ## Các đơn vị dân cư Compostela được chia
**Córdova** là một đô thị ở đảo Mactan, tỉnh Cebu của Philippines. ## District Córdova được chia thành các đơn vị hành chính gồm 13 barangay or barrio. * Alegría * Bangbang * Buagsong *
**Aloguinsan** là một đô thị hạng 4 của tỉnh Cebu, Philippines. Theo điều tra dân số năm 2007, đô thị này có dân số 26.164 người. ## Các đơn vị dân cư Aloguinsan được chia
**Alegria** là một đô thị hạng 4 của tỉnh Cebu, Philippines. Theo điều tra dân số năm 2007, đô thị này có dân số 21.699 người. ## Các đơn vị dân cư Alegria được chia
**Alcantara** là một đô thị hạng 5 ở tỉnh Cebu, Philippines. Theo điều tra dân số năm 2007, đô thị này có dân số 13.036 người. ## Các đơn vị dân cư Alcantara được chia
**Asturias** là một đô thị hạng 1 ở bờ tây bắc tỉnh Cebu, Philippines. Theo điều tra dân số năm 2008, đô thị này có dân số of 80.798 người. ## Các đơn vị dân
**Cebu Pacific** là một hãng hàng không giá rẻ với đường bay phí tổn thấp được đặt cơ sở ở Pasay, Manila, Philippines. được thành lập ngày 26 tháng 8 năm 1988 ngân sách lâu
**Wikipedia tiếng Cebu** () là phiên bản tiếng Cebu, một ngôn ngữ tại Philippines của Wikipedia, có mã là **ceb**. Với hơn bài viết, là Wikipedia lớn thứ hai về số lượng bài viết được
**Tổng giáo phận Danh Thánh Chúa Giêsu Cebu** (; ; ; ), thường được gọi tắt là **Tổng giáo phận Cebu** là một tổng giáo phận của Giáo hội Latinh trực thuộc Giáo hội Công
**Mandaue**, gọi chính thức là **Thành phố Mandaue** (tiếng Cebu: Dakbayan sa Mandaue; tiếng Filipino: Lungsod ng Mandaue) là một "thành phố đô thị hoá cao độ" thuộc vùng Trung Visayas,Philippines. Đây là một trong
**Lapu-Lapu**, gọi chính thức là **Thành phố Lapu-Lapu** (tiếng Cebu: Dakbayan sa Lapu-Lapu, tiếng Filipino: Lungsod ng Lapu-Lapu) là một "thành phố đô thị hoá cao độ" tại vùng Trung Visayas, Philippines. Thành phố Lapu-Lapu
**Wenceslao "Ben" Zubiri** (28 tháng 9 năm 1911 – 9 tháng 11 năm 1969), còn được gọi là **Iyo Karpo** là một nhà soạn nhạc, diễn viên và nhân vật truyền thông tiếng Cebu. Sáng
phải|Bản đồ Cebu với vị trí của Moalboal **Moalboal** là một đô thị hạng 4 của tỉnh Cebu, Philippines. Theo điều tra dân số năm 2007, đô thị này có dân số 27.398 người. Đô
**Mactan** là một đảo có dân cư đông đúc tại Philippines, chỉ cách đảo Cebu vài km. Đảo Mactan thuộc tỉnh Cebu và được phân chia giữa thành phố Lapu-Lapu và khu tự quản Cordova.
**Karla Paula Ginteroy Henry** (sinh ngày 23 tháng 5 năm 1986 tại Cebu, Philippines) là Hoa hậu Trái Đất 2008. ## Các cuộc thi sắc đẹp Năm 2006, Karla Henry tham gia cuộc thi Hoa
phải|Bản đồ Cebu với vị trí của Samboan **Samboan** là một đô thị hạng 5 ở tỉnh Cebu, Philippines. Theo điều tra dân số năm 2007, đô thị này có dân số 18.140 người. ##